Λετονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
επικεφαλής
μ +νέος πρόεδρος
Γραμμή 20:
| πολίτευμα = [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Λετονίας|Πρόεδρος]]<br />[[Πρωθυπουργός της Λετονίας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[ΡάιμοντςΈγκιλς ΒέγιονιςΛέβιτς]]<br />[[Κριστιάνις Κάρινς]]
| τύπος_κυριαρχίας = '''[[Ανεξαρτησία]]'''<br />Κηρύχθηκε<br />Αναγνωρίσθηκε<br />Ανεστάλη<br />Ανακηρύχθηκε<br />Ολοκληρώθηκε <br />Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| γεγονός_κυριαρχίας =
Γραμμή 67:
Η Λετονία είναι μία από τις τρεις [[Βαλτικές Δημοκρατίες|βαλτικές χώρες]] που μετά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] προσαρτήθηκαν στην τότε [[ΕΣΣΔ]]. Aπέκτησε την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ τον Αύγουστο του [[1991]]. Την [[1η Μαΐου]] [[2004]] η χώρα έγινε μέλος της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]].
 
Ο στρατός της χώρας, από την [[1η Ιανουαρίου]] [[2007]], είναι πλήρως επαγγελματικός. Οι τελευταίοι μη επαγγελματίες στρατιώτες απολύθηκαν στις [[23 Νοεμβρίου]] [[2006]].
 
==Ιστορία==
{{Κύριο λήμμα|Ιστορία της Λετονίας|}}
 
Περίπου το 3000 π.Χ., οι πρωτο-Βαλτικοί πρόγονοι του λετονικού λαού εγκαταστάθηκαν στην ανατολική ακτή της Βαλτικής Θάλασσας.<ref>{{cite web|url=http://life.bio.sunysb.edu/ee/msr/Ethno/dategen1.html |title=Data: 3000 BC to 1500 BC |work=The European Ethnohistory Database |publisher=The Ethnohistory Project |accessdate=6 AugustΑυγούστου 2006 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060622113922/http://life.bio.sunysb.edu/ee/msr/Ethno/dategen1.html |archivedate=22 JuneΙουνίου 2006 }}</ref> Οι Βάλτες δημιούργησαν εμπορικές οδούς προς τη [[Ρώμη]] και το [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]], που εμπορεύονταν το τοπικό [[κεχριμπάρι]] για πολύτιμα μέταλλα.<ref>A History of Rome, M Cary and HH Scullard, p455-457, Macmillan Press, {{ISBN|0-333-27830-5}}</ref> Το 900 μ.Χ., τέσσερις ξεχωριστές φυλές της Βαλτικής κατοικούσαν στη Λετονία: οι Κουρλανδοί, οι Λατγάλιοι, οι Σελόνιοι, οι [[Σεμιγαλλία|Σεμιγάλλιοι]] (στα λετονικά: kurši, latgaļi, sēļi και zemgaļi), καθώς και οι [[Λιβονία|Λιβόνιοι]] (''lībieši'') που μιλούσαν μια [[Φιννικές γλώσσες|φιννική γλώσσα]].
 
Τον 12ο αιώνα στην επικράτεια της Λετονίας, υπήρχαν 14 εδάφη με τους ηγέτες τους: Βανέμα, Βεντάβα, Μπαντάβα, Πιέμαρε, Ντούβζαρε, Τσέκλις, Μεγκάβα, Πίλσατς, Ουπμάλε, Σέλιγια, Κόκνεσε, Γιέρσικα, Τάλαβα και Άντζελε.<ref>Latvijas vēstures atlants, Jānis Turlajs, page 12, Karšu izdevniecība Jāņa sēta, {{ISBN|978-9984-07-614-0}}</ref>
Γραμμή 81:
[[Αρχείο:Haupthandelsroute Hanse.png|thumb|Το 1282 η Ρίγα έγινε μέλος της Χανσεατικής Ένωσης]]
 
Παρόλο που οι ντόπιοι είχαν επαφή με τον έξω κόσμο εδώ και αιώνες, έγιναν πιο ενταγμένοι στο ευρωπαϊκό κοινωνικοπολιτικό σύστημα τον 12ο αιώνα.<ref>{{cite web |url= http://www.historyfiles.co.uk/KingListsEurope/EasternLatvia.htm|title= Data: Latvia|work= Kingdoms of Northern Europe&nbsp;– Latvia|publisher= The History Files}}</ref> Οι πρώτοι ιεραπόστολοι, που απεστάλησαν από τον [[Πάπας|Πάπα]], ταξίδευσαν στον ποταμό [[Νταουγκάβα]] στα τέλη του 12ου αιώνα, αναζητώντας πιστούς.<ref name="Lonely">{{cite web|url= http://www.lonelyplanet.com/latvia/history |title= Latvian History, Lonely Planet |publisher= Lonelyplanet.com |accessdate= 16 OctoberΟκτωβρίου 2010}}</ref> Οι ντόπιοι, ωστόσο, δεν προσηλυτίστηκαν στον Χριστιανισμό τόσο εύκολα όσο ήλπιζε η Εκκλησία.<ref name="Lonely" /> Οι [[Τευτονικό Τάγμα|Γερμανοί σταυροφόροι]] στάλθηκαν ή πιθανότατα αποφάσισαν να πάνε με δική τους συμφωνία, καθώς ήταν γνωστό ότι έκαναν αναζήτηση [[Παγανισμός|παγανιστών]] για να σκοτώσουν και να λεηλατήσουν σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη. Ο Άγιος Μάινχαρντ του Σέγκεμπεργκ έφθασε στο [[Ίκσκιλε]], το 1184, ταξιδεύοντας με εμπόρους στη Λιβονία, σε μια καθολική αποστολή να μετατρέψει τον πληθυσμό από τις αρχικές παγανιστικές πεποιθήσεις. Ο [[Πάπας Κελεστίνος Γ΄]] είχε ζητήσει μια σταυροφορία κατά των παγανιστών στη Βόρεια Ευρώπη το 1193. Όταν τα ειρηνικά μέσα προσηλυτισμού απέτυχαν να αποδώσουν αποτελέσματα, ο Μάινχαρντ σχεδίασε να προσηλυτίσει τους Λιβόνιους με τη δύναμη των όπλων.<ref>{{cite web|url= http://www.balticsworldwide.com/the-crusaders/|title= The Crusaders|publisher= City Paper|accessdate =28 JulyΙουλίου 2007|date= 22 MarchΜαρτίου 2006}}</ref>
 
Στις αρχές του 13ου αιώνα, οι Γερμανοί κυβερνούσαν μεγάλα τμήματα της σημερινής Λετονίας.<ref name="Lonely" /> Μαζί με τη νότια Εσθονία, οι κατακτημένες αυτές περιοχές αποτελούσαν το κράτος σταυροφόρων που έγινε γνωστό ως Τέρρα Μαριάνα ή [[Λιβονία]]. Το 1282, η Ρίγα, και αργότερα οι πόλεις Σέσις, Λιμπάζι, Κόκνεσε και Βαλμιέρα, έγιναν μέρος της [[Χανσεατική Ένωση|Χανσεατικής Ένωσης]].<ref name="Lonely" /> Η Ρίγα έγινε ένα σημαντικό σημείο του εμπορίου Ανατολής-Δύσης<ref name="Lonely" /> και δημιούργησε στενούς πολιτιστικούς δεσμούς με τη Δυτική Ευρώπη.
Γραμμή 96:
Η συνθηκολόγηση της Εσθονίας και της Λιβονίας το 1710 και η Συνθήκη του Νύσταντ και το τέλος του [[Μεγάλος Βόρειος Πόλεμος|Μεγάλου Βόρειου Πολέμου]] το 1721, έδωσε το Βίντζεμε στη Ρωσία (έγινε μέρος του Κυβερνείου της Ρίγας). Η περιοχή των Λατγάλιων παρέμεινε μέρος της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας ως Βοϊβοδάτο Ινφλάντι μέχρι το 1772, όταν ενσωματώθηκε στη Ρωσία. Το Δουκάτο της Κουρλάνδης και της Σεμιγαλλίας έγινε μια αυτόνομη ρωσική επαρχία (η κυβέρνηση της Κουρλάνδης) το 1795, προσαρτώντας όλη την σημερινή Λετονία στη [[Ρωσική Αυτοκρατορία]]. Και οι τρεις επαρχίες της Βαλτικής διατηρούσαν τοπικούς νόμους, τα γερμανικά ως τοπική επίσημη γλώσσα και το δικό τους κοινοβούλιο, το Λάνταγκ.{{Citation needed|date=November 2009}}
 
Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου (1700-1721), μέχρι το 40% των Λετονών πέθανε από την πείνα και την πανώλη.<ref>{{cite book|author=Kevin O'Connor|title=The History of the Baltic States|url=https://books.google.com/books?id=b3b5nU4bnw4C&pg=PA29|date=1 JanuaryΙανουαρίου 2003|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-32355-3|pages=29–}}</ref> Οι μισοί κάτοικοι της Ρίγας πέθανε από την πανώλη το 1710-1711.<ref>{{cite web|url=http://www.bank.lv/eng/main/am/jubmon/nmp/index.php?32661 |title=Collector Coin Dedicated to 18th Century Riga |accessdate=19 JulyΙουλίου 2010 |deadurl=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100719083420/http://www.bank.lv/eng/main/am/jubmon/nmp/index.php?32661 |archivedate=19 JulyΙουλίου 2010 |df=dmy }}. Bank of Latvia.</ref>
 
Η χειραφέτηση των δουλοπάροικων πραγματοποιήθηκε στην [[Κουρλάνδη]] το 1817 και στο Βίντζεμε το 1819. Στην πράξη, ωστόσο, η χειραφέτηση ήταν πραγματικά πλεονεκτική για τους γαιοκτήμονες και την ευγένεια, καθώς απαλλοτρίωνε την γη των αγροτών χωρίς αποζημίωση, αναγκάζοντάς τους να επιστρέψουν στη δουλειά στα ακίνητα «με δική τους ελεύθερη βούληση».
Γραμμή 116:
Μια ελεύθερα εκλεγμένη Συντακτική Συνέλευση συνήλθε την 1η Μαΐου 1920 και υιοθέτησε ένα φιλελεύθερο σύνταγμα, το [[Σύνταγμα της Λετονίας|Σατβέρσμε]], τον Φεβρουάριο του 1922.<ref>Bleiere, p. 155</ref> Το σύνταγμα ανεστάλη εν μέρει από τον Κάρλις Ουλμάνις μετά το πραξικόπημα του το 1934, αλλά αποκαταστάθηκε το 1990. Έκτοτε, τροποποιήθηκε και εξακολουθεί να ισχύει στη Λετονία σήμερα. Με το μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανικής βάσης της Λετονίας εκκενωμένο στο εσωτερικό της Ρωσίας το 1915, η ριζική μεταρρύθμιση της γης ήταν το κεντρικό πολιτικό ζήτημα για το νέο κράτος. Το 1897, το 61,2% του αγροτικού πληθυσμού ήταν χωρίς γη και μέχρι το 1936, το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 18%.<ref>Bleiere, p. 195</ref>
 
Μέχρι το 1923, η έκταση της καλλιεργούμενης γης ξεπέρασε το προπολεμικό επίπεδο. Η καινοτομία και η αυξανόμενη παραγωγικότητα οδήγησαν σε ταχεία ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά σύντομα υπέφεραν από τις επιπτώσεις της [[Παγκόσμια οικονομική ύφεση 1929|Μεγάλης Ύφεσης]]. Η Λετονία έδειξε σημάδια οικονομικής ανάκαμψης και το εκλογικό σώμα κινήθηκε σταθερά προς το κέντρο κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου. Στις 15 Μαΐου 1934, ο Ουλμάνις πραγματοποίησε ένα αναίμακτο πραξικόπημα, εγκαθιδρύνοντας μια εθνικιστική δικτατορία που κράτησε μέχρι το 1940.<ref name="Country profile">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/1108059.stm|title=Timeline: Latvia|publisher=BBC News|date=20 JanuaryΙανουαρίου 2010 |accessdate=5 FebruaryΦεβρουαρίου 2010}}</ref> Μετά το 1934, ο Ουλμάνις δημιούργησε κυβερνητικές εταιρείες για να αγοράσει ιδιωτικές επιχειρήσεις με στόχο τη «λετονοποίηση» της οικονομίας.<ref>{{cite book|jstor=2119564|author1=Nicholas Balabkins|author2=Arnolds P. Aizsilnieks|title=Entrepreneur in a small country: a case study against the background of the Latvian economy, 1919–1940|url=https://books.google.com/books?id=PwaSAAAAIAAJ|accessdate=19 FebruaryΦεβρουαρίου 2012|year=1975|publisher=Exposition Press|isbn=978-0-682-48158-8|pages=xiv, 143}}</ref>
 
=== Η Λετονία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ===
{{See also|Σοβιετική κατοχή της Λετονίας το 1940 |Γερμανική κατοχή της Λετονίας κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου|Ολοκαύτωμα στην Λετονία|Λετονοί παρτιζάνοι|Λετονικό αντιναζιστικό κίνημα αντίστασης (1941-45)}}
[[Αρχείο:Riga_1940_Soviet_Army.jpg|μικρογραφία|Δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού μπαίνουν στην Ρίγα (1940)]]
Νωρίς το πρωί της 24ης Αυγούστου 1939, η Σοβιετική Ένωση και η [[Ναζιστική Γερμανία]] υπέγραψαν ένα 10ετές σύμφωνο μη επίθεσης, γνωστό ως [[Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης|σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ]]. Το σύμφωνο περιείχε ένα μυστικό πρωτόκολλο, που αποκαλύφθηκε μόνο μετά την ήττα της Γερμανίας το 1945, σύμφωνα με την οποία τα κράτη της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης χωρίστηκαν σε γερμανικές και σοβιετικές «[[Σφαίρα επιρροής|σφαίρες επιρροής]]».<ref name="mrtext">[http://www.fordham.edu/halsall/mod/1939pact.html ''Text of the Nazi-Soviet Non-Aggression Pact''], executedεκτελέστηκε στις 23 AugustΑυγούστου 1939</ref> Στο βορρά, η Λεττονία, η Φινλανδία και η Εσθονία εντάχθηκαν στη σοβιετική σφαίρα.<ref name="mrtext" /> Μια εβδομάδα αργότερα, στις 1 Σεπτεμβρίου 1939, η Γερμανία εισέβαλε στη Πολωνία και ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση στις 17 Σεπτεμβρίου.<ref name="PBBG2">{{cite book|title=Between Giants|last=Buttar|first=Prit|ISBN=9781780961637}}</ref>{{rp|32}}
 
Μετά τη σύναψη του συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, οι περισσότεροι Γερμανοί της Βαλτικής έφυγαν από τη Λετονία κατόπιν συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης Ουλμάνις και της Ναζιστικής Γερμανίας στο πλαίσιο του προγράμματος Χάιμ ινς Ράιχ.<ref name="Latvia in WWII">Lumans, pp. 71–74</ref> Συνολικά 50.000 Γερμανοί της Βαλτικής έφυγαν μέχρι την προθεσμία του Δεκεμβρίου 1939. 1.600 να παραμένουν για να ολοκληρώσουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους και 13.000 επέλεξαν να παραμείνουν στην χώρα.<ref name="Latvia in WWII" /> Οι περισσότεροι από αυτούς που παρέμειναν έφυγαν για τη Γερμανία το καλοκαίρι του 1940, όταν συμφωνήθηκε ένα δεύτερο πρόγραμμα επανεγκατάστασης.<ref>Lumans pp. 110–111</ref> Οι φυλετικά εγκεκριμένοι πολίτες επανεγκαταστάθηκαν κυρίως στην Πολωνία, και τους δόθηκαν γη και επιχειρήσεις σε αντάλλαγμα για τα χρήματα που έλαβαν από την πώληση των προηγούμενων περιουσιακών τους στοιχείων.<ref name="PBBG2" />{{rp|46}}
Γραμμή 133:
Υπό από τη γερμανική κατοχή, η Λετονία διοικήθηκε ως μέρος του Ραϊχσκομισαριάτ Όστλαντ. Οι Λετονικές παραστρατιωτικές και βοηθητικές αστυνομικές μονάδες που συστάθηκαν από την κατοχική αρχή συμμετείχαν στο [[Ολοκαύτωμα]] και άλλες θηριωδίες. 30.000 Εβραίοι πυροβολήθηκαν στη Λετονία το φθινόπωρο του 1941.<ref name="PBBG2" /> Άλλοι 30.000 Εβραίοι από το γκέτο της Ρίγας σκοτώθηκαν στο δάσος Ρούμπουλα τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1941, για να μειώσουν την υπερπληθυσμό στο γκέτο και να δώσουν χώρο για περισσότερους Εβραίους που εισάγονταν από τη Γερμανία και τη Δύση.<ref name="PBBG2" /> Υπήρξε μια παύση στις μάχες, εκτός από την δραστηριότητα των παρτιζάνων, μέχρι που η πολιορκία του Λένινγκραντ έληξε τον Ιανουάριο του 1944 και οι σοβιετικοί στρατιώτες προχώρησαν, εισήλθαν στη Λετονία τον Ιούλιο και τελικά κατέλαβαν τη Ρίγα στις 13 Οκτωβρίου 1944.<ref name="PBBG2" />
 
