Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του «Μάχη του Στάλινγκραντ»

[[Αρχείο:Red Army Badge.svg|200px|μικρογραφία|αριστερά|Το σύμβολο της 62ης Σοβιετικής Στρατιάς]]

 

 

Όσον αφορά τους αριθμούς, ο Κόκκινος Στρατός παρέταξε στο Στάλινγκραντ 187.000 στρατιώτες, 2200 πυροβόλα, 400 άρματα μάχης και 454 αεροσκάφη<ref name=HronosFTable/>. Την ηγεσία των σοβιετικών δυνάμεων ανέλαβε ο στρατάρχης [[Σεμιόν Τιμοσένκο]]<ref name=StalingradFront/>.

Κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης της 64ης Στρατιάς, οι Σοβιετικοί ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν και να περάσουν στην άμυνα<ref name=ZPOSKAVBD1/> - ο Χάλντερ αναφέρει ότι στις 9 Αυγούστου, η 4η Στρατιά Τεθωρακισμένων του Χέρμαν Χοτ πέρασε στην άμυνα<ref name=9August>Halder F. Kriegstagebuch. Tägliche Aufzeichnungen des Chefs des Generalstabes des Heeres 1939-1942. Bd. 3. Der Russlandfeldzug bis zum Marsch auf Stalingrad (22.6.1941-24.9.1942). 9 August 1942</ref>. Ωστόσο, η 6η Στρατιά του Πάουλους κατάφερε να περικυκλώσει το 14ο και 24ο Σώμα Τεθωρακισμένων στο Καλάτς, καθώς επίσης και τις δυνάμεις της 62ης Στρατιάς που αμύνονταν στη δυτική ακτή του ποταμού Ντον<ref name=9August/> - ο Αλεξέι Ισάεφ αναφέρει ότι 28.000 στρατιώτες βρέθηκαν περικυκλωμένοι, μαζί με 67 αντιαρματικά όπλα, 51 άρματα μάχης (Τ-34 και Τ-60) και 354 αυτοκίνητα<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть первая. Искусство сеять ветер. Глава вторая, Жара. «Котел», c. 67-68.</ref>.

 

 

 

Σύμφωνα με αναφορά της 12ης Ιουλίου για την κατάσταση στο μέτωπο των Ομάδων Στρατιών «Α» και «Β», οι Γερμανοί κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν 35.000 στρατιώτες, 270 άρματα μάχης και 560 πυροβόλα<ref name=ZPOSKAVBD2>[http://battle.volgadmin.ru/Battle/06-02.aspx ЗАВЕРШАЮЩИЙ ПЕРИОД ОБОРОНИТЕЛЬНОГО СРАЖЕНИЯ КРАСНОЙ АРМИИ В БОЛЬШОЙ ИЗЛУЧИНЕ ДОНА (31.07-17.08.1942)], часть 2</ref>. Παράλληλα, οι Σοβιετικοί, νοτίως του Έλτς, πέρασαν στην αντεπίθεση με 100 άρματα μάχης και πεζικό, ενώ ανατολικά και δυτικά της Σβομπόντα, ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε δύο κατοικημένες περιοχές - παρ' ολ' αυτά, η σοβιετική αντεπίθεση στη δεξιά πτέρυγα έληξε με αποτυχία<ref>KTB/Bd 2, S. 977-978.</ref>. Στις 13 Αυγούστου, ο Γιερόμινκο ανέλαβε την ηγεσία του Μετώπου του Στάλινγκραντ, ενώ ο Γκόρντοφ διορίστηκε υποδιοικητής - αργότερα, όμως, επέστρεψε στη [[Μόσχα]]<ref name=ZPOSKAVBD2/>.

