Ανταρκτική: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 45 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Γραμμή 38:
Η '''Ανταρκτική''' είναι η νοτιότερη [[Ήπειροι|ήπειρος]] της [[Γη]]ς στην οποία βρίσκεται ο γεωγραφικός [[Νότιος Πόλος]]. Βρίσκεται στην [[Ανταρκτική (περιοχή)|Ανταρκτική]] περιοχή του [[Νότιο Ημισφαίριο|Νοτίου Ημισφαιρίου]], σχεδόν εξ ολοκλήρου νοτίως του [[Ανταρκτικός Κύκλος|Ανταρκτικού Κύκλου]], και περιβάλλεται από τον [[Νότιος Ωκεανός|Νότιο ωκεανό]]. Με έκταση 14,0 εκατομμύρια [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ. χλμ.]], είναι η πέμπτη μεγαλύτερη ήπειρος του πλανήτη μετά την [[Ασία]], την [[Αφρική]], τη [[Βόρεια Αμερική]] και τη [[Νότια Αμερική]]. Για σύγκριση, η Ανταρκτική έχει το διπλάσιο μέγεθος της [[Αυστραλία]]ς. Περίπου το 98% της επιφάνειας της Ανταρκτικής είναι καλυμμένη από [[πάγος|πάγο]] με μέσο πάχος τουλάχιστον 1,9 χιλιόμετρα.
 
Η Ανταρκτική είναι, κατά μέσο όρο, η πιο κρύα, η ξηρότερη, και η πιο ανεμώδης ήπειρος, ενώ έχει και το υψηλότερο μέσο [[υψόμετρο]] από όλες τις άλλες ηπείρους.<ref>{{cite web|author=National Satellite, Data, and Information Service|title=National Geophysical Data Center|publisher=Government of the United States|url=http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/image/2minrelief.html|accessdate=9 Ιουνίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060613001502/http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/image/2minrelief.html|archivedate=13 Ιουνίου 2006 <!-06-DASHBot-->13|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Η Ανταρκτική θεωρείται [[έρημος]], με ετήσιες [[υετός|κατακρημνίσεις]] μόλις 200&nbsp;mm κατά μήκος των ακτών, και πολύ λιγότερο στην ενδοχώρα.<ref>{{cite web|author=Joyce, C. Alan|url=http://www.worldalmanac.com/blog/2007/01/the_world_at_a_glance_surprisi.html|title=The World at a Glance: Surprising Facts|work=The World Almanac|date=18 Ιανουαρίου 2007|accessdate=7 Φεβρουαρίου 2009|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090304001123/http://www.worldalmanac.com/blog/2007/01/the_world_at_a_glance_surprisi.html|archivedate=4 Μαρτίου 2009 <!-03-DASHBot-->04|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Η θερμοκρασία στην Ανταρκτική έχει φτάσει και -93&nbsp;°C. Δεν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι, κατοικούν όμως από 1.000 έως 5.000 άνθρωποι σε όλη τη διάρκεια του χρόνου σε ερευνητικούς σταθμούς που υπάρχουν διάσπαρτοι στην ήπειρο. Μόνο προσαρμοσμένοι στο κρύο οργανισμοί μπορούν να ζήσουν στην Ανταρκτική, μεταξύ των οποίων πολλά είδη [[φύκη|φυκών]], [[ζώο|ζώων]] (για παράδειγμα [[ακάρεα]], [[νηματώδη]], [[Πιγκουίνος|πιγκουίνοι]], [[φώκιες]] και [[βραδύπορα]]), [[βακτήρια]], [[μύκητες]], [[φυτά]] και [[πρώτιστα]]. Η βλάστηση, όπου εμφανίζεται, είναι τύπου [[τούνδρα]]ς.
 
Η πρώτη επιβεβαιωμένη θέαση της ηπείρου είναι κοινώς αποδεκτό ότι συνέβη το 1820 από τη ρωσική αποστολή του [[Φάμπιαν Γκότλιμπ φον Μπέλινγκσχαουζεν]] και του [[Μιχαήλ Πετρόβιτς Λάζαρεφ|Μιχαήλ Λαζάρεφ]] στο ''[[Βοστόκ (πολεμικό πλοίο)|Βοστόκ]]'' και το ''[[Μίρνι (πολεμικό πλοίο)|Μίρνι]]'', αν και υπήρχαν μύθοι και υποθέσεις για μία ''[[Terra Australis]]'' («Νότια Γη») από την αρχαιότητα. Η ήπειρος ωστόσο έμεινε εν γένει παραμελημένη για το υπόλοιπο του 19ου αιώνα εξαιτίας του εχθρικού περιβάλλοντος, της έλλειψης πόρων και της απομόνωσης. Η [[Συνθήκη της Ανταρκτικής]] υπογράφηκε το 1959 από 12 κράτη, και μέχρι τώρα την έχουν υπογράψει 53. Η συνθήκη απαγορεύει στρατιωτικές δραστηριότητες και εξόρυξη ορυκτών, πυρηνικές εκρήξεις και διάθεση πυρηνικών αποβλήτων, ενώ υποστηρίζει την επιστημονική έρευνα και προστατεύει την [[οικοζώνη]] της ηπείρου. Συνεχιζόμενα πειράματα διεξάγονται από πάνω από 4.000 επιστήμονες από διάφορες χώρες.
Γραμμή 48:
Η πίστη για την ύπαρξη μιας ''Terra Australis'', μιας τεράστιας ηπείρου στον άπω νότο της υδρογείου ώστε να «εξισορροπεί» τις βόρειες ηπείρους της Ευρώπης, της Ασίας και της Βορείου Αμερικής, υπάρχει από τα χρόνια του [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Πτολεμαίου]] (1ος αιώνας μ.Χ.), ο οποίος πρότεινε την ιδέα προκειμένου να διατηρηθεί η [[συμμετρία]] όλων των γνωστών μαζών γης του κόσμου. Ακόμη και στα τέλη του 17ου αιώνα, και αφού είχε διαπιστωθεί ότι η Νότια Αμερική και η Αυστραλία δεν ήταν τμήματα της θρυλούμενης «Ανταρκτικής», οι γεωγράφοι πίστευαν ότι η ήπειρος ήταν πολύ μεγαλύτερη από το πραγματικό της μέγεθος.
 
Οι ευρωπαϊκοί χάρτες εξακολουθούσαν να δείχνουν αυτή την υποθετική γη μέχρι που τα πλοία του [[Τζέιμς Κουκ]], [[HMS Resolution (1771)|HMS ''Resolution'']] και ''[[HMS Adventure (1771)|Adventure]]'' διέσχισαν τον Ανταρκτικό Κύκλο στις 17 Ιανουαρίου του 1773, τον Δεκέμβριο του 1773 και ξανά τον Ιανουάριο του 1774.<ref>{{cite web|publisher=The Mariners' Museum|title=Age of Exploration: John Cook|url=http://www.mariner.org/educationalad/ageofex/cook.php|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060207175624/http://www.mariner.org/educationalad/ageofex/cook.php<!|archivedate=2006-02- Bot retrieved archive 07|url-->|archivedatestatus=7 Φεβρουαρίου 2006live}}</ref> Ο Κουκ έφτασε σε απόσταση 121 χλμ. από τις ακτές τις Ανταρκτικής πριν οπισθοχωρήσει ενόψει του πάγου τον Ιανουάριο του 1773.<ref>James Cook, ''The Journals'', edited by Philip Edwards. Penguin Books, 2003, σ. 250.</ref> Η πρώτη επιβεβαιωμένη θέαση της Ανταρκτικής μπορεί να εντοπιστεί στα πληρώματα τριών διαφορετικών πλοίων. Σύμφωνα με διάφορους οργανισμούς (το [[Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών]] (NSF) των ΗΠΑ,<ref>{{cite web|author=U.S. Antarctic Program External Panel of the National Science Foundation|title=Antarctica—Past and Present|url=http://www.nsf.gov/pubs/1997/antpanel/antpan05.pdf|publisher=Government of the United States|accessdate=6 Φεβρουαρίου 2006|format=PDF|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060217231018/http://www.nsf.gov/pubs/1997/antpanel/antpan05.pdf|archivedate=17 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->17|deadurl=no|url-status=live}}</ref> την [[NASA]],<ref>{{cite web|url=http://quest.arc.nasa.gov/antarctica/background/NSF/palmer.html|title=Nathaniel Brown Palmer, 1799–1877|author=Guthridge, Guy G|publisher=Government of the United States, National Aeronautics and Space Administration|accessdate=6 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060202101525/http://quest.arc.nasa.gov/antarctica/background/NSF/palmer.html|archivedate=2 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->02|deadurl=no|url-status=dead}}</ref> το [[Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο]],<ref>{{cite web|url=http://arcane.ucsd.edu/pstat.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060210005949/http://arcane.ucsd.edu/pstat.html|archivedate=10 Φεβρουαρίου 2006-02-10|title=Palmer Station|publisher=University of the City of San Diego|accessdate=3 Μαρτίου 2008|url-status=dead}}</ref> και άλλες πηγές),<ref>{{cite web|url=http://www.south-pole.com/p0000052.htm|title=An Antarctic Time Line: 1519–1959|work=South-Pole.com|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060210234646/http://www.south-pole.com/p0000052.htm|archivedate=10 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->10|deadurl=no|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ku-prism.org/polarscientist/timeline/antarcticexplorers1800.html|title=Antarctic Explorers Timeline: Early 1800s|publisher=Polar Radar for Ice Sheet Measurements (PRISM)|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006}}</ref> πλοία τριών καπετάνιων αντίκρισαν την Ανταρκτική το 1820: του [[Φάμπιαν Γκότλιμπ φον Μπέλινγκσχαουζεν]] ([[εσθονοί|εσθονικής]] καταγωγής πλοίαρχος του [[Αυτοκρατορικό Ρωσικό Ναυτικό|Αυτοκρατορικού Ρωσικού Ναυτικού]]), του [[Έντουαρντ Μπράνσφιλντ]] ([[ιρλανδοί|ιρλανδικής]] καταγωγής πλοίαρχος του [[Βασιλικό Ναυτικό|Βασιλικού Ναυτικού]]) και του [[Ναθάνιελ Πάλμερ]] (αμερικανός κυνηγός φώκιας από το [[Στόνιγκτον (Κονέκτικατ)|Στόνινγκτον]] του [[Κονέκτικατ]]). Ο φον Μπέλινγκσχαουζεν είδε την Ανταρκτική στις 27 Ιανουαρίου 1820, τρεις μέρες πριν αντικρίσει γη ο Μπράνσφιλντ, και δέκα μήνες πριν την δει ο Πάλμερ, τον Νοέμβριο του 1820. Εκείνη την ημέρα η αποστολή της οποίας ηγούνταν ο φον Μπέλινγκσχαουζεν και ο [[Μιχαήλ Πετρόβιτς Λάζαρεφ|Μιχαήλ Λαζάρεφ]] στα πλοία ''[[Βοστόκ (πολεμικό πλοίο)|Βοστόκ]]'' και ''[[Μίρνι (πολεμικό πλοίο)|Μίρνι]]'' έφτασε σε απόσταση 32 χλμ. από την ηπειρωτική χώρα της Ανταρκτικής και αντίκρισε πεδία πάγου. Η πρώτη καταγεγραμμένη απόβαση στην ηπειρωτική Ανταρκτική έγινε από τον Αμερικανό κυνηγό φώκιας [[Τζον Ντέιβις (κυνηγός)|Τζον Ντέιβις]] στην [[Δυτική Ανταρκτική]] στις 7 Φεβρουαρίου 1821, αν και κάποιοι ιστορικοί το αμφισβητούν.
 
