Βόρεια Μακεδονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 324:
{{Legend|#eeeeee|Ακατοίκητη}}{{Div col end}}]]
 
Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη απογραφή (2002), ο συνολικός πληθυσμός της χώρας ήταν 2.022.547 άτομα, των οποίων η εθνικότητα κατανέμεται ως εξής:<ref name = stats/> 1.297.981 ή το 64% είναι [[Σλαβομακεδόνες]], 509.083 ή 25,2% είναι [[Αλβανοί]], 77.959 ή 3,9% είναι [[Τούρκοι (έθνος)|Τούρκοι]], 53.879 ή 2,7% είναι [[Ρομά]]<ref>Σύμφωνα με το Κέντρο Αθιγγανικών Ερευνών στο Πανεπιστήμιο ''René Descartes'', η κοινότητα των [[Ρομά]] ανέρχεται σε 220.000 - 260.000 άτομα. {{cite web|author1=Jean-Perre Liegeois και |author2=Nicolae Gheorghe, [|url=http://www.greekhelsinki.gr/bhr/greek/articles_2002/roma-c.doc ''|title=Ρομά/Τσιγγάνοι: Μια Ευρωπαϊκή Μειονότητα''], μεταφρασμένο|publisher=Ελληνικό στα ελληνικά, στην ιστοσελίδα του Ελληνικού ΠαρατηρητηρίουΠαρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, σελ.|page= 8. Ανακτήθηκε |accessdate=2009-07-31/07/2009.}}</ref>, 35.939 ή 1,8% είναι [[Σέρβοι]], 17.018 ή 0,8% είναι [[Βοσνία|Βόσνιοι]], 9.695 ή 0,5% είναι [[Βλάχοι]]<ref>Σύμφωνα με τον Victor Roudometof στο [http://www.gate.net/~mango/JHS1.htm#FOOT29 ''Nationalism and Identity Politics in the Balkans: Greece and the Macedonian Question''], ο Βακαλόπουλος (1994) αναφέρει ότι υπάρχει [[Βλάχοι|Βλάχικη]] μειονότητα 250.000 ατόμων. Ο Roudometof σημειώνει ότι οι Βλάχοι των νοτίων Βαλκανίων, ιστορικά, αυτοπροσδιορίζονται κυρίως ως [[Έλληνες]].</ref> και οι υπόλοιποι 20.993 δεν ανήκουν σε καμία από τις προηγούμενες κατηγορίες.<ref>Σύμφωνα με το [http://www.joshuaproject.net/ Joshua Project], στη χώρα ζουν και 600 Έλληνες {{cite web|title=Greek of Macedonia Ethnic People Profile|url=http://www.joshuaproject.net/peopctry.php?rop3=103480&rog3=MK|accessdate = 2013-11-26}}</ref>
 
Αυτές οι μειονότητες είναι οι μόνες που αναγνωρίζονται από το κράτος και αναφέρονται σε αυτή τη σειρά στο προοίμιο του Συντάγματος, που ορίζει επίσης ότι όλοι οι πολίτες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και ότι το κράτος προστατεύει και προωθεί τον πολιτισμό όλων των κοινοτήτων <ref name="const">{{en}} {{cite web|url=http://www.sobranie.mk/en/default-en.asp?ItemID=9F7452BF44EE814B8DB897C1858B71FF|title=The Constitution of the Republic of Maceonia|publisher=Assembly of the Republic of Macedonia|accessdate = 2013-11-26}}{{Dead link|date=JuneΙούνιος 2015}}</ref>. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων είναι ευρεία, καθώς μπορούν για παράδειγμα να χρησιμοποιούν επίσημα τη γλώσσα τους σε δήμους όπου αποτελούν τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού. Αν μια ομάδα αποτελεί το 20% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, όπως οι Αλβανοί, η γλώσσα τους μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται στους κυβερνητικούς θεσμούς. Έτσι οι Αλβανοί βουλευτές μπορούν να εκφράζονται στη γλώσσα τους στο κοινοβούλιο.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.fes.org.mk/pdf/SVETOMIR%20SKARIC%20-%20OHRID%20AGREEMENT%20AND%20MINORITY%20COMMUNITIES.pdf|title=Ohrid Agreement and Minority Communities in Macedonia|publisher=Friedrich Ebert Stiftung in Macedonia|author=Svetomir Skaric|accessdate = 2013-11-26}}</ref>
 