Στις 30 Αυγούστου, οι δυνάμεις της 4ης Στρατιάς Τεθωρακισμένων του Χέρμαν Χοτ έφτασαν στην περιοχή Γκαβρίλοφκα και μ' αυτό τον τρόπο δημιουργήθηκε ο κίνδυνος διάλυσης της 62ης και της 64ης Στρατιάς - η πρώτη αμύνονταν κοντά στο Καλάτς, ενώ η δεύτερη στα νοτιοδυτικά του Στάλινγκραντ<ref name=PGVKVIOBNBPKS/>. Την επόμενη μέρα, η 24η Μεραρχία Τεθωρακισμένων των Γερμανών έφθασε δυτικά του Μπασάργκινο (στις 1 Σεπτεμβρίου, εκεί βρέθηκε και η 20η Ρουμανική Μεραρχία), γεγονός που επέτρεψε την ελευθερία κινήσεων στις δυνάμεις της νότιας πτέρυγας της 6ης Στρατιάς που πολεμούσαν στον σιδηρόδρομο Καλάτς-Στάλινγκραντ<ref>Doerr H. Der Feldzug nach Stalingrad. Seite 41</ref>. Στις 1 Σεπτεμβρίου, ο Γιερόμινκο διέταξε τις δυνάμεις της αριστερής πτέρυγας της 62ης Στρατιάς και όλες τις δυνάμεις της 64ης Στρατιάς να υποχωρήσουν στις εσωτερικές αμυντικές θέσεις<ref>ЦАМО, ф. 220, on. 451, д. 42, л. 34-37. Подлинник.</ref>.

 

 

 

Στις 11 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί κατέλαβαν την Πεστσάνκα και στην Ζιλιόναγια Πολιάνα στα νότια του Στάλινγκραντ - παράλληλα, η 62η Στρατιά βρέθηκε μόνη στο Στάλινγκραντ<ref name=BDNVSOINBVCG1/>. Στις 12 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Γενικού Επιτελείου της Βέρμαχτ, ο Χίτλερ διέταξε τους στρατηγούς του να καταλάβουν όσον το δυνατό πιο γρήγορα το Στάλινγκραντ<ref name=BDNVSOINBVCG2>[http://battle.volgadmin.ru/Battle/08-02.aspx БОЕВЫЕ ДЕЙСТВИЯ НА ВНУТРЕННЕМ СТАЛИНГРАДСКОМ ОБВОДЕ И НАЧАЛО БОЕВ В ЧЕРТЕ ГОРОДА (1-26.09.1942)], часть 2</ref>. Κατά τον Χάλντερ, το Γενικό Επιτελείο της [[Βέρμαχτ]] θεωρούσε ότι οι κατάλληλες μέρες για επίθεση είναι η 14η ή η 15η Σεπτεμβρίου - η επίθεση έπρεπε να διαρκέσει 10 ημέρες, ενώ μετά θα διεξάγονταν ανασυγκρότηση των δυνάμεων για 14 ημέρες. Οι ημερομηνίες που έθεσε η Βέρμαχτ για τη λήξη της επίθεσης ήταν τρεις: η 26η Σεπτεμβρίου, η 1η Οκτωβρίου και 2η Οκτωβρίου<ref>Halder F. Kriegstagebuch. Tägliche Aufzeichnungen des Chefs des Generalstabes des Heeres 1939-1942. Bd. 3. Der Russlandfeldzug bis zum Marsch auf Stalingrad (22.6.1941-24.9.1942). 11 September 1942</ref>. Παράλληλα, το Γενικό Επιτελείο της ΕΣΣΔ (κυρίως ο Ζούκοφ, ο Βασιλέφσκι και ο Στάλιν) ετοίμαζαν σχέδια για μια μελλοντική αντεπίθεση<ref>[http://www.xn--80aaifrrpzdk.net/timeline.php Chronological Timeline], см. 12 сентября 1942</ref>.

Η πρώτη πολιορκία του Στάλινγκραντ ξεκίνησε στις 06:30 της 14ης Σεπτεμβρίου<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава третья. Первый штурм города (14-26 сентября 1942 г). c. 165</ref> - ο Σαμσόνοφ αναφέρει: «η 14η Σεπτεμβρίου συμπεριλήφθη στην ηρωϊκή εποποιία του Στάλινγκραντ ως μια από τις κρισιμότερες μέρες για την άμυνα της πόλης»<ref name=Samsonov41/>. Το 51ο Σώμα της 6ης Στρατιάς επιτέθηκε με στόχο το κέντρο της πόλης του Στάλινγκραντ, με κύρια δυνάμη την 71η μεραρχία πεζικού. Παράλληλα, οι Σοβιετικοί ετοιμάζονταν για αντεπίθεση, η οποία δεν διεξήχθη - ο Τσουϊκόφ αναφέρει στα απομνημονεύματα του: «Πάνω απ' όλα θέλαμε να προστατεύσουμε τις διαβάσεις από τα πυρά του εχθρικού πυροβολικού. Γι' αυτό αποφασίσαμε να περάσουμε στην άμυνα στη δεξιά και στην αριστερά πτέρυγα και να επιτεθούμε στο κέντρο, με σκοπό να καταλάβουμε τη διάβαση του Ραζγκουλιάεφκα και τον σιδηρόδρομο που οδηγά από τη διάβαση στο Γκουμράκ. Αυτό θα μας επέτρεπε να ισιώσουμε το μέτωπο στο κέντρο και να καταλάβουμε μετέπειτα τους σταθμούς Γκοροντίσσε και Αλεξάντροφκα..στις 13 Σεπτεμβρίου ανασυνταχθήκαμε και ετοιμάστηκαμε για επίθεση στις 14 Σεπτεμβρίου, αλλά ο εχθρός μας πρόλαβε»<ref>Чуйков В. И. Сражение века. М.: Советская Россия, 1975. С. 112-113</ref>.

