|
#ΑΝΑΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ[[NATO]]
{{Κουτί πληροφοριών οργάνωσης
| όνομα = Βορειοατλαντική Συμμαχία
| τοπική ονομασία = ''North Atlantic Alliance''
| εικόνα = [[Αρχείο:Flag of NATO.svg|border|125px]]
| λεζάντα = [[Σημαία του ΝΑΤΟ|Σημαία]]
| map = [[Αρχείο:North Atlantic Treaty Organization (orthographic projection).svg|220px]]
| map_size =
| map_alt =
| map_caption = Οι χώρες του ΝΑΤΟ εμφανίζονται με πράσινο
| map2 =
| map2_size =
| map2_alt =
| map2_caption =
| συντομογραφία = NATO / OTAN
| σύνθημα = {{lang-la|Animus in Consulendo Liber}}
| επαγγελματική ονομασία =
| προηγούμενη ονομασία =
| ίδρυση = {{Ημερομηνία|4 Απριλίου 1949}}
| ιδρυτής =
| διάλυση =
| τύπος οργάνωσης = Στρατιωτική συμμαχία
| νομική υπόσταση =
| κατάσταση =
| σκοπός =
| έδρα = [[Βρυξέλλες]], [[Βέλγιο]]
| τοποθεσία =
| συντεταγμένες =
| περιοχή =
| υπηρεσίες =
| μέλη = 29 χώρες
| γλώσσα = Αγγλικά <br />Γαλλικά
| διοικητικό συμβούλιο =
| γενικός γραμματέας =
| τίτλος αρχηγού = [[Γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ|Γενικός γραμματέας]]
| όνομα αρχηγού = [[Γενς Στόλτενμπεργκ]]
| τίτλος αρχηγού2 = [[Επικεφαλής της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ|Επικεφαλής]]
| όνομα αρχηγού2 = [[Πετρ Πάβελ]]
| τίτλος αρχηγού3 =
| όνομα αρχηγού3 =
| τίτλος αρχηγού4 =
| όνομα αρχηγού4 =
| άνθρωποι κλειδιά =
| προσωπικό =
| εθελοντές =
| κύριο όργανο =
| μητρική οργάνωση =
| θυγατρικές =
| προκάτοχος =
| διάδοχος =
| συγχωνεύτηκε =
| συγχώνευση =
| αποσχίσεις =
| συνεργασία =
| προϋπολογισμός =
| σλόγκαν =
| ιστοσελίδα = {{Επίσημη ιστοσελίδα}}
| παρατηρήσεις =
| υποσημείωση =
}}
Ο '''Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου''' ({{lang-en|Νοrth Αtlantic Τreaty Οrganizatiοn}}, {{lang|en|''NATO''}}, {{lang-fr|Organisation du traité de l'Atlantique Nord}}, {{lang|fr|''OTAN''}}), γνωστός και ως '''Βορειοατλαντική Συμμαχία''',<ref> [http://www.kathimerini.gr/450938/article/epikairothta/kosmos/h-idrysh-toy-nato Η ίδρυση του ΝΑΤΟ] (kathimerini.gr)</ref> είναι στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης, που έχει σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των χωρών-μελών σε διάφορους τομείς (στρατιωτικό, πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, μορφωτικό), την προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων και την αποτροπή της ένοπλης επίθεσης εναντίον κάποιας χώρας-μέλους από άλλες. Η συμμαχία αυτή υπογράφτηκε τον Απρίλιο του [[1949]] στην [[Ουάσινγκτον]] από 12 χώρες της [[Ευρώπη]]ς και της βόρειας Αμερικής ([[Βέλγιο]], [[Μεγάλη Βρετανία]], [[Γαλλία]], [[Δανία]], [[Η.Π.Α.]], [[Ισλανδία]], [[Ιταλία]], [[Καναδάς]], [[Λουξεμβούργο]], [[Νορβηγία]], [[Ολλανδία]], [[Πορτογαλία]]). Το [[1952]] προσχώρησαν στη συμμαχία η [[Ελλάδα]] και η [[Τουρκία]] και το [[1955]] η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της [[Γερμανία]]ς. Η προσχώρηση της τελευταίας προκάλεσε ως αντίδραση τη σύναψη του [[Σύμφωνο της Βαρσοβίας|συμφώνου της Βαρσοβίας]] από τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης. Σήμερα, η Βορειοατλαντική Συμμαχία αριθμεί 29 χώρες μέλη.
Το ανώτατο όργανο του ΝΑΤΟ είναι το [[Βορειοατλαντικό Συμβούλιο]] (North Atlantic Council), με έδρα τις [[Βρυξέλλες]] στο [[Βέλγιο]]. Αποτελεί το κύριο σώμα και αντιπροσωπεύεται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των κρατών-μελών. Συνέρχεται δύο φορές το χρόνο, ενώ μία μόνιμη ομάδα είναι το εκτελεστικό του όργανο και συνέρχεται επί εβδομαδιαίας βάσης. Πρόεδρος του συμβουλίου είναι ο [[Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ |Γενικός Γραμματέας]] (πρώτος γραμματέας εκλέχτηκε ο [[Αγγλία|Άγγλος]] λόρδος [[Ισμέι]] (Ismay) το [[1952]], ο οποίος και τότε είχε παρατηρήσει σκωπτικά ότι ''ο σκοπός του ΝΑΤΟ είναι να κρατά τους Αμερικανούς μέσα, τους Ρώσους έξω και τους Γερμανούς κάτω''. Μία φορά κάθε δύο χρόνια διεξάγεται η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, στην οποία μετέχουν οι Αρχηγοί των Κρατών-Μελών (πρόεδροι και πρωθυπουργοί). Άλλο ανώτατο όργανο του ΝΑΤΟ είναι η [[Στρατιωτική Επιτροπή]] (Military Committee), η οποία αποτελείται από τους Αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων (Α/ΓΕΕΘΑ) όλων των κρατών-μελών και συνέρχεται δύο φορές το χρόνο, ενώ μία μόνιμη ομάδα είναι το εκτελεστικό όργανο της Στρατιωτικής Επιτροπής και συνέρχεται επί εβδομαδιαίας βάσης.
