Απόλλων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 21:
Στους [[Δελφοί|Δελφούς]] ο Απόλλων είχε ιδρύσει το περίφημο [[Μαντείο των Δελφών|μαντείο]] του, όπου η Πυθία καθόταν, ως ιέρεια του θεού, σε ένα χρυσό τρίποδα σκεπασμένο με το δέρμα του Πύθωνα και μασώντας φύλλα δάφνης, πρόφερε σε εξάμετρα τον χρησμό της δοσμένο από τον θεό, που ήταν πάντα σκοτεινός και αινιγματικός. Για το λόγο αυτό ο Απόλλων ονομαζόταν και Λοξίας, ως «λοξά αποκρινόμενος», σύμφωνα με χωρίο του [[Λουκιανός|Λουκιανού]], στο έργο του Θεών Διάλογοι. Στους Δελφούς κατέφευγαν άνθρωποι που είχαν διαπράξει κακό εν αγνοία τους ή άθελά τους και υπέφεραν γι’ αυτό, και γενικά όσοι ήθελαν να μάθουν τι πρέπει να κάνουν για να είναι θεάρεστες οι πράξεις τους και να κερδίσουν την υποστήριξη και την εύνοια των θεών. Από την ελληνική μυθολογία έχουμε ποικίλα παραδείγματα ηρώων που καταφεύγουν στο Μαντείο των Δελφών για χρησμό: Στις Ευμενίδες του [[Αισχύλος|Αισχύλου]], ο [[Ορέστης]] οφείλει να πάει στους Δελφούς να εξαγνιστεί, αν και σκότωσε τη μητέρα του με υποκίνηση του ίδιου του θεού Απόλλωνα, υπερασπιζόμενος την τιμή του πατέρα του. Ο [[Οιδίποδας]], όπως μας τον κληροδοτεί ο [[Σοφοκλής]], μέσα στην άγνοιά του και στην προσπάθεια να βρει την αλήθεια και την ατομική του ταυτότητα, επιχειρώντας να αποφύγει την εκπλήρωση του χρησμού του μαντείου, πως θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα συνάψει ερωτική σχέση με την μητέρα του, εν τέλει άθελά του την επιβεβαιώνει. Η στενή αυτή σχέση του Μαντείου με ηθικά ζητήματα και θέματα δικαιοσύνης, ήταν φυσικό να κάνει το Δελφικό Απόλλωνα νομοθέτη των ελληνικών πόλεων, ειδικά σε θέματα που έχρηζαν θρησκευτικής κύρωσης. Σύμφωνα με τον [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] στην [[Πολιτεία του Πλάτωνα|Πολιτεία]] του, ο Απόλλων εξηγεί σε όλους τους ανθρώπους τα των ναών, θυσιών και άλλων υπηρεσιών προς τη θεότητα, καθώς και το τυπικό που συνδέεται με το θάνατο και τη μεταθανάτια ύπαρξη. Γίνεται έτσι ο ιδρυτής πολλών τελετουργικών πράξεων και του τυπικού της θρησκείας.
===Οι έρωτες ===
Στον ερωτικό τομέα, κατά τη μυθολογία, ο Απόλλωνας αποδεικνύεται μάλλον άτυχος. Οι έφηβοι που τον επιθυμούν ή σχετίζονται μαζί του καταδιώκονται από ατυχία, όπως ο νεαρός [[Υάκινθος (μυθολογία)|Υάκινθος]]. Οι γυναίκες που εκείνος ερωτεύεται, μένουν μαζί του ψυχρές. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος της [[Δάφνη (νύμφη)|Δάφνης]], που για να αποφύγει την ερωτική ένωση με τον θεό μετατράπηκε στο δέντρο Δάφνη με τη βοήθεια της Γης και από τότε, τιμητικά έγινε το ιερό και αγαπημένο δέντρο του Απόλλωνος και χρησιμοποιήθηκε στην λατρεία του. Πάντως από τους έρωτες του γεννιούνται εξαιρετικά πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας, που φέρουν ιδιότητες αντίστοιχες με του θεού πατέρα τους, όπως ο [[Ασκληπιός|Ασκληπιός,]]
▲Στον ερωτικό τομέα, κατά τη μυθολογία, ο Απόλλωνας αποδεικνύεται μάλλον άτυχος. Οι έφηβοι που τον επιθυμούν ή σχετίζονται μαζί του καταδιώκονται από ατυχία, όπως ο νεαρός [[Υάκινθος (μυθολογία)|Υάκινθος]]. Οι γυναίκες που εκείνος ερωτεύεται, μένουν μαζί του ψυχρές. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος της [[Δάφνη (νύμφη)|Δάφνης]], που για να αποφύγει την ερωτική ένωση με τον θεό μετατράπηκε στο δέντρο Δάφνη με τη βοήθεια της Γης και από τότε, τιμητικά έγινε το ιερό και αγαπημένο δέντρο του Απόλλωνος και χρησιμοποιήθηκε στην λατρεία του. Πάντως από τους έρωτες του γεννιούνται εξαιρετικά πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας, που φέρουν ιδιότητες αντίστοιχες με του θεού πατέρα τους, όπως ο [[Ασκληπιός|Ασκληπιός,]]<nowiki/>ο [[Αρισταίος]], ο [[Άραβος]], ο [[Μόψος]] και ο [[Ορφέας]]. Ως ιερά φυτά του Απόλλωνος, αναφέρονται η [[δάφνη (φυτό)|δάφνη]], ο [[ηλίανθος]], η άρκευθος, η μυρίκη, το [[ηλιοτρόπιο]] και ο [[Υάκινθος (φυτό)|υάκινθος]].