 

 

 

 

Παρ' ολ' αυτά, οι Γερμανοί αντιμετώπιζαν επίσης προβλήματα. Ο Βίλχελμ Άνταμ, υπασπιστής του Πάουλους, αναφέρει: «..διεξήχθη σκληρή μάχη στον σιδηροδρομικό σταθμό Στάλινγκραντ-1 και στο Μαμάεφ-Κουργκάν - μονάχα στις 14 Σεπτεμβρίου, ο σταθμός πέρασε 5 φορές από τα χέρια τους ενός στα χέρια του άλλου. Από το Μαμάεφ-Κουργκάν έβλεπες όλη την πόλη..εννοείται ότι οι Ρώσοι δεν θα σταματούσαν τις προσπάθειες να ανακατακτήσουν το Μαμάεφ-Κουργκάν. Στις 16 Σεπτεμβρίου το κατάφεραν..παρά τις μεγάλες απώλειες, μέσα σε 10 μέρες, καταφέραμε να κατακτήσουμε το 1/2 του λόφου»<ref>Адам В. Трудное решение: Мемуары полковника 6-й германской армии/ Пер. с нем. М., 1967. С. 121-122.</ref>. Το βράδυ της 17ης Σεπτεμβρίου, στον Βόλγα μεταφέρθηκαν η 92η και η 137η ταξιαρχία πεζικού - η τελευταία παρατάχθηκε στην περιοχή του εργοστάσιου «Κόκκινος Οκτώβρης»<ref name=Isaev3174>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава третья. Первый штурм города (14-26 сентября 1942 г). c. 174</ref>.

Τότε, ο διοικητής του μετώπου ξεκίνησε τα σχέδια για μια μεγάλη αντεπίθεση στις πτέρυγες των Γερμανών. Στις 18 Σεπτεμβρίου (στις 6 το απόγευμα), ο Τσουϊκόφ έλαβε την ακόλουθη διαταγή: «με μια ομάδα από 3 μεραρχίες πεζικού και 1 ταξιαρχία τεθωρακισμένων να επιτεθεί στα βορειοδυτικά προάστια του Στάλινγκραντ, με σκοπό την κατάληψη τους»<ref>ЦАМО РФ, ф. 345, оп. 5487, д. 48-49, л. 136.</ref>. Για να πραγματοποιηθεί η αντεπίθεση, η 62η Στρατιά έλαβε την 95η μεραρχία πεζικού του συνταγματάρχη Γκορπανόφ - ο Ισάεφ αναφέρει ότι αρχικά, αυτή η μεραρχία προγραμματιζόταν να ενωθεί με τη βόρεια ομάδα (η βόρεια ομάδα και η 62η Στρατιά πολεμούσαν δίπλα)<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава третья. Первый штурм города (14-26 сентября 1942 г). c. 176</ref>. Τότε, ο Τσουϊκόφ έλαβε διαταγή από τον Γιερόμινκο να βοηθήσει τη βόρεια ομάδα, καθώς ετοίμαζε αντεπίθεση (παράλληλα, οι Γερμανοί μετέφεραν νέες εφεδρείες στην περιοχή) - νωρίτερα, ο Τσουϊκόφ έλαβε διαταγή να επιτεθεί στις αποδυναμωμένες εφεδρείες των Γερμανών<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава третья. Первый штурм города (14-26 сентября 1942 г). c. 177</ref>.