== Δομές ==
Η κύρια έδρα του ΝΑΤΟ βρίσκεται στη Boulevard Léopold III/Leopold III-laan, B-1110 Brussels, η οποία βρίσκεται στο [[Χάρεν, Βέλγιο|Χάρεν]], τμήμα του δήμου της πόλης των [[Βρυξέλλες|Βρυξελλών]].<ref>{{cite web|url=http://www.nato.int/|title=NATO homepage|accessdate=12 March 2006}}</ref> Στις 25 Μαΐου 2017 ολοκληρώθηκε η κατασκευή ενός νέου κτιρίου για την στέγαση της έδρας, σε κοντινή απόσταση από την πρώτη, και η μετεγκατάσταση των υπηρεσιών αναμένεται να γίνει σταδιακά μέχρι το τέλος του ίδιου έτους.
Ο σχεδιασμός είναι μια προσαρμογή του αρχικού βραβευμένου συστήματος σχεδιασμένου από τον Μισέλ Μοσεσιάν και την ομάδα του, ενώ ο ίδιος έχει ένα σχέδιο εταιρικής σχέσης με την Skidmore, Owings & Merrill.<ref>{{cite web |url=http://www.europe.org.uk/index/-/id/426/ |title=Michel Mossessian talks to Lucy Lethbridge |author=European Council | accessdate=12 September 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725025703/http://www.europe.org.uk/index/-/id/426/ <!--Added by H3llBot--> |archivedate=25 July 2011}}</ref>
Το προσωπικό στο Αρχηγείο αποτελείται από τις εθνικές αντιπροσωπείες των χωρών μελών και περιλαμβάνει πολιτικά και στρατιωτικά γραφεία συνδέσμου και αξιωματικούς ή διπλωματικές αποστολές και διπλωμάτες των χωρών εταίρων, καθώς και το Διεθνές Επιτελείο (International Staff) και το Διεθνές Στρατιωτικό Επιτελείο (International Military Staff) πλαισιωμένο από το προσωπικό των μελών των ενόπλων δυνάμεων των κρατών μελών.<ref>{{cite web|url=http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_49284.htm |title=NATO Headquarters |publisher=Nato.int |date=10 August 2010 |accessdate=22 August 2010}}</ref> Μη κυβερνητικές ομάδες πολιτών έχουν επίσης προάγει την υποστήριξη του ΝΑΤΟ, σε γενικές γραμμές κάτω από το έμβλημα του κινήματος [[Ατλαντικό Συμβούλιο|Ατλαντικού Συμβουλίου]]/[[Ομοσπονδία Ατλαντικού Συμφώνου|Ομοσπονδίας Ατλαντικού Συμφώνου]] (Atlantic Council/Atlantic Treaty Association).
=== Συμβούλιο ΝΑΤΟ ===
[[Αρχείο:NATO OTAN landscape logo.svg|thumb|200px|Λογότυπο του ΝΑΤΟ]]
Όπως κάθε συμμαχία, το ΝΑΤΟ διοικείται από τα 29 κράτη-μέλη της. Ωστόσο, η [[Βορειοατλαντική Συνθήκη]] (North Atlantic Treaty) και άλλες συμφωνίες περιγράφουν πώς οι αποφάσεις πρέπει να γίνονται στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Κάθε ένα από τα 29 μέλη του στέλνει μια αντιπροσωπεία ή αποστολή στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.<ref>{{cite web | title = National delegations to NATO What is their role? | publisher=NATO | date = 18 June 2007 | url = http://www.nato.int/issues/national_delegations/tasks.html | accessdate =15 July 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20070714120337/http://www.nato.int/issues/national_delegations/tasks.html <!--Added by H3llBot--> | archivedate =14 July 2007 }}</ref> Το ανώτερο μόνιμο μέλος της κάθε αντιπροσωπείας είναι γνωστό ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος (Permanent Representative) και είναι γενικά ένας ανώτερος δημόσιος υπάλληλος ή ένας έμπειρος πρεσβευτής (και κάτοχος διπλωματικού αξιώματος). Αρκετές χώρες έχουν διπλωματικές αποστολές στο ΝΑΤΟ μέσω των πρεσβειών στο Βέλγιο.
Από κοινού, τα μόνιμα μέλη αποτελούν το [[Βορειοατλαντικό Συμβούλιο]] (North Atlantic Council, NAC), ένα σώμα που συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα και έχει ενεργή διακυβέρνηση και εξουσίες λήψης αποφάσεων στο ΝΑΤΟ. Κατά καιρούς, το Συμβούλιο συνεδριάζει επίσης σε συναντήσεις υψηλότερου επίπεδο με τη συμμετοχή υπουργών εξωτερικών, υπουργών άμυνας ή αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων (HOSG) και σε αυτές τις συνεδριάσεις γενικά λαμβάνονται σημαντικές αποφάσεις σχετικά με τις πολιτικές του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το Συμβούλιο έχει την ίδια αρχή και εξουσίες λήψης αποφάσεων, καθώς και οι αποφάσεις του έχουν το ίδιο καθεστώς και την εγκυρότητα, σε οποιοδήποτε επίπεδο. Διασκέψεις κορυφής του ΝΑΤΟ αποτελούν επίσης ένα επιπλέον χώρο για τη λήψη αποφάσεων σε σύνθετα θέματα, όπως η διεύρυνση.
