Ναυμαχία της Σαλαμίνας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναίρεση έκδοσης 7647349 από τον 78.87.208.136 (Συζήτηση)
Ετικέτα: Αναίρεση
Διάσωση 2 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Γραμμή 35:
Κύρια πηγή για τους Περσικούς πολέμους αποτελεί ο Έλληνας ιστορικός [[Ηρόδοτος]]. Ο Ηρόδοτος, γνωστός ως «Πατέρας της Ιστορίας»,<ref>Κικέρων, Περί νόμων I, 5</ref> γεννήθηκε το 484 π.Χ. στην [[Αλικαρνασσός|Αλικαρνασσό]] της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], η οποία εκείνη την περίοδο βρισκόταν υπό περσική κατοχή. Έγραψε το έργο ''«Ιστορίαι»'' γύρω στα 440-430 π.Χ, προσπαθώντας να ανακαλύψει τις πραγματικές αιτίες των Περσικών πολέμων<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Κλειώ|Κλειώ (εισαγωγή)]]</ref>, οι οποίοι ολοκληρώθηκαν το 450 π.Χ.<ref name = hxvi>Holland, pp xvi–xxii</ref> Η μέθοδος του Ηρόδοτου αποτελούσε καινοτομία και σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, ο Ηρόδοτος έχει εφεύρει την ιστορία που ξέρουμε.<ref name = hxvi/> Κατά τον Παπαρρηγόπουλο: «Ο Ηρόδοτος είναι ο δημιουργός της αληθούς ιστορικής τέχνης...πρώτος ενόησεν ότι η ιστορία δεν είναι απλούς πραγμάτων κατάλογος, αλλά και η τεχνική των πραγμάτων τούτων συναρμολογία και η εξήγησις του χαρακτήρος αυτών».<ref>Παπαρρηγόπουλος, Βιβλίον Γ΄, κεφ. Γ΄, παράγρ. Α΄)</ref> Κατά τον Τομ Χόλλαντ: «Για πρώτη φορά, ένας ιστορικός αποφάσισε να αποκαλύψει τα αίτια ενός πολέμου, ο οποίος έληξε πρόσφατα, χωρίς να καταγράφει μύθους, αλλά αιτίες, τις οποίες θα μπορούσαμε να ελέγξουμε προσωπικά».<ref name = hxvi/>
 