Στις 22 Ιανουαρίου 1840, δύο μέρες μετά την ανακάλυψη της ακτής δυτικά των [[Νήσοι Μπάλενι|Νήσων Μπάλενι]], κάποια μέλη του πληρώματος της αποστολής του 1837-1840 του [[Ζυλ Ντυμόν ντ' Ουρβίλ]] αποβιβάστηκαν στην υψηλότερη νησίδα<ref>[http://www.ats.aq/documents/ATCM29/wp/ATCM29_wp019_f.doc {{fr}} ''Proposition de classement du rocher du débarquement dans le cadre des sites et monuments historiques''], Antarctic Treaty Consultative meeting 2006, σημείωση 4</ref> μιας [[Νήσοι Ντυμουλέν|συστάδας βραχονησίδων]] περίπου 4 χλμ. από το [[Ακρωτήριο Γκεοντεζί]] (''Geodesie'', γαιωδαισία) στην ακτή της [[Αδελία Γη|Αδελίας Γης]] όπου πήραν δείγματα ορυκτών, φυκών και ζώων.<ref>[http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k97685c.image.f2.langFR {{fr}} ''Voyage au Pôle sud et dans l'Océanie sur les corvettes "l'Astrolabe" et "la Zélée", exécuté par ordre du Roi pendant les années 1837-1838-1839-1840 sous le commandement de M. J. Dumont-d'Urville, capitaine de vaisseau''], Paris, Gide publisher, 1842-1846, τόμος 8, σ. 149-152, ιστότοπος της Gallica, BNF.</ref>
Γραμμή 56:
[[File:TheSouthernParty.jpg|thumb|left|Η ομάδα της [[αποστολή Νιμρόντ|Αποστολής Νιμρόντ]] στο Νότιο Πόλο (από αριστερά προς τα δεξιά): [[Φρανκ Γουάιλντ|Γουάιλντ]], [[Έρνεστ Σάκλετον|Σάκλετον]], [[Έρικ Μάρσαλ|Μάρσαλ]] και [[Τζέιμσον Άνταμς|Άνταμς]].]]
 
Ο εξερευνητής [[Τζέιμς Κλαρκ Ρος]] διέσχισε την [[Θάλασσα Ρος]] και ανακάλυψε τη [[Νήσος Ρος|Νήσο Ρος]] (αμφότερα ονομάστηκαν προς τιμήν του) το 1841. Έπλευσε κατά μήκος ενός τεράστιου τείχους πάγου που αργότερα ονομάστηκε [[Παγοκρηπίδα Ρος]]. Τα όρη [[Όρος Έρεβος|Έρεβος]] και [[Όρος Τρόμος|Τρόμος]] ονομάστηκαν από τα δύο πλοία της αποστολής του: [[HMS Erebus (1826)|HMS ''Erebus'']] και ''[[HMS Terror (1813)|Terror]]''.<ref>{{cite web|url=http://www.south-pole.com/p0000081.htm|title=South-Pole – Exploring Antarctica|work=South-Pole.com|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060214042438/http://www.south-pole.com/p0000081.htm|archivedate=14 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->14|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Ο [[Μερκάτορ Κούπερ]] αποβιβάστηκε στην [[Ανατολική Ανταρκτική]] στις 26 Ιανουαρίου 1853.<ref>{{cite web|url=http://www.antarctic-circle.org/firsts.htm|title=Antarctic Circle – Antarctic First|date=9 Φεβρουαρίου 2005|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060208102813/http://www.antarctic-circle.org/firsts.htm|archivedate=8 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->08|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Κατά την [[Αποστολή Νιμρόντ]], της οποίας ηγούνταν ο [[Έρνεστ Σάκλετον]], το 1907, ομάδες υπό την καθοδήγηση του [[Έντζουορθ Ντέιβιντ]] έγιναν οι πρώτοι που ανέβηκαν στο όρος Έρεβος και έφτασαν στον [[Νότιος Μαγνητικός Πόλος|Νότιο Μαγνητικό Πόλο]]. Ο [[Ντάγκλας Μόσον]], ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία της ομάδας του Μαγνητικού Πόλου στην επικίνδυνη επιστροφή της, ηγήθηκε και σε διάφορες άλλες αποστολές μέχρι να αποσυρθεί το 1931.<ref>{{cite web|url=http://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/history/people-of-antarctic-history/tannatt-edgeworth-david|title=Tannatt William Edgeworth David|publisher=Australian Antarctic Division|accessdate=27 Σεπτεμβρίου 2010|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20100929041848/http://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/history/people-of-antarctic-history/tannatt-edgeworth-david|archivedate=29 Σεπτεμβρίου 2010 <!-09-DASHBot-->29|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Ο Σάκλετον και τρία ακόμη μέλη της αποστολής του, στο διάστημα Δεκμβρίου 1908 – Φεβρουαρίου 1909 έγιναν οι πρώτοι που διέσχισαν την Παγοκρηπίδα Ρος, οι πρώτοι που διέσχισαν την Υπερανταρκτική Οροσειρά (μέσω του [[Παγετώνας Μπίαρντμορ|Παγετώνα Μπίαρντμορ]], και οι πρώτοι που πάτησαν στο Υψίπεδο του Νοτίου Πόλου. Μία [[αποστολή του Αμούνδσεν στον Νότιο Πόλο|αποστολή]] υπό την ηγεσία του Νορβηγού πολικού εξερευνητή [[Ρόαλντ Αμούνδσεν]] από το πλοίο ''[[Φραμ]]'' έγινε η πρώτη που προσέγγισε τον γεωγραφικό Νότιο Πόλο στις 14 Δεκεμβρίου 1911, χρησιμοποιώντας μία διαδρομή από τον [[Κόλπος των Φαλαινών|Κόλπο των Φαλαινών]] και διασχίζοντας τον [[Παγετώνας Άξελ Χάιμπεργκ|Παγετώνα Άξελ Χάιμπεργκ]].<ref>{{cite web|url=http://www.south-pole.com/p0000101.htm|title=Roald Amundsen|publisher=South-Pole.com|accessdate=9 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060205054029/http://www.south-pole.com/p0000101.htm|archivedate=5 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->05|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Ένα μήνα αργότερα, η καταδικασμένη [[Αποστολή Terra Nova|αποστολή του Σκοτ]] έφτασε στον πόλο.
 
Ο [[Ρίτσαρντ Ε. Μπερντ]] ηγήθηκε διαφόρων αποστολών στην Ανταρκτική με αεροπλάνο, τις δεκαετίας του 1930 και 1940. Έγινε πρωτοπόρος στις μηχανοκίνητες μεταφορές στην ήπειρο ενώ έκανε και εκτεταμένες βιολογικές και γεωλογικές έρευνες.<ref>{{cite web|url=http://www.70south.com/information/antarctic-history/explorers/richardbyrd|title=Richard Byrd|work=70South.com|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20071011225212/http://www.70south.com/information/antarctic-history/explorers/richardbyrd|archivedate=11 Οκτωβρίου 2007-10-11|url-status=dead}}</ref> Ωστόσο μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 1956 δεν ξαναπάτησε κανείς στον Νότιο Πόλο, οπότε μία ομάδα του Αμερικανικού Ναυτικού υπό την ηγεσία του υποναύαρχου [[Τζορτζ Τζ. Ντούφεκ]] προσγειώθηκε εκεί επιτυχώς με αεροσκάφος.<ref>{{cite web|url=http://www.history.navy.mil/wars/datesoct.htm|title=Dates in American Naval History: October|work=Naval History and Heritage Command|publisher=United States Navy|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060130074910/http://www.history.navy.mil/wars/datesoct.htm|archivedate=30 Ιανουαρίου 2006 <!-01-DASHBot-->30|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Ο πρώτος άνθρωπος που έπλευσε μόνος του μέχρι την Ανταρκτική ήταν ο νεοζηλανδός [[Ντέιβιντ Χένρι Λιούις]], με το δεκάμετρο ατσαλένιο ιστιοφόρο του ''Ice Bird''.{{-}}
Γραμμή 97:
[[File:Antarctica surface.jpg|thumb|left|Υψομετρικός χάρτης της Ανταρκτικής.]]
 
Περίπου 98% της Ανταρκτικής καλύπτεται από το [[Ανταρκτικό παγοκάλυμμα]], ένα παγοκάλυμμα με μέσο πάχος τουλάχιστον 1,9 χλμ. Η ήπειρος έχει περίπου το 90% του πάγου του πλανήτη (και συνεπώς το 70% του [[πόσιμο νερό|πόσιμου νερού]] του κόσμου). Αν όλος αυτός ο πάγος έλιωνε, η στάθμη της θάλασσας θα ανέβαινε περίπου 60 μέτρα.<ref name="howstuffworks">{{cite web|url=http://science.howstuffworks.com/question473.htm|title=How Stuff Works: polar ice caps|publisher=howstuffworks.com|accessdate=12 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060204205054/http://science.howstuffworks.com/question473.htm|archivedate=4 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->04|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Στο μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού της ηπείρου, η [[βροχόπτωση]] είναι πολύ χαμηλή, σχεδόν 20&nbsp;mm ανά έτος. Σε λίγες περιοχές [[μπλε πάγος|μπλε πάγου]] η βροχόπτωση είναι μικρότερη από την απώλεια μάζας λόγω [[εξάχνωση]]ς και έτσι η τοπική ισορροπία μάζας είναι αρνητική. Στις [[Ξηρές Κοιλάδες ΜακΜέρντο|ξηρές κοιλάδες]] παρατηρείται το ίδιο φαινόμενο πάνω από βραχώδη βάση, με αποτέλεσμα ένα ξηρό τοπίο.
 