Αν και το διακοινοτικό κλίμα είναι γενικά ήρεμο, υπάρχουν ωστόσο εντάσεις, κυρίως ανάμεσα στους Σλαβομακεδόνες και τους [[Αλβανοί της Βόρειας Μακεδονίας|Αλβανούς της Βόρειας Μακεδονίας]], τις δύο μεγαλύτερες κοινότητες. Οι πολιτικές σχέσεις ανάμεσά τους έχουν βελτιωθεί μετά τη [[σύγκρουση του 2001]], μετά την οποία οι Αλβανοί και οι μειονότητες εν γένει απέκτησαν περισσότερα δικαιώματα, αλλά οι κοινωνικές σχέσεις παραμένουν συνήθως δύσκολες, κυρίως εξαιτίας των προκαταλήψεων της κάθε κοινότητας. Έτσι, οι Σλαβομακεδόνες είναι συχνά εχθρικοί απέναντι στο Ισλάμ, την πλειοψηφούσα ανάμεσα στους Αλβανούς θρησκεία, και εξηγούν την ισχυρή δημογραφική αύξηση των Αλβανών ως θέληση τους να γίνουν πολυπληθέστεροι. Από την άλλη, οι Αλβανοί έχουν συχνά την εντύπωση ότι οι Σλαβομακεδόνες τους θεωρούν πληθυσμό μεταναστών και δεν προσπαθούν να τους κατανοήσουν ή να αναγνωρίσουν τον πολιτισμό τους.<ref name="conflit de 2001-2">{{fr}} {{cite web|url=http://www.colisee.org/article.php?id_article=41|title=Pour comprendre le conflit macédonien|work=Colisée.org|accessdate = 2013-11-26}}{{Dead link|date=JuneΙούνιος 2015}}</ref>
 
[[Αρχείο:AS Dreni-Gloǵi 02.jpg|thumb|Αλβανόπουλα από το χωριό Γκλότζι (2010).]]
Οι Τούρκοι, πολύ λιγότεροι από τους Αλβανούς, είναι λιγότερο ορατοί και σχεδόν απόντες από την πολιτική σκηνή.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.unhcr.org/refworld/publisher,MRGI,,MKD,49749ceb1b,0.html|title=World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Macedonia : Turks|publisher=UNCHR|accessdate = 2013-11-26}}{{dead link|date=SeptemberΣεπτέμβριος 2017}}</ref> Οι Ρομά, ζουν γενικά σε δύσκολες συνθήκες. Ανάμεσα στους 54.000 Ρομά της Βόρειας Μακεδονίας, 17.000 είναι άνεργοι και 14.000 δεν έχουν πρόσβαση σε αγαθά πρώτης ανάγκης. Οι περισσότεροι ζουν από το μικροεμπόριο, την συλλογή απορριμμάτων και την επαιτεία. Η Βόρεια Μακεδονία δείχνει μια ορισμένη θέληση να ενσωματώσει τους Ρομά στην κοινωνία και να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης, κυρίως διευκολύνοντας την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση δημιουργώντας υπουργείο για τους Ρομά. Έτσι, στη Βόρεια Μακεδονία βρίσκεται ο μόνος δήμος που έχει υιοθετήσει τη [[ρομάνι]] ως επίσημη γλώσσα, ο [[Chouto Orizari]], προάστιο των Σκοπίων. Τέλος, η χώρα έχει έναν μεγάλο αριθμό μη-κυβερνητικών οργανώσεων αφιερωμένων στη βελτίωση της τύχης των Ρομά.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.balcanicaucaso.org/eng/Regions-and-countries/Macedonia/Roma-in-Macedonia-A-Decade-of-Inclusion|title=Roma in Macedonia: A Decade of Inclusion ?|publisher=Osservatorio Balcani i Caucaso|accessdate = 2013-11-26}}</ref>
 
Οι [[Αρμάνοι|Βλάχοι]], των οποίων η ποιμενική παράδοση εξαφανίστηκε κατά τη σοσιαλιστική περίοδο, έχουν αφομοιωθεί στη σλαβομακεδονική κοινότητα, με την οποία μοιράζονται την ίδια θρησκεία. Έχουν ωστόσο κάποια σχολεία όπου διδάσκεται η γλώσσα τους, τα [[Βλάχικη γλώσσα|βλάχικα]].<ref>{{harvnb|Poulton|2000|p=122}}</ref> Οι Σέρβοι διατηρούν μάλλον καλές σχέσεις με τους Σλαβομακεδόνες, ακόμα και αν υπάρχουν ελαφρές εντάσεις ανάμεσά τους, κυρίως εξαιτίας της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από τη Βόρεια Μακεδονία.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.cidcm.umd.edu/mar/assessment.asp?groupId=34302|title=Minorities at Risk, Assessment for Serbs in Macedonia|author=Center for International Development and Conflict Management|publisher=University of Maryland|accessdate=2012-09-23 septembre 2012}}{{dead link|date=SeptemberΣεπτέμβριος 2017}}</ref> Τέλος, οι Βόσνιοι, που παραδοσιακά αποκαλούνται ''[[Πομάκοι]]'' ή ''Τορμπέκι'', είναι Σλάβοι που είχαν προσηλυτισθεί στο Ισλάμ από τους Οθωμανούς. Μιλούνε σλαβομακεδονικά, αλλά ταυτίζονται περισσότερο με τις υπόλοιπες μουσουλμανικές κοινότητες της χώρας. Η επίσημη ονομασία τους, ''Βόσνιοι'' αντικατέστησε εκείνη των ''Μουσουλμάνων'', που είχε δοθεί από τον [[Τίτο]] το 1961 σε όλους τους Σλάβους της Γιουγκοσλαβίας που είχαν προσηλυτισθεί στο Ισλάμ. Η ''μουσουλμανική εθνικότητα'' αναγνωρίστηκε πλήρως ως [[Έθνος (κοινωνιολογία)|έθνος]] δέκα έτη αργότερα.<ref>{{harvnb|Poulton|2000|p=136}}</ref>
 
