Ισπανία των Αψβούργων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Κουτί πληροφοριώνΠληροφορίες πρώην χώρας

Ο όρος '''Ισπανία των Αψβούργων''' αναφέρεται στην ιστορία της [[Ισπανία|Ισπανίας]]ς τον 16ο και 17ο αιώνα (1506–1700), όταν η Ισπανία βρισκόταν υπό την εξουσία της [[Αψβούργοι|Δυναστείας των Αψβούργων]] (επίσης συνδεδεμένη με το ρόλο της στην ιστορία της [[Κεντρική Ευρώπη|Κεντρικής Ευρώπης]]). Υπό την Αψβουργική διοίκηση (κυρίως υπό τον [[Κάρολος Α' της Ισπανίας|Κάρολο Ε']] και τον [[Φίλιππος Β' της Ισπανίας|Φίλιππο Β' της Ισπανίας]]), η Ισπανία έφθασε στο ζενίθ της επιρροής και της δύναμης της, ελέγχοντας εδάφη που εκτείνονταν από την [[Ισπανική Αμερική|Αμερική]] έως τις [[Ισπανικές Ανατολικές Ινδίες|Ανατολικές Ινδίες]] στην Ασία, τις [[Ισπανικές Κάτω Χώρες|Κάτω Χώρες]] (οι οποίες περιελάμβαναν εδάφη της [[Βουργουνδία]]ς και της [[Γερμανία|Γερμανίας]]ς), το μεγαλύτερο τμήμα της σύγχρονης [[Ιταλία|Ιταλίας]]ς στην [[Ευρώπη]], και από το 1580 έως το 1640 την [[Πορτογαλία]], την [[Πορτογαλική Αυτοκρατορία]] και ποικίλα άλλα εδάφη, όπως την [[Μάλτα]] στην Μεσόγειο και μικρούς θύλακες όπως την [[Θέουτα]] και το [[Οράν]] στη [[Βόρεια Αφρική]]. Συνολικά, η Ισπανία των Αψβούργων ήταν, για πάνω από έναν αιώνα, η μέγιστη δύναμη του κόσμου. Για αυτό τον λόγο, αυτή η περίοδος της Ισπανικής ιστορίας έχει επίσης αναφερθεί ως η "Εποχή της Επέκτασης".

Η ναυτική υπεροχή της Ισπανίας τον 16ο αιώνα φάνηκε από την νίκη εναντίον των [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανών]] στη [[Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571)|Ναυμαχία της Ναυπάκτου]] το 1571 (η οποία ήταν σημαντική για τους [[Ισπανοί|Ισπανούς]] και τους [[Χριστιανοί|Χριστιανούς]] συνολικά). Από το μέγεθος της [[Ισπανική Αρμάδα|Ισπανικής Αρμάδας]] το 1588 και μια σειρά νικών εναντίον της [[Αγγλία|Αγγλίας]]ς στον [[Αγγλοϊσπανικός Πόλεμος (1585)|Αγγλοϊσπανικό Πόλεμο]] του 1585–1604. Όμως κατά την διάρκεια των μέσων δεκαετιών του 17ου αιώνα η ναυτική δύναμη της Ισπανίας εισήλθε σε μακρά παρακμή με αυξανόμενες ήττες εναντίον των [[Ολλανδική Δημοκρατία|Ηνωμένων Επαρχιών]]. Στη ξηρά η Ισπανία των Αψβούργων ενεπλάκη στον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]], και στο δεύτερο ήμισυ του 17ου αιώνα οι Ισπανοί ηττήθηκαν από τους [[Γαλλία|Γάλλους]], υπό τον [[Λουδοβίκος ΙΔ' της Γαλλίας|Βασιλιά Λουδοβίκο ΙΔ']]. Η Αψβουργική διοίκηση στην Ισπανία έληξε με τον θάνατο το 1700 του [[Κάρολος Β' της Ισπανίας|Καρόλου Β']] ο οποίος οδήγησε στον [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής|Πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής]] και στην κατάληψη της Ισπανίας από τον [[Οίκος των Βουρβόνων|Οίκο των Βουρβόνων]].