Η [[Δυτική Ανταρκτική]] καλύπτεται από το [[Παγοκάλυμμα της Δυτικής Ανταρκτικής]]. Το παγοκάλυμμα έχει προκαλέσει πρόσφατα το ενδιαφέρον λόγω της ρεαλιστικής, αν και μικρής, πιθανότητας κατάρρευσής του. Αν καταρρεύσει, [[αλλαγή στάθμης της θάλασσας|η στάθμη των ωκεανών]] θα ανέβαινε κατά μερικά μέτρα σε σχετικά [[γεωλογικός χρόνος|γεωλογικώς μικρή]] περίοδο χρόνου, πιθανώς σε μερικούς αιώνες. Αρκετές ροές πάγου, που αποτελούν το 10% του στρώματος πάγου, ρέουν προς μία από τις πολλές παγοκρηπίδες.
Γραμμή 107:
Στην Ανταρκτική βρίσκονται πάνω από 70 λίμνες στη βάση του ηπειρωτικού παγοκαλύμματος. Η [[Λίμνη Βοστόκ]], η οποία ανακαλύφθηκε κάτω από τον ρωσικό [[Σταθμός Βοστόκ|Σταθμό Βοστόκ]] το 1996, είναι η μεγαλύτερη από τις [[υποπαγετώνια λίμνη|υποπαγετώνιες λίμνες]]. Παλαιότερα πιστεύονταν ότι η λίμνη ήταν στεγανή για 500.000 έως ένα εκατομμύριο χρόνια, όμως πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι αρκετά συχνά υπάρχουν μεγάλες ροές νερού από την μία λίμνη στην άλλη.<ref name="Briggs2006">{{cite news|last=Briggs|first=Helen|date=19 Απριλίου 2006|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4908292.stm|title=Secret rivers found in Antarctic|publisher=BBC News|accessdate=7 Φεβρουαρίου 2009 }}</ref>
 
Υπάρχουν κάποια στοιχεία, με την μορφή [[πυρήνας πάγου|πυρήνων πάγου]] που εξορύχτηκαν από 400 m πάνω από την επιφάνεια του νερού, για το ότι η Λίμνη Βοστόκ ενδεχομένως περιέχει [[μικροοργανισμός|μικροβιακή ζωή]]. Η παγωμένη επιφάνεια της λίμνης έχει ομοιότητες με τον δορυφόρο του [[Δίας (πλανήτης)|Δία]], [[Ευρώπη (δορυφόρος)|Ευρώπη]]. Αν ανακαλυφθεί ζωή στη Λίμνη Βοστόκ, θα ενισχύσει θέση για την πιθανότητα ζωής στην Ευρώπη.<ref>{{cite web|url=http://www.nsf.gov/od/lpa/news/02/lvostok.htm|title=Lake Vostok|publisher=United States National Science Foundation|accessdate=13 Φεβρουαρίου 2006}} and {{cite web|url=http://nai.arc.nasa.gov/news_stories/news_print.cfm?ID=172|title=Focus on Europa|publisher=NASA|date=13 Απριλίου 2001|author=Bortman, Henry|accessdate=12 Ιανουαρίου 2012 }}</ref> Το 2008, η ΝΑΣΑ ξεκίνησε αποστολή στην [[Λίμνη Ούντερζέε]], ψάχνοντας για [[Ακραιόφιλο|εξτρεμόφιλα]] στα υψηλής αλκαλικότητας νερά της. Αν βρεθούν τέτοιοι οργανισμοί θα ενισχύσουν περαιτέρω την θέση για πιθανότητα εξωγήινης ζωής σε εξαιρετικά ψυχρά, πλούσια σε μεθάνιο περιβάλλοντα.<ref name="NASA-CloroxLake">{{cite web|url=http://science.nasa.gov/headlines/y2008/07feb_cloroxlake.htm|title=Extremophile Hunt Begins|work=Science News|publisher=NASA|accessdate=22 Οκτωβρίου 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100323002712/http://science.nasa.gov/headlines/y2008/07feb_cloroxlake.htm|archivedate=2010-03-23|url-status=dead}}</ref> Στην Αναρκτική έχει σημειωθεί η πλέον χαμηλή [[θερμοκρασία]] στον πλανήτη με -93,2&nbsp;°C / πολύ χαμηλότερη και από αυτή που καταγράφηκε στο [[Οϊμιάκον]] της [[Σιβηρία]]ς, όπου έχει καταγραφεί θερμοκρασία -67,7&nbsp;°C.
 
==Γεωλογία==
Γραμμή 118:
 
====Μεσοζωική περίοδος (250–65 Ma)====
Ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης θέρμανσης του κλίματος οι πολικοί πάγοι έλιωσαν και το μεγαλύτερο μέρος της Γκοντβάνα μετατράπηκε σε έρημο. Στην Ανατολική Ανταρκτική, εγκαθιδύθηκαν τα [[πτεριδοσπερματόφυτα]], ενώ την ίδια περίοδο εναποτέθηκαν μεγάλες ποσότητες ψαμμίτη και σχιστόλιθου. Τα [[συναψιδωτά]], κοινώς γνωστά ως θηλαστικόμορφα ερπετά, ήταν κοινά στην Ανταρκτική κατά την [[ύστερη Πέρμια]] και [[πρώιμη Τριαδική]], όπως το ''[[Lystrosaurus]]''. Η Ανταρκτική Χερσόνησος άρχισε να σχηματίζεται κατά την διάρκεια της [[Ιουράσια περίοδος|Ιουράσιας περιόδου]] (206–146&nbsp;Ma), και τα νησιά αναδύθηκαν σταδιακά από τον ωκεανό. Τα δέντρα του γένους ''[[Ginko]]'' και αυτά της τάξης [[Cycadales]] αυθονούσαν αυτή την περίοδο. Στη Δυτική Ανταρκτική, κυριαρχούσαν τα δάση [[κωνοφόρο δέντρο|κωνοφόρων]] σε όλη την διάρκεια της [[Κρητιδική περίοδος|Κρητιδικής περιόδου]] (146–65&nbsp;Ma), αν και οι [[νότιες οξιές]] (''Nothofagus'') άρχισαν να καταλαμβάνουν την περιοχή προς το τέλος της περιόδου. Οι [[Αμμωνίτης (μαλάκιο)|αμμωνίτες]] ήταν κοινοί στις θάλασσες γύρω από την Ανταρκτική, ενώ υπήρχαν και δεινόσαυροι, αν και μόνο τρία [[γένος (βιολογία)|γένη]] δεινοσαύρων έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα (''[[Cryolophosaurus]]'' και ''[[Glacialisaurus]]'' από τον [[σχηματισμός Χάνσον|Σχηματισμό Χάνσον]],<ref name="SmithPol2007">{{cite journal|last=Smith|first=Nathan D.|last2=Pol|first2=Diego|year=2007|title=Anatomy of a basal sauropodomorph dinosaur from the Early Jurassic Hanson Formation of Antarctica|journal=Acta Palaeontologica Polonica|volume=52|issue=4|pages=657–674|url=http://www.app.pan.pl/archive/published/app52/app52-657.pdf|format=PDF }}</ref> και ''[[Antarctopelta]]'').<ref>{{cite web|author=Leslie, Mitch|title=The Strange Lives of Polar Dinosaurs|url=http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/polar-dinosaurs-200712.html|publisher=Smithsonian Magazine|date=Δεκέμβριος 2007|accessdate=24 Ιανουαρίου 2008|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20080130062646/http://www.smithsonianmag.com/history-archaeology/polar-dinosaurs-200712.html|archivedate=30 Ιανουαρίου 2008 <!-01-DASHBot-->30|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου άρχισε η Γκοντβάνα να διασπάται.
 
====Διάσπαση της Γκοντβάνα (160–23 Ma)====
Η ψύξη της Ανταρκτικής έγινε σταδιακά, καθώς η μετακίνηση των ηπείρων άλλαξε τα ωκεάνια ρεύματα από τα κατά μήκος (ισημερινός προς πόλους) τα οποία εξίσωσαν τη θερμοκρασία, σε κατά πλάτος ρεύματα που διατηρούσαν και όξυναν τις θερμοκρασιακές διαφορές.
 
Η Αφρική χωρίστηκε από την Ανταρκτική περίπου 160&nbsp;Ma, ακολουθούμενη από την [[Ινδική υποήπειρος|Ινδική υποήπειρο]], στην πρώιμη Κρητιδική (περίπου 125&nbsp;Ma). Γύρω στα 65&nbsp;Ma, η Ανταρκτική (ακόμη συνδεδεμένη με την Αυστραλία) είχε ακόμη τροπικό έως υποτροπικό κλίμα, καθώς και [[μαρσιποφόρα]] [[πανίδα]]. Περί τα 40&nbsp;Ma, η Αυστραλία και η [[Νέα Γουινέα]] αποχωρίστηκαν από την Ανταρκτική, και έτσι τα κατά πλάτος ρεύματα απομόνωσαν την Ανταρκτική από την Αυστραλία, και άρχισε να εμφανίζεται ο πρώτος πάγος. Κατά το [[Γεγονός μαζικού αφανισμού|γεγονός μαζικής εξαφάνισης]] [[συμβάν εξαφάνισης Ηώκαινου-Ολιγόκαινου|Ηώκαινου-Ολιγόκαινου]] 34&nbsp;Ma πριν, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα έχει βρεθεί ότι ήταν στα 760 ppm<ref>{{cite web|url=http://www.physorg.com/news172072921.html|title=New CO2 data helps unlock the secrets of Antarctic formation|publisher=Physorg.com|date=|accessdate=26 Ιουλίου 2011|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110715082838/http://www.physorg.com/news172072921.html|archivedate=15 Ιουλίου 2011 <!--DASHBot07-->15|deadurl=no|url-status=live}}</ref> και με πτωτική πορεία από το επίπεδο των χιλιάδων ppm που ήταν πριν. Γύρω στα 23&nbsp;Ma, άνοιξε το [[Πέρασμα Ντρέικ]] μεταξύ Ανταρκτικής και Νοτίου Αμερικής, που είχε σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση του [[Ανταρκτικό Περιπολικό Ρεύμα|Ανταρκτικού Περιπολικού Ρεύματος]], το οποίο απομόνωσε εντελώς την ήπειρο. Μοντέλα των αλλαγών που έγιναν υποδεικνύουν ότι τα μειούμενα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα έγιναν πιο ραγδαία.<ref name="DeContoPollard2003">{{cite journal|last1=DeConto|first1=Robert M.|last2=Pollard|first2=David|title=Rapid Cenozoic glaciation of Antarctica induced by declining atmospheric CO<sub>2</sub>|journal=Nature|volume=421|pages=245–9|date=16 Ιανουαρίου 2003|url=http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6920/abs/nature01290.html|doi=10.1038/nature01290|accessdate=19 Οκτωβρίου 2009|issue=6920|pmid=12529638 }}</ref> Ο πάγος άρχισε να απλώνεται, αντικαθιστώντας τα δάση που μέχρι τότε κάλυπταν την ήπειρο. Από τα 15&nbsp;Ma πριν, η ήπειρος είναι κατά κύριο λόγο καλυμμένη με πάγο,<ref name="Trewby2002">{{cite book|editor-last=Trewby|editor-first=Mary|year=2002|month=Σεπτέμβριος|title=Antarctica: An Encyclopedia from Abbott Ice Shelf to Zooplankton|publisher=Firefly Books|isbn=1-55297-590-8 }}</ref> ενώ το Ανταρκτικό παγοκάλυμμα έφτασε τη σημερινή του έκταση γύρω στα 6&nbsp;Ma πριν.
 