=== Δημογραφία ===
Γραμμή 339:
Η Βόρεια Μακεδονία είναι ένα νέο κράτος και η περιοχή γνώρισε στη διάρκεια της ιστορίας της οικονομικές και πολιτικές δυσχέρειες που εμπόδισαν τη διενέργεια αξιόπιστης απογραφής. Η πρώτη απογραφή δεν έλαβε χώρα παρά το 1948, ενώ ξεκινούσε ο εκσυγχρονισμός της χώρας. Καταμέτρησε 1.152.986 κατοίκους στην [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας|τότε γιουγκοσλαβική δημοκρατία]].<ref>{{harvnb|Rossos|2008|p=256}}</ref> Η δημογραφική αύξηση ήταν γρήγορη στο κομμουνιστικό καθεστώς, καθώς το 1953 η χώρα είχε ήδη 240.000 και πλέον κατοίκους περισσότερους σε σχέση με το 1948 και το 1971 αριθμούσε 1.647.308 κατοίκους. Η χώρα ξεπέρασε τα δύο εκατομμύρια το 1991<ref name="lampe368">{{harvnb|Lampe|2000|p=368}}</ref> και αριθμεί 2.022.547 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, που έγινε το 2002.<ref name = stats/> Κατά μια εκτίμηση, ο πληθυσμός της το 2017 υπολογίζεται σε 2.075.301 κατοίκους.<ref name="stat"/>
 
Ο [[δείκτης γονιμότητας]], που μετρούσε περισσότερα από 4 παιδιά ανά γυναίκα πριν τη δεκαετία του 1960, βρίσκεται πλέον γύρω στο 1,5. Αυτός ο χαμηλός αριθμός εξηγείται από την έλλειψη πόρων των οικογενειών για την ανατροφή πολλών παιδιών και από τη συνεχώς αυξανόμενη ηλικία γάμου των γυναικών όπως και την είσοδό τους στην επαγγελματική ζωή. Για τη βελτίωση του χαμηλού δείκτη γονιμότητας, που δεν αρκεί για την αναπλήρωση του πληθυσμού, από το 2008 το κράτος δίνει μηνιαία 120 ευρώ σε οικογένειες που έχουν τρία παιδιά.<ref name=autogenerated3>{{en}} {{cite web|url=http://www.unfpa.org/public/home/news/pid/8591|titretitle=Addressing Low Fertility in a World of 7 Billion: Macedonians Try Financial Incentives|publisher=United Nations Population Fund|date = 2011-10-13|accessdate = 2013-11-28}}</ref> Ο αριθμός των γεννήσεων είναι ωστόσο μεγαλύτερος από εκείνο των θανάτων, 23.684 γεννήσεις για 19.060 θανάτους το 2009,<ref name="statpop">{{en}} {{mk}} {{cite web|url=http://www.stat.gov.mk/pdf/2010/2.1.10.22.pdf|title=Live births, deaths and migration by urban and rural regions, 2009|publisher=Κρατικό Στατιστικό Γραφείο|accessdate = 2013-11-28}}</ref> και η ετήσια αύξηση υπολογίζεται σε 0,237% για το 2012.<ref name="cia"/> Το μεταναστευτικό ισοζύγιο είναι ελαφρώς αρνητικό (510 μετανάστες το 2009).<ref name="statpop"/> Η Βόρεια Μακεδονία μαζί με την [[Αλβανία]] ήταν το 2011 τα μόνα κράτη των [[Βαλκάνια|Βαλκανίων]] των οποίων ο πληθυσμός δε μειώνεται.<ref>{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2002rank.html?countryName=Macedonia&countryCode=mk&regionCode=eur&rank=172#mk|title=Country Comparison: Population growth rate|publisher=CIA World Factbook|accessdate = 2013-11-28}}</ref>
 
Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει, αλλά λιγότερο γρήγορα απ' ότι εκείνος της [[Δυτική Ευρώπη|δυτικής Ευρώπης]]. Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 75,9 χρόνια (73,8 χρόνια οι άνδρες και 78 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
Γραμμή 351:
Το θρησκευτικό ανήκειν είναι ισχυρά συνδεδεμένη με το εθνοτικό. Είναι εξάλλου σημαντικός παράγοντας ταυτότητας για τις διάφορες ομάδες και, στην πραγματικότητα, αυτή η ταυτοτική λειτουργία είναι σημαντικότερη από την ορθή άσκηση της λατρείας και την πίστη.<ref>Waiting for Macedonia, Identity in a Changing World, Ilka Thiessen, 2007, σ. 60.</ref> Οι [[Σλαβομακεδόνες]] και οι [[Βλάχοι]] ανήκουν γενικά στη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία και οι [[Σέρβοι]] στη Σερβοορθόδοξη εκκλησία, ενώ οι Αλβανοί, οι Τούρκοι, οι Ρομά και οι Βόσνιοι της χώρας ανήκουν στην πλειονότητά τους στο [[Σουνίτες|σουνιτικό]] Ισλάμ. Υπάρχει ακόμη μια μειονότητα καθολικών Αλβανών, συγκεντρωμένη κυρίως στα Σκόπια, απ' όπου καταγόταν η [[Μητέρα Τερέζα]],<ref>{{harvnb|Poulton|2000|p=130}}</ref> διάφορες προτεσταντικές εκκλησίες<ref name="cia"/> καθώς και 1.337 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]].<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 184</ref> Πριν το [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο]] η χώρα αριθμούσε μία μικρή κοινότητα [[Σεφαρδίτες|σεφαραδιτών]] Εβραίων, που υπολογίζεται στα 7.000 με 8000 άτομα, συγκεντρωμένη στις πόλεις των Σκοπίων και της Μπίτολα. Όλοι τους εκτοπίστηκαν το 1943 στην [[Στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα|Τρεμπλίνκα]], και περισσότεροι από 7.000 σκοτώθηκαν εκεί.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10006804|title=The Holocaust in Macedonia: Deportation of Monastir Jewry|publisher=United States Holocaust Memorial Museum|author=Mark Cohen|accessdate = 2013-12-12}}</ref><ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.maknews.com/html/articles/savich/savich4.html|archiveurl=http://web.archive.org/web/20120505112535/http://www.maknews.com/html/articles/savich/savich4.html|archivedate=2012-05-05|title=The Holocaust in Macedonia, 1941-1945|publisher=Macedonia News|author=Carl K. Savich|accessdate = 2013-12-12}}</ref>
 
Ο ταυτοτικός ρόλος των θρησκειών τις τοποθετεί συχνά στο επίκεντρο διεθνοτικών προβλημάτων. Έτσι, τόποι λατρείας ορθόδοξων και μουσουλμάνων κάποιες φορές είναι στόχος εξτρεμιστικών ομάδων.<ref name="religion"/> Η αλβανική αναδίπλωση έχει οδηγήσει στην εμφάνιση θρησκευτικού ριζοσπαστισμού και οι Αλβανοί της χώρας θεωρούνται περισσότερο θρησκευόμενοι από εκείνους του Κοσόβου και της Αλβανίας.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.economist.com/blogs/easternapproaches/2011/03/macedonias_ethnic_disharmony|title=Macedonia's ethnic disharmony - How many building booms can one city take?|publisher=The Economist|date=1er Μάιος 2011-05-01|accessdate = 2013-12-12}}</ref>
 
Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είναι μοιρασμένοι: βρίσκονται υπό την [[Αρχιεπισκοπή Αχρίδος]] και τη μη αναγνωρισμένη από τις [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξες εκκλησίες]] Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία ξεχωριστά, ως αποτέλεσμα διαφωνιών στο θέμα της [[αυτοκεφαλία]]ς και του ονόματος της εκκλησίας της Βόρειας Μακεδονίας. Η Αρχιεπισκοπή Αχρίδος είναι η εκκλησία που αναγνωρίζεται επίσημα από τις υπόλοιπες ορθόδοξες εκκλησίες αλλά όχι από την κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας. Η Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία αποσχίσθηκε το 1967 από τους κόλπους του Σερβικού Πατριαρχείου και αυτοανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη. Αυτή μόνο αναγνωρίζεται από την κυβέρνηση, αλλά δεν αναγνωρίζεται επισήμως από καμία ορθόδοξη εκκλησία θεωρούμενη [[σχίσμα|σχισματική]].<ref>{{cite news|last=Αντωνιάδου|first=Μαρία|title=Η Εκκλησία των Σκοπίων ζητεί ανεξαρτησία|url=http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=142620|accessdate=2 Φεβρουαρίου 2011|newspaper=Το Βήμα|date=19 Μαΐου 2002}}</ref>
Γραμμή 369:
Οι μικτοί γάμοι αυξάνονται αλλά παραμένουν περιθωριακοί. Τέτοιοι γάμοι θεωρούνται συχνά προδοσία της εθνοτικής κοινότητας και μία έρευνα του 2006 αποκάλυψε ότι το 78% των Σλαβομακεδόνων και το 86% των Αλβανών αντιτίθενται στους μικτούς γάμους. Αλλά, περισσότερο από τον εθνοτικό διαχωρισμό, οι θρησκευτικές διαφορές σταματούν αυτούς τους γάμους, αν και οι γάμοι με τους Ρομά αποδοκιμάζονται τόσο από Μουσουλμάνους και Ορθοδόξους.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2010/01/21/feature-03|title=Inter-ethnic marriages on the rise in Macedonia|author=Dimitar Bocevski|publisher=SETimes.com - The news and views of Southeastern Europe|date = 2010-01-21|accessdate = 2013-11-27}}</ref>
 
Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Βόρειας Μακεδονίας, οι γυναίκες έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες. Η κατάστασή τους είναι ωστόσο μειονεκτική σε πολλά σημεία. Απολαμβάνουν κάποιου είδους ισότητα με τους άντρες γιατί είναι ενσωματωμένες στην επαγγελματική ζωή και αυτό τους εγγυάται κυρίως μία πηγή εισοδήματος και επιβάλλει το μοίρασμα των οικιακών καθηκόντων. Αλλά, ορισμένες όψεις της οικογενειακής ζωής, όπως η αγωγή των παιδιών, εξακολουθούν συνήθως να θεωρούνται γυναικεία υπόθεση.<ref name="famille"/> Η συζυγική βία είναι υπαρκτή, αλλά οι καταγγελίες είναι σπάνιες και το πρόβλημα δε θίγεται ούτε από την κοινωνία ούτε από τους θεσμούς.<ref name="atlas-gender">{{cite book|url=http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/development/atlas-of-gender-and-development/macedonia-the-former-yugoslav-republic-of_9789264077478-35-en#page1|title=Atlas of Gender and Development: How Social Norms Affect Gender Equlity in Non-OECD Countries|publisher=OECD Development Centre|p=77}}</ref> Η Βόρεια Μακεδονία συναντά επίσης προβλήματα όσον αφορά την [[αντισύλληψη]], καθώς πολλές γυναίκες είναι κακοπληροφορημένες και το θέμα παραμένει ταμπού. Μόνο 11,6% των Σλαβομακεδονισσών χρησιμοποιούν το [[αντισυλληπτικό χάπι]], που συχνά θεωρείται επιβλαβές για την υγεία, και οι [[άμβλωση|αμβλώσεις]] είναι ασυνήθιστα πολυάριθμες, καθώς περίπου 130.000 Σλαβομακεδόνισσες έχουν κάνει τουλάχιστον μία.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://archive.is/0yzT|title=H.E.R.A. releases movie that demystifies the use of modern contraceptives|publisher=International Planned Parenthood Federation|date = 2010-11-10|accessdate = 2013-11-27}}</ref> Ο αριθμός των γυναικών στα υψηλά αξιώματα είναι ακόμα χαμηλός. Έτσι, το [[2011]], υπήρχαν 43 γυναίκες ανάμεσα στα 120 μέλη του Κοινοβουλίου, δεν υπήρχαν παρά μόνο τρεις γυναίκες στην κυβέρνηση (στα υπουργεία Εσωτερικών, Πολιτισμού και ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης).<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.sobranie.mk/en/default-en.asp?ItemID=76110AB460166C478FF9FA07534F58B7|title=Current Structure|publisher=Assembly of the Republic of Macedonia|accessdate = 2013-11-27}}{{Dead link|date=JuneΙούνιος 2015}}</ref><ref name=autogenerated1>{{en}} {{cite web|url=http://www.vlada.mk/node/316|title=Government members|publisher=Κυβέρνηση της πΓΔΜ|accessdate = 2013-11-27}}</ref>
 
Όσον αφορά τις διάφορες μορφές σεξουαλικής διαφορετικότητας, απορρίπτονται μαζικά από τη κοινωνία της χώρας. Το 2002, το 80% του πληθυσμού θεωρούσε την [[ομοφυλοφιλία]] [[νοητική ασθένεια]] και το θέμα σχεδόν ποτέ δεν εξετάζεται από τους θεσμούς. Η κοινότητα ΛΟΑΤ της Βόρειας Μακεδονίας είναι αδύναμη και ανοργάνωτη. Η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιήθηκε το 1996, αλλά ο νόμος ενάντια στις διακρίσεις που θεσπίστηκε το 2010 δεν τους έχει συμπεριλάβει όπως είχε προταθεί αρχικά.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.coe.int/t/Commissioner/Source/LGBT/FYROMSociological_E.pdf|title=Study on Homophobia, Transphobia and Discrimination on Grounds of Sexual Orientation and Gender Identity Sociological Report: “the former Yugoslav Republic of Macedonia”|author=Danish Institute for Human Rights|publisher=Συμβούλιο της Ευρώπης|accessdate = 2013-11-27}}</ref>
Γραμμή 391:
Η ανώτερη εκπαίδευση γίνεται στα πανεπιστήμια, που λειτουργούν με το σύστημα πτυχίο-μεταπτυχιακό-διδακτορικό. Η διάρκεια της προετοιμασίας του πτυχίου είναι ορισμένη στα τέσσερα έως έξι χρόνια ανάλογα με τη σχολή και εκείνη του μεταπτυχιακού στα δύο χρόνια. Η χώρα αριθμεί τέσσερα δημόσια πανεπιστήμια, το [[Πανεπιστήμιο Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου]] στα Σκόπια, το [[Πανεπιστήμιο Γκότσε Ντέλτσεφ]] στο Στιπ, το [[Πανεπιστήμιο Αγίου Κλήμεντος Οχρίδας]] στα Μπίτολα και το [[Κρατικό Πανεπιστήμιο Τετόβου]], καθώς και πολλά μικρότερα ιδιωτικά πανεπιστήμια.<ref name="class"/>
 
