Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
→‎Πρώτα χρόνια: διόρθωση λέξης
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Επεξεργασία από εφαρμογή κινητού επεξεργασία από εφαρμογή Android
→‎Πρώτα χρόνια: αλλαγή ενικού σε πληθυντικό
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Επεξεργασία από εφαρμογή κινητού επεξεργασία από εφαρμογή Android
Γραμμή 49:
Η πρώτη εκλογική μάχη του ΑΚΕΛ έγινε το 1943, όταν για πρώτη φορά ο λαός θα εξέλεγε ο ίδιος τους δημάρχους των πόλεων και δεν θα διορίζονταν από τους Βρετανούς. Oι πρώτες εκλογές διεξήχθησαν στις 21 Mαρτίου 1943 για τη δημαρχία της [[Λευκωσία|Λευκωσίας]]. Ήταν η πρώτη μάχη αριστεράς και δεξιάς στην Κύπρο. Αντίπαλοι ήταν ο [[Ιωάννης Κληρίδης]] (πατέρας του [[Γλαύκος Κληρίδης|Γλαύκου Κληρίδη]]) με τον Λαϊκό Συνδυασμό, υποστηριζόμενος από το ΑΚΕΛ, και ο [[Θεμιστοκλής Δέρβης]] -διορισμένος δήμαρχος της πόλης έως τότε από τους Βρετανούς-, υποστηριζόμενος από τη δεξιά. Από τους 4085 ψηφοφόρους ψήφισαν οι 3568. O Eθνικός Συνδυασμός πήρε ποσοστό 58,66% και εξέλεξε και τους 8 υποψηφίους του.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://archive.philenews.com/afieromata/dimotikes/taxidi.htm|title=DHMOTIKES EKLOGES - TAXIDI STO XRONO|last=|first=|date=|website=archive.philenews.com|publisher=|archiveurl=https://archive.is/ZG2Sp|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref> Όμως, το κόμμα πέτυχε εντυπωσιακά ποσοστά και ανέδειξε δύο δημάρχους, τον [[Πλουτής Σέρβας|Πλουτή Σέρβα]] στη [[Λεμεσός|Λεμεσό]] και τον [[Αδάμ Αδάμαντος]] στην [[Αμμόχωστος|Αμμόχωστο]].<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=http://www.famagusta.org.cy/images/users/1/ammochostos_istoria%20tou%20dimou.pdf|title=Δημαρχεία - Τοπική Αυτοδιοίκηση|last=|first=|date=|website=|publisher=[[Δήμος Αμμοχώστου]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170816134807/http://www.famagusta.org.cy/images/users/1/ammochostos_istoria%20tou%20dimou.pdf|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://countrystudies.us/cyprus/10.htm|title=Cyprus - World War II and Postwar Nationalism|last=|first=|date=|website=countrystudies.us|publisher=|archiveurl=https://archive.is/WwC1l|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref> Ωστόσο, τον Νοέμβριο του 1944 όταν αποφασίστηκε η συγχώνευση ΑΚΕΛ και ΚΚΚ, το ΚΚΚ έθεσε ως όρο ότι ο «ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ πρέπει απαραιτήτως να κατοικεί στη Λευκωσία».<ref name=":0" /> Ο Πλουτής Σέρβας αναγκάστηκε σε παραίτηση από Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, τον Ιούλιο 1945, για «αντικομματική δραστηριότητα και απειθαρχία στο κόμμα», επειδή αρνήθηκε εντολή του κόμματος να μετοικήσει από τη Λεμεσό στη Λευκωσία και επειδή έθεσε όρους στο κόμμα.<ref>{{Cite web|url=http://www.sigmalive.com/archive/simerini/columns/eks+aformis/411391|title=«Ξέχασαν» πάλι τον Πλουτή Σέρβα|last=Δημητρίου|first=Μάριος|date=2011-08-20|website=www.sigmalive.com|publisher=|archiveurl=https://archive.is/cHIOU|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref> Σύμφωνα με την εφημερίδα [[Η Καθημερινή (εφημερίδα Κύπρου)|Η Καθημερινή]], ενώπιον του Σέρβα τέθηκε από συντρόφους του της ηγεσίας του κόμματος, το δίλημμα δήμαρχος ή Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ. Παρόλο που ο ίδιος θεωρούσε ότι δεν ήταν ασύμβατα τα δύο αξιώματα, προτίμησε να συνεχίσει το έργο που είχε ξεκινήσει στη Λεμεσό και να παραιτηθεί από Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ.<ref name=":2" /> Νέος Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ εξελέγει ο [[Φίφης Ιωάννου]].<ref name=":2">{{Cite web|url=http://pdf.kathimerini.com.cy/issues/20150426_ALL.pdf|title=90 χρόνια ΑΚΕΛ μέσα από τους ηγέτες του|last=|first=|date=2015-04-26|website=|publisher=[[Η Καθημερινή (εφημερίδα Κύπρου)|Η Καθημερινή]]|page=13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170814110250/http://pdf.kathimerini.com.cy/issues/20150426_ALL.pdf|archivedate=2017-08-14|accessdate=2017-08-14}}</ref>
 