====Νεογενής περίοδος (23–0.05 mya)====
Το 1986, ο Πίτερ Γουέμπ και ομάδα παλαιοντολόγων του [[Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο|Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο]] ανακάλυψαν τα κατάλοιπα ενός εκτεταμένου εύκρατου δάσους το οποίο άνθισε 640 χιλιόμετρα από τον Νότιο Πόλο 3 εκατομμύρια χρόνια πριν.<ref>[httphttps://archive.is/20120710142347/findarticles.com/p/articles/mi_m1200/is_v129/ai_4164401/ Wesibrd, S., A forest grows in Antarctica – an extensive forest may have flourished about 3 million years ago, Science News, Μάρτιος 1986]. Findarticles.com (1986-03-08). Ανακτήθηκε 19 Ιούλιος 2011.</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.abc.net.au/science/articles/2004/11/09/1239175.htm|title=Antarctic Forests Reveal Ancient Trees|author=O'Hanl, Larry|first=|date=9 Νοεμβρίου 2004|work=|newspaper=Discovery News|archive-url=https://web.archive.org/web/20110628230903/http://dsc.discovery.com/news/briefs/20041101/leaves.html?ct=6817.32046957226|archive-date=28/6/2011|accessdate=31 Ιανουαρίου 2011|via=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.antarctica.ac.uk/about_antarctica/geography/rock/fossil-collection.php|title=Frozen in time: Fossils from the Antarctic|accessdate=31 Ιανουαρίου 2011|author=British Antarctic Survey|publisher=Natural Environment Research Council}}</ref>
 
===Γεωλογία της σημερινής Ανταρκτικής===
Γραμμή 159:
Το πρώτο παιδί που γεννήθηκε στη νότια πολική περιοχή ήταν η Νορβηγίδα Σολβέιγ Γκούνμπγιορκ Γιάκομπσεν, η οποία γεννήθηκε στο Γκρίτβιγκεν στις 8 Οκτωβρίου 1913, και η γέννησή της καταχωρήθηκε από τον Βρετανό ειρηνοδίκη της [[Νότια Γεωργία|Νότιας Γεωργίας]]. Ήταν κόρη του Φρίντθγιοφ Γιάκομπσεν, του βοηθού διαχειριστή του φαλαινοθηρικού σταθμού, και της Κλάρα Ολέτε Γιάκομπσεν. Ο Γιάκομπσεν έφτασε στο νησί το 1904 και έγινε διαχειριστής του Γκρίτβικεν, από το 1914 έως το 1921, ενώ δύο από τα παιδιά του γεννήθηκαν στο νησί.<ref>{{Cite book|author=Headland, Robert K. | title = The Island of South Georgia | publisher = Cambridge University Press | year = 1984 | isbn=978-0-521-25274-4 | oclc=473919719 |pages=12, 130}}</ref>
 
Ο [[Εμίλιο Μάρκος Πάλμα]] ήταν το πρώτο άτομο που γεννήθηκε νοτίως του [[60ός νότιος παράλληλος|60ού νότιου παράλληλου]] (το όριο της ηπείρου σύμφωνα με την [[Συνθήκη της Ανταρκτικής]]),<ref>Antarctic Treaty, Art. VI ("Area covered by Treaty"): "The provisions of the present Treaty shall apply to the area south of 60° South latitude."</ref> καθώς και ο πρώτος που γεννήθηκε στην ηπειρωτική χώρα της Ανταρκτικής, το 1978 στη [[Βάση Εσπεράνζα]], στην άκρη της Ανταρκτικής Χερσονήσου.<ref>{{Cite journal|title=missing|journal=Explorer's Gazette|url=http://www.oaea.net/Volume9,Issue1.pdf|volume=9|issue=1|author=Old Antarctic Explorers Association|date=|accessdate=2012-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110723231425/http://www.oaea.net/Volume9%2CIssue1.pdf|archivedate=2011-07-23|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|author=Bone, James|title=The power games that threaten world’s last pristine wilderness|publisher=The Times|date=13 Νοεμβρίου 2007}}</ref> Οι γονείς του είχαν σταλθεί μαζί με άλλες επτά οικογένειες από την κυβέρνηση της [[Αργεντινή]]ς ώστε να εξακριβωθεί αν η ήπειρος προσφέρονταν για οικογενειακή ζωή. Το 1984, ο Χουάν Πάμπλο Καμάτσο γεννήθηκε στο [[Σταθμός Φρέι Μοντάλβα|Σταθμό Φρέι Μοντάλβα]], όντας έτσι ο πρώτος χιλιανός που γεννήθηκε στην Ανταρκτική. Αρκετές βάσεις πλέον έχουν οικογένειες με παιδιά που πηγαίνουν σχολείο εκεί.<ref>{{cite web|url=http://antarcticsun.usap.gov/oldissues2002-2003/answer.html|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060211123941/http://antarcticsun.usap.gov/oldissues2002-2003/answer.html|archivedate=11 Φεβρουαρίου 2006-02-11|title=Questions to the Sun for the 2002-03 season|work=The Antarctic Sun|accessdate=9 Φεβρουαρίου 2006|url-status=dead}}</ref> Το 2009, έντεκα παιδιά γεννήθηκαν στην Ανταρκτική, οκτώ από τα οποία στην αργεντίνικη βάση [[βάση Εσπεράνζα|Εσπεράνζα]]<ref>{{cite web|title=Registro Civil Base Esperanza|url=http://www.ejercito.mil.ar/antartico/RegistroCivil.html|language=Spanish|publisher=Argentine Army}}</ref> και τρία στον χιλιανό Σταθμό Φρέι Μοντάλβα.<ref>{{cite web|author=Corporación de Defensa de la Soberanía|title=Derechos soberanos antárticos de Chile|url=http://www.soberaniachile.cl/derechos_soberanos_antarticos_de_chile.html|language=Spanish|accessdate=16 Νοεμβρίου 2011}}</ref>
 
== Βιοποικιλία ==
[[File:Emperor penguin.jpg|thumb|left|upright|[[Αυτοκρατορικός πιγκουίνος]] στη [[Θάλασσα Ρος]], Ανταρκτική.]]
 
Στην Ανταρκτική ζουν πολύ λίγα εδαφόβια [[σπονδυλωτά]].<ref>{{cite web|url=http://www.antarctica.ac.uk/about_antarctica/wildlife/land_animals/index.php|title=Land Animals of Antarctica|author=British Antarctic Survey|publisher=Natural Environment Research Council|accessdate=9 Νοεμβρίου 2008|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20081007225336/http://www.antarctica.ac.uk/about_antarctica/wildlife/land_animals/index.php|archivedate=7 Οκτωβρίου 2008 <!-10-DASHBot-->07|deadurl=no|url-status=dead}}</ref> Μεταξύ των ασπόνδυλων που ζουν στην ήπειρο περιλαμβάνονται μικροσκοπικά [[ακάρεα]] όπως το ''[[Alaskozetes antarcticus]]'', [[ψείρες]], [[νηματώδη]], [[βραδύπορα]], [[τροχόζωα]], [[κριλ]] και [[Κολλέμβολα]]. Το ανίκανο να πετάξει [[νηματόκερα|νηματόκερο]] ''[[Belgica antarctica]]'', με μέγεθος έως και 6&nbsp;mm, είναι το μεγαλύτερο καθαρά εδαφόβιο ζώο της Ανταρκτικής.<ref>{{cite web|title=Antarctic Bestiary – Terrestrial Animals|url=http://www.units.muohio.edu/cryolab/education/antarcticbestiary_terrestrial.htm#Belgica|publisher=Laboratory for Ecophysiological Cryobiology, Miami University|accessdate=22 Οκτωβρίου 2011|last1=Sandro |first1=Luke|last2=Constible |first2=Juanita}}</ref> Το πτηνό ''[[Pagodroma nivea]]'' είναι ένα από μόνο τρία που αναπαράγονται αποκλειστικά στην Ανταρκτική.<ref>{{cite web|url=http://www.birdlife.org/datazone/speciesfactsheet.php?id=3876&m=1|title=Snow Petrel Pagodroma nivea|publisher=BirdLife International|accessdate=20 Οκτωβρίου 2009}}</ref>
 
Υπάρχει ποικιλία θαλάσσιων ζώων που βασίζονται διατροφικά, άμεσα ή έμμεσα, στο φυτοπλαγκτόν. Μερικά από αυτό είναι [[πιγκουίνος|πιγκουίνοι]], [[γαλάζια φάλαινα|γαλάζιες φάλαινες]], [[όρκα|όρκες]], [[γιγάντιο καλαμάρι|γιγάντια καλαμάρια]] και [[ωταρίδες]]. Ο [[αυτοκρατορικός πιγκουίνος]] είναι ο μόνος πιγκουίνος που αναπαράγεται κατά την διάρκεια του χειμώνα στην Ανταρκτική, ενώ ο [[αδέλιος πιγκουίνος]] αναπαράγεται νοτιότερα από κάθε άλλο πιγκουίνο. Ο πιγκουίνος ''[[Eudyptes chrysocome]]'' έχει διακριτά πούπουλα γύρω από τα μάτια, δίνοντας την εντύπωση περίτεχνων βλεφαρίδων. Οι [[βασιλικοί πιγκουίνοι]], οι [[πιγκουίνος τζεντού|πιγκουίνοι τζεντού]] και οι [[γενειοφόρος πιγκουίνος|γενειοφόροι πιγκουίνοι]] επίσης αναπαράγονται στην Ανταρκτική.
 
Η ωταρίδα ''[[Arctocephalus gazella]]'' κυνηγήθηκε εκτεταμένα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα για το δέρμα της από βρετανούς και αμερικανούς. Η [[φώκια ουέντελ]], «[[αληθινή φώκια]]», που ονομάστηκε προς τιμήν του [[Τζέιμς Ουέντελ|Σερ Τζέιμς Ουέντελ]], διοικητή βρετανικών αποστολών κυνηγιού φώκιας στη [[Θάλασσα Ουέντελ]]. Το [[ανταρκτικό κριλ]], το οποίο συγκεντρώνεται σε μεγάλα κοπάδια, είναι το ακρογωνιαίο είδος του οικοσυστήματος του Νοτίου Ωκεανού και αποτελεί την τροφή για φάλαινες, φώκιες, [[φώκια λεοπάρδαλη|φώκιες λεοπαρδάλεις]], [[τριχωτή φώκια|τριχωτές φώκες]], [[καλαμάρι]]α, [[Notothenioidei|παγόψαρα]], πιγκουίνους, [[άλμπατρος]] και πολλά άλλα πτηνά.<ref>{{cite web|url=http://www.knet.co.za/antarctica/fauna_and_flora.htm|title=Creatures of Antarctica|accessdate=6 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20050214015049/http://www.knet.co.za/antarctica/fauna_and_flora.htm|archivedate=14 Φεβρουαρίου 2005-02-14|url-status=dead}}</ref>
 
Μία απογραφή της θαλάσσιας ζωής που έγινε κατά το [[Διεθνές Πολικό Έτος]] και η οποία απασχόλησε περίπου 500 ερευνητές, εκδόθηκε το 2010. Η έρευνα ήταν μέρος της παγκόσμιας [[Απογραφή της Θαλάσσιας Ζωής|Απογραφής της Θαλάσσιας Ζωής]] (''Census of Marine Life'', CoML) και αποκάλυψε αρκετά αξιοσημείωτα ευρήματα. Πάνω από 235 θαλάσσιοι οργανισμοί ζουν και στις δύο πολικές περιοχές έχοντας γεφυρώσει απόσταση 12.000 χλμ. Κάποια μεγάλα ζώα, όπως κάποια κητώδη και πτηνά κάνουν το ταξίδι μεταξύ των δύο πολικών περιοχών κάθε χρόνο. Πιο εκπληκτικό είναι το ότι μικρά ζώα όπως σκουλήκια της λάσπης, [[Ολοθουροειδή|θαλάσσια αγγούρια]], και θαλάσσια σαλιγκάρια βρίσκονται και στους δύο πολικούς ωκεανούς. Διάφοροι παράγοντες μπορεί να βοηθούν την κατανομή τους: οι σχετικά ομοιόμορφες θερμοκρασίες σε μεγάλα βάθη στους ωκεανούς στους πόλους και στον ισημερινό όπου διαφέρουν κατά λιγότερο από 5&nbsp;°C, και τα κύρια συστήματα ρευμάτων ή [[θερμοαλατική κυκλοφορία]], τα οποία μεταφέρουν αυγά και προνύμφες.<ref>{{Cite news|last=Kinver|first=Mark|date=15 Φεβρουαρίου 2009|title=Ice oceans 'are not poles apart'|newspaper=BBC News|publisher=British Broadcasting Corporation|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7888558.stm|accessdate=22 Οκτωβρίου 2011}}</ref>
Γραμμή 174:
[[File:Lichen squamulose.jpg|thumb|Περίπου 400 είδη μυκήτων που σχηματίζουν [[λειχήνα]] είναι γνωστό ότι υπάρχουν στην Ανταρκτική.]]
 
