Δυναστεία των Σελτζούκων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
Η '''
▲Η '''δυναστεία των Σελτζούκων''' ή '''Σελτζούκοι Τούρκοι''' ήταν μία μουσουλμανική [[Σουνίτες|σουνιτική]] των [[Ογούζοι Τούρκοι|Ογούζων Τούρκων]] που σταδιακά έγινε μία εκπερσισμένη κοινωνία και συνεισέφερε στην τουρκοπερσική παράδοση στη μεσαιωνική [[Δυτική Ασία|Δυτική]] και [[Κεντρική Ασία]]<ref>[http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Seljuk_Turks Seljuk Turks] New World Encyclopedia</ref>. Επικράτησε από τον 11ο έως τον 14ο αιώνα. Οι Σελτζούκοι ίδρυσαν το Σουλτανάτο των Μεγάλων Σελτζούκων που εκτεινόταν από τη [[Μικρά Ασία]] μέχρι την Περσία, το οποίο ήταν και ο στόχος της [[Α΄ Σταυροφορία|Α΄ Σταυροφορίας]]. Οι Σελτζούκοι κατάγονταν από [[Τουρκομάνοι|τουρκομανικά]] φύλα της Κεντρικής Ασίας. Όταν έφτασαν στην Περσία, οι Σελτζούκοι υιοθέτησαν τον περσικό τρόπο ζωής, πολιτισμό, ακόμη και τη γλώσσα. Στις πηγές αναφέρονται ως φορείς του περσικού πολιτισμού, τέχνης, λογοτεχνίας και γλώσσας και θεωρούνται ως πολιτιστικοί πρόγονοι των Τούρκων που ζουν σήμερα στην [[Τουρκία]], στο [[Αζερμπαϊτζάν]] και στο [[Τουρκμενιστάν]].
Η Περσική γλώσσα έγινε η επίσημη στην κεντρική κυβέρνηση των Σελτζούκων.<ref>http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_pers_mss_ott_20050106.html</ref><ref>http://www.britannica.com/eb/article-9066688</ref><ref>Bosworth, C.E.; Hillenbrand, R.; Rogers, J.M.; Blois, F.C. de; Bosworth, C.E.; Darley-Doran, R.E., "Saldjukids," Encyclopaedia of Islam</ref><ref>John Perry, THE HISTORICAL ROLE OF TURKISH IN RELATION TO PERSIAN OF IRAN in Iran & the Caucasus, Τόμος. 5, (2001), σσ. 193–200</ref>
<ref>Ram Rahul. "March of Central Asia", Indus Publishing, σ. 124</ref><ref>Ehsan Yarshater, "Iran" in Encyclopedia Iranica: "The ascent of the Saljuqids also put an end to a period which Minorsky has called "the Persian intermezzo" (see Minorsky, 1932, σ. 21)</ref><ref>C.E. Bosworth, "Turkish expansion towards the west", in UNESCO History of Humanity, Volume IV: From the Seventh to the Sixteenth Century, UNESCO Publishing / Routledge, 2000. σ. 391</ref><ref>Stephen P. Blake, Shahjahanabad: The Sovereign City in Mughal India, 1639–1739. Cambridge University Press, 1991. σ. 123</ref><ref>Mehmed Fuad Koprulu, Early Mystics in Turkish Literature, Translated by Gary Leiser and Robert Dankoff, Routledge, 2006, σ. 149</ref> Δημιούργησαν τον Τούρκο-Περσικό πολιτισμό που χαρακτηρίζεται ως ''"Περσικός λαός με Τούρκους κυβερνήτες"''.<ref>Daniel Pipes: "The Event of Our Era: Former Soviet Muslim Republics Change the Middle East" in Michael Mandelbaum, "Central Asia and the World: Kazakhstan, Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan, Turkemenistan and the World", Council on Foreign Relations, σ. 79</ref> Θεωρήθηκαν σαν οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της αρχαίας Περσικής γλώσσας, τέχνης, πολιρισμού και λογοτεχνίας.<ref>http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_pers_mss_ott_20050106.html</ref><ref>http://www.britannica.com/eb/article-9066688</ref><ref>M. Ravandi, "The Seljuq court at Konya and the Persianisation of Anatolian Cities", in Mesogeios (Mediterranean Studies), vol. 25–6 (2005), σσ. 157–69</ref> Οι Σελτζούκοι είναι οι αυθεντικοί πρόγονοι των δυτικών Τούρκων που κατοικούν σήμερα το [[Αζερμπαϊτζάν]], το [[Τουρκμενιστάν]] και την [[Τουρκία]].
