|
=== Ανόργανες ενώσεις ===
Συνήθως ανθρακούχες ενώσεις που σχετίζονται με ορυκτά ή που δεν περιλαμβάνουν υδρογόνο ούτε φθόριο, έχουν μεταχείριση διαφορετική από τις κλασσικές οργανικές ενώσεις. Ωστόσο ο ορισμός των ανόργανων ενώσεων του άνθρακα δεν είναι άκαμπτος. Περιλαμβάνει τα πιο απλά οξείδια του άνθρακα, δηλαδή το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και το διοξείδιο του άνθρακα (CO<sub>2</sub>). Το τελευταίο (δηλαδή το διοξείδιο του άνθρακα) ήταν κάποτε κύριο συστατικό της παλαιοατμόσφαιρας της Γης, αλλά είναι δευτερεύωνδευτερεύον συστατικό της σημερινής ατμόσφαιρας του πλανήτη μας<ref>Levine, Joel S.; Augustsson, Tommy R.; Natarajan, Murali (1982). "The prebiological paleoatmosphere: stability and composition". Origins of Life and Evolution of Biospheres 12 (3): 245–259. Bibcode:1982OrLi...12..245L. doi:10.1007/BF00926894.</ref>. Όταν το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο νερό, σχηματίζει το [[ανθρακικό οξύ]] (H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>), αλλά οι περισσότερες ενώσεις με πολλαπλά άτομα οξυγόνου συνδεδεμένα και με απλό δεσμό σε ένα μοναδικό άτομο άνθρακα είναι ασταθείς<ref>Loerting, T. et al. (2001). "On the Surprising Kinetic Stability of Carbonic Acid". Angew. Chem. Int. Ed. 39 (5): 891–895. doi:10.1002/(SICI)1521-3773(20000303)39:5<891::AID-ANIE891>3.0.CO;2-E. PMID 10760883.</ref>. Μέσω αυτού του ενδιάμεσου (δηλαδή του ανθρακικού οξέος) παράγονται ανθρακικά ιόντα (CO<sub>3</sub><sup>2-</sup>), που σταθεροποιούνται μέσω του φαινομένου του συντονισμού ή μεσομέρειας. Κάποια σημαντικά ορυκτά είναι ανθρακικά, όπως ο αξιοσημείωτος [[ασβεστίτης]]. Ο [[διθειάνθρκας]] (CS<sub>2</sub>) είναι παρόμοια (δομικά) ένωση. Το άλλο συνηθισμένο οξείδιο είναι το μονοξείδιο του άνθρακα (CO). Σχηματίζεται με ατελή καύση ανθρακούχων υλικών. Είναι ένα άχρωμο και άοσμο αέριο (στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος). Το μόριό του περιέχει έναν τριπλό δεσμό και είναι μέτρια πολικό, με αποτέλεσμα να έχει μια τάση να σχηματίζει ένα μόνιμο δεσμό με την [[αιμογλοβίνη|αιμοσφαιρίνη]], εκτοπίζοντας το οξυγόνο, γεγονός που οδηγεί σε χαμηλότερη ικανότητα οξυγόνωσης του αίματος<ref>Haldane J. (1895). "The action of carbonic oxide on man". Journal of Physiology 18 (5–6): 430–462. PMC 1514663. PMID 16992272.</ref><ref name="Gorman, D. 2003">Gorman, D.; Drewry, A.; Huang, Y. L.; Sames, C. (2003). "The clinical toxicology of carbon monoxide". Toxicology 187 (1): 25–38. doi:10.1016/S0300-483X(03)00005-2. PMID 12679050.</ref>. Τα κυανιούχα ιόντα (CN<sup>-</sup>) έχουν παρόμοια δομή, αλλά συμπεριφέρεταισυμπεριφέρονται πολύ όμοια με τα ιόντα των [[αλογόνα|αλογόνων]], και γι' αυτό ονομάζεταιονομάζονται συχνά ως «ψευδοαλογόνο». Για παράδειγμα σχηματίζει το [[δικυάνιο]] [(CN)<sub>2</sub>], όμοια με το σχηματισμό των διατομικών μορίων των στοιχειακών αλογόνων. Μερικά άλλα, λιγότερο συνηθισμένα και (επομένως λιγότερο) γνωστά οξείδια του άνθρακα είναι το [[υποξείδιο του άνθρακα]] (C<sub>3</sub>O<sub>2</sub>)<ref name="Gorman, D. 2003"/>, το ασταθές [[μονοξείδιο του διάνθρακα]] (C<sub>2</sub>O)<ref>Bayes, K. (1961). "Photolysis of Carbon Suboxide". Journal of the American Chemical Society 83 (17): 3712–3713. doi:10.1021/ja01478a033.</ref><ref>Anderson D. J.; Rosenfeld, R. N. (1991). "Photodissociation of Carbon Suboxide". Journal of Chemical Physics 94 (12): 7852–7867. Bibcode:1991JChPh..94.7857A. doi:10.1063/1.460121.</ref>, το [[τριοξείδιο του άνθρακα]] (CO<sub>3</sub>)<ref>Sabin, J. R.; Kim, H. (1971). "A theoretical study of the structure and properties of carbon trioxide". Chemical Physics Letters 11 (5): 593–597. Bibcode:1971CPL....11..593S. doi:10.1016/0009-2614(71)87010-0.</ref><ref>Moll N. G., Clutter D. R., Thompson W. E. (1966). "Carbon Trioxide: Its Production, Infrared Spectrum, and Structure Studied in a Matrix of Solid CO2". Journal of Chemical Physics 45 (12): 4469–4481. Bibcode:1966JChPh..45.4469M. doi:10.1063/1.1727526.</ref>, η [[κυκλοπεντανοπεντόνη]] (C<sub>5</sub>O<sub>5</sub>)<ref name="fatiadi">
Fatiadi, Alexander J.; Isbell, Horace S.; Sager, William F. (1963). "Cyclic Polyhydroxy Ketones. I. Oxidation Products of Hexahydroxybenzene (Benzenehexol)". Journal of Research of the National Bureau of Standards A: Physics and Chemistry 67A (2): 153–162. doi:10.6028/jres.067A.015.</ref>, η [[κυκλοεξανοεξόνη]] (C<sub>6</sub>O<sub>6</sub>)<ref name="fatiadi"/> και ο [[μελλιτικός ανυδρίτης]] (C<sub>12</sub>O<sub>9</sub>).
|