Το κλίμα της Ανταρκτικής δεν επιτρέπει εκτεταμένη βλάστηση. Ο συνδυασμός πολύ χαμηλής θερμοκρασίας, κακής ποιότητας χώματος, έλλειψης υγρασίας και έλλειψης ηλιοφάνειας, εμποδίζει την ανάπτυξη των φυτών. Ως αποτέλεσμα, η ποικιλία της φυτικής ζωής είναι μικρή και περιορισμένη σε κατανομή. Εξαιρώντας οργανισμούς που δεν είναι φυτά ([[φύκη]] και [[μύκητες]], συμπεριλαμβανομένων και των ειδών που σχηματίζουν [[λειχήνα]]), η [[χλωρίδα]] της ηπείρου αποτελείται κατά κύριο λόγο από [[βρυόφυτα]] (υπάρχουν περίπου 100 είδη [[βρύο|βρύων]] και 25 είδη [[ηπατικό|ηπατικών]]), με δύο μόνο είδη ανθοφόρων φυτών, αμφότερα στην Ανταρκτική Χερσόνησο: ''[[Deschampsia antarctica]]'' και ''[[Colobanthus quitensis]]''. Η ανάπτυξη εν γένει λαμβάνει χώρα το καλοκαίρι, και μόνο για λίγες εβδομάδες το μέγιστο.<ref name="aadplants">{{cite web|url=http://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/fact-files/plants|title=Antarctic Wildlife|author=Australian Antarctic Division|publisher=Government of Australia|accessdate=27 Σεπτεμβρίου 2010|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20100828190048/http://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/fact-files/plants|archivedate=28 Αυγούστου 2010 <!-08-DASHBot-->28|deadurl=no|url-status=live}}</ref><ref name="basplants">{{cite web|url=http://www.antarctica.ac.uk/about_antarctica/wildlife/plants/index.php|title=Plants of Antarctica|author=British Antarctic Survey|publisher=Natural Environment Research Council|accessdate=12 Ιουλίου 2011|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110607115623/http://www.antarctica.ac.uk//about_antarctica/wildlife/plants/index.php|archivedate=7 Ιουνίου 2011 <!-06-DASHBot-->07|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Στην Ανταρκτική έχουν καταγραφή περίπου 1.150 είδη μυκήτων, από τους οποίους 750 δεν σχηματίζουν λειχήνες και 400 σχηματίζουν.<ref name="basplants"/><ref>{{Cite journal|author=Bridge, Paul D.; Spooner, Brian M.; Roberts, Peter J.|year=2008|title=Non-lichenized fungi from the Antarctic region|journal=Mycotaxon|volume=106|pages=485–490|url=http://www.cybertruffle.org.uk/cyberliber/59575/0106/0485.htm|accessdate=22 Οκτωβρίου 2011}}</ref> Κάποια από αυτά τα είδη είναι [[κρυπτοενδολιθικό|κρυπτοενδολιθικά]] ως αποτέλεσμα εξέλιξης υπό ακραίες συνθήκες.<ref>{{Cite journal|author=de Hoog, G.S.|year=2005|title=Fungi of the Antarctic: evolution under extreme conditions|journal=Studies in Mycology|volume=51|pages=1–79}}</ref> Υπάρχουν επτακόσια είδη φυκών, τα περισσότερα από τα οποία είναι [[φυτοπλαγκτόν]]. Πολύχρωμα [[φύκη του χιονιού]] και [[διάτομα]] βρίσκονται σε αφθονία στις παράκτιες περιοχές κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.<ref name="aadplants"/> Πρόσφατα βρέθηκαν αρχαία οικοσυστήματα αποτελούμενα από διάφορους τύπους βακτηρίων που ζουν παγιδευμένα βαθιά κάτω από παγετώνες.<ref>{{cite web|url=http://worldwidenewslinks.blogspot.com/2009/06/below-antarctica.html|title=Below Antractica|accessdate=19 Ιουνίου 2009}}</ref> Οι [[αυτότροφα|αυτοτροφική]] κοινότητα αποτελείται κατά κύριο λόγο από [[πρώτιστα]].<ref name="aadplants"/>
Γραμμή 190:
Από 1959 και μετά δεν έχουν γίνει νέες διεκδικήσεις και η ήπειρος θεωρείται ουδέτερη. Η κατάστασή της κανονίζεται από τη [[Συνθήκη της Ανταρκτικής]] του 1959 και άλλες σχετικές συμφωνίες, που συλλογικά αποκαλούνται [[Ανταρκτικό Σύστημα Συνθηκών]]. Η Ανταρκτική για τις ανάγκες του Συστήματος Συνθηκών, ορίζεται ως όλη η γη και οι παγοκρηπίδες νοτίως του 60ου Νότιου παράλληλου. Η συνθήκη υπογράφηκε από δώδεκα χώρες, μεταξύ των οποίων η [[Σοβιετική Ένωση]] (και αργότερα η Ρωσία), το [[Ηνωμένο Βασίλειο]], η [[Αργεντινή]], η [[Χιλή]], η Αυστραλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες.<ref>{{cite web|url=http://www.ats.aq/devAS/ats_parties.aspx?lang=e|title=Antarctic Treaty System – Parties|publisher=Antarctic Treaty and the Secretariat|accessdate=20 Οκτωβρίου 2009 }}</ref> Με αυτή η Ανταρκτική διασφαλίζεται ως επιστημονικό καταφύγιο, έχει καθιερωμένη ελευθερία επιστημονικής έρευνας και περιβαλλοντικής προστασίας, ενώ απαγορεύεται η στρατιωτική δραστηριότητα σε όλη την ήπειρο, όντας έτσι η πρώτη συμφωνία ελέγχου εξοπλισμών που επιτεύχθηκε κατά την διάρκεια του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]].
 
Το 1983 τα μέλη της Ανταρκτικής Συνθήκης άρχισαν διαπραγματεύσεις για τον κανονισμό της εξόρυξης στην Ανταρκτική.<ref>{{cite web|url=http://www.antarcticanz.govt.nz/downloads/information/infosheets/mining.pdf|format=PDF|title=Mining Issues in Antarctica|publisher=Antarctica New Zealand|accessdate=1 Σεπτέμβριος 2003|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20050510093511/http://www.antarcticanz.govt.nz/downloads/information/infosheets/mining.pdf|archivedate=10 Μαΐου 2005 -05-10|url-status=dead}}</ref> Ένας συνασπισμός διεθνών οργανισμών<ref>{{cite web|url=http://www.asoc.org|title=Antarctic and Southern Ocean Coalition|publisher=Asoc.org|date=|accessdate=26 Ιουλίου 2011|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110725021645/http://www.asoc.org/|archivedate=25 Ιουλίου 2011 <!-07-DASHBot-->25|deadurl=no|url-status=live}}</ref> ξεκίνησε εκστρατεία ώστε να εμποδιστεί η εξόρυξη ορυκτών στην περιοχή, υπό την καθοδήγηση κυρίως της [[Greenpeace International]]<ref>{{cite web|url=http://www.greenpeace.org/international/about/history/how-we-saved-antarctica|title=World Park Antarctica|publisher=Greenpeace International|work=Greenpeace.org|date=25 Φεβρουαρίου 2010|accessdate=26 Ιουλίου 2011 }}</ref> η οποία ίδρυσε και τον δικό της επιστημονικό σταθμό, την βάση ''[[World Park Base]]'', στην περιοχή της Θάλασσας Ρος<ref>{{cite web|url=http://archive.greenpeace.org/comms/98/antarctic/|title=Greenpeace Antarctica|publisher=Greenpeace International |accessdate=2012-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060220144445/http://archive.greenpeace.org/comms/98/antarctic/|archivedate=2006-02-20|url-status=dead}}</ref> κάνοντας ετήσιες αποστολές για την τεκμηρίωση των επιδράσεων στο περιβάλλον της ανθρώπινης δραστηριότητας στην ήπειρο.<ref>{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/mg13017745.500-antarctica-exploration-or-exploitation--thirty-years-agothe-antarctic-treaty-came-into-force-the-continents-future-lies-in-thehands-of-the-increasing-number-of-nations-now-working-there-.html|title=Antarctica: exploration or exploitation?|publisher=New Scientist|date=22 Ιουνίου 1991 |accessdate=10 Ιουλίου 2019}}</ref> Το 1988, υιοθετήθηκε η Σύμβαση για τον Κανονισμό των Ανταρκτικών Ορυκτών Πόρων (''Convention on the Regulation of Antarctic Mineral Resources'', CRAMRA).<ref>{{cite web|url=http://www.newscientist.com/article/mg12817431.300-antarctica-a-tale-of-two-treaties-.html|title=Antarctica, a tale of two treaties|publisher=New Scientist|accessdate=27 Μαΐου 2008 }}</ref> Τον επόμενο χρόνο ωστόσο, η Αυστραλία και η Γαλλία ανακοίνωσαν ότι δεν θα επικυρώσουν την σύμβαση, καταστώντας την έτσι άκυρη. Αντί αυτού πρότειναν ένα ολοκληρωμένο καθεστώς για την προστασία του ανταρκτικού περιβάλλοντος στην θέση της.<ref name="AUgovAntartica-Madrid">{{cite web|title=The Madrid Protocol|publisher=Australian Antarctic Division|url=http://www.antarctica.gov.au/antarctic-law-and-treaty/the-madrid-protocol|accessdate=22 Οκτωβρίου 2011 }}</ref> Το Πρωτόκολλο Περιβαλλοντικής Προστασίας στην Ανταρκτικής Συνθήκη (το «Πρωτόκολλο της Μαδρίτης») τέθηκε σε διαπραγμάτευση καθώς και άλλες χώρες ακολούθησαν το παράδειγμα και στις 14 Ιανουαρίου 1998 τέθηκε σε ισχύ.<ref name="AUgovAntartica-Madrid" /><ref>{{cite web|url=http://users.erols.com/jackbobo/History.htm|title=Antarctic Treaty Papers|accessdate=19 Οκτωβρίου 2009|last=Bobo|first=Jack A.|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20110629030927/http://users.erols.com/jackbobo/History.htm| archivedate= 16 Οκτωβρίου 20122011-06-29|url-status=live}}</ref> Το πρωτόκολλο της Μαδρίτης απαγορεύει κάθε εξόρυξη στην Ανταρκτική, καταστώντας την ήπειρο ως «φυσικό καταφύγιο αφιερωμένο στην ειρήνη και την επιστήμη».
 
