[[Αρχείο:National and Kapodistrian University of Athens 1910.jpg|thumb|left|250px|Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών σε επιστολικό δελτάριο του 1910]]
Το σημερινό του όνομα το Πανεπιστήμιο της ελληνικής πρωτεύουσας έλαβε το 1911 χάρη στον Ηπειρώτη ευεργέτη [[Ιωάννης Δόμπολης|Ιωάννη Δόμπολη]] (1769-1850), ο οποίος ήταν ένας πλούσιος έμπορος που ζούσε στη [[Ρωσία]]. Διαπνεόμενος από την ιδεολογία της [[Μεγάλη Ιδέα|Μεγάλης Ιδέας]], η οποία τότε είχε απήχηση στους Έλληνες, διέθεσε όλη του την περιουσία στο ελληνικό Δημόσιο για να ιδρυθεί μετά από 50 χρόνια πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]ς, με τον όρο πως το νέο ίδρυμα θα ονομαζόταν Καποδιστριακό πανεπιστήμιο, προς τιμή του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, [[Ιωάννης Καποδίστριας|Ιωάννη Καποδίστρια]]. Αποτελούσε ελπίδα του Δόμπολη ότι κατά την εκτέλεση της διαθήκης πρωτεύουσα της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]ς θα είχε πια γίνει η [[Κωνσταντινούπολη]]. Το 1911, το Πανεπιστήμιο της Αθήνας (που παρά τους διακαείς πόθους του Δόμπολη παρέμενε πρωτεύουσα της χώρας), για να κληρονομήσει την τεράστια περιουσία του Δόμπολη, διχοτομήθηκε σε δύο τύποις ανεξάρτητες νομικά οντότητες, το '''Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον''' (στο οποίο ανήκαν οι θεωρητικές σχολές) και το '''Εθνικόν Πανεπιστήμιον''' (στο οποίο ανήκαν οι θετικές σχολές). Τα δύο νομικά πρόσωπα συγχωνεύθηκαν ξανά με τον οργανισμό του 1932 και το ίδρυμα μετονομάστηκε σε '''Αθήνησι Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον''', ονομασία που διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι και σήμερα.<ref name="History - EKPA">{{cite web|url=https://www.uoa.gr/to_panepistimio/istoria_kai_prooptikes/|title=Ιστορία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών|work=UoA}}</ref>
Το [[1904]] η Σχολή των Τεχνών διασπάστηκε σε δύο επιμέρους Σχολές: τη Σχολή Τεχνών και αυτή των Επιστημών. Στη Σχολή Επιστημών συμπεριλαμβάνονταν αρχικά οι Σχολές [[Μαθηματικά|Μαθηματικών]], [[Φαρμακευτική]]ς και [[Φυσική]]ς, ενώ το 1911 προστέθηκε σε αυτές και η [[Σχολή Οδοντιατρικής]]. Το 1919 συστάθηκε το τμήμα Χημείας και τρία χρόνια αργότερα, το 1922, η Σχολή Φαρμακευτικής μετέπεσε σε αυτόνομο τμήμα. Κατά τη δεκαετία του 1960 έγιναν οι πρώτες ενέργειες με σκοπό την μετεγκατάσταση του πανεπιστημίου και τη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων του σε ενιαίο χώρο ([[Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου|Πανεπιστημιούπολη]]) στην περιοχή [[Ζωγράφου Αττικής]]. Σήμερα στην Πανεπιστημιούπολη βρίσκεται η Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή, η Σχολή Θετικών Επιστημών και οι τέσσερις Φοιτητικές Εστίες.