Για να γίνεται σεβαστός ο πολυεθνοτικός χαρακτήρας της χώρας, οι μαθητές που προέρχονται από μειονότητες μπορούν να πραγματοποιούν την εκπαίδευσή τους στη μητρική τους γλώσσα.<ref>">{{cite book|title=Progress in Reading Literacy: The Impact of PIRLS 2001 in 13 Countries|first=Knut|last=Schwippert|page=168|year=2007|url=http://books.google.co.uk/books?id=HF9Pvd7sOvAC}}</ref> Οφείλουν ωστόσο να κάνουν μάθημα [[Μακεδονική γλώσσα (νοτιοσλαβική)|σλαβομακεδονικών]] από την τρίτη τάξη. Από το 2007 διδάσκονται από την πρώτη τάξη και τα [[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]].<ref name="set"/> Ασκείται, ωστόσο, κριτική στο διαχωρισμό των μαθητών σύμφωνα με τη μητρική τους, γιατί βαθαίνει έναν εθνοτικό διαχωρισμό που εμποδίζει κυρίως τους νεαρούς Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις μεταξύ τους.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/school-segregation-sparks-macedonia-debate|title=School Segregation Sparks Macedonia Debate|publisher=BalkanInsight|date=10 février 2009-02-10|accessdate = 2013-12-04}}</ref>
 
Το επίπεδο εκπαίδευσης στη χώρα παραμένει κάτω από τους μέσους όρους της περιοχής και υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα στα σχολεία των πόλεων και της υπαίθρου, όπως και ανάμεσα στις εθνοτικές κοινότητες. Έτσι, η σχολική διαρροή, που υπολογίζεται στο 1,8% για την υποχρεωτική πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αφορά κυρίως τους [[Ρομά της Βόρειας Μακεδονίας|Ρομά]].<ref name="edu">{{harvnb|Bechev|2009|p=70}}</ref> Μεγάλη πρόοδος έχει επιτευχθεί ωστόσο μετά το [[Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο]]. Έτσι, ο αναλφαβητισμός, που άγγιζε το 64% του πληθυσμού το 1944,<ref>{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=98}}</ref> δεν αφορά πλέον παρά το 3,9% των Σλαβομακεδόνων<ref name="cia"/> και οι Αλβανοί, που άλλοτε υποεκπροσωπούνταν στα πανεπιστήμια, έχουν πλέον ευχερή πρόσβαση στην ανώτερη εκπαίδευση στη γλώσσα τους.<ref name="edu"/>
 
===Υγεία===
Το επίπεδο ιατρικών υπηρεσιών έπεσε σημαντικά μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, αλλά ο τομέας γνώρισε σημαντικές αλλαγές, κυρίως το άνοιγμα στον ανταγωνισμό.<ref name=autogenerated2>{{en}} {{cite web|url=http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_mkd_en.pdf|title=The former Yugoslav Republic of Macedonia|publisher=World Health Organization|accessdate = 2013-12-05}}{{Dead link|date=JuneΙούνιος 2015}}</ref> Η χώρα αριθμεί 4,94 νοσοκομειακές κλίνες ανά 1000 κατοίκους, αναλογία υψηλότερη του μέσου όρου των πρώην κομμουνιστικών χωρών, αλλά κάτω από εκείνη των χωρών της δυτικής Ευρώπης. Υπάρχουν, επίσης, 2,5 γιατροί ανά 1000 κατοίκους, αναλογία χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η χώρα ξόδεψε το 6,9% του ΑΕΠ της για την υγεία το 2009.<ref name="cia"/>
 