Ο [[Θουκυδίδης]] είχε αμφισβητήσει το έργο του Ηροδότου, καθώς η προσωπική άποψη του τελευταίου εμφανιζόταν συχνά στο έργο του.<ref>[http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/2131her_erga.html Ηροδότου Ιστορίαι - Κλασική εποχή]</ref><ref name = Fin15>Finley, σ. 15.</ref> Παρ' όλ' αυτά, ο Θουκυδίδης αποφάσισε να ξεκινήσει το έργο του εκεί όπου ο Ηρόδοτος σταμάτησε (στην πολιορκία της Σηστού) αλλά σταμάτησε την προσπάθεια, επειδή πίστευε ότι το έργο του Ηροδότου δεν χρειαζόταν επανεγγραφή ή διορθώσεις, γιατί ήταν ακριβές.<ref name = Fin15/> Η αξιοπιστία του Ηροδότου έχει αμφισβητηθεί και από άλλους ιστορικούς. Ο [[Παυσανίας]], στα ''Φωκικά'', αναφέρεται στην περιγραφή του Ηροδότου για τη μάχη των Θερμοπυλών, όπου ο δεύτερος καταγράφει ότι οι Θηβαίοι παραδόθηκαν, όπως και 80 Μυκηναίοι<ref>Παυσανίας, [[s:Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων|Φωκικά, ΧΧ, 2]]</ref>. Ο [[Πλούταρχος]], στο έργο ''Περί της Ηροδότου κακοηθείας'' (αν όντως το έγραψε αυτός), κατηγορεί τον Ηρόδοτο επειδή ο τελευταίος ζήτησε χρήματα από τους Θηβαίους, και επειδή δεν τα έλαβε, έγραψε ότι οι Θηβαίοι δείλιασαν και παραδόθηκαν<ref>{{cite book |last= |first= Πλούταρχος |coauthors= |title= Περί της Ηροδότου κακοηθείας|publisher= |url= http://books.google.com/books?id=U3hIAAAAYAAJ&pg=PA5&lpg=PA5&dq=%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%97%CF%81%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%BF%CF%85+%CE%BA%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82&source=bl&ots=Y_8MgqlWg5&sig=WrXr2B9a_dmH1FtV_NCb4YTsKtQ&hl=en&sa=X&ei=DXQQT4CSBojf8AO22tHxAw&ved=0CHkQ6AEwCQ#v=onepage&q=%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%97%CF%81%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%BA%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82&f=false|year= |month= |pages= 29-32|isbn= }}</ref>. Οπωσδήποτε οι κατηγορίες που εκτοξεύει το σύγγραμμα αυτό κατά του Ηρόδοτου κάθε άλλο παρά σοβαρές είναι.<ref>Παπαρρηγόπουλος, ο.π.</ref> Την περίοδο της [[Αναγέννηση]]ς, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι συνέχιζαν να διαβάζουν το έργο του Ηροδότου, ο ιστορικός είχε κακή φήμη.<ref>{{cite web|url= http://www.loyno.edu/history/journal/1998-9/Pipes.htm|title=Herodotus: Father of History, Father of Lies|accessdate=2008-01-18|author=David Pipes|archiveurl = httphttps://web.archive.org/web/20080127105636/http://www.loyno.edu/history/journal/1998-9/Pipes.htm |archivedate = January 27, 2008-01-27|deadurl=yes|url-status=dead}}</ref> Παρ' όλ' αυτά, τα αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαίωσαν τα γραφόμενα του Ηροδότου και αποκατέστησαν τη φήμη και την αξιοπιστία του, ειδικά ως προς τα γεγονότα που εξέτασε αυτοπροσώπως.<ref>Ντυράν, Β΄438, Παπαρρηγόπουλος ο.π.</ref><ref name = h377>Holland, σ. 377.</ref> Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν το έργο του αξιόπιστο, αλλά έχουν αμφιβολίες για τους αριθμούς των νεκρών και τις ημερομηνίες των μαχών.<ref name = h377/><ref>Fehling, σ. 1–277.</ref>
 
Ο ιστορικός [[Διόδωρος Σικελιώτης]] έγραψε τον 1ο αιώνα π.Χ. τη [[Βιβλιοθήκη Ιστορική]]. Θεωρείται ότι ο Ηρόδοτος και ο [[Έφορος ο Κυμαίος]] αποτελούν τις πηγές του Διόδωρου.<ref>Διόδωρος Σικελιώτης, [[s:Ιστορική Βιβλιοθήκη/ΙΑ|ΙΑ]]</ref> Η μάχη περιγράφεται με λιγότερες λεπτομέρειες από σειρά αρχαίων ιστορικών, όπως ο Πλούταρχος και ο [[Κτησίας]], ενώ αποτελεί το θέμα των [[Πέρσες|Περσών]] του [[Αισχύλος|Αισχύλου]]. Αρχαιολογικά ευρήματα, όπως η δελφική [[Στήλη των Όφεων]], υποστηρίζουν τα αναφερόμενα από τον Ηρόδοτο.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#81|Καλλιόπη 81]]</ref>
Γραμμή 117:
<blockquote>Αυτή είναι η συμβουλή μου για σένα: μην δώσεις μάχη στη θάλασσα. Οι άνδρες τους είναι ανώτεροι από τους δικούς μας στη θάλασσα όπως οι άνδρες είναι ανώτεροι των γυναικών [...] Θα πρέπει να σου εξηγήσω πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα για τον αντίπαλο. Αν δεν επιτεθείς αλλά κρατήσεις τον στόλο στην ακτή, ή αν επιτεθείς στην Πελοπόννησο, δέσποτα, θα πετύχεις τους στόχους σου χωρίς κόπο. Δεν θα μπορέσουν οι Έλληνες να σου αντισταθούν πολύν καιρό, θα σκορπιστούν και θα γυρίσουν στις πόλεις τους. Δεν έχουν προμήθειες σε αυτό το νησί, όπως με πληροφόρησαν, ούτε είναι φυσικό, αν στείλεις στρατό στην Πελοπόννησο, να μείνουν εδώ όσοι κατάγονται από εκεί ούτε να ναυμαχήσουν για τους Αθηναίους. Αν όμως αποφασίσεις να δώσεις ναυμαχία, φοβάμαι ότι θα κακοπάθει ο στόλος αλλά και ο στρατός συγχρόνως.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ουρανία#68|Ουρανία 68]]</ref></blockquote>
 