Οι συνεδριάσεις του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου πραγματοποιούνται υπό την προεδρία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ και, όταν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις, η οποιαδήποτε ενέργεια έχει συμφωνηθεί με βάση την ομοφωνία και κοινή συμφωνία. Δεν υπάρχει καμία ψηφοφορία ή απόφαση με πλειοψηφία. Κάθε έθνος εκπροσωπείται στο τραπέζι του Συμβουλίου ή σε οποιαδήποτε από τις δευτερεύουσες επιτροπές στις οποίες διατηρεί την πλήρη κυριαρχία και την ευθύνη για τις δικές της αποφάσεις.
== Συμμετοχή ==
===Επισκόπηση===
<div style="overflow:auto; overflow-x:auto; overflow-y:hidden;">
{| style="background:white; border:1px solid rgb(153, 153, 153); margin: 1em auto 1em auto;"
|-
!Χάρτης μελών του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη
!Χάρτης συνεργασιών του ΝΑΤΟ διεθνώς
|- style="text-align:center;"
|style="border-right:1px dashed rgb(153, 153, 153);"|[[File:Major NATO affiliations in Europe.svg|500px]]
|[[File:NATO partnerships.svg|625px]]
|- style="font-size:85%;"
|colspan=2|
{|class="wikitable collapsible" style="background:white; border:1px solid white;"
| style="border:0; width:1.9em;"|{{legend|darkblue|outline=black]]}}
| style="border:0;"|'''Χώρες μέλη'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#2a7fff|outline=black}}
| style="border:0;"|'''[[Μελλοντικά μέλη του ΝΑΤΟ|Μελλοντικά μέλη]]'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#ffd900|outline=black}}
| style="border:0;"|'''Ξεχωριστές συνθήκες'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#ff7826|outline=black}}
| style="border:0;"|'''[[Συνεργασία για την ειρήνη (ΝΑΤΟ)|Συνεργασία για την ειρήνη]]'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#d40000|outline=black}}
| style="border:0;"|'''[[Μεσογειακός διάλογος]]'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#cc00ff|outline=black}}
| style="border:0;"|'''[[Πρωτοβουλία συνεργασίας της Κωνσταντινούπολης]]'''
| style="border:0; width:2em;"|{{legend|#008000|outline=black}}
| style="border:0;"|'''[[Διεθνείς εταίροι του ΝΑΤΟ|Διεθνείς εταίροι]]'''
! style="border:0; background:none; width:3.6em;"|
|- valign="top"
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Albania}}<br>{{Flag|Belgium}}<br>{{Flag|Bulgaria}}<br>{{Flag|Canada}}<br>{{Flag|Croatia}}<br>{{Flag|Czech Republic}}<br>{{Flag|Denmark}}<br>{{Flag|Estonia}}<br>{{Flag|France}}<br>{{Flag|Germany}}<br>{{Flag|Greece}}<br>{{Flag|Hungary}}<br>{{Flag|Iceland}}<br>{{Flag|Italy}}<br>{{Flag|Latvia}}<br>{{Flag|Lithuania}}<br>{{Flag|Luxembourg}}<br>{{Flag|Montenegro}}<br>{{Flag|Netherlands}}<br>{{Flag|Norway}}<br>{{Flag|Poland}}<br>{{Flag|Portugal}}<br>{{Flag|Romania}}<br>{{Flag|Slovakia}}<br>{{Flag|Slovenia}}<br>{{Flag|Spain}}<br>{{Flag|Turkey}}<br>{{Flag|United Kingdom}}<br>{{Flag|United States}}
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Bosnia and Herzegovina}}<br>{{flagicon|Macedonia}} [[Βόρεια Μακεδονία]]
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Armenia}}<br>{{Flag|Azerbaijan}}<br>{{Flag|Georgia}}<br>{{flag|Kazakhstan}}<br>{{flag|Moldova}}<br>{{Flag|Serbia}}<br>{{Flag|Ukraine}}
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Armenia}}<br>{{Flag|Austria}}<br>{{Flag|Azerbaijan}}<br>{{Flag|Belarus}}<br>{{Flag|Bosnia and Herzegovina}}<br>{{Flag|Finland}}<br>{{Flag|Georgia}}<br>{{Flag|Ireland|Δημοκρατία της Ιρλανδίας}}<br>{{Flag|Kazakhstan}}<br>{{Flag|Kyrgyzstan}}<br>{{Flag|Macedonia}}<br>{{Flag|Malta}}<br>{{Flag|Moldova}}<br>{{Flag|Russia}}<br>{{Flag|Serbia}}<br>{{Flag|Sweden}}<br>{{Flag|Switzerland}}<br>{{Flag|Tajikistan}}<br>{{Flag|Turkmenistan}}<br>{{Flag|Ukraine}}<br>{{Flag|Uzbekistan}}
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Algeria}}<br>{{Flag|Egypt}}<br>{{Flag|Israel}}<br>{{Flag|Jordan}}<br>{{Flag|Mauritania}}<br>{{Flag|Morocco}}<br>{{Flag|Tunisia}}
| style="border:0;" colspan="2"|{{Flag|Bahrain}}<br>{{Flag|Kuwait}}<br>{{Flag|Qatar}}<br>{{Flag|United Arab Emirates}}
| style="border:0;" colspan="3"|{{Flag|Afghanistan}}<br>{{Flag|Australia}}<br>{{Flag|Colombia}}<br>{{Flag|Iraq}}<br>{{Flag|Japan}}<br>{{Flag|Mongolia}}<br>{{Flag|Pakistan}}<br>{{Flag|New Zealand}}<br>{{Flag|South Korea}}
|}
|}
</div>
===Ιδρυτικά μέλη===
Από [[4 Απριλίου]] [[1949]]:
* {{BEL}}
* {{CAN}}
* {{DEN}}
* {{FRA}}(αποχώρησε από το στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας το 1966. Έκτοτε και μέχρι το 1993 παρέμεινε μόνο μέλος της πολιτικής πτέρυγας του NATO. Στις 11 Μαρτίου του [[2009]] ο πρόεδρος [[Νικολά Σαρκοζύ]] ανακοίνωσε επίσημα την επιστροφή -έπειτα από 43 χρόνια- της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ).<ref>[http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artId=258883 Το Βήμα], 12 Μαρτίου 2009.</ref>
* {{ISL}}Η Ισλανδία είναι το μοναδικό μέλος του NATO που δεν έχει δικό του τακτικό στρατό. Το Σεπτέμβριο 2006 οι ΗΠΑ απέσυραν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις από τη χώρα.