Περισσότεροι από 200.000 Λετονοί έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμπεριλαμβανομένων περίπου 75.000 Λετονών Εβραίων δολοφονημένων κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Οι Λετονοί στρατιώτες πολέμησαν και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης, κυρίως στη γερμανική πλευρά, με 140.000 άνδρες στη Λετονική Λεγεώνα των [[Waffen-SS]],<ref>"[https://www.theguardian.com/world/2010/mar/16/latvians-march-commemorate-ss-veterans Patriots or Nazi collaborators? Latvians march to commemorate SS veterans]". ''[[The Guardian]]''. 16 MarchΜαρτίου 2010</ref> Η 308η Λετονική Διοίκηση Τουφεκιών σχηματίστηκε από τον Κόκκινο Στρατό το 1944. Μερικές φορές, ειδικά το 1944, οι αντίθετοι στρατιώτες της Λετονίας αντιμετώπισαν ο ένας τον άλλον στη μάχη.<ref name="PBBG2" /> Η δραστηριότητα έφτασε στο ανώτατο σημείο στα τέλη του 1946.<ref name="PBBG2" />
 
=== Σοβιετική εποχή (1940-41, 1944-91) ===
Γραμμή 155:
Ωστόσο, η κεντρική εξουσία στη Μόσχα συνέχισε να θεωρεί τη Λετονία ως σοβιετική δημοκρατία το 1990 και το 1991. Τον Ιανουάριο του 1991 οι σοβιετικές πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις προσπάθησαν ανεπιτυχώς να ανατρέψουν τις αρχές της Δημοκρατίας της Λετονίας καταλαμβάνοντας τον κεντρικό εκδοτικό οίκο στη Ρίγα και συγκροτώντας επιτροπή Εθνικής Σωτηρίας για να χρησιμοποιήσει τις κυβερνητικές λειτουργίες. Κατά τη μεταβατική περίοδο, η Μόσχα διατήρησε πολλές κεντρικές σοβιετικές κρατικές αρχές στη Λετονία.<ref name="Imagining" />
 
Παρ΄όλα αυτά, το 73% όλων των κατοίκων της Λετονίας επιβεβαίωσε την ισχυρή υποστήριξή τους για ανεξαρτησία στις 3 Μαρτίου 1991, σε μη δεσμευτικό συμβουλευτικό δημοψήφισμα. Το Λαϊκό Μέτωπο της Λετονίας υποστήριξε ότι όλοι οι μόνιμοι κάτοικοι είναι επιλέξιμοι για τη λετονική ιθαγένεια και αυτό βοήθησε πολλούς εθνοτικούς Ρώσους για να ψηφίσουν για ανεξαρτησία. Ωστόσο, δεν υιοθετήθηκε καθολική υπηκοότητα για όλους τους μόνιμους κατοίκους. Αντ΄αυτού, η ιθαγένεια χορηγήθηκε σε άτομα που ήταν πολίτες της Λετονίας την ημέρα της απώλειας της ανεξαρτησίας τους το 1940, καθώς και για τους απογόνους τους. Κατά συνέπεια, η πλειοψηφία των αλλοδαπών πολιτών δεν έλαβε τη λετονική υπηκοότητα, αφού ούτε αυτοί ούτε οι γονείς τους δεν είχαν γίνει ποτέ πολίτες της Λετονίας, καθιστώντας τους κατοίκους χωρίς υπηκοότητα ή πολίτες άλλων πρώην σοβιετικών δημοκρατιών. Μέχρι το 2011, περισσότεροι από τους μισούς μη πολίτες είχαν λάβει εξετάσεις πολιτογράφησης και έλαβαν τη λετονική ιθαγένεια. Ακόμα, σήμερα στη Λετονία υπάρχουν 290.660 μη-πολίτες, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το 14,1% του πληθυσμού. Δεν έχουν ιθαγένεια οποιασδήποτε χώρας και δεν μπορούν να ψηφίσουν στη Λετονία.<ref>{{cite web|url=http://www.unhcr.org/ibelong/stories-of-statelessness-latvia-and-estonia/|title=Stories of Statelessness: Latvia and Estonia – IBELONG|date=12 JanuaryΙανουαρίου 2015|publisher=}}</ref>
 
Η Δημοκρατία της Λετονίας κήρυξε το τέλος της μεταβατικής περιόδου και αποκατέστησε την πλήρη ανεξαρτησία στις 21 Αυγούστου 1991, μετά το αποτυχημένο σοβιετικό πραξικόπημα.<ref name="FINemb">{{cite web|url=http://www.finland.lv/public/default.aspx?nodeid=38439&contentlan=2&culture=en-US |title=History |publisher=Embassy of Finland, Riga |quote=Latvia declared independence on 21 August 1991...The decision to restore diplomatic relations took effect on 29 August 1991 |date=9 JulyΙουλίου 2008 |accessdate=2 SeptemberΣεπτεμβρίου 2010}}</ref>
 
[[File:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (081).jpg|thumb|Η Λετονία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004 και υπέγραψε την συμφωνία της Λισαβόνας το 2007.]]
Το Σαέιμα, το κοινοβούλιο της Λετονίας εκλέχθηκε και πάλι το 1993. Η Ρωσία τερμάτισε τη στρατιωτική της παρουσία ολοκληρώνοντας την απόσυρση των στρατευμάτων της το 1994 και τερματίζοντας το σταθμό ραντάρ Σκρούντα-1 το 1998. Οι κύριοι στόχοι της Λετονίας στη δεκαετία του 1990 ήταν να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, που επιτεύχθηκαν το 2004. Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ του 2006 πραγματοποιήθηκε στη Ρίγα.<ref>{{Cite web|url=http://www.nato.int/docu/pr/2006/p06-150e.htm |title=NATO Press Release |website=www.nato.int |access-date=2017-01-16 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140312162903/http://www.nato.int/docu/pr/2006/p06-150e.htm |archivedate=12 March 2014-03-12 |df= }}</ref>
 
Οι νόμοι της γλώσσας και της ιθαγένειας έχουν αντιταχθεί από πολλούς ρωσόφωνους. Η ιθαγένεια δεν επεκτάθηκε αυτομάτως στους πρώην σοβιετικούς πολίτες που εγκαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής ή στους απογόνους τους. Τα παιδιά που γεννιούνται από αλλοδαπούς μετά την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας αποκτούν αυτόματα την ιθαγένεια. Περίπου το 72% των Λετονών πολιτών είναι Λετονοί, ενώ το 20% είναι Ρώσοι. Λιγότερο από το 1% των μη πολιτών είναι Λετονοί, ενώ το 71% είναι Ρώσοι.<ref>{{cite journal | author = Commercio Michele E | year = 2003 | title = Emotion and Blame in Collective Action: Russian Voice in Kyrgyzstan and Latvia | url = | journal = Political Science Quarterly | volume = 124 | issue = 3| pages = 489–512 }}</ref> Η κυβέρνηση αποεθνικοποίησε την ιδιωτική περιουσία που κατασχέθηκε από τους Σοβιετικούς, και την επέστρεψε ή αποζημίωσε τους ιδιοκτήτες για αυτό, ιδιωτικοποίησε τις περισσότερες κρατικές βιομηχανίες, επαναφέροντας το προπολεμικό νόμισμα. Παρόλο που αντιμετώπισε μια δύσκολη μετάβαση σε μια φιλελεύθερη οικονομία και τον επαναπροσανατολισμό της προς τη Δυτική Ευρώπη, η Λετονία είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2014, η Ρίγα ήταν η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το ευρώ εισήχθη ως το νόμισμα της χώρας και ένας Λετονός ονομάστηκε αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το 2015 η Λετονία κατείχε την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεγάλα ευρωπαϊκά γεγονότα γιορτάστηκαν στη Ρίγα, όπως ο Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision το 2003 και τα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου 2014. Την 1η Ιουλίου 2016 η Λετονία έγινε μέλος του ΟΟΣΑ.<ref>{{cite web |url=http://www.oecd.org/latvia/latvia-accession-to-the-oecd.htm |publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development|OECD]] |title=Latvia's accession to the OECD |date=1 JulyΙουλίου 2016 |accessdate=22 JulyΙουλίου 2016 }}</ref>
 