Τα χρόνια των Αψβούργων ήταν επίσης μια [[Ισπανική Χρυσή Εποχή]] της [[κουλτούρα της Ισπανίας|πολιτισμικής άνθησης]]. Μεταξύ των προεξεχουσών μορφών της περιόδου ήταν ο [[Ντιέγο Βελάθκεθ]], ο [[Ελ Γκρέκο]], ο [[Μιγκέλ ντε Θερβάντες]], η [[Τερέσα της Άβιλα]], ο [[Πέδρο Καλδερόν ντε λα Μπάρκα]], ο [[Φρανθίσκο ντε Βιτόρια]], ο [[Ντομίνγκο ντε Σότο]] και ο [[Φρανθίσκο Σουάρεθ]].

Η πολιτική οντότητα που αναφέρεται ως Ισπανία<ref>Το όνομα Ισπανία έχει τις ρίζες του από το [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|ρωμαϊκό]] Hispania, που αναφερόταν σε ολόκληρη τη χερσόνησο.</ref> ήταν στην ουσία μια ομοσπονδία που περιελάμβανε πολλά [[Μεσαίωνας|μεσαιωνικά]] αυτόνομα βασίλεια— την [[Βασίλειο της Αραγωνίας|Αραγωνία]], την [[Βασίλειο της Καστίλης|Καστίλη]], την [[Βασίλειο του Λεόν|Λεόν]] και τη [[Βασίλειο της Ναβάρρας|Ναβάρρα]]. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτά τα αυτόνομα βασίλεια ήταν τα ίδια συνομοσπονδίες, με πιο γνωστό το [[Στέμμα της Αραγωνίας]] ([[Πριγκιπάτο της Καταλωνίας]], [[Βασίλειο της Αραγωνίας]], [[Βασίλειο της Βαλένθια]] και [[Βασίλειο της Μαγιόρκας]]). Ο γάμος της [[Ισαβέλλα Α' της Καστίλης|Ισαβέλλας Α' της Καστίλης]] και του [[Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδου Β´ της Αραγωνίας]] ένωσε δύο από τα μεγαλύτερα τέτοια βασίλεια, την Καστίλη και την Αραγωνία, το οποίο οδήγησε στην ευρέως επιτυχημένη εκστρατεία τους εναντίον των [[Μαυριτανοί|Μαυριτανών]] με αποκορύφωμα την κατάκτηση της [[Εμιράτο της Γρανάδας|Γρανάδας]] το 1492.

Η Ισπανία ήταν τώρα ενωμένη υπό έναν μοναδικό κυβερνήτη, τον [[Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδο Β´ της Αραγωνίας]]. Ως μοναδικός μονάρχης, ο Φερδινάνδος υιοθέτησε μια πιο επιθετική πολιτική από αυτή που είχε ως σύζυγος της Ισαβέλλας, διευρύνοντας την σφαίρα επιρροής της Ισπανίας στην Ιταλία, ενδυναμώνοντας την εναντίον της Γαλλίας. Ως κυβερνήτης της Αραγωνίας, ο Φερδινάνδος αναμείχθηκε στον αγώνα εναντίον της Γαλλίας και της [[Βενετία|Βενετίας]]ς για τον έλεγχο της Ιταλίας· αυτές οι συγκρούσεις έγιναν το κέντρο της εξωτερικής πολιτικής του Φερδινάνδου ως βασιλιά. Η πρώτη χρήση των Ισπανικών δυνάμεων από τον Φερδινάνδο ήρθε στον [[Πόλεμος της Ιεράς Συμμαχίας|Πόλεμο της Ιεράς Συμμαχίας]] εναντίον της Βενετίας, όπου οι Ισπανοί στρατιώτες διακρίθηκαν στο πεδίο δίπλα στους Γάλλους συμμάχους τους στη [[Μάχη του Ανιαντέλο]] (1509). Μόνο ένα έτος μετά, ο Φερδινάνδος εισήλθε στην [[Ιερά Συμμαχία]] εναντίον της Γαλλίας, διαβλέποντας μια ευκαιρία να πάρει την [[Νάπολη]] — στην οποία έφερε μια δυναστική διεκδίκηση — και τη [[Ναβάρρα]], που τη διεκδικούσε μέσω του γάμου του με την [[Ζερμέν της Φουά]]. Ο πόλεμος είχε μικρότερη επιτυχία από αυτήν εναντίον της Βενετίας και το 1516 η Γαλλία συμφώνησε ανακωχή, η οποία άφηνε το Μιλάνο υπό γαλλικό έλεγχο και αναγνώριζε την ισπανική ηγεμονία στη βόρεια Ναβάρρα. Ο Φερδινάνδος πέθανε αργότερα το ίδιο έτος.