==Οι πρώτοι Σελτζούκοι==
Κοινοί φυλετικοί και εθνολογικοί (όχι όμως και γλωσσικοί) πρόγονοι των τουρκικών φύλων του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] θεωρούνται οι Ογούζοι Τούρκοι, των [[Οροσειρά Αλτάι|Αλτάιων Ορέων]], που ίδρυσαν τις πρώτες εκτενείς συνομοσπονδίες τουρκόφωνων νομαδικών φύλων στις στέπες της κεντρικής Ασίας, και που από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες ξεκίνησαν από τις πεδιάδες των ποταμών Ορχόν και Σελεγκά, νότια της λίμνης [[Βαϊκάλη]]ς, στη σημερινή [[Μογγολία]], στο βόρειο σύνορο της [[Κίνα]]ς. Ήδη κατά τους 4ο-6ο αιώνα το έσχατο δυτικό τμήμα των μογγολοτουρκικών φύλων, οι [[Ούννοι]] και οι [[Άβαροι]], είχαν επιδράμει στις ρωσικές στέπες και εξαπλωθεί σε ευρωπαϊκές περιοχές. Οι Σελτζούκοι προέρχονται από τη φυλή Κινίκ των Ογούζων Τούρκων. ▼
▲Κοινοί φυλετικοί και εθνολογικοί (όχι όμως και γλωσσικοί) πρόγονοι των
Από τα τέλη του 8ου και τις αρχές του 9ου αιώνα, τουρκικά φύλα που βρίσκονταν στην αρχική τους κοιτίδα διασπάστηκαν και μετακινήθηκαν προς τα βορειοδυτικά και νοτιοδυτικά, και από τα τέλη του 9ου αιώνα είχαν εγκατασταθεί στις εύφορες κοιλάδες της [[Κασπία θάλασσα|Κασπίας Θάλασσας]] καθώς και ανατολικά της λίμνης [[Αράλη]]ς (Ωξιανής). Από τα τέλη του 10ου και τις αρχές του 11ου αιώνα, το δυναμικότερο φύλο των Ογούζων, οι Σελτζούκοι, και ο γενάρχης τους ο [[Σελτζούκ]] ασπάστηκαν το [[Ισλάμ]] (Σουνιτικό Ισλάμ), και το 1040, μετά από νικηφόρο μάχη με τους ιρανόφωνους [[Γαζναβίδες]] στην τοποθεσία Νταντανακάν, εισέβαλαν στην Περσία.▼
▲Από τα τέλη του 8ου και τις αρχές του 9ου αιώνα,
Τον 11ο αιώνα οι Σελτζούκοι μετανάστευσαν από την κεντρική [[Περσία]] στο [[Χορασάν]] όπου αντιμετώπισαν τους Γαζναβίδες, αργότερα (1025) 40.000 οικογένειες Ογούζων μετανάστευσαν στην [[Αλβανία του Καυκάσου]].<ref> "The Caucasus & Globalization." Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of Strategic Studies of the Caucasus. Volume 5, Issue 1-2. 2011, σ.116</ref>
Μετά τη νίκη τους αυτοί οι Σελτζούκοι ξεπρόβαλαν ως η κυρίαρχη δύναμη στον μουσουλμανικό κόσμο σε ολόκληρη τη [[Μέση Ανατολή]]. Οι τέσσερεις κυριότερες σελτζουκικές δυναστείες υπήρξαν οι:
*Μεγάλοι Σελτζούκοι της Μεσοποταμίας και Περσίας (1038/55-1194)
*Σελτζούκοι της Καρμανίας (Κιρμάν) (1041-1186/87)
Γραμμή 14 ⟶ 19 :
==Η Αυτοκρατορία των Μεγάλων Σελτζούκων και οι δυναστείες του Κερμάν και της Συρίας==
[[Εικόνα:Seljuk Empire locator map.svg|right|420px|thumb|Η μεγάλη αυτοκρατορία των Σελτζούκων το 1092 (Η Μικρά Ασία αποτέλεσε στην ουσία αυτόνομη περιοχή-σουλτανάτο στα πλαίσια της αυτοκρατορίας, υπό την κυριαρχία διάφορων ηγεμόνων-σουλτάνων και τη "χαλαρή" επικυριαρχία του σουλτάνου των Μεγάλων Σελτζούκων]]
Ο πρώτος μεγάλος Σελτζούκος κατακτητής [[Τογρούλ Μπεγ]] (1038-1063), με αστραπιαία διείσδυση στο ανατολικό σύνορο του μουσουλμανικού κόσμου, κατέλαβε το 1055 τη [[Βαγδάτη]], εκδιώκοντας τον τελευταίο εκπρόσωπο της δυναστείας των [[Μπουγίδες|Μπουγιδών]] (τουρκοπερσικής δυναστείας σιιτών μουσουλμάνων), λαμβάνοντας τον τίτλο του «[[σουλτάνος|σουλτάνου]]». Ο Τογρούλ κατάφερε να επιβληθεί σε μια αχανή έκταση από το σημερινό Αφγανιστάν ώς δυτικά στα ανατολικά σύνορα της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] στη σημερινή [[Αρμενία]].