Σημαντική ημέρα στην ιστορία του κόμματος αποτελεί η 16η Ιουνίου 1943. Την ημέρα εκείνη, η κεντρική επιτροπή του ΑΚΕΛ κάλεσε τα μέλη του κόμματος να καταταχθούν εθελοντικά στον αγγλικό στρατό (η Κύπρος ήταν αποικία των Βρετανών όπου μόνο διαμέσου του αγγλικού στρατού μπορούσαν να καταταγούν), για να πολεμήσουν τις δυνάμεις του [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]]. Η απόφαση έλεγε: «Να γίνει έκκλησις προς όλα τα μέλη του Κόμματος δι’ εθελοντικήν κατάταξιν εις τας ενόπλους δυνάμεις προς ενίσχυσιν του αγώνος δι’ απελευθέρωσιν της Ελλάδος από την Χιτλερικήν τυραννίαν, απελευθέρωσιν των υποδούλων χωρών και εξασφάλισιν του εθνικού, πολιτικού και κοινωνικού μέλλοντος της Νήσου». Οι πρώτοι που προσφέρθηκαν να καταταγούν ήταν τα ίδια τα 17 μέλη της Κεντρικής επιτροπής (τελικά πήγαν μόνο τα 11 μέλη καθώς κρίθηκε αναγκαίο να παραμείνουν μερικά άτομα στην Κύπρο και στο κόμμα). Η έκκληση του κόμματος για εθελοντική κατάταξη έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό ανάμεσα στις λαϊκές μάζες. Παράλληλα με την κατάταξη, ξεκίνησαν να διεξάγονται και έρανοι για την στήριξη των οικογενειών των εθελοντών. Στις 27 Ιουνίου 1943 πραγματοποιήθηκε παγκύπρια συνδιάσκεψη του κόμματος στο δημόσιο κήπο της Λεμεσού, από τον οποίο ξεκίνησε παρέλαση της φάλαγγας των εθελοντών του ΑΚΕΛ. Μέχρι την ημέρα εκείνη είχαν προσφερθεί 731 εθελοντές (τα μέλη του ΑΚΕΛ δεν ξεπερνούσαν τότε τις 2 χιλιάδες). Οι εθελοντές-μέλη του κόμματος πολέμησαν σε Βόρεια Αφρική, Ιταλία και σε άλλα μέρη της Ευρώπης.<ref>{{Cite web|url=http://dialogos.com.cy/blog/16i-iouniou-1943-antifasistiko-pnevma-ke-enthousiasmos/#.WZRSaFEjHIU|title=16η Ιουνίου 1943 – Αντιφασιστικό πνεύμα και ενθουσιασμός|last=Κολοκασίδης|first=Γιώργος|date=2016-06-12|website=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170816142347/http://dialogos.com.cy/blog/16i-iouniou-1943-antifasistiko-pnevma-ke-enthousiasmos/#.WZRVn1Gg_IU|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://papapolyviou.com/2013/06/16/to-akel-gia-tin-ellada-1943/|title=Το ΑΚΕΛ για την Ελλάδα (1943)|last=Παπαπολυβίου|first=Πέτρος|date=2013-06-16|website=Περί Ιστορίας|publisher=|archiveurl=https://archive.is/5UTVC|archivedate=2017-08-16|accessdate=2017-08-16}}</ref> Ο ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου αναφέρει ότι ίσως τελικά στον πόλεμο να πήγαν περίπου 400 άτομοάτομα  καθώς φαίνεται ότι και σε αυτή την περίπτωση δεκάδες υποψήφιοι εθελοντές απορρίφθηκαν για ιατρικούς λόγους.<ref name=":3" /> Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι μια προσπάθεια αντιακελικής παράταξης για ανάλογη κατάταξη δεν καρποφόρησε, αλλά οι προθέσεις του κόμματος αμφισβητήθηκαν μόνο μέσω αρθρογραφίας.<ref name=":3" /> Σύμφωνα με τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου, η απόφαση της 16ης Ιουνίου 1943, αποτελούσε την κορυφαία ενέργεια στον αγώνα του ΑΚΕΛ για ένωση με την Ελλάδα.<ref name=":3" />
 
Οι επόμενες εκλογές έγιναν στις 26 Mαΐου 1946. Αντίπαλοι στη Λευκωσία ήταν και πάλι ο Θεμιστοκλής Δέρβης και ο Iωάννης Kληρίδης. Το ΑΚΕΛ υποστήριξε και πάλι τον δεύτερο, ο οποίος επικράτησε μαζί με όλους τους υποψήφιους του συνδυασμού του. Στις εκλογές αυτές το ΑΚΕΛ πέτυχε μια μεγάλη νίκη καθώς οι υποψήφιοι του επικράτησαν στους 4 από τους 6 δήμους της Κύπρου: στη Λευκωσία με τον Ιωάννη Κληρίδη, στη Λεμεσό με τον [[Πλουτής Σέρβας|Πλουτή Σέρβα]], στην Αμμόχωστο με τον [[Αδάμ Αδάμαντος]] και στη Λάρνακα με τον [[Λύσος Σανταμά|Λύσο Σανταμά]]. Δεν επικράτησε μόνο σε Πάφο και Κερύνεια.<ref name=":1" />