 

 

Παράλληλα, η 92η ταξιαρχία των Σοβιετικών έσπευσε να βοηθήσει τους στρατιώτες που πολεμούσαν στον σταθμό Στάλινγκραντ-2 και στην διπλανή αποθήκη πολεμοφόδιων. Οι Γερμανοί μετέφεραν στην περιοχή μονάδες του πυροβολικού και αρκετά άρματα μάχης, ενώ τα αεροσκάφη της [[Λουφτβάφε]] βομβάρδισαν και έκαψαν την αποθήκη σιτήρων<ref name=BDNVSOINBVCG2/>. Στις 20 Σεπτεμβρίου, η αντεπίθεση των Σοβιετικών στην κορυφή του Μαμάεφ-Κουργκάν συνεχίστηκε. Ωστόσο, λόγω της απουσίας του πυροβολικού, η αντεπίθεση δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα - παράλληλα, οι Γερμανοί μετέφεραν ενισχύσεις στην περιοχή<ref name=Isaev179/>. Στην περιοχή του σταθμού Στάλινγκραντ-1, ο οποίος καταστράφηκε μετά από βομβαρδισμό της γερμανικής αεροπορίας, οι Σοβιετικοί κατέλαβαν το άλσος της Κομμουνιστίτσκαγια και ετοίμασαν την άμυνα τους<ref name=Samsonov41/>. Την ίδια μέρα, το Στρατιωτικό Σοβιέτ του Μετώπου του Στάλινγκραντ και του Νοτιο-Ανατολικού Μετώπου εξέδωσαν διαταγή, στην οποία αναφέροταν το εξής: «μέσα σε 2 μήνες, οι στρατιώτες μας απώθησαν 100 εχθρικές επιθέσεις..η κοινή αποστολή όλων των στρατιωτών είναι η εξής - να διαλύσουν τον εχθρό στο Στάλινγκραντ και να καθαρίσουν τη χώρα μας από τους αιματηρούς κατακτητές»<ref name=Samsonov41/>. Επίσης, η «[[Πράβντα]]» εξέδωσε άρθρο, το οποίο αναφέρει τα εξής: «Στη μάχη για το Στάλινγκραντ, ο λαός μας εργάζεται και θα συνεχίζει να εργάζεται με αυξανόμενη ενέργεια για να βοηθήσει τους δοξασμένους αμυνόμενους του Στάλινγκραντ»<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_6.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 20 сентября</ref>.

[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 183-B22176, Russland, Kampf um Stalingrad, Luftangriff.jpg|250px|μικρογραφία|δεξιά|Αερογραφία του Στάλινγκραντ (Σεπτέμβριος 1942)]]

 

 

Παράλληλα, άλλη γερμανική ομάδα κατέλαβε την πλατεία της 9ης Ιανουαρίου και απείλησε την αριστερή πτέρυγα του 34ου συντάγματος<ref name=Samsonov41/>. Οι Γερμανοί επιτέθηκαν στο διοικητικό επιτελείο - σε αναφορά του συντάγματος δηλώνεται το εξής: «ο αντίπαλος επιτείθεται με χειροβομβίδες στο ΔΕ..όλοι συμμετείχαν σε μια άνιση μάχη..ο κομισσάριος του συντάγματος, σύντροφος Ντανίλοφ, τραυματίστηκε σοβαρά»<ref>Родимцев А. И. Воспоминания о легендарном сражении. С. 87.</ref>. Ο Σαμσόνοφ παραθέτει στο βιβλίο του τη διαταγή του επιτελείου της 62ης Στρατιάς για τη διεξαγωγή μαχών με τους Γερμανούς στα σπίτια του Στάλινγκραντ: στη διαταγή αναφέρονταν ότι «οι Σοβιετικοί πρέπει να επιτίθονται στα παράθυρα, στις πόρτες και στα παράθυρα», ενώ επίσης αναφέρονταν ο τρόπος συνεργασίας με την αεροπορία και η δημιουργία ειδικών σωμάτων<ref name=Samsonov41/><ref>ЦАМО СССР. Ф. 345. Он. 50312. Д. 2. Л. 370.</ref>. Τη νύχτα της 22ης προς 23 Σεπτεμβρίου, στη δεξιά ακτή του Βόλγα μεταφέρθηκε η 284η μεραρχία του συνταγματάρχη Ν. Μπατιούκ (σ' αυτή τη μεραρχία πολεμούσε ο γνωστός ελεύθερος σκοπευτής [[Βασίλι Ζάιτσεφ]])<ref name=Samsonov41/> Παρά τις επιθέσεις της γερμανικής αεροπορίας, ο Μπατιούκ ανάγκασε τους Γερμανούς σε υποχώρηση από τις περιοχές Ντόλγκι και Κρουτόι<ref>ЦАМО СССР. Ф. 345. Он. 50312. Д. 2. Л. 375.</ref>. Από τις 23 Σεπτεμβρίου, η 95η και η 284η μεραρχία προσπαθούσε να διώξει τους Γερμανούς από την περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού<ref name=Samsonov41/>.