== Γεωγραφία ==
Γραμμή 169:
[[Αρχείο:Baltijos_jūra_Kolkos_rage.JPG|μικρογραφία|Το ακρωτήριο Κόλκα, στη βόρεια Λετονία στον Κόλπο της Ρίγας]]
[[Αρχείο:BalticSea March2000 NASA-S2000084115409.png|μικρογραφία|Η Λετονία βρίσκεται στην Βόρεια Ευρώπη, στις ανατολικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας]]
Η Λετονία βρίσκεται στη Βόρεια Ευρώπη, στις ανατολικές ακτές της [[Βαλτική Θάλασσα|Βαλτικής Θάλασσας]] και στο βορειοδυτικό τμήμα του κρατήρα της Ανατολικής Ευρώπης, μεταξύ των γεωγραφικών πλατών 55° και 58° Β (μια μικρή περιοχή είναι βόρεια του 58° βόρειου παράλληλου), και μηκών [[21st21ος meridianμεσημβρινός eastανατολικά|21°]] και 29° Α (μια μικρή περιοχή είναι δυτικά του 21° αντολικού μεσημβρινού). Η Λετονία έχει συνολική έκταση 64.559 τ.χλμ. από τα οποία τα 62.157 είναι γη, τα 18.159 τ.χλμ. είναι γεωργική γη,<ref name="Agriculture - Key Indicators">{{cite web|url=http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/agriculture-key-indicators-30725.html|title=Agriculture – Key Indicators|date=28 AprilΑπριλίου 2012|publisher=Central Statistical Bureau Republic of Latvia|accessdate=17 MayΜαΐου 2012}}</ref> τα 34.964 τ.χλμ. είναι δασική γη<ref name="Forestry - Key Indicators">{{cite web|url=http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/forestry-key-indicators-30729.html|title=Forestry – Key Indicators|date=18 AugustΑυγούστου 2011|publisher=Central Statistical Bureau Republic of Latvia|accessdate=17 MayΜαΐου 2012}}</ref> και τα υπόλοιπα 2.402 τ.χλμ. είναι εσωτερικά ύδατα.<ref name="Geographical Data - Key Indicators">{{cite web|url=http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/geographical-data-key-indicators-30773.html|title=Geographical Data – Key Indicators|date=5 OctoberΟκτωβρίου 2011|publisher=Central Statistical Bureau Republic of Latvia|accessdate=17 MayΜαΐου 2012}}</ref>
 
Το συνολικό μήκος των συνόρων της χώρας είναι 1.866 χιλιόμετρα. Το συνολικό μήκος των χερσαίων συνόρων είναι 1.368 χλμ., εκ των οποίων 343 χλμ. μοιράζονται με την [[Εσθονία]] στο βορρά, 276 χλμ. με τη [[Ρωσία|Ρωσική Ομοσπονδία]] προς τα ανατολικά, 161 χλμ. με τη [[Λευκορωσία]] προς τα νοτιοανατολικά και 588 χλμ. με τη [[Λιθουανία]] προς τον νότο. Το συνολικό μήκος του θαλάσσιου συνόρων είναι 498 χιλιόμετρα, τα οποία μοιράζονται με την Εσθονία, τη [[Σουηδία]] και τη[[Λιθουανία]]. Εκτείνεται σε 210 χλμ. από το νότο έως το βορρά και σε 480 χλμ. από την δύση έως την ανατολή.<ref name="Geographical Data - Key Indicators" />
 
Το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας της Λετονίας έχει υψόμετρο χαμηλότερο των 100 μέτρων. Η μεγαλύτερη λίμνη της χώρας, η Λουμπάνς, έχει έκταση 80,7 τ.χλμ., η βαθύτερη λίμνη της, η Ντρίντζις είναι 65,1 μέτρα βαθιά. Ο μακρύτερος ποταμός στη λετονική επικράτεια είναι ο Γκάουτζα με μήκος 452 χιλιόμετρα. Ο μακρύτερος ποταμός που διέρχεται από τη Λετονική επικράτεια είναι ο [[Νταουγκάβα]], ο οποίος έχει συνολικό μήκος 1.005 χιλιομέτρων, εκ των οποίων τα 352 χλμ. βρίσκονται στη λετονική επικράτεια. Το υψηλότερο σημείο της Λετονίας είναι το Γκαϊζινκάλνς, 311,6 μέτρα πάνω από την στάθμη της θάλασσας. Το μήκος της Βαλτικής ακτής της Λετονίας είναι 494 χλμ. Μία είσοδος της Βαλτικής Θάλασσας, ο ρηχός [[Κόλπος της Ρίγας]] βρίσκεται στα βορειοδυτικά της χώρας.<ref name="Latvia in brief">{{cite web|url=http://www.latvia.lv/library/latvia-brief|title=Latvia in brief|publisher=Latvian Institute|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120923001148/http://www.latvia.lv/library/latvia-brief|archivedate=23 SeptemberΣεπτεμβρίου 2012|accessdate=17 MayΜαΐου 2012|deadurl=yes}}</ref>
 
=== Κλίμα ===
{{double image|right|Koppen World Map Dfb Dwb Dsb.png|200|Koppen classification worldmap CfbCfc.png|200|{{legend|#38C7FF|Υγρό ηπειρωτικό κλίμα με θερμά καλοκαίρια}}|{{legend|#008000|Ωκεάνιο κλίμα}}|Dfb|Cfb}}Η Λετονία έχει εύκρατο κλίμα που έχει περιγραφεί σε διάφορες πηγές είτε ως υγρό ηπειρωτικό (τύπος Dfb της κλιματικής ταξινόμησης Κέππεν) είτε ως ωκεάνιο / θαλάσσιο (τύπος ''Cfb'' της κλιματικής ταξινόμησης Κέππεν).<ref name="liepu">{{cite web|url=http://www.liepu.lv/lv/404/latvia-and-liepaja-|title=Latvia in crosscut|publisher=Liepājas Universitāte|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130227112748/http://www.liepu.lv/lv/404/latvia-and-liepaja-|archivedate=27 FebruaryΦεβρουαρίου 2013|deadurl=yes|df=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gwp.org/en/About-GWP/Country-Water-Partnerships/Latvia/|title=Latvia|publisher=Global Water Partnership|archive-url=https://web.archive.org/web/20121101085408/http://www.gwp.org/en/About-GWP/Country-Water-Partnerships/Latvia/|archive-date=2012-11-01|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rpiva.lv/index.php?language=en&mh=struktura|title=Latvia in brief|publisher=RPIVA}}</ref>
 
Οι παράκτιες περιοχές, ιδίως η δυτική ακτή της χερσονήσου της Κουρλάνδης, διαθέτουν περισσότερο θαλάσσιο κλίμα με πιο δροσερά καλοκαίρια και πιο ήπιους χειμώνες, ενώ τα ανατολικά τμήματα παρουσιάζουν ένα πιο ηπειρωτικό κλίμα με θερμότερα καλοκαίρια και χειρότερους χειμώνες.<ref name="liepu" />
 