* {{ITA}}
* {{LUX}}
* {{NLD}}
* {{NOR}}
* {{POR}}
* {{GBR}}
* {{USA}}
===Χώρες που εισήλθαν στο ΝΑΤΟ μετά από την ίδρυσή του===
* {{TUR}} ([[18 Φεβρουαρίου]] [[1952]])
* {{GRC}} ([[18 Φεβρουαρίου]] [[1952]]). Η Ελλάδα αποχώρησε από την υποχρέωση της συμμετοχής της σε νατοϊκές ασκήσεις, στην περίοδο 1974 - 1980, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974.
* {{GER}} ([[9 Μαΐου]] [[1955]] ως [[Δυτική Γερμανία]]. To [[Σάαρλαντ]] επανενώθηκε με αυτήν το 1957 και το έδαφος της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας επανενώθηκε στις [[3 Οκτωβρίου]] [[1990]])
* {{ESP}} ([[30 Μαΐου]] [[1982]])
===Χώρες του πρώην [[Ανατολικό μπλοκ|Ανατολικού Μπλοκ]]===
Εισήλθαν στο ΝΑΤΟ μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου:
[[Αρχείο:History of NATO enlargement.svg|thumb|240px|right|Οι χώρες μέλη του NATO στην Ευρώπη]]
'''[[12 Μαρτίου]] [[1999]]:'''
* {{CZE}}
* {{HUN}}
* {{POL}}
'''[[29 Μαρτίου]] [[2004]]:'''
* {{BUL}}
* {{EST}}
* {{LAT}}
* {{LTU}}
* {{ROM}}
* {{SVK}}
* {{SVN}}
'''[[1 Απριλίου]] [[2009]]:'''
* {{ALB}}
* {{CRO}}
'''[[5 Ιουνίου]] [[2017]]:'''
* {{MNE}}
=== Ευρωατλαντική συνεργασία ===
Για την επαύξηση της συνεργασίας έχει καθιερωθεί ένα διπλό πλαίσιο μεταξύ των 29 μελών του NATO και των 21 λεγόμενων συνεταίρων (''partner countries''):
* Το πρόγραμμα ''Συνεργασία για την Ειρήνη'' (PfP) ιδρύθηκε το [[1994]] με βάση τις διμερείς σχέσεις μεταξύ κάθε χώρας και του ΝΑΤΟ. Η κάθε χώρα ''PfP'' επιλέγει το βαθμό συνεργασίας. Το εν λόγω πρόγραμμα θεωρείται η λειτουργική πτέρυγα της Ευρωατλαντικής Συνεργασίας.
* Το ''Συμβούλιο Ευρωατλαντικής Συνεργασίας'' (EAPC) ιδρύθηκε στις [[29 Μαΐου]] [[1997]], για το συντονισμό και διάλογο μεταξύ όλων των συμμετεχόντων 49 συνολικά χωρών ΝΑΤΟ και PfP.
Οι 21 χώρες PfP είναι:
{|
|- valign=top
| [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Πρώην σοβιετικές δημοκρατίες]]:
# {{flag|Αρμενία}}
# {{flag|Αζερμπαϊτζάν}}
# {{flag|Λευκορωσία}}
# {{flag|Γεωργία}}<ref>H Γεωργία σε δημοψήφισμα στις [[5 Ιανουαρίου]] [[2008]] ψήφισε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ, με ποσοστό 72,5%.</ref>
# {{flag|Καζακστάν}}
# {{flag|Κιργιζία}}
# {{flag|Μολδαβία}}
# {{flag|Ρωσία}}
# {{flag|Τατζικιστάν}}
# {{flag|Τουρκμενιστάν}}
# {{flag|Ουκρανία}}
# {{flag|Ουζμπεκιστάν}}
Χώρες, που αν και στρατιωτικά ουδέτερες, κατείχαν καπιταλιστικές οικονομίες στον Ψυχρό Πόλεμο:
# {{flag|Αυστρία}}
# {{flag|Φινλανδία}}
# {{flag|Ιρλανδία}}
# {{flag|Ελβετία}}
# {{flag|Σουηδία}}
Χώρες, που αν και στρατιωτικά ουδέτερες, είχαν σοσιαλιστικές οικονομίες στον Ψυχρό Πόλεμο:
# {{flag|Βοσνία και Ερζεγοβίνη}}
# {{flag|Βόρεια Μακεδονία}}
# {{flag|Σερβία}}
|}
* {{flag|Μάλτα}}: Εισήλθε στο πρόγραμμα «Συνεργασία για την ειρήνη» το 1994. Με την αλλαγή της κυβέρνησης το 1996 αποχώρησε. Για το λόγο αυτό η Μάλτα δεν συμμετέχει στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ασφάλεια και για την Άμυνα (''European Security and Defence Policy'' ή ''ESDP''), οι οποίες κάνουν χρήση των πληροφοριών του ΝΑΤΟ.
* {{flag|Κύπρος}}: Επίσης δεν μετέχει στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ασφάλεια και για την Άμυνα (''European Security and Defence Policy'' ή ''ESDP''), οι οποίες κάνουν χρήση των πληροφοριών του ΝΑΤΟ. Αυτό γίνεται επειδή η [[Τουρκία]] αντιτίθεται στην ένταξη του νησιού στο πρόγραμμα «Συνεργασία για την ειρήνη» εξαιτίας του [[Κυπριακό (ζήτημα)|κυπριακού ζητήματος]] και την εμπλοκή του ΝΑΤΟ το 1974.