Στις 2 Οκτωβρίου, ο Τσουϊκόφ επιχείρησε αντεπίθεση στους εργατικούς οικισμούς και δυσκόλεψε την επέκταση των Γερμανών<ref>[http://www.xn--80aaifrrpzdk.net/timeline.php Chronological Timeline], см. 2 октября 1942</ref>. Παράλληλα, το επιτελείο του Τσουϊκόφ βρισκόνταν κοντά στις δεξαμενές πετρελαίου. Η γερμανική αεροπορία βομβάρδισε την περιοχή και το πετρέλαιο έφθασε κοντά στο επιτελείο του Τσουϊκόφ - όταν το Επιτελείο του Μετώπου του Στάλινγκραντ έστειλε γράμμα για να μάθει που βρίσκεται ο Τσουϊκόφ, ο τελευταίος απάντησε: «Είμαστε εκεί όπου υπάρχει περισσότερος καπνός και φωτιά»<ref name=Beevor178>Antony Beevor, Stalingrad, pg. 178</ref>. Σύμφωνα με τον Μπίβορ, ο Τσουϊκόφ δεν ήταν σίγουρος αν οι Ρώσοι στρατιώτες μπορούσαν να κρατήσουν υπό την κατοχή τους το κομμάτι γης στη δυτική ακτή του Βόλγα - εκείνες τις μέρες, από στόμα σε στόμα διαδόθηκε η φράση «Δεν υπάρχει γη για μας πέρα από τον Βόλγα» (ρωσ. За Волгой для нас земли нет)<ref name=Beevor178/>. Εκείνες τις μέρες, οι Γερμανοί είχαν καταλάβει το Μαμάεφ-Κουργκάν, απ' όπου παρακολουθούσαν τις μεταφορές νέων σοβιετικών δυνάμεων στον Βόλγα - η μεταφορά νέων δυνάμεων διεξάγονταν πλέον τη νύχτα υπό τα πυρά του γερμανικού πυροβολικού<ref name=BNSOS2/>.

 

 

[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 183-J20099, Russland, Kampf um Stalingrad, Zerstörungen.jpg|200px|μικρογραφία|αριστερά|Η πόλη τον Οκτώβριο του 1942]]

 

 

 

 

===== Στο μεσοδιάστημα της δεύτερης και της τρίτης πολιορκίας (8-14 Οκτωβρίου) =====

Στις 4-6 Οκτωβρίου, στο Στάλινγκραντ έφθασαν οι στρατηγοί [[Γκεόργκι Ζούκοφ|Ζούκοφ]] και [[Αλεξάντρ Βασιλιέφσκι|Βασιλέφσκι]] για να μεταφέρουν τις διαταγές του Στάλιν περί αντεπίθεσης (εννοείται η επιχείρηση «Ουρανός»), καθώς επίσης και τη διαταγή για ανασύνταξη των σωμάτων<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_7.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 4-6 октября</ref>. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν αρκετά μεγάλες: σύμφωνα με τα αρχεία του Υπουργείου Αμύνης της ΕΣΣΔ, απέναντι στην 62η Στρατιά πολεμούσαν 8 γερμανικές μεραρχίες - στα τέλη του Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί διέθεταν 10 μεραρχίες κατά της 62ης Στρατιάς<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_7.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 9 октября</ref>. Στις 10 Οκτωβρίου, η 62η Στρατιά είχε στη διάθεση της 44.017 στρατιώτες<ref>ЦАМО РФ, ф. 48, оп. 451, д. 41, л. 136.</ref>. Σύμφωνα με αρχεία, η 6η Στρατιά του Πάουλους είχε στη διάθεση της 60.000 στρατιώτες, 2.300 πυροβόλα, 200 άρματα μάχης και 900 αεροσκάφη, ενώ η 62η Στρατιά είχε 44.000 στρατιώτες, 1.400 πυροβόλα, 80 άρματα μάχης και 200 αεροσκάφη<ref>[http://www.xn--80aaifrrpzdk.net/timeline.php Chronological Timeline], см. 10 октября 1942</ref>.