Η Λετονία έχει τέσσερις σαφείς εποχές σχεδόν ισοδύναμου μήκους. Ο χειμώνας ξεκινά στα μέσα Δεκεμβρίου και διαρκεί μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Οι μέσες χειμωνιάτικες θερμοκρασίες φτάνουν τους -6&nbsp;°C και χαρακτηρίζονται από σταθερό χιόνι, λαμπερή ηλιοφάνεια και σύντομες μέρες. Υπάρχουν περίοδοι του χειμώνα με ψυχρούς ανέμους, ακραίες θερμοκρασίες που φτάνουν περίπου μέχρι τους -30&nbsp;°C και οι έντονες χιονοπτώσεις είναι συνηθισμένες. Το καλοκαίρι ξεκινά τον Ιούνιο και διαρκεί μέχρι τον Αύγουστο. Τα καλοκαίρια είναι συνήθως ζεστά και ηλιόλουστα, με δροσερές βραδιές και νύχτες. Οι μέσες καλοκαιρινές θερμοκρασίες φτάνουν τους 19&nbsp;°C, ενώ οι ακραίες θερμοκρασίες φτάνουν έως τους 35&nbsp;°C. Η άνοιξη και το φθινόπωρο έχουν αρκετά ήπιο καιρό.<ref>{{cite web|url=http://www.latvia.travel/en/climate-and-weather-conditions|title=The climate and weather conditions|publisher=Latvia.travel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120108055555/http://www.latvia.travel/en/climate-and-weather-conditions|archivedate=8 JanuaryΙανουαρίου 2012|accessdate=17 MayΜαΐου 2012|deadurl=yes}}</ref>
{| class="wikitable"
|+Καιρικές καταγραφές στην Λετονία<ref>{{cite book|title=Latvijas ģeogrāfijas atlants|publisher=Jāņa sēta|year=2004|isbn=9984073637|location=Rīga|page=13}}</ref>
Γραμμή 276:
=== Περιβάλλον ===
[[Αρχείο:Turaidas_skats_uz_Gauju_2okt04.JPG|μικρογραφία|Η Λετονία έχει το πέμπτο μεγαλύτερο ποσοστό γης που καλύπτεται από δάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση]]
Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας αποτελείται από εύφορες πεδινές πεδιάδες και μέτριους λόφους. Σε ένα τυπικό λετονικό τοπίο, ένα μωσαϊκό απέραντων δασών εναλλάσσεται με χωράφια, αγροκτήματα και βοσκότοπους. Η καλλιεργήσιμη γη εντοπίζεται με σημύδες και δασώδεις συστάδες, οι οποίες προσφέρουν ένα οικοσύστημα για πολλά φυτά και ζώα. Η Λετονία έχει εκατοντάδες χιλιόμετρα υποανάπτυκτης παραλίας που είναι γεμάτη από πευκοδάση, αμμόλοφους και συνεχείς παραλίες λευκής άμμου.<ref name="Latvia in brief" /><ref name="Nature and Environment in Latvia">{{cite web|url=http://www.latvia.lv/library/nature-and-environment|title=Nature and Environment|year=2002|publisher=Latvian Institute|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120927055604/http://www.latvia.lv/library/nature-and-environment|archivedate=27 SeptemberΣεπτεμβρίου 2012|accessdate=17 MayΜαΐου 2012|deadurl=yes}}</ref>
 
Η Λετονία έχει το 5ο υψηλότερο ποσοστό γης που καλύπτεται από δάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Εσθονία και τη Σλοβενία.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_STAT-13-154_en.htm|title=Land Use/Cover Area frame Survey 2012 Buildings, roads and other artificial areas cover 5% of the EU …and forests 40%|date=25 OctoberΟκτωβρίου 2013|publisher=Eurostat Commission|accessdate=3 JanuaryΙανουαρίου 2014}}</ref> Τα δάση αντιπροσωπεύουν 3.497.000 εκτάρια (8.640.000 στρέμματα) ή το 56% της συνολικής έκτασης.<ref name="Forestry - Key Indicators" />
 
Η Λετονία έχει πάνω από 12.500 ποτάμια, τα οποία εκτείνεται σε 38.000 χλμ.. Στα μεγάλα ποτάμια περιλαμβάνονται ο ποταμός Νταουγκάβα, ο Λιελούπε, ο Γκάουτζα, ο Βέντα και ο Σαλάκα, ο μεγαλύτερος χώρος αναπαραγωγής σολομού στην ανατολική Βαλτική. Υπάρχουν 2.256 λίμνες μεγαλύτερες από 1 εκτάριο, με συνολική έκταση 1.000 χλμ. Τα Μίρε καταλαμβάνουν το 9.,9% της επικράτειας της χώρας. Το 70% των μίρε είναι ανέγγιχτο από τον πολιτισμό και αποτελούν καταφύγιο για πολλά σπάνια είδη φυτών και ζώων.<ref name="Nature and Environment in Latvia" />
 
Οι αγροτικές περιοχές καταλαμβάνουν 4.487.000 στρέμματα ή το 29% της συνολικής έκτασης.<ref name="Agriculture - Key Indicators" /> Με την κατάργηση των συλλογικών αγροκτημάτων, η περιοχή που αφιερώνεται στην καλλιέργεια μειώθηκε δραματικά – τώρα οι εκμεταλλεύσεις είναι κυρίως μικρές. Περίπου 200 αγροκτήματα, που καταλαμβάνουν 6.800 στρέμματα ασχολούνται με την οικολογικά καθαρή γεωργία (χρήση χωρίς τεχνητά λιπάσματα ή φυτοφάρμακα).<ref name="Nature and Environment in Latvia" />
Γραμμή 286:
Τα εθνικά πάρκα της Λετονίας είναι το Εθνικό Πάρκο Γκάουτζα (από το 1973), το Εθνικό πάρκο Κεμέρι στη Σεμιγαλλία (1997), το Εθνικό Πάρκο Σλίτερε στο Κούρζεμε (1999) και το Εθνικό Πάρκο Ράζνα στη Λατγαλία (2007).
 
Η Λετονία έχει μακρά παράδοση διατήρησης. Οι πρώτοι νόμοι και κανονισμοί εκδόθηκαν τον 16ο και 17ο αιώνα.<ref name="Nature and Environment in Latvia" /> Υπάρχουν 706 ειδικές προστατευόμενες φυσικές περιοχές στη Λετονία: τέσσερα εθνικά πάρκα, ένα πάρκο βιόσφαιρας, 42 φυσικά πάρκα, εννέα περιοχές προστατευόμενων τοπίων, 260 φυσικά καταφύγια, τέσσερα αυστηρά φυσικά καταφύγια, 355 μνημεία φύσης και 24 μικροπάρκα.<ref>{{cite web|url=http://www.daba.gov.lv/public/eng/protected_areas/|title=Protected areas|publisher=Nature Conservation Agency Republic of Latvia|accessdate=17 MayΜαΐου 2012}}</ref> Οι εθνικά προστατευόμενες περιοχές αντιπροσωπεύουν 12.790 τ.χλμ. ή περίπου το 20% της συνολικής έκτασης της Λετονίας.<ref name="Geographical Data - Key Indicators" /> Το κόκκινο βιβλίο της Λετονίας (Κατάλογος απειλούμενων ειδών της Λετονίας), το οποίο ιδρύθηκε το 1977, περιέχει 112 είδη φυτών και 119 είδη ζώων. Η Λετονία έχει επικυρώσει τις διεθνείς συμβάσεις της Ουάσιγκτον, της Βέρνης και την Ραμσάρ.<ref name="Nature and Environment in Latvia" />
 
Ο Δείκτης Περιβαλλοντικής Απόδοσης 2012 κατατάσσει την χώρα στη δεύτερη θέση, μετά την Ελβετία, με βάση τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των πολιτικών της χώρας.<ref>{{cite web|url=http://epi.yale.edu/epi2012/rankings|title=2012 Environmental Performance Index (EPI)|publisher=Yale University and Columbia University in collaboration with The World Economic Forum and European Commission|archive-url=https://archive.is/20120605011220/http://epi.yale.edu/epi2012/rankings|archive-date=5 June 2012|dead-url=yes|accessdate=17 May 2012}}</ref><gallery mode="packed">
Γραμμή 297:
=== Βιοποικιλότητα ===
[[Αρχείο:White-Wagtail.jpg|μικρογραφία|Η λευκή σουσουράδα είναι το εθνικό πτηνό της Λετονίας.<ref>[http://rianova.narod.ru/inf/latinst.html "National symbols of Latvia"] {{ru icon}}</ref>]]
Περίπου 30.000 είδη χλωρίδας και πανίδας έχουν καταχωρηθεί στη Λετονία.<ref>{{cite book|title=Latvijas enciklopēdija|publisher=Valērija Belokoņa izdevniecība|year=2005|isbn=9984-9482-3-4|volume=3rd volume|location=Riga, Latvia|page=695|language=lv}}</ref> Στα κοινά είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας στη Λετονία περιλαμβάνονται τα ελάφια, τα αγριογούρουνα, οι άλκεις, οι λύγκες, οι αρκούδες, οι αλεπούδες, οι κάστορες και οι λύκοι.<ref>{{cite web|url=http://latvijas.daba.lv/scripts/db/saraksti/saraksti.cgi?l=en&s=en|title=List of species|publisher=Nature of Latvia|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060207045022/http://latvijas.daba.lv/scripts/db/saraksti/saraksti.cgi?l=en&s=en|archivedate=7 February 2006-02-07|accessdate=7 March 2007-03-07|deadurl=yes}}</ref> Τα μη- θαλάσσια μαλάκια της Λετονίας περιλαμβάνουν 159 είδη.
 