==Η αποχώρηση της Γαλλίας==
[[File:NATO AB in France map-en.svg|thumb|Χάρτης των αεροπορικών βάσεων του NATO στη Γαλλία πριν την αποχώρηση της Γαλλίας το 1966 από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.|alt=A map of France with red and blue markings indicating air force bases as of 1966.]]
Στις [[21 Φεβρουαρίου]] του [[1966]], ο [[Γαλλία|Γάλλος]] πρόεδρος [[Σαρλ ντε Γκωλ]] ανακοίνωσε την αποχώρηση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ.
«''Τίποτα δεν μπορεί να συντηρήσει αμετάβλητη μια συνθήκη που δεν ανταποκρίνεται στις επικρατούσες συνθήκες''», δήλωσε μπροστά σε χίλιους περίπου δημοσιογράφους ο Σαρλ ντε Γκωλ, ξετυλίγοντας το νήμα της πολιτικής του φιλοσοφίας για τη διεθνή θέση της Γαλλίας: «''Αλλιώς, τέτοιες συνθήκες, απογυμνωμένες από κάθε ουσία, δεν θα είναι, όταν έρθει η ώρα να εφαρμοστούν, τίποτα παραπάνω από χαρτιά για τα αρχεία... Οι δυτικές χώρες δεν απειλούνται σήμερα από τις ανατολικές, όπως συνέβαινε στα πρώτα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οργανώθηκε μια Ευρώπη αμερικανικό προτεκτοράτο κάτω από τον μανδύα του ΝΑΤΟ. Από την άλλη πλευρά, οι συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται οι ΗΠΑ –προχτές στην Κορέα, χτες στην Κούβα, αύριο στο Βιετνάμ– χάρη στην περίφημη αρχή της κλιμάκωσης, κινδυνεύουν να πάρουν διαστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε γενική σύγκρουση. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Γαλλία, της οποίας η νατοϊκή στρατηγική συμπίπτει αναγκαστικά με εκείνη των ΗΠΑ, θα εμπλεκόταν σε μια σύγκρουση την οποία η ίδια δεν θα είχε επιδιώξει... Πάνω απ' όλα, η απόφαση της Γαλλίας να είναι υπεύθυνη για το πεπρωμένο της είναι ασυμβίβαστη με έναν αμυντικό οργανισμό στον οποίο η χώρα έχει θέση υποτακτικού''».
Και η πρακτική κατάληξη: η Γαλλία, αν και παρέμεινε στο πολιτικό σκέλος της συμμαχίας, αποχώρησε από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και έθεσε την [[1 Απριλίου|1η Απριλίου]] [[1967]] ως ύστατο όριο για τη μεταφορά από το γαλλικό έδαφος των νατοϊκών βάσεων, που φιλοξενούσαν περί τους 37.000 νατοϊκούς στρατιώτες και πολιτικούς υπαλλήλους. Ακόμα, πρόσθεσε σε τόνο πολεμικού τελεσίγραφου, ο Σαρλ ντε Γκωλ, από [[1 Ιουνίου|1ης Ιουνίου]] [[1967]] απαγορεύεται η διέλευση νατοϊκών αεροσκαφών από το γαλλικό ουρανό, εκτός εάν έχει δοθεί ειδική άδεια από τις γαλλικές αρχές, ισχύος όχι μεγαλύτερης του ενός μήνα. Σε περίπτωση πτήσεων χωρίς άδεια, τα νατοϊκά αεροπλάνα θα αντιμετωπίζονταν σαν εχθρικά και θα καταρρίπτονταν χωρίς δισταγμό.
Στις [[7 Μαρτίου]] του [[1966]] ο Σαρλ ντε Γκωλ απηύθυνε επιστολή προς τον [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Αμερικανό]] πρόεδρο [[Λίντον Τζόνσον]], στην οποία του εξήγησε τους λόγους της γαλλικής κίνησης: η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στον κόσμο είχε ελαττώσει τον κίνδυνο πολέμου στην [[Ευρώπη]]. Η Γαλλία, η οποία είχε ήδη από εξαετίας καταστεί ατομική δύναμη, απέβλεπε πλέον στην «πλήρη άσκηση της κυριαρχίας της», η οποία ήταν αδύνατον να επιτευχθεί όσο υπήρχαν ξένες δυνάμεις στο έδαφός της.
«''Πραγματικά, μας είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι η Γαλλία, που είχε μέχρι σήμερα μοναδική συμβολή στην ασφάλεια και την ανάπτυξη της Δύσης, θα απέχει για πολύ καιρό των κοινών μας προσπαθειών και των ευθυνών της Ατλαντικής Συμμαχίας. Σαν παλιός φίλος και σύμμαχος, θα μπορεί πάντα να βρει τη θέση της να την περιμένει, έως ότου αποφασίσει να αναλάβει και πάλι τον ηγετικό ρόλο που της αρμόζει''», ανέφερε ο πρόεδρος των Η.Π.Α. στην απαντητική του επιστολή.
Αλλά και οι τελευταίες ελπίδες των Αμερικανών εξανεμίστηκαν στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις [[Βρυξέλλες]] στο διάστημα [[6 Ιουνίου|6]]-[[9 Ιουνίου]] του [[1966]]<ref>Σύμφωνα με το ρεπορτάζ Άγγλου ανταποκριτή, «''με το πέρας της συνόδου, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μάνλιο Μπρόζιο, που κατά ειρωνεία της τύχης θυμίζει έντονα φυσιογνωμικά τον κακό του δαίμονα στρατηγό Ντε Γκωλ, διαβάζει με ύφος αξιολύπητο και ταλαιπωρημένο ένα κοινό ανακοινωθέν που επισημοποιεί το διαζύγιο Γαλλίας - ΝΑΤΟ''».</ref>. Η αποχώρηση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ έθεσε συν τοις άλλοις και σοβαρά λογιστικά προβλήματα. Πάνω από 30.000 Αμερικανοί και [[Καναδάς|Καναδοί]] πέραν των υπολοίπων που προέρχονταν από τις ευρωπαϊκές νατοϊκές χώρες, έπρεπε να αναδιαταχθούν σε νέες στρατιωτικές βάσεις στη [[Γερμανία]], τη [[Μεγάλη Βρετανία]], το [[Βέλγιο]] και την [[Ολλανδία]]. Το ίδιο και 800.000 τόννοι πολεμικού υλικού έπρεπε να απομακρυνθούν από τη Γαλλία και να μεταφερθούν σε αποθήκες άλλων νατοϊκών χωρών, ενώ έπρεπε να μεταφερθούν και τα κυριότερα επιτελικά όργανα του ΝΑΤΟ, τα οποία είχαν έδρα τη Γαλλία.