 

 

===== Η τρίτη πολιορκία της πόλης (14-19 Οκτωβρίου) =====

Στις 14 Οκτωβρίου, η γερμανική διοίκηση εξέδωσε την διαταγή Νο. 1 του Χίτλερ. Στο έγγραφο αυτό, ο Χίτλερ αξιολόγησε τα αποτελέσματα της καλοκαιρινής και της φθινοπωρινής επίθεσης και παρέθεσε τους στόχους της χειμερινής εκστρατείας: «η καλοκαιρινή και η φθινοπωρινή εκστρατεία, πλην των μαχών που συνεχίζονται και των συγκρούσεων που φέρουν χαρακτήρα τοπικής μάχης, ολοκληρώθηκε..η κεντρική Ρωσία έχει αποκοπεί από τις περιοχές του Καυκάσου, οι οποίες έχουν τεράστια σημασία για τη συνέχιση του πολέμου...στα άλλα μέρη του μετώπου, καταφέραμε να απωθήσουμε τις επιθέσεις των Ρώσων με λίγες απώλειες, ενώ αυτοί υπέστησαν μεγάλες ανθρώπινες απώλειες»<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава пятая. Второй штурм города. 27 сентября-7 октября. c. 232-233</ref>. Ωστόσο, ο Χίτλερ διέταξε τους διοικητές των μετώπων να περάσουν στη στρατηγική άμυνα σε όλες τις περιοχές, πλην του Στάλινγκραντ<ref>ЦАМО, ф. 500, оп. 12462, д. 86, л. 85-90</ref>. Την ίδια μέρα, ο Πάουλους ξεκίνησε [με 3 μεραρχίες πεζικού και 2 μεραρχίες τεθωρακισμένων] επίθεση στην περιοχή του εργοστασίου γεωργικών ελκυστήρων, με σκοπό να βγει στον Βόλγα<ref name=Samsonov42/> - σύμφωνα με τον Μπίβορ, στην επίθεση συμμετείχε και ο 4ος Αεροπορικός Στόλος του φον Ρίχτχοφεν<ref>Antony Beevor, Stalingrad, pg. 206</ref>.

 

 

 

 

Στις 19 Οκτωβρίου, οι Γερμανοί είχαν στην κατοχή τους το Μαμάεφ Κουργκάν, τους δρόμους του εργοστασίου γεωργικών ελκυστήρων που οδηγούσαν στον Βόλγα και το στόμιο του ποταμού Τσαρίτσα<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_7.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 19 октября</ref>. Παρά τις επιτυχίες αυτές, οι Γερμανοί στρατιώτες είχαν κουραστεί και το ηθικό τους είχε πέσει - αυτό φαίνεται από τα γράμματα των Γερμανών στρατιωτών, τα οποία παρατίθονται στο βιβλίο «Στάλινγκραντ» του Έντονι Μπίβορ{{#tag:ref|Σε ένα απ' αυτά τα γράμματα αναφέρονται τα εξής: «Μην ανησυχείτε, σύντομα θα πέσω στη γη και τα βάσανα μου θα τελειώσουν. Λέμε συνέχεια στον εαυτό μας ότι οι Ρώσοι θα παραδωθούν, αλλά αυτά τα αγενή πλάσματα δεν θέλουν να καταλάβουν ότι η κατάσταση τους είναι απελπιστική».<ref>Antony Beevor, Stalingrad, pg. 221</ref>||group="Σημ."}}. Ο Ισάεφ κάνει αναφορά στην κατάσταση της «ομάδας Γκόροχοφ», λέγοντας πως [στις 19 Οκτωβρίου] ο Γκόροχοφ είχε στη διάθεση του 3953 στρατιώτες (2640 απ' αυτούς άνηκαν στην 124η ταξιαρχία πεζικού) και λίγα κανόνια - ο εφοδιασμός της «ομάδας Γκόροχοφ» ανατέθηκε στον στολίσκο του Βόλγα<ref name="ReferenceA"/>. Όσον αφορά γενικά την 62η Στρατιά, ο Ισάεφ αναφέρει ότι, μετά την τρίτη πολιορκία της πόλης από τους Γερμανούς, ο Τσουϊκόφ είχε στη διάθεση του 35.376 στρατιώτες<ref>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава пятая. Второй штурм города. 27 сентября-7 октября. c. 248-249</ref>.