Τα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αλλά είναι κοινά στη Λετονία περιλαμβάνουν τον μαύρο πελαργό, τον Ευρασιατικό λύκο, τον Ευρασιατικό κάστορα και άλλα είδη.<ref name="Nature and Environment in Latvia" />
Γραμμή 303:
Φυτογεωγραφικά, η Λετονία μοιράζεται μεταξύ των περιφερειών της Κεντροευρωπαϊκής και της Βόρειας Ευρώπης της περιφέρειας της περιφέρειας στο Βορειοανατολικό Βασίλειο. Σύμφωνα με το WWF, η επικράτεια της Λετονίας ανήκει στην οικολογική περιοχή των Σαρματικών μικτών δασών. Το 56 τοις εκατό<ref name="Forestry - Key Indicators" /> της επικράτειας της Λετονίας καλύπτεται από δάση, κυρίως σκωτσέζικα πεύκα, σημύδα και ερυθρελάτη.
 
Διάφορα είδη χλωρίδας και πανίδας θεωρούνται εθνικά σύμβολα. Η βελανιδιά (Quercus robur, λετονικά: ozols) και η φιλύρα (Tilia cordata, λετονικά: liepa) είναι τα εθνικά δένδρα της Λετονίας και το λευκάνθεμο (Leucanthemum vulgare, λετονικά: pīpene) το εθνικό λουλούδι. Η λευκή σουσουράδα (Motacilla alba, λετονικά: baltā cielava) είναι το εθνικό πουλί της Λετονίας. Το εθνικό έντομο είναι η πασχαλίτσα με δύο βούλες (Adalia bipunctata, λετονικά: divpunktu mārīte). Το κεχριμπάρι, η απολιθωμένη ρητίνη δέντρων, είναι ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά σύμβολα της Λετονίας. Στην αρχαιότητα, το κεχριμπάρι που βρέθηκε κατά μήκος της ακτής της Βαλτικής Θάλασσας ζητήθηκε από τους Βίκινγκς καθώς και εμπόρους από την Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη της οδού του Κεχριμπαρίου.<ref>{{cite web|url=http://www.latvia.lv/library/national-symbols-latvia|title=National Symbols of Latvia|publisher=Latvian Institute|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120926092241/http://www.latvia.lv/library/national-symbols-latvia|archivedate=26 SeptemberΣεπτεμβρίου 2012|accessdate=17 MayΜαΐου 2012|deadurl=yes}}</ref>
 
Αρκετά φυσικά καταφύγια προστατεύουν τα παρθένα τοπία με μια ποικιλία μεγάλων ζώων. Στο Εθνικό Πάρκο Πάπε, όπου έχουν επανεισαχθεί οι ευρωπαϊκοί βίσονες, τα άγρια άλογα και τα αναδημιουργημένα άουροχς, υπάρχει τώρα σχεδόν πλήρης υπερπανίδα που περιλαμβάνει επίσης άλκεις, ελάφια και λύκους.<ref>[http://www.lhnet.org/lake-pape-latvia/ Lake Pape – Latvia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150604151729/http://www.lhnet.org/lake-pape-latvia/|date=4 JuneΙουνίου 2015}}</ref>
 
=== Διοικητικές διαιρέσεις ===
Γραμμή 407:
Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
 
Στις 3 Ιουνίου 2015 το Κοινοβούλιο εξέλεξε νέο πρόεδρο τον υπουργό Άμυνας [[Ράιμοντς Βεγιόνις]] έπειτα από 5 γύρους, με τις θετικές ψήφους των 55 βουλευτών από τους συνολικά 100.<ref>RAYYAN SABET-PARRY,[http://abcnews.go.com/International/wireStory/latvia-lawmakers-struggling-agree-president-31493548 Latvian Parliament Chooses Defense Minister as President], Associated Press, 32015-606-201503.</ref>
 
Αυτόν διαδέχθηκε στην προεδρία το 2019 ο [[Έγκιλς Λέβιτς]].
 
== Δημογραφία ==
Γραμμή 413 ⟶ 415 :
{{bar box|float=right|title=Κάτοικοι της Λετονίας ανά εθνικότητα (2011)|bars={{bar percent|Λετονοί|DarkSlateGray|62.1}} {{bar percent|Ρώσοι|DarkSlateGray|26.9}} {{bar percent|Λευκορώσοι|DarkSlateGray|3.3}} {{bar percent|Ουκρανοί|DarkSlateGray|2.2}} {{bar percent|Πολωνοί|DarkSlateGray|2.2}} {{bar percent|Λιθουανοί|DarkSlateGray|1.2}} {{bar percent|Άλλοι|DarkSlateGray|2.1}}}}
[[Αρχείο:Population-of-Latvia.svg|μικρογραφία|300x300εσ|Ο πληθυσμός της Λετονίας (σε εκατομμύρια) από το 1920 έως το 2014]]
Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας το 2013 εκτιμήθηκε σε 1,52 παιδιά ανά γυναίκα, το οποίο είναι χαμηλότερο από το ποσοστό αντικατάστασης 2,1. Το 2016, το 40,9% των γεννήσεων ήταν σε ανύπαντρες γυναίκες.<ref>{{cite web|url=https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tps00018|title=Share of live births outside marriage|date=17 Αυγούστου 2018|publisher=Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141006114113/http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tps00018|archivedate=6 OctoberΟκτωβρίου 2014|accessdate=20 Σεπτεμβρίου 2018|deadurl=yes|df=}}</ref> Το 2017, εκτιμάται ότι η Λετονία έχει τον χαμηλότερο λόγο αρσενικού προς θηλυκό στον συνολικό πληθυσμό, στο 0,86.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2018.html|title=Country Comparison to the World|website=Central Intelligence Agency|publisher=Central Intelligence Agency|accessdate=1 AugustΑυγούστου 2016}}</ref>
 
=== Εθνικές ομάδες ===
Ο πληθυσμός της Λετονίας είναι πολυεθνικός εδώ και αιώνες, αν και τα δημογραφικά στοιχεία μετατοπίστηκαν δραματικά τον 20ό αιώνα λόγω των παγκόσμιων πολέμων, της μετανάστευσης και της απομάκρυνσης των Βαλτικών Γερμανών, του Ολοκαυτώματος και της κατοχής από τη Σοβιετική Ένωση. Σύμφωνα με την Απογραφή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας του 1897, οι Λετονοί αποτελούσαν το 68,3% του συνολικού πληθυσμού των 1,93 εκατομμυρίων. Οι Ρώσοι αντιπροσώπευαν το 12%, οι Εβραίοι 7,4%, οι Γερμανοί 6,2% και οι Πολωνοί 3,4%.<ref>[http://countrystudies.us/latvia/9.htm Latvia&nbsp;– Population]. Source: ''U.S. Library of Congress.''</ref>
 
Τον Μάρτιο του 2011, οι Λετονοί αποτελούσαν το 62,1% του πληθυσμού, ενώ το 26,9% είναι Ρώσοι, το 3,3% είναι Λευκορώσοι το 2,2% είναι Ουκρανοί, το 2,2% είναι Πολωνοί, το 1,2% είναι Λιθουανοί, το 0,3% είναι Εβραίοι, το 0,3% ήταν Ρομά, το 0,1% ήταν Γερμανοί, το 0,1% ήταν Εσθονοί και το 1,3% ήταν άλλων εθνικοτήτων. 250 άτομα αναγνωρίζονται ως Λιβονιανοί (Βαλτική φυλή που προέρχεται από τη Λετονία). Υπήρχαν 290.660 μη-πολίτες που ζούσαν στη Λετονία ή το 14,1% των Λετονών κατοίκων, κυρίως εθνοτικοί Ρώσοι που έφθασαν μετά την κατοχή το 1940 καθώς και οι απόγονοί τους.<ref>[http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html Population Census 2011&nbsp;– Key Indicators]. Csb.gov.lv. Retrieved 19 February 2012-02-19.</ref>
 
Σε ορισμένες πόλεις όπως το Νταουγκαβπίλς και το Ρέζεκνε οι εθνοτικοί Λετονοί αποτελούν μια μειονότητα του συνολικού πληθυσμού. Παρά το γεγονός ότι η αναλογία των Εθνοτικών Λετονών αυξάνεται σταθερά για περισσότερο από μια δεκαετία, οι Εθνοτικοί Λετονοί συνιστούν επίσης ελαφρώς λιγότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της πρωτεύουσας της Λετονίας - Ρίγα.<ref>{{Cite web|url=http://www.globalsecurity.org/military/world/europe/lv-people.htm|title=Latvia - Population|last=Pike|first=John|website=www.globalsecurity.org|access-date=2017-06-06}}</ref>
 