[[File:HMS Endurance, Portsmouth.jpg|thumb|Το HMS ''Endurance'': περιπολικό πλοίο του [[Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό|Βασιλικού Ναυτικού]] στην [[Βρετανική Ανταρκτική]].]]
 
Η Ανταρκτική Συνθήκη απαγορεύει οποιαδήποτε στρατιωτική δραστηριότητα στην Ανταρκτική, μεταξύ των οποίων την εγκατάσταση στρατιωτικών βάσεων και οχυρώσεων, τις τακτικές κινήσεις στρατευμάτων και την δοκιμή όπλων. Στρατιωτικό προσωπικό και εξοπλισμός επιτρέπονται μόνο για επιστημονική έρευνα ή άλλους ειρηνικούς σκοπούς.<ref>{{cite web|url=http://www.scar.org/treaty/|title=''Antarctic Treaty''|publisher=Scientific Committee on Antarctic Research|accessdate=9 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060206193457/http://www.scar.org/treaty/|archivedate=6 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->06|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Η μόνη καταγεγραμμένη χερσαία στρατιωτική επιχείρηση ήταν η [[Επιχείρηση ΕΝΕΝΗΝΤΑ]] του [[Στρατός της Αργεντινής|Στρατού της Αργεντινής]].<ref>{{cite web|url=http://www.dna.gov.ar/INGLES/DIVULGAC/ARGANT.HTM|title=Argentina in Antarctica|publisher=Antarctica Institute of Argentina|accessdate=9 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060306211514/http://www.dna.gov.ar/INGLES/DIVULGAC/ARGANT.HTM|archivedate=6 Μαρτίου 2006 <!-03-DASHBot-->06|deadurl=no|url-status=dead}}</ref>
 
=== Ανταρκτικές περιοχές ===
Γραμμή 263:
Οι διεκδικήσεις της Αργεντινής, της Βρετανίας και της Χιλής αλληλεπικαλύπτονται, γεγονός που έχει δημιουργήσει τριβές. Οι περιοχές που φαίνονται ως διεκδικήσεις της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας ήταν βρετανικές περιοχές μέχρι που αποδόθηκαν στις αντίστοιχες χώρες μετά την ανεξαρτησία τους. Η Αυστραλία διεκδικεί την μεγαλύτερη περιοχή. Οι διεκδικήσεις της Βρετανίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, της Γαλλίας και της Νορβηγίας είναι αμοιβαίως αναγνωρισμένες.
 
Άλλες χώρες που συμμετέχουν ως μέλη στην Ανταρκτική Συνθήκη έχουν εδαφικό ενδιαφέρον στην ήπειρο της Ανταρκτικής όμως οι όροι της Συνθήκης δεν επιτρέπουν να εκδηλώσουν τις διεκδικήσεις τους όσο η Συνθήκη είναι σε ισχύ.<ref name="peecug1">{{cite web|url=http://library.jid.org/en/mono38/nieto.htm|title=La Antartica|publisher=Library.jid.org|date=|accessdate=4 Νοεμβρίου 2008|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20081007084832/http://library.jid.org/en/mono38/nieto.htm <!-- Added by H3llBot -->|archivedate=7 Οκτωβρίου 2008 -10-07|url-status=dead}}</ref><ref name="peecug2">[http://www.afese.com/img/revistas/revista40/laantartida.pdf Afese.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160410080228/http://www.afese.com/img/revistas/revista40/laantartida.pdf |date=2016-04-10 }}. (PDF). Retrieved on 19 Ιουλίου 2011.</ref>
 
* {{flagicon|Brazil}} Η [[Βραζιλία]] έχει προσδιορίσει «[[Βραζιλιάνικη Ανταρκτική|ζώνη ενδιαφέροντος]]» η οποία όμως δεν αποτελεί πραγματική διεκδίκηση.<ref name="Morris1988">{{cite book|last=Morris|first=Michael|title=The Strait of Magellan|year=1988|publisher=Martinus Nijhoff Publishers|isbn=0-7923-0181-1|page=219|url=http://books.google.com/?id=vqZJLAOnj58C&pg=PA145&lpg=PA145&dq=brazil+antarctica+zone+of+interest#v=onepage&q=brazil%20antarctica%20zone%20of%20interest&f=false|accessdate=21 Οκτωβρίου 2010|quote=...Brazil has even designated a zone of Antarctic interest that overlaps the Argentine sector but not the Chilean one... }}</ref>
Γραμμή 274:
Έχουν βρεθεί στην Ανταρκτική γαιάνθρακας, [[υδρογονάνθρακας|υδρογονάνθρακες]], [[σιδηρομετάλλευμα]], [[λευκόχρυσος]], [[χαλκός]], [[χρώμιο]], [[νικέλιο]], [[χρυσός]] και άλλα ορυκτά, όχι ωστόσο σε αρκετές ποσότητες ώστε να είναι εκμεταλλεύσιμα. Το [[Πρωτόκολλο για την Περιβαλλοντική Προστασία στην Ανταρκτική Συνθήκη]] του 1991 περιορίζει τον ανταγωνισμό για τους πόρους αυτούς. Το 1998, έγινε συμβιβασμός ώστε να απαγορευτεί επ' αόριστον η εξόρυξη, τουλάχιστον μέχρι το 2048 οπότε θα επανεξεταστεί η συμφωνία, περιορίζοντας έτσι περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη και εκμετάλλευση. Η κύρια οικονομική δραστηριότητα είναι η αλίευση και η υπεράκτια εμπορία ψαριών. Τα ανταρκτικά αλιεύματα για το 2000-01 αναφέρονται να ήταν 112.934 τόνοι.
 
Μικρής κλίμακας "εξερευνητικός τουρισμός" υπάρχει από το 1957 και πλέον υπόκειται στους όρους της Ανταρκτικής Συνθήκης και του Περιβαλλοντικού Πρωτοκόλλου, αλλά στην πράξη αυτορρυθμίζεται από τον Διεθνή Σύνδεσμο Τουριστικών Πρακτόρων Ανταρκτικής (''International Association of Antarctica Tour Operators'', IAATO). Δεν είναι όλα τα σκάφη που σχετίζονται με τον τουρισμό στην Ανταρκτική μέλη του IAATO, όμως τα μέλη του IAATO έχουν να κάνουν με το 95% της τουριστικής δραστηριότητας. Τα ταξίδια γίνονται κυρίως με μικρά ή μεσαία σκάφη, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες γραφικές τοποθεσίες με προσβάσιμες συγκεντρώσεις εμβληματικής άγριας ζωής.<ref>{{cite web|url=http://www.knet.co.za/antarctica/political.htm|title=Politics of Antarctica|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20050214014631/http://www.knet.co.za/antarctica/political.htm|archivedate=14 Φεβρουαρίου 2005 -02-14|url-status=dead}}</ref>
 
Έχουν εκφραστεί κάποιες ανησυχίες σχετικά με τις ενδεχόμενες επιδράσεις στο περιβάλλον και το οικοσύστημα από την εισροή επισκεπτών. Επιστήμονες και περιβαλλοντολόγοι έχουν κάνει εκκλήσεις για αυστηρότερους κανονισμούς και επιβολή ορίου στον αριθμό των τουριστών.<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/travel/734551/Tourism-%27threatens-Antarctic%27.html|title=''Tourism threatens Antarctic''|publisher=Telegraph UK|accessdate=5 Φεβρουαρίου 2006|location=London|first=Mark|last=Rowe|date=11 Φεβρουαρίου 2006 }}</ref> Η κύρια αντίδραση των μελών της Ανταρκτικής Συνθήκης ήταν να αναπτύξουν μέσω της Επιτροπής τους για την Περιβαλλοντική Προστασία και σε συνεργασία με την IAATO, οδηγίες, θέτοντας όρια στις αποβιβάσεις και ορίζοντας κλειστές ή περιορισμένες ζώνες στις πιο συχνά επισκεπτόμενες τοποθεσίες. Οι τουριστικές υπερπτήσεις στην Ανταρκτική (που δεν προσγειώνονταν) γίνονταν από την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία, μέχρι το θανατηφόρο ατύχημα της [[Πτήση 901 της Air New Zealand|Πτήσης 901 της Air New Zealand]] το 1979 στο Όρος Έρεβος, όπου σκοτώθηκαν και οι 257 επιβαίνοντες. Η [[Qantas]] άρχισε ξανά τις εμπορικές υπερπτήσεις στην Ανταρκτική από την Αυστραλία στα μέσα της δεκαετίας του 1990.
Γραμμή 283:
Κάθε χρόνο, επιστήμονες από 28 διαφορετικές χώρες διεξάγουν πειράματα που δεν είναι δυνατό να γίνουν σε άλλα μέρη του κόσμου. Το καλοκαίρι εργάζονται πάνω από 4000 επιστήμονες στους [[ερευνητικός σταθμός|ερευνητικούς σταθμούς]], ο αριθμός αυτός μειώνεται σε λίγο πάνω από 1000 κατά τον χειμώνα.<ref name="CIAfactbook-People" /> Ο [[Βάση ΜακΜούρντο|Σταθμός McMurdo]], ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος ερευνητικός σταθμός στην Ανταρκτική, μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 1000 επιστήμονες, επισκέπτες και τουρίστες.
 