Στις 22 Οκτωβρίου, ο Ιωσήφ Στάλιν και ο Κονσταντίν Ροκοσόφσκι εξέδωσαν διάταγμα για τη δημιουργία του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου, με διοικητή τον [[Νικολάι Βατούτιν]] - το Νοτιο-Δυτικό Μέτωπο θα αποτελείτο από την 21η και την 63η Στρατιά Πεζικού, καθώς και από την 5η Στρατιά Τεθωρακισμένων<ref>ЦАМО, ф. 3, оп. 11556, д. 10, л. 301-302</ref>. Σύμφωνα με τον Αλεξέι Ισάεφ, η αναδημιουργία του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου αποτελεί απόδειξη της προετοιμασίας της επιχείρησης «Ουρανός»<ref name=Isaev273>Исаев А. В. Сталинград. За Волгой для нас земли нет. Часть вторая. Степной Верден. Глава пятая. Второй штурм города. 27 сентября-7 октября. c. 273.</ref>. Παράλληλα, οι Γερμανοί κατέλαβαν αρκετούς δρόμους στο Στάλινγκραντ, αναγκάζοντας τους στρατιώτες της 62ης Στρατιάς να χρησιμοποιούν φλογοβόλα<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_8.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 22 октября</ref>. Την επόμενη μέρα, οι Γερμανοί επιτέθηκαν από το εργοστάσιο «Οδοφράγματα» στο εργοστάσιο «Κόκκινης Οκτώβρης». Αυτή η επίθεση είχε καλά αποτελέσματα για τους Γερμανούς, καθώς κατάφεραν να καταλάβουν ένα μέρος του εργοστασίου και να βρεθούν σε απόσταση 300 μέτρων από τον Βόλγα<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_8.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 23 октября</ref>. Στις 24 Οκτωβρίου, οι Γερμανοί (μετά από επιθέσεις στα εργοστάσια «Κόκκινος Οκτώβρης» και «Οδοφράγματα», καθώς στο χωριό Σπαρτάνοφκα) κατέλαβαν τον κεντρικό και νοτιοδυτικό τομέα του εργοστασίου «Οδοφράγματα», ενώ επίσης κατέλαβαν τον βορειοδυτικό τομέα του εργοστασίου «Κόκκινος Οκτώβρης»<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_8.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 24 октября</ref>.

 

 

Στις 28 Οκτωβρίου, οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το [[Νάλτσικ]], καθώς επίσης (παρά τις μεγάλες απώλειες) κατάφεραν να προωθηθούν κατά 200-300 μέτρα και να καταλάβουν τον βορειοδυτικό τομέα του εργοστασίου «Κόκκινος Οκτώβρης» - παρ' ολ' αυτά, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από τις θέσεις τους στα δυτικά του Βόλγα, μετά από αντεπίθεση του σοβιετικού πυροβολικού και των σοβιετικών αρμάτων μάχης<ref>[http://www.stalingrad-battle.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=244 Музей-Заповедник «Сталинградская Битва»], 28 октября 1942 г.</ref>. Εκείνη την ημέρα, η 64η Στρατιά κατέλαβε την περιοχή Κουπορόσναγια - παράλληλα, οι Γερμανοί κατέλαβαν τη βάση του ανταρτικού κινήματος «Θάνατος στους φασίστες», στην αριστερή ακτή του ποταμού Ντον<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_8.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 28 октября</ref>. Στις 29 Οκτωβρίου έληξε η επιχείρηση της 8ης Αεροπορικής Στρατιάς, η οποία είχαν σαν αποτέλεσμα να καταστραφούν 20 γερμανικά αεροσκάφη, 5 τρένα και 30 αυτοκίνητα, αναγκάζοντας τη γερμανική αεροπορία να υποχωρήσει στα αεροδρόμια της οπισθοφυλακής<ref>[http://www.stalingrad-battle.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=244 Музей-Заповедник «Сталинградская Битва»], 29 октября 1942 г.</ref>. Εκείνη την ημέρα, ο Γιερόμινκο μετέφερε στην περιοχή του εργοστασίου «Κόκκινος Οκτώβρης» την 45η μεραρχία, με μερικά άρματα μάχης της 235ης ταξιαρχίας τεθωρακισμένων<ref name=Samsonov42/>. Παράλληλα, εκείνες τις ημέρες, στους δρόμους του Στάλινγκραντ βρέθηκε η πάρακάτω ανακοίνωση: «Σύμφωνα με διάταγμα της γερμανικής διοίκησης, όλος ο αρτιμελής πληθυσμός ηλικίας 13 ετών και άνω υποχρεώνεται να εγγραφεί (μέχρι τις 1 Νοεμβρίου) στην Κομμαντατούρα για να σταλθεί σε εργασία. Όποιος δεν τηρήσει το διάταγμα, θα μεταφερθεί μετά βίας στον τόπο εργασίας»<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_8.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (12-13 сентября – 18 ноября), см. 29 октября</ref>.