Στις [[14 Σεπτεμβρίου]] του [[1966]] το Συμβούλιο Μονίμων Αντιπροσώπων του ΝΑΤΟ αποφάσισε να μεταφερθεί από το [[Παρίσι]] στο προάστιο Καστό των Βρυξελλών το Ανώτατο Αρχηγείο των Συμμαχικών Δυνάμεων (SHAPE). Στη [[Στουτγκάρδη]] μεταφέρθηκε το Ανώτατο Αρχηγείο των αμερικανικών δυνάμεων που στάθμευαν στην Ευρώπη (EUCOM). Δεδομένου ότι η Γαλλία παρέμεινε στο πολιτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και δεν είχε αντίρρηση να παραμείνει στο Παρίσι η έδρα του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ, το θέμα της μεταφοράς της προκάλεσε εντονότατες συζητήσεις μεταξύ των συμμάχων και απειλούσε να προκαλέσει κρίση στις σχέσεις τους.
Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία απαίτησαν την άμεση μεταφορά της έδρας του Συμβουλίου, ενώ η [[Ιταλία]], ο Καναδάς, η [[Δανία]] και η [[Πορτογαλία]] ζήτησαν να παραμείνει στο Παρίσι, ώστε να διευκολύνεται ψυχολογικά ενδεχόμενη μελλοντική επιστροφή της Γαλλίας στο ΝΑΤΟ. Τελικά, κάτω από την ασφυκτική πίεση της [[Ουάσινγκτον]], στις [[16 Οκτωβρίου]] αποφασίστηκε ομόφωνα η μεταφορά της έδρας του Συμβουλίου στις Βρυξέλλες<ref>''Η Γαλλία αποχωρεί από το ΝΑΤΟ'', Ιστορικό λεύκωμα 1966, σελ. 62-65, [[Η Καθημερινή]] (1997)</ref>.
Στις [[16 Οκτωβρίου]] του [[1967]] εγκαινιάστηκαν στις Βρυξέλλες οι νέες κτιριακές εγκαταστάσεις του ΝΑΤΟ και οι σημαίες των χωρών-μελών και της Συμμαχίας κυμάτισαν για πρώτη φορά στο στρατηγείο. Νωρίτερα, στις [[31 Μαρτίου]] του [[1967]], εγκαινιάστηκε το στρατηγείο του SHAPE στη [[Βέλγιο|βελγική]] πόλη Καστό. Κατά την έπαρση της σημαίας του ΝΑΤΟ έσπασε η τροχαλία του ιστού και μέχρι να διορθωθεί, τη σημαία κρατούσαν ευλαβικά δύο αξιωματικοί, ένας [[Ολλανδία|Ολλανδός]] και ένας Αμερικανός<ref>''Το ΝΑΤΟ μετακομίζει στο Βέλγιο'', Ιστορικό Λεύκωμα 1967, σελ. 126, Καθημερινή (1997)</ref>.
Στις [[11 Μαρτίου]] του [[2009]] ο τότε Γάλλος πρόεδρος [[Νικολά Σαρκοζύ]] ανακοίνωσε επίσημα την επιστροφή της χώρας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
==Γενικοί γραμματείς==
{|style="background=transparent;"
|- valign="top"
|
{| class="wikitable"
!colspan=4|Γενικοί Γραμματείς<ref name="secgen">{{cite web|url=http://www.nato.int/cv/secgen.htm |title=NATO Who's who? – Secretaries General of NATO |publisher=Nato.int |accessdate=22 Αυγούστου 2010}}</ref>
|-
! #
! Όνομα (γέννηση-θάνατος)
! Χώρα
! Διάρκεια
|-
| 1
| [[Χέιστινγκς Ισμέι]]<br><small>(1887-1965)</small>
| {{Flag|United Kingdom}}
| 4 Απριλίου 1952 – 16 Μαΐου 1957
|-
| 2
| [[Πoλ Ανρί Σπάακ]]<br><small>(1899-1972)</small>
| {{Flag|Belgium}}
| 16 Μαΐου 1957 – 21 April 1961
|-
| 3
| [[Ντιρκ Στίκερ]]<br><small>(1897-1979)</small>
| {{Flag|Netherlands}}
| 21 April 1961 – 1 Αυγούστου 1964
|-
| 4
| [[Μάνλιο Μπρόζιο]]<br><small>(1897-1980)</small>
| {{Flag|Italy}}
| 1 Αυγούστου 1964 – 1 Οκτωβρίου 1971
|-
| 5
| [[Τζόζεφ Λουνς]]<br><small>(1911-2002)</small>
| {{Flag|Netherlands}}
| 1 Οκτωβρίου 1971 – 25 Ιουνίου 1984
|-
| 6
| [[Πίτερ Κάρινγκτον]]<br><small>(1919-2018)</small>
| {{Flag|United Kingdom}}
| 25 Ιουνίου 1984 – 1 Ιουλίου 1988
|-
| 7
| [[Μάνφρεντ Βέρνερ]]<br><small>(1934-1994)</small>
| {{Flag|Germany}}
| 1 Ιουλίου 1988 – 13 Αυγούστου 1994
|-
| –
| <sup>†</sup> ''[[Σέρτζιο Μπαλαντσίνο]]''<br><small>(1934-)</small>
| {{Flag|Italy}}
| ''13 Αυγούστου 1994 – 17 Οκτωβρίου 1994''
|-
| 8
| [[Βίλι Κλάες]]<br><small>(1938-)</small>
| {{Flag|Belgium}}
| 17 Οκτωβρίου 1994 – 20 Οκτωβρίου 1995
|-
| –
| <sup>†</sup> Σέρτζιο Μπαλαντζίνο<br><small>(1934-)</small>
| {{Flag|Italy}}
| 20 Οκτωβρίου 1995 – 5 Δεκεμβρίου 1995''
|-
| 9
| [[Χαβιέ Σολάνα]]<br><small>(1942-)</small>
| {{Flag|Spain}}
| 5 Δεκεμβρίου 1995 – 6 Οκτωβρίου 1999
|-
| 10
| [[Τζορτζ Ρόμπερτσον]]<br><small>(1946-)</small>
| {{Flag|United Kingdom}}
| 14 Οκτωβρίου 1999 – 17 Δεκεμβρίου 2003
|-
| –
| <sup>†</sup> [[Αλεσάντρο Μινούτο Ρίτζο]]<br><small>(1940-)</small>
| {{Flag|Italy}}
| 17 Δεκεμβρίου 2003 – 1 Ιανουαρίου 2004
|-
| 11