===Ρωμαϊκά χρόνια===
Η λατρεία του Απόλλωνος έφτασε και διαδόθηκε ήδη πολύ νωρίς στη [[Ρώμη]]. Θεωρείται πως η διάδοση της έγινε από την [[Κύμη (Μεγάλη Ελλάδα)|Κύμη]] (βόρεια της [[Νάπολη|Νεάπολης]]) και από τη Νότια Ετρουρία (6ος αι. π. Χ.). Το 433 π. Χ. κατασκευάστηκε ο πρώτος ναός του Απόλλωνος, με αφορμή μια επιδημία που ξέσπασε και με σκοπό να εξευμενιστεί η οργή του θεού. Ωστόσο, υπήρχε ήδη στη Ρώμη ένα ιερό προς τιμή του Απόλλωνος, το Απολλινάριον, κοντά στο [[Άρεως Πεδίον|Πεδίον του Άρεως]].
Γραμμή 29 ⟶ 28 :
===Γέννηση Απολλώνιου στοιχείου===
Με την επίδραση του Νίτσε και την διάδοση της φιλοσοφίας του και των βιβλίων του στα νεότερα χρόνια, ο κόσμος άρχισε να βλέπει ως βασική στην ελληνική θρησκεία τη διάκριση και αντίθεση ανάμεσα στον φωτεινό, λογικό, τακτικό, συνετό Απόλλωνα θεό της αρμονίας και της τάξης, και στον συναισθηματικό, μυστικιστή και παράφορο [[Διόνυσος|Διόνυσο]], θεό της μέθης, των ενστίκτων και του παρορμητισμού. Ο αντιθετικός αυτός διαχωρισμός σε απολλώνιο και διονυσιακό στοιχείο επικράτησε, παρόλο που η σύνδεση του Απόλλωνος με το μαντείο των Δελφών δεν έγινε μόνο βάσει ορθολογιστικών παραγόντων, αλλά κυρίως λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων της εποχής. Επιπρόσθετα, και η τάση του για εξιλασμούς είναι πλησιέστερη στο συναισθηματικό παρά στο λογικό πεδίο. Ωστόσο, με την ανοικοδόμηση του Ναού του Απόλλωνος και την αναπαράσταση σε αυτόν και των δύο αντίθετων θεοτήτων, γίνεται εμφανής μια απόπειρα συγκερασμού των στοιχείων και γεφύρωσης των διαφορών των δύο Θεών και η παγίωση μιας νέας εποχής για τη θρησκευτική λατρεία.<ref name=Lam/>
===Σχέση του Απόλλωνος με τη Μουσική===
Στο τέλος της πρώτης ραψωδίας της Ιλιάδας (Α 601-604) ο Απόλλων εμφανίζεται ως Κιθαρωδός και Μουσαγέτης .
{{απόσπασμα|
'''δαίνυντ᾿, οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης,
'''οὐ μὲν φόρμιγγος περικαλλέος ἣν ἔχ᾿ Ἀπόλλων,
Γραμμή 47 ⟶ 45 :
==Τα επίθετα του Απόλλωνος ==
*Αγυιεύς = προστάτης θυρών
*Ακερσεκόμης = ο έχων την κόμην μη κεκαρμένην, αεί νέος, εξού και Κουροτρόφος (προστάτης της νεότητας). Πράγματι, ο θεός σπάνια εμφανίζεται γενειοφόρος.
▲*Ακερσεκόμης = ο έχων την κόμην μη κεκαρμένην, αεί νέος, εξού και Κουροτρόφος (προστάτης της νεότητας). Πράγματι, ο θεός σπάνια εμφανίζεται γενειοφόρος.<br>
*Άναξ και αρχηγέτης· γενέτωρ· επικούριος.