 

 

 

Στις 5 Νοεμβρίου, το Σοβιέτ Αντιπροσώπων των Εργαζομένων γιόρτασε την 25η επέτειο της [[Ρωσική Επανάσταση#Η Οκτωβριανή Επανάσταση|Οκτωβριανής Επανάστασης]] σε ένα από τα ναυπηγεία της πόλης. Ο στρατηγός Σουμίλοφ, διοικητής της 64ης Στρατιάς, κατά τη διάρκεια του λόγου του, τόνισε τη βοήθεια των πολιτών στην άμυνα του Στάλινγκραντ<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 5 ноября</ref>. Ο [[Ουίνστον Τσώρτσιλ]], σε επιστολή του, έγραψε: «Επιτρέψτε μου να Σας εκφράσω, Κύριε Στάλιν, τα συγχαρητήρια μας για τη δοξασμένη, για αιώνες, άμυνα του Στάλινγκραντ και για την αποφασιστική αποτυχία της δεύτερης εκστρατείας του Χίτλερ στη Ρωσία»<ref>[http://www.hrono.ru/libris/stalin/sc42_80.php Переписка Председателя Совета Министров СССР], 1941-1945 гг, № 80, Получено 5 ноября 1942 года, «ЛИЧНОЕ И СЕКРЕТНОЕ ПОСЛАНИЕ ОТ ПРЕМЬЕР-МИНИСТРА г-на УИНСТОНА ЧЕРЧИЛЛЯ г-ну СТАЛИНУ», пункт 4</ref>. Την επόμενη μέρα, οι υπερασπιστές του Στάλινγκραντ έλαβαν νέες μεραρχίες, ενώ οι Γερμανοί ετοίμαζαν αντιαρματικά και αντιπεζικά εμπόδια<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 6 ноября</ref>. Στις 7 Νοεμβρίου, ο Κομισάριος Αμύνης της ΕΣΣΔ εξέδωσε τη Διαταγή 345, στην οποία περιέγραψε την πορεία του Κόκκινου Στρατού το 1942, ενώ επίσης απαίτησε την «εκκαθάριση της σοβιετικής γης από τη χιτλερική βρώμα»<ref>[http://www.sovunion.info/stalin/index.shtml?15_63 Приказ НКО СССР № 345]</ref>. Εκείνη την ημέρα, οι Γερμανοί προσπάθησαν να διαλύσουν τη σοβιετική άμυνα στα εργοστάσια «Κόκκινος Οκτώβρης» και «Οδοφράγματα», ωστόσο, η 95η μεραρχία των Σοβιετικών απώθησε τις γερμανικές επιθέσεις<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 7 ноября</ref>. Στις 8 Νοεμβρίου, η μεραρχία του Λιούντνικοφ σταμάτησε επίθεση των γερμανικών αρμάτων μάχης και των [[Γρεναδιέρος|γρεναδιέρων]]<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 8 ноября</ref>, αλλά, στις 9 Νοεμβρίου, η κατάσταση στο μέτωπο του Στάλινγκραντ χειροτέρευσε για τους Σοβιετικούς, καθώς ο Βόλγας πάγωσε - αυτό προκάλεσε προβλήματα στον εφοδιασμό των σοβιετικών μονάδων και στη μεταφορά των τραυματιών<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 9 ноября</ref>. Στις 10 Νοεμβρίου, στο επιτελείο της 57ης Στρατιάς διεξήχθη συνεδρία μεταξύ του Γενικού Επιτελείου της ΕΣΣΔ και της διοίκησης του Μετώπου του Στάλινγκραντ - εκεί συζητήθηκαν οι τελευταίες λεπτομέρειες της επιχείρησης «Ουρανός». Επίσης, εκείνη την μέρα έγινε γνωστό ότι τέθηκαν ξανά σε λειτουργία οι διαβάσεις στον Βόλγα<ref>[http://www.volgveteran.ru/st_9.php Сталинградский котёл - ХРОНИКА ОГНЕННЫХ ДНЕЙ (17 июля 1942 – 2 февраля 1943 г.г.). К 65-ю Великой Победы], 1942 (Ноябрь 1942-ого…), см. 10 ноября</ref>.

==== Δυνάμεις ====

 

 

==Σημειώσεις==

 

==Παραπομπές==

 

==Βιβλιογραφία==