Οι Πέρσες είχαν αρκετά πλοία για να αντιμετωπίσουν τους Έλληνες στη Σαλαμίνα και να στείλουν ένα μικρό στόλο στην Πελοπόννησο.<ref name = L248/> Παρ' ολ' αυτά, οι δύο πλευρές αποφάσισαν να δώσουν μια ναυμαχία, με την ελπίδα να αλλάξουν αποφασιστικά την πορεία του πολέμου.<ref name = h303>Holland, p303</ref>
 
Οι Πέρσες είχαν πλεονέκτημα, λόγω αριθμητικής υπεροχής και περισσότερων ποιοτικών πλοίων.<ref name = L138>Lazenby, p138</ref> Οι Πέρσες, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, είχαν καλύτερους ναυτικούς<ref name = L138/><ref>contra τα αμέσως πιο πάνω λόγια της Αρτεμισίας προς τον Ξέρξη.</ref>- τα περισσότερα αθηναϊκά πλοία (και κατ' επέκταση το μεγαλύτερο μέρος του στόλου) είχαν δημιουργηθεί πρόσφατα και τα πληρώματα τους δεν ήταν έμπειρα.<ref>Holland, pp222–224</ref> Η πιο κοινή θαλάσσια τακτική στην Μεσόγειο αυτό τον καιρό ήταν ο εμβολισμός (οι τριήρεις ήταν εξοπλισμένες με ένα έμβολο), ή η χρησιμοποίηση οπλιτών (''επιβατών'', όπως οι σημερινοί πεζοναύτες).<ref name = L34>Lazenby, pp34–37</ref> Οι Πέρσες και οι Έλληνες της Μικράς Ασίας είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν έναν ελιγμό που ήταν γνωστός ως «διέκπλους»<ref name="English Xenophon">Ξενοφών, [[s:Ελληνικά (Ξενοφών)/A'/VI|Α', κεφάλαιο 6, 31]]. Δείτε επίσης σημείωση 12 της [http://en.wikisource.org/wiki/Hellenica_%28Xenophon%29/Book_1/Chapter_6 αγγλικής μετάφρασης του κειμένου]</ref>. Κατά τον ελιγμό αυτόν, το πλοίο εισχωρούσε σε κενό μεταξύ πλοίων της εχθρικής παράταξης και έστρεφε απότομα, εμβολίζοντας το εχθρικό πλοίο στα πλευρά.<ref name = L34/> Οι Πέρσες είχαν αρκετά έμπειρους ναυτικούς για τον ελιγμό αυτό, αλλά οι Έλληνες είχαν σχεδιάσει μια τακτική για να τον εξουδετερώσουν.<ref name = L34/>
Γραμμή 207:
Η ναυμαχία της Σαλαμίνας αποτελεί σημείο καμπής στους Περσικούς Πολέμους<ref name="Lazenby, p197"/>. Χάρη στη νίκη τους, οι Έλληνες κατάφεραν να επιβιώσουν, ενώ οι Πέρσες υπέστησαν σοβαρές υλικές ζημιές.<ref name = h333>Holland, pp333–335</ref> Στις μάχες των Πλαταιών και της Μυκάλης, η απειλή για την κατάληψη της Ελλάδος διαλύθηκε και οι Έλληνες πέρασαν στην αντεπίθεση.<ref>Lazenby, p247</ref> Στις επόμενες τρεις δεκαετίες, οι Αθηναίοι, χάρη στους [[Πόλεμοι της Δηλιακής Συμμαχίας|πολέμους της Δηλιακής Συμμαχίας]], κατάφεραν να απελευθερώσουν τη Θράκη, τη Μακεδονία, τα νησιά του Αιγαίου, την Ιωνία, και βοήθησαν τους Αιγύπτιους στην εξέγερση τους κατά των Περσών<ref name = h359>Holland, pp359–363</ref> - αυτά τα γεγονότα μείωσαν το γόητρο των Περσών.<ref name = h366>Holland, p366</ref>
 