Η νίκη του Καρόλου στην [[Μάχη της Παβίας]] (1525) εξέπληξε πολλούς [[Ιταλία|Ιταλούς]] και [[Γερμανία|Γερμανούς]] και απέσπασε τις ανησυχίες ότι ο Κάρολος θα προσπαθούσε να κερδίσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη. Ο [[Πάπας Κλήμης Ζ΄]] άλλαξε πλευρά και ενώθηκε τώρα με την [[Γαλλία]] και τα κυριότερα Ιταλικά κράτη εναντίον του [[Αψβούργοι|Αψβούργου]] [[Άγιος Ρωμαίος Αυτοκράτορας|Αυτοκράτορα]], στον [[Πόλεμος της Συμμαχίας του Κονιάκ|Πόλεμο της Συμμαχίας του Κονιάκ]]. Το 1527, εξαιτίας της ανικανότητας του Καρόλου να τους πληρώσει επαρκώς, οι στρατοί του στην Βόρεια Ιταλία στασίασαν και λεηλάτησαν την Ρώμη για λάφυρα, αναγκάζοντας τον Κλήμεντα και τους διάδοχους πάπες να είναι αρκετά πιο συνετοί στις συμφωνίες τους με κοσμικές αρχές: το 1533, η άρνηση του Κλήμεντα να ακυρώσει τον γάμο του [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Η´ της Αγγλίας]] με την [[Αικατερίνη της Αραγονίας|Αικατερίνη της Αραγωνίας]] (θεία του Καρόλου) ήταν άμεση συνέπεια της απροθυμίας του να προσβάλει τον αυτοκράτορα και να λεηλατηθεί η πρωτεύουσά του για δεύτερη φορά. Η [[Ειρήνη της Βαρκελώνης]], υπογεγραμμένη μεταξύ του Καρόλου και του πάπα το 1529, εγκαθίδρυσε μια πιο εγκάρδια σχέση μεταξύ των δύο ηγετών που αποτελεσματικά ονόμασε την Ισπανία προστάτιδα του Καθολικισμού και αναγνώρισε τον Κάρολο ως βασιλιά της [[Λομβαρδία|Λομβαρδίας]]ς σε αντάλλαγμα για την Ισπανική διαμεσολάβηση στην ανατροπή της στασιαστικής [[Φλωρεντία|Φλωρεντινής]] Δημοκρατίας.

Η Ισπανία δεν ήταν ακόμη σε ειρήνη, καθώς ο επιθετικός [[Ερρίκος Β' της Γαλλίας]] ανήλθε στον θρόνο το 1547 και αμέσως ανανέωσε την σύγκρουση με την Ισπανία. Ο διάδοχος του Καρόλου, Φίλιππος Β', διεξήγαγε επιθετικά τον πόλεμο εναντίον της Γαλλίας, συντρίβοντας έναν γαλλικό στρατό στη [[Μάχη του Σεν Καντέν (1557)|Μάχη του Σεν Καντέν]] στην [[Πικαρδία]] το 1557 και νικώντας τον Ερρίκο πάλι στη [[Μάχη του Γκραβελέν (1558)|Μάχη του Γκραβελέν]] το επόμενο έτος. Η [[Συνθήκη του Κατώ-Καμπρεσί]], υπογεγραμμένη το 1559, αναγνώριζε μόνιμα τις Ισπανικές διεκδικήσεις στην Ιταλία. Στους εορτασμούς που ακολούθησαν τη συνθήκη, ο Ερρίκος σκοτώθηκε από ένα κατά λάθος χτύπημα μιας λόγχης. Η Γαλλία επλήγη για τα επόμενα τριάντα έτη από εμφύλιο πόλεμο και αναταραχή (βλέπε [[Γαλλικοί Θρησκευτικοί Πόλεμοι]]) και ήταν ανίκανη να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά την Ισπανία και τους Αψβούργους στον Ευρωπαϊκό αγώνα εξουσίας. Ελεύθερη από κάθε σοβαρή Γαλλική αντίδραση, η Ισπανία έφθασε στο απόγειο της δύναμης και της εδαφικής της έκτασης στην περίοδο 1559–1643.