Το ποσοστό των Εθνοτικών Λετονών μειώθηκε από το 77% (1.467.035) το 1935 στο 52% (1.387.757) το 1989.<ref>{{cite web|url=http://www.lka.edu.lv/modules.php?op=modload&name=News&file=index&topic=68|title=About Latvia|publisher=Latvian Academy of Culture|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070629231221/http://www.lka.edu.lv/modules.php?op=modload&name=News&file=index&topic=68|archivedate=29 June 2007-06-29|accessdate=28 July 2007-07-28|deadurl=yes}}</ref> Το 2011, υπήρχαν ακόμα λιγότεροι Λετονοί από ότι το 1989, αν και το μερίδιο τους στο συνολικό πληθυσμό ήταν μεγαλύτερο - 1.285.136 άτομα (62.1% του πληθυσμού).<ref>{{cite web|url=http://data.csb.gov.lv/pxweb/en/tautassk_11/tautassk_11__tsk2011/TSG11-06.px/table/tableViewLayout2/?rxid=c8c8a0dd-6a8e-4e89-add7-718c9998db99|title=TSG11-06. RESIDENT POPULATION ON MARCH 1, 2011 BY ETHNICITY, SEX AND AGE GROUP|publisher=Central Statistical Bureau of Latvia|accessdate=27 FebruaryΦεβρουαρίου 2017}}</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Η μόνη επίσημη γλώσσα της Λετονίας είναι τα Λετονικά, τα οποία ανήκουν στην υποομάδα των βαλτικών γλωσσών του βαλτοσλαβικού κλάδου της ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας. Μια άλλη αξιοσημείωτη γλώσσα της Λετονίας είναι η σχεδόν εξαφανισμένη λιβονική γλώσσα του κλάδου της οικογένειας των Ουραλλίων, η οποία απολαμβάνει προστασία από το νόμο. Τα [[Λατγαλικά]] - που αναφέρεται είτε ως διάλεκτος είτε ως ξεχωριστή γλώσσα των Λετοικών, προστατεύεται επίσης επίσημα από τη νομοθεσία της Λετονίας, αλλά μόνο ως ιστορική διακύμανση της λετονικής γλώσσας. Τα ρωσικά, ευρέως ομιλούμενα κατά τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου, εξακολουθεί να είναι η πιο διαδεδομένη μειονοτική γλώσσα (περίπου το 34% την ομιλεί στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που δεν είναι εθνοτικά Ρώσοι).<ref>{{cite web|url=http://data.csb.gov.lv/Table.aspx?layout=tableViewLayout1&px_tableid=tautassk_11%5c2011.gada+tautas+skait%c4%ab%c5%a1anas+gal%c4%abgie+rezult%c4%81ti%5cTSG11-071.px&px_language=en&px_type=PX&px_db=tautassk_11&rxid=c8c8a0dd-6a8e-4e89-add7-718c9998db99|title=THNICITIES OF RESIDENT POPULATION IN STATISTICAL REGIONS, CITIES UNDER STATE JURISDICTION AND COUNTIES BY LANGUAGE MOSTLY SPOKEN AT HOME; ON 1 MARCH 2011|publisher=Central Statistical Bureau of Latvia|archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20160517201119/http://data.csb.gov.lv/Table.aspx?layout=tableViewLayout1&px_tableid=tautassk_11%5c2011.gada+tautas+skait%c4%ab%c5%a1anas+gal%c4%abgie+rezult%c4%81ti%5cTSG11-071.px&px_language=en&px_type=PX&px_db=tautassk_11&rxid=c8c8a0dd-6a8e-4e89-add7-718c9998db99|archivedate=17 MayΜαΐου 2016|accessdate=1 JanuaryΙανουαρίου 2014|deadurl=yes|df=}}</ref> Ενώ τώρα απαιτείται να μάθουν όλοι οι μαθητές τα λετονικά, τα περισσότερα σχολεία περιλαμβάνουν επίσης τα αγγλικά και τα γερμανικά ή τα ρωσικά στα προγράμματα σπουδών τους. Η αγγλική γλώσσα είναι ευρέως αποδεκτή στη Λετονία, ιδίως στον τομέα των επιχειρήσεων και του τουρισμού. Το 2014 υπήρχαν 109 σχολεία για τις μειονότητες που χρησιμοποιούν τη ρωσική ως γλώσσα διδασκαλίας για το 40% των μαθημάτων (το υπόλοιπο 60% των μαθημάτων διδάσκονται στη λεττονική γλώσσα).
 
Στις 18 Φεβρουαρίου 2012, η Λετονία πραγματοποίησε συνταγματικό δημοψήφισμα σχετικά με το αν θα υιοθετήσει τη ρωσική γλώσσα ως δεύτερη επίσημη γλώσσα.<ref>{{cite web|url=http://web.cvk.lv/pub/public/28361.html/|title=Referendum on the Draft Law 'Amendments to the Constitution of the Republic of Latvia'|year=2012|publisher=Central Election Commission of Latvia|accessdate=2 MayΜαΐου 2012}}</ref> Σύμφωνα με την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, το 74,8% καταψήφισε την πρόταση, το 24,9% ψήφισε υπέρ και η προσέλευση των ψηφοφόρων ήταν 71,1%.<ref>{{cite web|url=http://www.tn2012.cvk.lv/|title=Results of the referendum on the Draft Law 'Amendments to the Constitution of the Republic of Latvia'|year=2012|publisher=Central Election Commission of Latvia|language=Latvian|accessdate=2 MayΜαΐου 2012}}</ref>
 
=== Θρησκεία ===
Γραμμή 434 ⟶ 436 :
Η μεγαλύτερη θρησκεία στη Λετονία είναι ο Χριστιανισμός (79%),<ref name="Tieslietu Ministrija" /> και οι μεγαλύτερες θρησκευτικές ομάδες ήταν οι εξής:
* Ευαγγελική Λουθηρανή Εκκλησία της Λετονίας&nbsp;– 708,773<ref name="Tieslietu Ministrija" />
* Ρωμαιοκαθολικοί&nbsp;– 500,000<ref name="Tieslietu Ministrija">{{cite web|url=http://www.tm.gov.lv/lv/labumi/TM.docx|title=Tieslietu ministrijā iesniegtie reliģisko organizāciju pārskati par darbību 2011. gadā|language=Latvian|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121126013327/http://www.tm.gov.lv/lv/labumi/TM.docx|archivedate=26 NovemberΝοεμβρίου 2012|accessdate=25 JulyΙουλίου 2012|deadurl=yes}}</ref>
* Ρώσοι Ορθόδοξοι – 370,000<ref name="Tieslietu Ministrija" />
Στη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου του 2010, το 38% των Λετονών πολιτών απάντησε ότι «πιστεύουν ότι υπάρχει Θεός», ενώ 48% απάντησαν ότι «πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιο είδος πνεύματος ή δύναμης ζωής» και το 11% δήλωσε ότι «δεν πιστεύουν υπάρχει κάποιο είδος πνεύματος, Θεού ή δύναμης ζωής ».
 
Ο λουθηρανισμός ήταν πιο γνωστός πριν από τη σοβιετική κατοχή, και η θρησκεία αυτή εξασκούταν από το 60% των κατοίκων της χώρας λόγω ισχυρών ιστορικών δεσμών με τις σκανδιναβικές χώρες και επιρροής της Χάνσας και της Γερμανίας γενικότερα. Από τότε, ο λουθηρανισμός μειώθηκε σε λίγο μεγαλύτερο βαθμό από τον Ρωμαιοκαθολικισμό και στις τρεις χώρες της Βαλτικής. Η Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία, με περίπου 600.000 μέλη το 1956, επηρεάστηκε περισσότερο αρνητικά. Ένα εσωτερικό έγγραφο της 18ης Μαρτίου 1987, κοντά στο τέλος της κομμουνιστικής κυριαρχίας, μίλησε για μια ενεργό συμμετοχή που είχε συρρικνωθεί σε μόλις 25.000 άτομα στη Λετονία, αλλά από τότε η πίστη έχει αναβιώσει.<ref>{{cite web|url=http://www.mongabay.com/reference/country_studies/latvia/SOCIETY.html|title=Latvia&nbsp;– SOCIETY|date=18 MarchΜαρτίου 1987|publisher=Mongabay.com|accessdate=12 AugustΑυγούστου 2010}}</ref> Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της χώρας ανήκουν στην Λετονική Ορθόδοξη Εκκλησία, ένα ημιαυτόνομο σώμα στο πλαίσιο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το 2011, στη Λετονία ζούσαν 416 Εβραίοι και 319 Μουσουλμάνοι.<ref name="Tieslietu Ministrija" />
 