Οι μάχες στις Θερμοπύλες, στον Μαραθώνα και στη Σαλαμίνα θεωρούνται σήμερα «θρυλικές», λόγω των δυσμενών συνθηκών για τους Έλληνες και της μεγάλης ανισότητας των δυνάμεων<ref name = hxvi>Holland, pp xvi–xxii</ref>. Πολλοί ιστορικοί θεωρούν ότι η ναυμαχία της Σαλαμίνας είναι μια από τις πιο σημαντικές μάχες στην ιστορία<ref name = hanson>Hanson, pp12–60</ref><ref name="Demetrius, 1998" /><ref name = Strauss>Strauss, pp1–294</ref><ref name="Holland, p399"/>. Για να υποστηρίξουν αυτή την άποψη, δηλώνουν ότι αν οι Έλληνες είχαν ηττηθεί στη ναυμαχία, η πιθανή κατάληψη της Ελλάδας από τους Πέρσες θα σταματούσε την ανάπτυξη του ελληνικού και του μετέπειτα δυτικού πολιτισμού<ref>Discussed by Green (The Year of Salamis), p xxiii and Holland, pp xvi–xxii</ref>. Αυτή η οπτική γωνία βασίζεται στην προϋπόθεση ότι το μεγαλύτερο μέρος του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού, όπως η [[φιλοσοφία]], η [[επιστήμη]], η ατομική ελευθερία και η [[δημοκρατία]] έχουν τις ρίζες τους στον αρχαίο ελληνικό κόσμο<ref name = hxvi/>. Παρόλα αυτά, ο Χόλλαντ υποστηρίζει ότι ο ελληνικός πολιτισμός μπορούσε να αναπτυχθεί και υπό την περσική κυριαρχία - και φέρνει ως παράδειγμα τους Ίωνες που είχαν διατηρήσει τον πολιτισμό τους<ref name = h148>Holland, pp. 148–150</ref>, παρόλο που αυτός ο πολιτισμός δεν ήταν δημοκρατικός και στερείται πολλών χαρακτηριστικών (ατομική ελευθερία, δημοκρατία) για τα οποία φημίζεται ο αθηναϊκός πολιτισμός. Η πολιτιστική ακμή της Αθήνας σημειώθηκε αμέσως μετά τη νίκη στους Περσικούς Πολέμους<ref>[{{Cite web |url=http://www.molloy.edu/sophia/plato/fifth_century.htm |title=The Fabulous Fifth Century: Athens During the Age of Pericles - II. Greek Society After the Persian Wars]{{dead link|dateaccessdate=June2011-01-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070311001648/http://www.molloy.edu/sophia/plato/fifth_century.htm |archivedate=2007-03-11 |url-status=dead 2015}}</ref><ref>[http://www.hermes-press.com/RNC_background.htm Greek Society After the Persian Wars]</ref><ref>[http://www.essortment.com/all/persianwaranci_rhnf.htm The Persian War in ancient Greece]</ref>.
 
Όσον αφορά τον στρατιωτικό τομέα, είναι δύσκολο να βγουν συμπεράσματα, λόγω της αβεβαιότητος για το τί πράγματι συνέβη. Οι Έλληνες επέλεξαν το χώρο όπου η αριθμητική υπεροχή των Περσών ήταν άχρηστη και προβληματική, αλλά αυτή τη φορά βασίστηκαν και στην άσκοπη επίθεση των Περσών<ref name = L248>Lazenby, pp248–253</ref>. Πάντως, θεωρείται ότι το πιο σημαντικό μάθημα είναι η εξαπάτηση των Περσών από τον Θεμιστοκλή<ref name = L248/>.
 
==Ο Τύμβος των Σαλαμινομάχων==