*Δελφίνιος ή Δελφίδιος. Η σχέση του θεού με τη θάλασσα είναι έμμεση λόγω και του τόπου γέννησής του, τον οποίο οι πιστοί του προσεγγίζουν μόνο δια θαλάσσης. Η εμφάνιση των δελφινιών ήταν μια έμμεση επιδοκιμασία του θεού για το προσκυνηματικό τους ταξίδι. Ο ίδιος, με τη μορφή δελφινιού, θα οδηγήσει τους Κρήτες στην περιοχή της Κρίσας, για να γίνουν οι πρώτοι ιερείς των Δελφών.
*Αργυρότοξος, Τοξοφόρος, Έκατος, Εκατηβόλος, Εκηβόλος, Εκατηβελέτας, Εκάεργος (από το ἑκάς = μακράν). Ως τοξοφόρος και εκηβόλος ο θεός εμφανίζεται στην αρχή της Ιλιάδας (Α 43-53).
*Καρτερός (=γενναίος), λόγω της σχέσης του με τον πόλεμο
*Λοίμιος (=αυτός που προκαλεί λοιμούς), Ιατρός, Παιάων (Γραμμική Β'), Ακέστωρ και Ακέσιος (= θεραπευτής), Αλεξίκακος, Αποτρόπαιος.
*Μουσαγέτας ή Μουσηγέτης, Νυμφηγέτης, Εύυμνος, Κιθαρωδός, Ιηπαιήων (< παιάν), λόγω της σχέσης του με τη μουσική, τις Μούσες και τις Νύμφες.
*Τα επίθετα Αιγλήτης, Λύκιος, Λυκηγένης, Λυκοκτόνος, Ήλιος, Φαναίος, Χρυσάωρ είναι συνδεδεμένα με το φως και το χρώμα του ήλιου.
*Φοίβος (= καθαρός, ιερός) από την αδελφή της Θέμιδας Φοίβη, Θούριος από τη μάνα του Χαίρωνα Θουρώ, Πύθιος από το φίδι Πύθωνα Τελφούσιος, από τη νύμφη Τέλφουσα και το όρος Τελφούσιο, κοντά στην Κωπαΐδα, όπου ο Απόλλωνας θα ίδρυε το ιερό του εκτοπίζοντας τη νύμφη, αν εκείνη με πονηριά δεν τον κατηύθυνε προς την Κρίσα, στον Παρνασσό· ο θεός την εκδικήθηκε παραχώνοντας τα νερά της. Και τα τρία τελευταία επίθετα συνδέονται με τους αγώνες του να επικρατήσει στο ιερό των Δελφών.
*Τα επίθετα Σμινθεύς (προστάτης της γεωργίας), Νόμιος (προστάτης βοσκών και κοπαδιών), Παρνόπιος (αυτός που διώχνει τις ακρίδες) Αγραίος (προστάτης των κυνηγών) είναι συνδεδεμένα με την κανονικότητα των αγροτικών εργασιών, όπως αυτή καθορίζεται από την κίνηση του ήλιου και την εποχή και συνδέουν τον θεό με τη γη και τις καλλιέργειες.
*Λεσχηνόριος για την προστασία που παρείχε στις συνελεύσεις στις λέσχες.
*Δήλιος, από τον τόπο της καταγωγής του, Κύνθιος και Κυνθογενής (από το όρος Κύνθος της Δήλου).
*Διδυμαίος, γιατί είναι δίδυμος με την Άρτεμη.
*Κλάριος από το μαντείο του στην Κλάρο, Ακραιφιαίος από τη βοιωτική πόλη Ακραιφία, όπου λατρευόταν.
*Μαντικός και αφήτωρ, ιατρομάντις, λοξίας, γιατί έδινε λοξούς χρησμούς, δηλαδή αμφίσημους.
Γραμμή 68 ⟶ 65 :
==Γενεαλογικό δένδρο του Απόλλωνος==
[[File:Γενεαλογικό δένδρο του Απόλλωνος.jpg|thumb|right|250px|Γενεαλογικό δένδρο του Απόλλωνος -πρόκειται για δικό μου σχέδιο που δημιούργησα με το πρόγραμμα Paint Shop.]]
== Ο Απόλλων στην τέχνη ==
<gallery>
Αρχείο:Apollon et 5 nymphes, Bosquet des bains d'Apollon, Versailles (retouché et coupé).jpg|Ο Απόλλων και οι 5 Νύμφες
Αρχείο:Apollo of the Belvedere.jpg|Απόλλων του Μπελβεντέρε
| |||