Η χώρα αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα υγείας με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες: οι [[καρδιοαγγειακές ασθένειες]], ο [[καρκίνος]], οι [[Ψυχική ασθένεια|ψυχικές ασθένειες]], οι τραυματισμοί και τα αναπνευστικά προβλήματα είναι οι κύριες αιτίες θανάτου. Το [[AIDS]] και η [[φυματίωση]] είναι, ωστόσο, πολύ σπάνια. Η υγεία των πολιτών απειλείται επίσης από την έλλειψη προσοχής κατά την οδήγηση, την υψηλή [[κάπνισμα|κατανάλωση καπνού]] και την αύξηση της κατανάλωσης [[Αλκοολούχο ποτό|αλκοόλ]].<ref name="health"/> Το ποσοστό [[παιδική θνησιμότητα|παιδικής θνησιμότητας]] είναι ακόμα υψηλό, αν και όμοιο με εκείνο άλλων χωρών της περιοχής, όπως η [[Αλβανία]] και η [[Βουλγαρία]]. Υπολογίζεται σε 8,32 τοις χιλίοις το 2012. Το 2008, το 11% του πληθυσμού, κυρίως του αγροτικού, δεν είχε ακόμα πρόσβαση σε πόσιμο νερό.<ref name="cia"/>
Γραμμή 406:
Το 2010, το 51% του πληθυσμού χρησιμοποιούσε το [[ίντερνετ]].<ref name="bbc"/> Οι κύριες εφημερίδες της Βόρειας Μακεδονίας αθροίζουν περισσότερα από 140.000 φύλλα την ημέρα· ανάμεσά τους βρίσκονται η [[Νόβα Μακεντόνιγια]] και η [[Βέτσερ]], παλιές κρατικές εφημερίδες που παρέμειναν φιλοκυβερνητικές, και η [[Ουτρίνσκι Βέσνικ]] και η [[Ντέβνικ]], πολιτικά ανεξάρτητες. Οι μειονότητες διαθέτουν τα δικά τους ΜΜΕ και ο αλβανικός τύπος κατέχει σημαντικό μερίδιο της αγοράς.<ref name="bbc"/> Η χώρα έχει επίσης κρατικό [[Πρακτορείο Τύπου|ειδησεογραφικό πρακτορείο]], το [[ΜΙΑ (Βόρεια Μακεδονία)|MIA]].<ref name="media"/>
 
Το Σύνταγμα εγγυάται την ελευθερία του τύπου και της έκφρασης, αλλά τα ΜΜΕ της χώρας εμφανίζονται όλο και περισσότερο απειλούμενα. Έτσι, ένα δικαστήριο διέταξε το 2011 το κλείσιμο του πρώτου ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού και τριών καθημερινών εφημερίδων μετά από κατηγορίες απάτης εναντίον του ιδιοκτήτη τους, κάτι που δημοσιογραφικές ενώσεις θεώρησαν κυβερνητική πράξη εναντίον των μεγάλων ΜΜΕ της αντιπολίτευσης, και το ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο μεταρρυθμίστηκε, επιτρέποντας μεγαλύτερη κυβερνητική παρέμβαση.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://en.rsf.org/macedonia-disastrous-summer-for-macedonian-17-08-2011,40797.html|title=Disastrous summer for Macedonian media, with TV station and three dailies closed|publisher=Reporters without borders|accessdate = 2013-12-06}}</ref> Επίσης, το 2012, το κοινοβούλιο ετοίμασε ένα νέο νόμο για τον απευθείας έλεγχο του ξένου τύπου από τον υπουργό εξωτερικών, που θα απαγόρευε σε ξένους δημοσιογράφους να «συλλέγουν μέσω έρευνας προσωπικές απόψεις και δεδομένα πολιτών».<ref>{{en}} {{cite web|url=http://en.rsf.org/macedonia-draconian-foreign-media-bill-27-02-2012,41941.html|title=Draconian foreign media bill elicits mix of laughter and dismay|publisher=Reporters sans Frontières|accessdate=23 septembre 2012-09-23}}</ref>
 
===Εθελοντικές, συνδικαλιστικές και πολιτικές ενώσεις===
Γραμμή 413:
Από το τέλος του σοσιαλιστικού συστήματος, η ισχύς των συνδικάτων έχει εξασθενήσει σημαντικά προς όφελος εκείνης των θρησκευτικών ομάδων, που έχουν ωστόσο ισχνή παρουσία στον τομέα του συνεταιρίζεσθαι.<ref name="p448"/> Ωστόσο, περίπου το 24% του πληθυσμού παραμένουν μέλη συνδικάτων.<ref>CIVIC ENGAGEMENT – LONG ROAD TO GO, CIVICUS Civil Society Index Report for the Republic of Macedonia, Macedonian Center for International Cooperation, σ. 26</ref>
 
Το ενδιαφέρον των πολιτών για την πολιτική είναι περιορισμένο. Περίπου το 25% είναι μέλη πολιτικών οργανώσεων και σχεδόν οι μισοί έχουν ήδη πάρει μέρος σε δραστηριότητες τουλάχιστον δυο διαφορετικών οργανισμών. Τα άτομα που προέρχονται από μειονότητες είναι περισσότερο ευεπίφορα στην πολιτική ενασχόληση, καθώς αποτελούν περισσότερο από το 40% των ενεργών μελών, αλλά δεν υπάρχει πραγματική διαφορά ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις, τους άνδρες και τις γυναίκες, την πόλη και την ύπαιθρο.<ref>CIVIC ENGAGEMENT – LONG ROAD TO GO, CIVICUS Civil Society Index Report for the Republic of Macedonia, Macedonian Center for International Cooperation, σ. 25</ref> Το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές ποικίλλει αρκετά και κυμαίνεται ανάμεσα στο 50 με 70% για τις κοινοβουλευτικές και τις προεδρικές εκλογές.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.idea.int/vt/country_view.cfm?CountryCode=MK|title=Voter turnout data for Macedonia, former Yugoslav Republic (1993-)|publisher=IDEA|accessdate = 2013-12-09}}{{dead link|date=SeptemberΣεπτέμβριος 2017}}</ref>
 