Ο διάδοχος του Τογρούλ Μπεγ, [[Αλπ Αρσλάν]] (1063-1073), ξεκίνησε μια σειρά κατακτήσεων με απώτατο στόχο τη διάλυση του [[Χαλιφάτο των Φατιμιδών|Χαλιφάτου των Φατιμιδών]] της Αιγύπτου, ενώ η εισβολή στην [[Αρμενία]] κατέληξε στη βυζαντινή συμφορά στη [[Μάχη του Μαντζικέρτ]] το 1071, η οποία μάλλον πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της προσπάθειας αποφυγής πιθανής δημιουργίας βυζαντινοφατιμιδικής συμμαχίας. Το Βυζάντιο όμως δεν εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία δημιουργίας συνασπισμού με τους Φατιμίδες.
Γραμμή 21 ⟶ 27 :
Τον Αλπ Αρσλάν διαδέχτηκε ο [[Μαλίκ Σαχ]] (1072-1092), επί του οποίου παγιώθηκαν τα θεμέλια για την κυριαρχία των Σελτζούκων στο χώρο της Εγγύς Ανατολής. Παγιώθηκε η κυριαρχία στην Περσία, τη Μεσοποταμία, τη [[Συρία]] και την [[Παλαιστίνη (ιστορική περιοχή)|Παλαιστίνη]]. Την εποχή εκείνη κατακτήθηκε η Ιβηρία (σημερινή [[Γεωργία]]) και νικήθηκαν επανειλημμένα τα φύλα των [[Καραχανίδες|Καραχανιδών]] Τούρκων, ενώ στη Συρία ιδρύθηκε νέος δυναστικός σελτζουκικός κλάδος από τον αδελφό του σουλτάνου, τον [[Τουτούς]].
Από τους σημαντικότερους διαδόχους του Μαλίκ Σαχ υπήρξε ο [[Σαντζάρ]] (1118-1157), που αρχικά σημείωσε σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες κατά των Καραχανιδών στην [[Υπερωξιανή]] (Τρανσοξιανή) και κατά των [[Γαζναβίδες|Γαζναβιδών]] στα σύνορα με τη σημερινή [[Ινδία]]. Όμως, από το 1138 αντιμετώπισε πρόβλημα με την απόσχιση της [[Χορασμία|Χωρεσμίας]] και τις εισβολές των μογγολικής προέλευσης Καρά-Κιτάι από την κεντρική Ασία, οι οποίοι τον συνέτριψαν το 1141.
Μετά το θάνατο του Σαντζάρ, καταλύθηκε η σελτζουκική κυριαρχία στο [[Χορασάν]], που από το 1194 προσαρτήθηκε από τους διαρκώς ανερχόμενους [[Δυναστεία των Χωρεσμίων|Χωρέσμιους Τούρκους]]. Η σελτζουκική δυναστεία της Συρίας καταλύθηκε το 1117 από τον Ιλγαζί των [[Ορτοκίδες|Ορτοκιδών]], ενώ η δυναστεία του [[Καρμανία|Κερμάν]] άρχισε να καταρρέει μετά το θάνατο του Τουγρίλ Σαχ.
Γραμμή 63 ⟶ 69 :
==Παραπομπές==
<references />
==Πηγές==▼
*
*
*Grousset, Rene (1988). The Empire of the Steppes: a History of Central Asia. New Brunswick: Rutgers University Press.
*Peacock, A.C.S., Early Seljuq History: A New Interpretation; New York, NY; Routledge; 2010
*Previté-Orton, C. W. (1971). The Shorter Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press.
==Δείτε επίσης==
*[[Χάζαροι]]
▲==Πηγές==
▲* Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Α. Α. Βασίλιεφ. Τόμος Β΄. Μετάφραση Δημοσθένη Σαβράμη. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. Αθήνα 1971
▲* Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμος Θ', σελ. 42-49. Η Μικρά Ασία από το 1071 ως το 1204. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1972, 2000. ISBN 960-213-105-5.
[[Κατηγορία:Σελτζούκοι Τούρκοι|*]]
| |||