| [[Γιάπ ντε Χόοπ Σέφερ]]<br><small>(1948-)</small>
| {{Flag|Netherlands}}
| 1 Ιανουαρίου 2004 – 1 Αυγούστου 2009
|-
| 12
| [[Άντερς Φογκ Ράσμουσεν]]<br><small>(1953-)</small>
| {{Flag|Denmark}}
| 1 Αυγούστου 2009 – 30 Σεπτεμβρίου 2014
|-
| 13
| [[Γενς Στόλτενμπεργκ]]<br><small>(1959-)</small>
| {{Flag|Norway}}
| 1 Οκτωβρίου 2014 —
|}
|
|
{| class="wikitable"
!colspan=4|Κατάλογος αναπληρωτών Γενικών Γραμματέων<ref name="Deputy Secretaries General of NATO">{{cite web|url=http://www.nato.int/cps/en/natolive/who_is_who_62218.htm |title=NATO Who's who? – Deputy Secretaries General of NATO |publisher=NATO |accessdate=20-7-2012}}</ref>
|-
! #
! Όνομα
! Χώρα
! Διάρκεια
|-
| 1
| Γιόνκερ βαν Βρέντεμπουχ
| {{Flag|Netherlands}}
| 1952–1956
|-
| 2
| Μπάρον Άντολφ Μπέντικ
| {{Flag|Netherlands}}
| 1956–1958
|-
| 3
| Αλμπερίκο Κασάρντι
| {{Flag|Italy}}
| 1958–1962
|-
| 4
| Γκουίντο Κολόνα ντι Παλιάνο
| {{Flag|Italy}}
| 1962–1964
|-
| 5
| Τζέιμς Α. Ρόμπερτς
| {{Flag|Canada}}
| 1964–1968
|-
| 6
| Οσμάν Ολκάι
| {{Flag|Turkey}}
| 1969–1971
|-
| 7
| Πάολο Πάνσα Τσεντρόνιο
| {{Flag|Italy}}
| 1971–1978
|-
| 8
| Ρινάλντο Πετρινιάνι
| {{Flag|Italy}}
| 1978–1981
|-
| 9
| Έρικ ντα Ριν
| {{Flag|Italy}}
| 1981–1985
|-
| 10
| Μαρτσέλο Γκουίντι
| {{Flag|Italy}}
| 1985–1989
|-
| 11
| Αμεντέο ντε Φράνσις
| {{Flag|Italy}}
| 1989–1994
|-
| 12
| Σέρτζιο Μπαλαντζίνο
| {{Flag|Italy}}
| 1994–2001
|-
| 13
| Αλεσάντρο Μινούτο Ρίτζο
| {{Flag|Italy}}
| 2001–2007
|-
| 14
| Κλαούντιο Μπισονιέρο
| {{Flag|Italy}}
| 2007–2012
|-
| 15
| Αλεξάντερ Βέρσμποου
| {{Flag|United States}}
| 2012–
|}
|-
|<sup>†</sup> Προσωρινός
|}
== Δείτε επίσης ==
* [[Δύναμη Κοσσυφοπεδίου]]
* [[Αποστολή Αποφασιστικής Υποστήριξης]]
== Παραπομπές ==
<references />
== Σχετική βιβλιογραφία ==
{{refbegin|30em}}
*{{Cite journal | last = Art | first = Robert J. | year = 1998 | title = Creating a Disaster: NATO's Open Door Policy | journal = Political Science Quarterly | volume = 113 | number = 3 | pages = 383–403 | jstor = 2658073 | ref = harv }}
* Auerswald, David P., and Stephen M. Saideman, eds. ''NATO in Afghanistan: Fighting Together, Fighting Alone'' (Princeton U.P., 2014)
*{{cite book |last1= Bethlehem |first1= Daniel L. |last2= Weller |first2= Marc |title=The 'Yugoslav' Crisis in International Law |year= 1997|series= Cambridge International Documents Series |volume= 5 |publisher= Cambridge University Press |isbn= 978-0-521-46304-1 |url= https://books.google.com/books?id=7SczBzxA6-IC&pg=PR55 |ref=harv}}
*{{cite book |last= Clausson |first= M. I. |title= NATO: Status, Relations, and Decision-Making |publisher= Nova Publishers |year= 2006 |isbn= 1-60021-098-8 |url= https://books.google.com/books?id=ei38uQH5M5kC&pg=PA94 |ref=harv}}
*{{cite book |last= Collins |first= Brian J. |title= NATO: A Guide to the Issues |publisher= ABC-CLIO |year= 2011 |isbn= 0-3133-5491-X |url= https://books.google.com/books?id=KyBPuKcUXowC |ref=harv}}
*{{cite book |last= Garthoff |first= Raymond L. |title= Détente and confrontation: American-Soviet relations from Nixon to Reagan |publisher= Brookings Institution Press |year= 1994 |isbn= 0-8157-3041-1 |url= https://books.google.com/books?id=mGG-x_tuNUcC&pg=PA660 |ref=harv}}
*{{Cite book |last = Gorbachev |first = Mikhail |year = 1996 |title = Memoirs |location = London |publisher = Doubleday |isbn = 978-0-385-40668-0 |ref = harv }}
*{{Cite book |last= Harsch |first= Michael F. |title= The Power of Dependence: NATO-UN Cooperation in Crisis Management |publisher= Oxford University Press |year= 2015 |isbn= 0-1910-3396-0 |url= https://books.google.com/books?id=UYEwBgAAQBAJ&pg=PA63 |ref=harv}}
*{{cite book |last1= Isby |first1= David C. |last2= Kamps Jr. |first2= Charles |title= Armies of NATO's Central Front |publisher= Jane's Information Group |year=1985 |isbn=0-7106-0341-X |ref=harv}}
* Kaplan, Lawrence S. (2013). ''NATO before the Korean War: April 1949-June 1950.'' Kent, OH: Kent State University Press.