Στους ερευνητές περιλαμβάνονται [[βιολογία|βιολόγοι]], [[γεωλογία|γεωλόγοι]], [[ωκεανογραφία|ωκεανογράφοι]], [[φυσική|φυσικοί]], [[αστρονομία|αστρονόμοι]], [[παγετωνολογία|παγετωνολόγοι]] και [[μετεωρολογία|μετεωρολόγοι]]. Οι γεωλόγοι εστιάζουν την έρευνά τους στις [[τεκτονικές πλάκες]], σε μετεωρίτες από το διάστημα, και δεδομένα από την διάσπαση της υπερηπείρου [[Γκοντβάνα]]. Οι παγετωνολόγοι στην Ανταρκτική ασχολούνται με την μελέτη της ιστορίας και της [[δυναμική παγοκαλύμματος|δυναμικής]] του επιπλέοντος πάγου, του [[χιόνι|εποχιακού χιονιού]], των [[παγετώνας|παγετώνων]] και του [[παγοκαλύμματος]]. Οι βιολόγοι, εκτός από την παρατήρησης της άγριας ζωής, ενδιαφέρονται στο πως οι δριμύες θερμοκρασίες και η παρουσία ανθρώπων επηρεάζει τις στρατηγικές προσαρμογής και επιβίωσης μεγάλης γκάμας οργανισμών. Οι ιατρικοί ερευνητές έχουν ανακαλύψεις σχετικά με την διάδοση των ιών και την αντίδραση του σώματος στις ακραίες εποχιακές θερμοκρασίες. Αστροφυσικοί στον [[Σταθμός Νοτίου Πόλου Αμούνδσεν-Σκοτ|Σταθμό Νοτίου Πόλου Αμούνδεν-Σκοτ]] μελετούν τον ουράνιο θόλο και την [[Ακτινοβολία υποβάθρου|κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου]]. Πολλές αστρονομικές παρατηρήσεις γίνονται καλύτερα από το εσωτερικό της Ανταρκτικής από ότι στις περισσότερες επιφανειακές θέσεις, εξαιτίας της λεπτής ατμόσφαιρας στο μεγάλο υψόμετρο, των χαμηλών θερμοκρασιών οι οποίες ελαχιστοποιούν την ποσότητα υδρατμών στην ατμόσφαιρα και την απουσία [[φωτορύπανση]]ς, επιτρέποντας έτσι την καθαρότερη παρατήρηση του διαστήματος από οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη. Ο πάγος της Ανταρκτικής λειτουργεί και ως ασπίδα αλλά και ως το μέσο ανίχνευσης για το μεγαλύτερο [[IceCube|τηλεσκόπιο νετρίνων]] στον κόσμο, που βρίσκεται 2 χλμ. κάτω από τον σταθμό Αμούνδσεν-Σκοτ.<ref>{{cite web|url=http://www.antarcticconnection.com/antarctic/science/index.shtml|title=Science in Antarctica|publisher=Antarctic Connection|accessdate=4 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060207003148/http://www.antarcticconnection.com/antarctic/science/index.shtml|archivedate=7 Φεβρουαρίου 2006 <!-02-DASHBot-->07|deadurl=no|url-status=dead}}</ref>
 
Από την δεκαετία του 1970, η έρευνα εστιάστηκε σημαντικά στο [[στρώμα του όζοντος]] της ατμόσφαιρας πάνω από την Ανταρκτική. Το 1985, τρεις βρετανοί επιστήμονες δουλεύοντας σε δεδομένα που είχαν συλλέξει στον [[Σταθμός Χάλεϊ|Σταθμό Χάλει]] στην [[Παγοκρηπίδα Μπράντ]] ανακάλυψαν μία τρύπα στο στρώμα αυτό. Στην πορεία εξακριβώθηκε ότι η καταστροφή του όζοντος προκαλούνταν από τους [[χλωροφθοράνθρακες]] (CFC) που εκλύονταν τον ανθρώπινο παράγοντα. Με την απαγόρευση των CFC στο [[Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ]] το 1989, πιστεύεται ότι η τρύπα θα κλείσει γύρω στο 2065.<ref name="ozone record" /> Τον Σεπτέμβριο του 2006 δεδομένα από δορυφόρους της [[NASA]] έδειξαν ότι η ανταρκτική [[τρύπα του όζοντος]] ήταν η μεγαλύτερη που καταγράφηκε ποτέ, καλύπτοντας 27,5 εκατομμύρια τ. χλμ.<ref name="ozone record">{{cite web|url=http://www.nasa.gov/vision/earth/lookingatearth/ozone_record.html|title=NASA and NOAA Announce Ozone Hole is a Double Record Breaker|publisher=Goddard Space Flight Center, NASA|date=19 Οκτωβρίου 2006|accessdate=6 Σεπτεμβρίου 2010|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20101013021957/http://www.nasa.gov/vision/earth/lookingatearth/ozone_record.html|archivedate=13 Οκτωβρίου 2010 <!--DASHBot10-->13|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Στις 6 Σεπτεμβρίου 2007, το Διεθνές Πολικό Ίδρυμα με έδρα το [[Βέλγιο]] εγκαινίασε τον [[Σταθμός Πριγκίπισσας Ελισάβετ|Σταθμό Πριγκίπισσας Ελισάβετ]], τον πρώτο σταθμό στην Ανταρκτική με μηδενικές εκπομπές, για την μελέτη της [[κλιματική αλλαγή|κλιματικής αλλαγής]]. Με κόστος 16,3 εκατομμύρια δολάρια, ο [[προκατασκευασμένος]] σταθμός, ο οποίος έγινε στα πλαίσια του [[Διεθνές Πολικό Έτος|Διεθνούς Πολικού Έτους]], στάλθηκε στον Νότιο Πόλο από το Βέλγιο στα τέλη του 2008 ώστε να παρακολουθήσει την υγεία των πολικών περιοχών. Ο βέλγος πολικός εξερευνητής [[Αλέν Ουμπέρτ]] δήλωσε ότι «Αυτή η βάση θα είναι η πρώτη του είδους της που έχει μηδενικές εκπομπές, όντας έτσι μοναδικό μοντέλο του πως θα έπρεπε να χρησιμοποιείται η ενέργεια στην Ανταρκτική». Ο Γιόχαν Μπέρτε είναι ο αρχηγός της ομάδας που σχεδίασε τον σταθμό και διαχειριστής του πρότζεκτ το οποίο διεξάγει έρευνα στην [[κλιματολογία]], την [[παγετωνολογία]] και τη [[μικροβιολογία]].<ref>[http://www.belspo.be/belspo/bepoles/science/station/index_en.stm belspo.be] – Princess Elisabeth Station</ref>
 
Τον Ιανουάριο του 2008 επιστήμονες της ''[[British Antarctic Survey]]'' (BAS), υπό την καθοδήγηση του Χιου Κορ και του Ντέιβιντ Βον, ανέφεραν (στο περιοδικό ''[[Nature Geoscience]]'') ότι 2.200 χρόνια πριν, ένα [[ηφαίστειο]] εξεράγει κάτω από το παγοκάλυμμα της Ανταρκτικής (με βάση από αέρος παρατηρήσεις με εικόνες από ραντάρ). Ήταν η μεγαλύτερη έκρηξη στην Ανταρκτική τα τελευταία 10.000 χρόνια και η ηφαιστειακή τέφρα της βρέθηκε αποτεθημένη κάτω από την επιφάνεια του πάγου στα [[Όρη Χάντσον]], κοντά στον [[Παγετώνας Πάιν Άιλαντ|Παγετώνα Πάιν Άιλαντ]].<ref>{{cite news|last=Black|first=Richard|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7194579.stm|title=Ancient Antarctic eruption noted|publisher=BBC News|date=20 Ιανουαρίου 2008|accessdate=7 Φεβρουαρίου 2009|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090115165526/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7194579.stm|archivedate=15 Ιανουαρίου 2009 <!-01-DASHBot-->15|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
=== Μετεωρίτες ===
[[File:ALH84001.jpg|thumb|left|Ανταρκτικός μετεωρίτης, ονόματι [[ALH84001]], από τον [[Άρης (πλανήτης)|Άρη]].]]
 
Οι [[μετεωρίτης|μετεωρίτες]] από την Ανταρκτική αποτελούν σημαντικό τομέα μελέτης των υλικών που σχηματίστηκαν νωρίς στο [[ηλιακό σύστημα]]. Οι περισσότεροι πιστεύεται ότι προέρχονται από [[αστεροειδής|αστεροειδείς]], όμως κάποιοι ενδέχεται να προέρχονται από μεγαλύτερους [[πλανήτης|πλανήτες]]. Οι πρώτοι μετεωρίτες βρέθηκαν το 1912. Το 1969 μία ιαπωνική αποστολή ανακάλυψε εννέα μετεωρίτες. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν πέσει πάνω στο παγοκάλυμμα το τελευταίο εκατομμύριο χρόνια. Η κίνηση του παγοκαλύμματος τείνει να τους συγκεντρώνει σε τοποθεσίες με εμπόδια όπως οροσειρές, ενώ η διάβρωση από τον άνεμο τους φέρνει στην επιφάνεια μετά από αιώνες κάτω από το συσσωρευμένο χιόνι. Σε σχέση με μετεωρίτες που βρέθηκαν σε πιο εύκρατες περιοχές του πλανήτη, οι ανταρκτικοί μετεωρίτες είναι πιο καλά διατηρημένοι.<ref name="meteorite">{{cite web|url=http://www-curator.jsc.nasa.gov/antmet/index.cfm|title=Meteorites from Antarctica|publisher=NASA|accessdate=9 Φεβρουαρίου 2006|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20060306122117/http://www-curator.jsc.nasa.gov/antmet/index.cfm|archivedate=6 Μαρτίου 2006 <!-03-DASHBot-->06|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Αυτή η μεγάλη συλλογή μετεωριτών επιτρέπει την καλύτερη κατανόηση της πληθώρας τύπων μετεωριτών στο ηλιακό σύστημα και το πως αυτοί σχετίζονται με τους αστεροειδής και τους κομήτες. Έχουν βρεθεί και νέοι τύποι μετεωριτών καθώς και σπάνιοι. Ανάμεσά σε αυτούς και κομμάτια που αποσπάστηκαν λόγω συγκρούσεων από τη Σελήνη και πιθανώς από τον Άρη. Αυτά τα δείγματα, και ιδίως το [[ALH84001]] που ανακαλύφθηκε από το [[ANSMET]], βρίσκονται στο επίκεντρο επιστημονικής διαμάχης σχετική με πιθανά στοιχεία μικροβιακής ζωής στον Άρη. Επειδή οι μετεωρίτες στο διάστημα απορροφούν κοσμική ακτινοβολία, το χρονικό διάστημα που πέρασε αφότου ο μετεωρίτης χτύπησε την Γη μπορεί να καθοριστεί με εργαστηριακές μελέτες. Ο χρόνος που πέρασε μετά την πτώση ενός μετεωρίτη, ή ηλικία παραμονής του στη Γη, περιέχει πολλές πληροφορίες που μπορεί να είναι χρήσιμες για τις περιβαλλοντικές μελέτες του παγοκαλύμματος της Ανταρκτικής.<ref name="meteorite"/>
 
Το 2006, μία ομάδα ερευνητών από το [[Κρατικό Πανεπιστήμιο του Οχάιο]] χρησιμοποίησαν μετρήσεις από τους δορυφόρους [[GRACE]] της [[NASA]] για να ανακαλύψουν τον 480 χλμ. διαμέτρου [[κρατήρας Γης Γουίλκες|κρατήρα Γης Γουίλκες]], ο οποίος σχηματίστηκε πριν περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια.<ref name="crater">{{cite web|url=http://researchnews.osu.edu/archive/erthboom.htm|title=Big Bang in Antarctica—Killer Crater Found Under Ice|publisher=Research News|first=Pam Frost|last=Gorder|date=1 Ιουνίου 2006|accessdate=2012-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306140004/http://researchnews.osu.edu/archive/erthboom.htm|archivedate=2016-03-06|url-status=dead}}</ref>
 
== Πάγοι και παγκόσμια στάθμη της θάλασσας ==
Γραμμή 305:
Λόγω της θέσης της στον Νότιο Πόλο, η Ανταρκτική δέχεται σχετικά λίγη ηλιακή ακτινοβολία. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ ψυχρή ήπειρος όπου το νερό βρίσκεται κατά κύριο λόγο με την μορφή του πάγου. Η κατακρημνίσεις είναι χαμηλές (το μεγαλύτερο τμήμα της Ανταρκτικής είναι [[έρημος]]) και σχεδόν πάντα με τη μορφή του χιονιού, το οποίο συσσωρεύεται και σχηματίζει το γιγαντιαίο παγοκάλυμμα που καλύπτει την στεριά. Τμήματα αυτού του παγοκαλύματος σχηματίζουν κινούμενους παγετώνες, οι οποίοι ρέουν προς τις άκρες της ηπείρου. Μετά την ηπειρωτική ακτή υπάρχουν πολλές [[παγοκρηπίδα|παγοκρηπίδες]]. Αυτές είναι επιπλέουσες επεκτάσεις των παγετώνων που εκρέουν από την ηπειρωτική μάζα πάγου. Πέρα από τις ακτές η θερμοκρασία είναι επίσης αρκετά χαμηλή έτσι ώστε να σχηματίζεται πάγος από το [[θαλασσινό νερό]] κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του έτους. Είναι σημαντική η κατανόηση των διαφόρων τύπου ανταρκτικού πάγου ώστε να γίνουν κατανοητά οι πιθανές επιπτώσεις στο επίπεδο της θάλασσας και την παγκόσμια θέρμανση.
 