Υπάρχουν περισσότεροι από 600 λετονοί νεοπαγανιστές, οι Ντιεβτούρι, των οποίων η θρησκεία βασίζεται στη λετονική μυθολογία.<ref>{{cite web|url=http://www.bibelesbiedriba.lv/religiju-enciklopedija/statistika.html|title=Statistics of approved parishes in Latvia|date=1 January 2004|work=Reliģiju Enciklopēdija|publisher=The Latvian Bible Society|language=Latvianλετονικά|accessdate=7 MarchΜαρτίου 2007}}</ref> Περίπου το 21% του συνολικού πληθυσμού δεν είναι συνδεδεμένο με συγκεκριμένη θρησκεία.<ref name="Tieslietu Ministrija" />
 
=== Εκπαίδευση και επιστήμες ===
[[Αρχείο:Latvijas_Universitāte_-_ogre11_-_Panoramio.jpg|μικρογραφία|281x281εσ|Πανεπιστήμιο της Λετονίας]]
Το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Ρίγας και το Πανεπιστήμιο της Λετονίας είναι δύο μεγάλα πανεπιστήμια στη χώρα, και τα δύο ιδρύθηκαν με βάση το Πολυτεχνείο της Ρίγας και βρίσκονται στη Ρίγα.<ref>{{cite web|url=http://www.rtu.lv|title=Riga Polytechnical Institute Home Page|publisher=Rtu.lv|accessdate=16 OctoberΟκτωβρίου 2010}}</ref> Άλλα δύο σημαντικά πανεπιστήμια, τα οποία ιδρύθηκαν στη βάση του κρατικού πανεπιστημίου της Λετονίας, είναι το Πανεπιστήμιο Γεωργίας της Λετονίας (ιδρύθηκε το 1939 με βάση τη Σχολή Γεωργίας) και το Πανεπιστήμιο Ρίγα Στραντίνς (ιδρύθηκε το 1950 με βάση τη Σχολή Ιατρικής) - και σήμερα καλύπτουν μια ποικιλία διαφορετικών πεδίων. Το Πανεπιστήμιο Νταουγκαβπίλς είναι ένα άλλο σημαντικό κέντρο εκπαίδευσης. Η Λετονία έκλεισε 131 σχολεία από το 2006 έως το 2010, σημειώνοντας μείωση κατά 12,9%, ενώ κατά την ίδια περίοδο η εγγραφή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα μειώθηκε κατά 54.000 άτομα, σημειώνοντας μείωση κατά 10,3%.<ref>{{cite web|url=http://www.csb.gov.lv/csp/content/?lng=lv&cat=2300|title=Latvijas Statistika|date=17 MayΜαΐου 2010|publisher=Csb.gov.lv|accessdate=6 JuneΙουνίου 2010}}{{dead link|date=June 2016|bot=medic}}{{cbignore|bot=medic}}</ref>
 
Η λετονική πολιτική επιστήμης και τεχνολογίας ορίζει τον μακροπρόθεσμο στόχο - τη μετάβαση από την εργατική καταναλωτική οικονομία σε οικονομία βασισμένη στη γνώση.<ref>{{cite web|url=http://www.izm.gov.lv/en/science|title=Ministry of Education and Science}}</ref> Μέχρι το 2020, η κυβέρνηση στοχεύει σε χρηματοδότηση 1,5% του ΑΕΠ για την έρευνα και την ανάπτυξη, με το ήμισυ των επενδύσεων να προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Η Λετονία αναπτύσσει το επιστημονικό δυναμικό της με βάση τις υπάρχουσες επιστημονικές παραδόσεις, ιδίως στην οργανική χημεία, την ιατρική χημεία, τη γενετική μηχανική, τη φυσική, την επιστήμη των υλικών και τις τεχνολογίες πληροφοριών.<ref>{{cite web|url=http://www.lza.lv|title=Latvian Academy of Sciences}}</ref> Ο μεγαλύτερος αριθμός εφευρέσεων, οι οποίες κατοχυρώνονται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τόσο σε εθνικό όσο και στο εξωτερικό, γίνονται στον κλάδο της ιατρικής χημείας.<ref>{{cite web|url=http://inventions.lza.lv/izgu_en.php|title=Inventions and Inventors of Latvia}}</ref>
 
=== Υγεία ===
Το λετονικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης είναι ένα καθολικό πρόγραμμα, το οποίο χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό μέσω της φορολογίας του δημοσίου.<ref>{{cite news|url=http://findarticles.com/p/articles/mi_m0EIN/is_2005_Nov_18/ai_n15860135/|title=Latvia's Healthcare System is Funded by General Taxation and All Latvians and Foreign Residents Are Guaranteed Medical Care &#124; Find Articles at BNET|date=18 NovemberΝοεμβρίου 2005|publisher=Findarticles.com|archive-url=https://archive.is/20120711124324/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0EIN/is_2005_Nov_18/ai_n15860135/|archive-date=11 JulyΙουλίου 2012|dead-url=yes|accessdate=5 FebruaryΦεβρουαρίου 2010}}</ref> Είναι από τα χαμηλότερης κατηγορίας συστήματα υγειονομικής περίθαλψης στην Ευρώπη, λόγω των υπερβολικών χρόνων αναμονής για θεραπεία, της ανεπαρκούς πρόσβασης στα τελευταία φάρμακα και άλλων παραγόντων.<ref>{{cite web|url=http://www.baltic-course.com/eng/analytics/?doc=7137|title=Latvia has worst health care system in Europe :: The Baltic Course &#124; Baltic States news & analytics|date=14 NovemberΝοεμβρίου 2008|publisher=The Baltic Course|accessdate=5 FebruaryΦεβρουαρίου 2010|author=The Baltic Course – Балтийский курс}}</ref> Υπήρχαν 59 νοσοκομεία στη Λετονία το 2009, 94 το 2007 και 121 το 2006.<ref name="nytimes.com">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2009/06/18/business/global/18lat.html?ref=business|title=Latvian Health Official Resigns Over Cuts|author=David Jolly|date=18 June 2009|work=The New York Times|accessdate=4 AprilΑπριλίου 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.csb.gov.lv/csp/content/?cat=2310|title=The basic indicators of health care, at the end of the year|date=22 JanuaryΙανουαρίου 2010|publisher=Csb.gov.lv|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071216125055/http://www.csb.gov.lv/csp/content/?cat=2310|archivedate=16 DecemberΔεκεμβρίου 2007|accessdate=5 FebruaryΦεβρουαρίου 2010|deadurl=yes|df=dmy}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.european-hospital.com/en/article/29-The_Baltic_States_and_their_health_systems-From_Soviet_to_EU.html|title=The Baltic States and their health systems&nbsp;– From Soviet to EU|publisher=European-Hospital|accessdate=5 FebruaryΦεβρουαρίου 2010}}</ref>
 
== Οικονομία ==
Τον Ιανουάριο του [[2009]] στη Ρίγα πραγματοποιήθηκαν ταραχές αναφορικά με την οικονομική κρίση και τη λήψη μέτρων λιτότητας από την κυβέρνηση. Οι διαδηλωτές ζήτησαν τη διάλυση του Κοινοβουλίου, ενώ ο Πρόεδρος [[Βάλντις Ζάτλερς]] προειδοποίησε για προκήρυξη πρόωρων εκλογών, αν αποτύχει η Βουλή να ικανοποιήσει τα αιτήματα των πολιτών.<ref>[http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11381&subid=2&tag=8400&pubid=2202783 Έθνος], '' Έκρηξη οργής για την κρίση'', 15 Ιανουαρίου 2009.</ref> H κυβέρνηση μεταξύ άλλων προέβη σε περικοπές μισθών, με σκοπό να λάβει χρηματοδότηση ύψους 7,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από το [[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο]] και την [[ΕΕ]]. Για τον ίδιο λόγο προχώρησε στην απόσυρση των λιγοστών στρατιωτών της (17) από το [[Κοσσυφοπέδιο]], τον Αύγουστο του 2009.<ref>[http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_18/08/2009_292886 Καθημερινή], Αποχώρηση των Λετονών στρατιωτών από το Κόσοβο, 18 Αυγούστου 2009.</ref>
 
Την 1η Ιανουαρίου 2014 η χώρα έγινε μέλος της [[ευρωζώνη]]ς.<ref>[http://www.philenews.com/el-gr/oikonomia-kosmos/154/148263/stin-evrozoni-entassetai-i-letonia-apo-tin-1i-ianouariou-2014 Ο Φιλελεύθερος], Στην Ευρωζώνη εντάσσεται η Λετονία από την 1η Ιανουαρίου 2014, 5-6- Ιουνίου 2013.</ref>. Μέχρι την ημέρα εκείνη, το εθνικό νόμισμα της χώρας ήταν το [[Λατς]].
 
== Μεταφορές ==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Λετονία"