*{{cite book |last= Kaplan |first= Lawrence S. |title= NATO Divided, NATO United: The Evolution of an Alliance |publisher= Greenwood Publishing Group |year= 2004 |isbn= 0-2759-8006-5 |ref=harv}}
*{{cite book |author= National Defense University |title= Allied command structures in the new NATO |publisher= DIANE Publishing |year= 1997 |isbn= 1-57906-033-1 |url= https://books.google.com/books?id=q3jLV75wFM4C&pg=PA50 |ref=harv}}
*{{cite book |last= Njølstad |first= Olav |title= The last decade of the Cold War: from conflict escalation to conflict transformation |volume= 5 |publisher= Psychology Press |year= 2004 |isbn= 0-7146-8539-9 |url= https://books.google.com/books?id=w0w31Yq5BYsC |ref=harv}}
*{{cite book |last= Osgood |first= Robert E. |title= NATO: The Entangling Alliance |publisher= University of Chicago Press |year= 1962 |url= https://books.google.com/books?id=0V-OAAAAMAAJ |ref=harv}}
*{{cite book |last= Park |first= William |title= Defending the West: a history of NATO |publisher= Westview Press |year= 1986 |isbn= 0-8133-0408-3 |url= https://books.google.com/books?id=1bkwAAAAMAAJ |ref=harv}}
*{{cite book |last= Reynolds |first= David |title= The Origins of the Cold War in Europe: International Perspectives |publisher= Yale University Press |year= 1994 |url= https://books.google.com/books?id=yvZNbkjCzwoC |isbn= 0-300-10562-2 |ref=harv}}
*{{cite book |last=Schoenbaum |first=Thomas J. |title=Waging Peace and War: Dean Rusk in the Truman, Kennedy, and Johnson Years |year=1988 |publisher=Simon & Schuster |location=Ann Arbor, Michigan |isbn=0-671-60351-5 |ref=harv}}
*{{cite book |last= van der Eyden |first= Ton |title= Public management of society: rediscovering French institutional engineering in the European context |volume= 1 |publisher= IOS Press |year= 2003 |isbn= 1-58603-291-7 |url= https://books.google.com/books?id=QJyHlwgWnGQC&pg=PA104 |ref=harv}}
*{{cite book |last1= Wenger |first1= Andreas |last2= Nuenlist |first2= Christian |last3= Locher |first3= Anna |title= Transforming NATO in the Cold War: Challenges beyond deterrence in the 1960s |publisher= Taylor & Francis |year= 2007 |url= https://books.google.com/books?id=w3qeMymxoBYC&pg=PA67 |isbn= 0-415-39737-5 |ref=harv}}
*{{cite book |last= Willbanks |first= James H. |title= Machine Guns: An Illustrated History of Their Impact |publisher= ABC-CLIO |year= 2004 |isbn= 1-8510-9480-6 |ref=harv}}
*{{cite book |last= Zenko |first= Micah |title= Between Threats and War: U.S. Discrete Military Operations in the Post-Cold War World |publisher= Stanford University Press |year= 2010 |url= https://books.google.com/books?id=rJHU9VZRhjwC&pg=PA133 |isbn= 0-8047-7191-X |ref=harv}}
{{refend}}
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{βικιθήκη|Συνθήκη Του Βόρειου Ατλαντικού}}
{{commonscat}}
* {{Επίσημη ιστοσελίδα}}
* [http://www.mwanaples.org/ NATO Morale and Welfare Activities in Naples Area] {{en}}
* [http://web.archive.org/web/20010210111921/http://www.nato.int/docu/other/gr/greek.htm Σελίδες στα ελληνικά]
* [http://www.europarl.europa.eu/news/public/story_page/031-49487-047-02-08-903-20090213STO49398-2009-16-02-2009/default_el.htm Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Υπέρ και κατά μιας στενότερης σχέσης ΕΕ-ΝΑΤΟ]
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος= 50 χρόνια ΝΑΤΟ|αριθμός = 75070}}
* [http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_1_21/02/2012_429172 «Η ίδρυση του ΝΑΤΟ»], αφιέρωμα στον ιστότοπο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 21 Φεβρουαρίου 2012.
{{NATO}}
{{Authority control}}
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|NATO}}
[[Κατηγορία:ΝΑΤΟ| ]]
[[Κατηγορία:Βρυξέλλες]]
[[Κατηγορία:Χάρυ Τρούμαν]]
| 