===Αθλητισμός===
[[Αρχείο:Macedonia Olympic March (23 of 99).jpg|thumb|Η ομάδα της Βόρειας Μακεδονίας στους [[Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2010|Ολυμπιακούς του Βανκούβερ]] (2010).]]
Η Βόρεια Μακεδονία δεν αριθμεί πολλούς διεθνείς πρωταθλητές. Έτσι, αν και συμμετείχε σε τέσσερις [[Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες|Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες]] και τέσσερις [[Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες|χειμερινούς]], έχει κερδίσει μόνο ένα χάλκινο μετάλλιο, στην [[πάλη]] στους [[Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2000|Ολυμπιακούς του 2000]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/olympics/countries/8662715/Rep.-of-Macedonia-London-2012-Olympics.html|title=Rep. of Macedonia|publisher=The Telegraph|accessdate = 2013-12-14}}</ref> Ωστόσο, οι Βορειομακεδόνες [[Γιουγκοσλαβία|γιουγκοσλάβοι]] αθλητές είχαν κερδίσει 13 μετάλλια από το [[1956]] ως το [[1988]] και η χώρα έχει επίσης κερδίσει πέντε μετάλλια στους [[Παραολυμπιακοί Αγώνες|Παραολυμπιακούς]], τρία με τα χρώματα της Γιουγκοσλαβίας και δύο με εκείνα της Βόρειας Μακεδονίας, ένα αργυρό το [[Θερινοί Παραολυμπιακοί Αγώνες 2004|2004]], και ένα χρυσό το [[Θερινοί Παραολυμπιακοί Αγώνες 2012|2012]].<ref>{{mk}} {{cite web|url=http://www.mok.org.mk/Default.aspx?id=5a284835-3521-4109-9120-75f7c3f95e71|title=Медалисти на ОИ|publisher=Ολυμπιακή Επιτροπή της πΓΔΜ|accessdate = 2013-12-14}}{{Dead link|date=MayΜάιος 2016}}</ref> Οι [[Ντάρκο Πάντσεφ]]<ref>{{harvnb|Georgieva|Konechni|1998|p=167}}</ref>, [[Γκόραν Πάντεφ]] και [[Πέρο Άντιτς]] συγκαταλέγονται στους λίγους αθλητές της χώρας που έχουν αποκτήσει ευρωπαϊκή φήμη.
 
Ωστόσο, οι Βορειομακεδόνες ενδιαφέρονται πολύ για τον αθλητισμό, όπως φαίνεται από τη σημασία αθλητικών στοιχημάτων, που τοποθετούνται από το 37% του πληθυσμού. Το φαινόμενο αφορά κυρίως τους άνδρες και τους νέους (οι κάτω των 25 ετών αντιπροσωπεύουν το 48% των παικτών), αλλά αφορά όλες τις κοινωνικές κατηγορίες.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.crpm.org.mk/?page_id=1599|title=Summary of the survey results concerning sport betting in Macedonia|publisher=Center for Research and Policy Making|accessdate = 2013-12-14}}</ref> Η χώρα αριθμεί περισσότερους από 1.300 αθλητικούς ομίλους με σχεδόν 60.000 μέλη.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.eurm.edu.mk/international-students/about-macedonia/101-facts-on-macedonia.html|title=101 facts about Macedonia|publisher=European University Skopje|accessdate = 2013-12-14}}{{Dead link|date=JuneΙούνιος 2015}}</ref>
 
Το [[ποδόσφαιρο]] είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στη χώρα, ακολουθούμενο από το [[χάντμπολ]], το [[Πετοσφαίριση|βόλεϋ]], το [[μπάσκετ]] και την [[κολύμβηση]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.fifa.com/associations/association=mkd/goalprogramme/index.html|title=Fifa, Goal Programme - Football Federation of FYR Macedonia - 2002|publisher=FIFA|accessdate = 2013-12-14}}</ref> Το [[σκι]], το [[κυνήγι]], το [[Αλεξίπτωτο πλαγιάς|παραπέντε]], η [[σπηλαιολογία]], η [[αθλητική αλιεία]], το [[καγιάκ]], η [[αναρρίχηση]] και η [[ορεινή ποδηλασία]] είναι αθλήματα που ασκούνται στα βουνά της χώρας.<ref>Thammy Evans, Macedonia, σ. 40</ref>