Ο θαλάσσιος πάγος επεκτείνεται ετησίως κατά τον ανταρκτικό χειμώνα και το μεγαλύτερο μέρος του λιώνει το καλοκαίρι. Αυτός ο πάγος σχηματίζεται από το νερό του ωκεανού και επιπλέει σε αυτό, έτσι δεν συμβάλει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η έκταση του θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική έχει παραμείνει εν γένει σταθερή τις τελευταίες δεκαετίες, αν και η αλλαγές στο πάχος του δεν είναι ξεκάθαρες.<ref name="United Nations Environment Programme">{{cite web|title=Regional changes in Arctic and Antarctic sea ice|publisher=United Nations Environment Programme|url=http://maps.grida.no/go/graphic/regional-changes-in-arctic-and-antarctic-sea-ice|accessdate=2012-10-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080614093532/http://maps.grida.no/go/graphic/regional-changes-in-arctic-and-antarctic-sea-ice|archivedate=2008-06-14|url-status=dead}}</ref><ref name="National Snow and Ice Data Center">{{cite web|url=https://nsidc.org/cryosphere/seaice/characteristics/difference.html|title=All About Sea Ice|last=|first=|date=|website=|publisher=National Snow and Ice Data Center|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110124112435/http://nsidc.org/seaice/characteristics/difference.html|archivedate=24 Ιανουαρίου 2011|accessdate=27 Ιανουαρίου 2018}}</ref>
 
Το λιώσιμο των επιπλέοντων παγοκρηπίδων (πάγος που προέρχεται από την στεριά) δεν συμβάλει αφ εαυτού ιδιαίτερα στην άνοδο της θαλάσσιας στάθμης (καθώς εκτοπίζει νερό αντίστοιχο με τη μάζα του). Είναι ωστόσο αυτή η εκροή πάγου από την στεριά που σχηματίζει την παγοκρηπίδα, αυτή που προκαλεί την άνοδο της στάθμης. Αυτό αντισταθμίζεται από την χιονόπτωση στην ήπειρο. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν καταγραφεί πολλές καταρρεύσεις μεγάλων παγοκρηπίδων στις ακτές τις Ανταρκτικής, ιδιαίτερα κατά μήκος της Ανταρκτικής Χερσονήσου. Έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι η διατάραξη των παγοκρηπίδων ενδέχεται να προκαλέσει αυξημένη παγετώνια εκροή από τον ηπειρωτικό πάγο.<ref name="RignotCasassa2004">{{cite journal|url=http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.321.6850&rep=rep1&type=pdf|title=Accelerated ice discharge from the Antarctic Peninsula following the collapse of Larsen B ice shelf|last1=Rignot|first1=E.|last2=Casassa|first2=G.|date=22 Σεπτεμβρίου 2004|journal=Geophysical Research Letters|accessdate=27 Ιανουαρίου 2018|issue=18|doi=10.1029/2004GL020697|year=2004|volume=31|pages=L18401|bibcode=2004GeoRL..3118401R|pmc=|pmid=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110707011139/http://www.glaciologia.cl/textos/RignotetalGRLPeninsulaAccel.pdf|archivedate=7/7/2011|last3=Gogineni|first3=P.|last4=Krabill|first4=W.|last5=Rivera|first5=A.|last6=Thomas|first6=R.}}</ref>
Γραμμή 329:
</ref><ref name="ThomaJenkins2008">{{cite journal| doi = 10.1029/2008GL034939| last1 = Thoma | first1 = M.| last2 = Jenkins | first2 = A.| last3 = Holland | first3 = D.| last4 = Jacobs | first4 = S.| year = 2008| title = Modelling Circumpolar Deep Water intrusions on the Amundsen Sea continental shelf, Antarctica| journal = Geophysical Research Letters| volume = 35| issue = 18| page = L18602| pmid = | pmc = | bibcode = 2008GeoRL..3518602T}}</ref> Η καθαρή συμβολή στην αύξηση του θαλάσσιου επιπέδου από την Ανταρκτική Χερσόνησο είναι πιο πιθανό να είναι άμεσο αποτέλεσμα της πολύ μεγαλύτερης ατμοσφαιρικής θέρμανσης εκεί.<ref>{{Cite journal|author=Pritchard, H., and D. G. Vaughan|title=Widespread acceleration of tidewater glaciers on the Antarctic Peninsula|journal=Journal of Geophysical Research|volume=112|year=2007|doi=10.1029/2006JF000597|bibcode = 2007JGRF..11203S29P }}</ref>
 
Το 2002 η παγοκρηπίδα Λάρσεν-Β της Ανταρκτικής Χερσονήσου κατέρρευσε.<ref>{{Cite news|author=Glasser, Neil|title=Antarctic Ice Shelf Collapse Blamed On More Than Climate Change|url=http://www.sciencedaily.com/releases/2008/02/080210100441.htm|date=10 Φεβρουαρίου 2008|newspaper=ScienceDaily}}</ref> Μεταξύ 28 Φεβρουαρίου και 8 Μαρτίου 2008, περίπου 570 τ. χλμ. πάγου από την Παγοκρηπίδα Γουίλκινς στο νοτιοδυτικό τμήμα της χερσονήσου, κατέρρευσαν, θέτοντας σε κίνδυνο τα υπόλοιπα 15.000 τ. χλμ. παγοκρηπίδας. Ο πάγος κρατιόνταν από μία «κλωστή» πάγου πλάτους περίπου 6 χλμ.,<ref>{{Cite news|author=Staff writers|title=Huge Antarctic ice chunk collapses|newspaper=CNN.com|publisher=Cable News Network|date=25 Μαρτίου 2008|url=http://edition.cnn.com/2008/TECH/science/03/25/antartica.collapse.ap/index.html|accessdate=25 Μαρτίου 2008|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20080329225802/http://edition.cnn.com/2008/TECH/science/03/25/antartica.collapse.ap/index.html|archivedate=29 Μαρτίου 2008-03-29|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|author=Staff writers|title=Massive ice shelf on verge of breakup|newspaper=CNN.com|publisher=Cable News Network|date=25 Μαρτίου 2008|url=http://edition.cnn.com/2008/TECH/03/25/antarctic.ice/index.html|accessdate=26 Μαρτίου 2008|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20080329225715/http://edition.cnn.com/2008/TECH/03/25/antarctic.ice/index.html|archivedate=29 Μαρτίου 2008 <!-03-DASHBot-->29|deadurl=no|url-status=live}}</ref> πριν την κατάρρευσή του στις 5 Απριλίου 2009.<ref>{{Cite news|agency=Reuters|title=Ice Bridge Holding Antarctic Shelf in Place Shatters|url=http://www.nytimes.com/2009/04/05/science/earth/05antarctica.html|date=5 Απριλίου 2009|accessdate=5 Απριλίου 2009|newspaper=The New York Times|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090408092115/http://www.nytimes.com/2009/04/05/science/earth/05antarctica.html|archivedate=8 Απριλίου 2009 <!-04-DASHBot-->08|deadurl=no|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Ice bridge ruptures in Antarctic|newspaper=BBC News|publisher=British Broadcasting Corporation|date=5 Απριλίου 2009|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/7984054.stm|accessdate=5 Απριλίου 2009|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090405235050/http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/7984054.stm|archivedate=5 Απριλίου 2009 <!-04-DASHBot-->05|deadurl=no|url-status=live}}</ref> Σύμφωνα με την [[NASA]], το πιο εκτεταμένο λιώσιμο στην επιφάνεια της Ανταρκτικής τα τελευταία 30 χρόνια συνέβη το 2005, όταν μία επιφάνεια περίπου στο μέγεθος της Καλιφόρνιας έλιωσε για λίγο και ξαναπάγωσε. Αυτό ενδέχεται να ήταν αποτέλεσμα της ανόδου της θερμοκρασίας ως και στους 5&nbsp;°C.<ref>{{Cite news|agency=Reuters|title=Big area of Antarctica melted in 2005|newspaper=CNN.com|publisher=Cable News Network|date=16 Μαΐου 2007|url=http://www.cnn.com/2007/TECH/science/05/16/antarctica.melting.reut/index.html|accessdate=11 Ιουνίου 2007|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20070518144944/http://www.cnn.com/2007/TECH/science/05/16/antarctica.melting.reut/index.html|archivedate=18 Μαΐου 2007-05-18|url-status=live}}</ref>
 
== Τρύπα του όζοντος ==
Γραμμή 335:
{{Κύριο|Τρύπα του όζοντος}}
 
Κάθε χρόνο αναπτύσσεται μία μεγάλη περιοχή χαμηλής συγκέντρωσης όζοντος ή [[τρύπα του όζοντος]] πάνω από την Ανταρκτική. Η τρύπα αυτή καλύπτει σχεδόν όλη την ήπειρο και έφτασε στο μέγιστό της τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν η μεγαλύτερη σε διάρκεια καταγεγραμμένη τρύπα παρέμεινε μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου.<ref>{{cite web|title=Antarctic Ozone|author=British Antarctic Survey, Meteorology and Ozone Monitoring Unit|publisher=Natural Environment Research Council|url=http://www.antarctica.ac.uk/met/jds/ozone/index.html|accessdate=5 Μαΐου 2009}}</ref> Η τρύπα εντοπίστηκε από επιστήμονες το 1985<ref name="schiermeier2009">{{Cite journal|title=Atmospheric science: Fixing the sky|author=Schiermeier, Quirin|url=http://www.nature.com/news/2009/090812/full/460792a.html|journal=Nature|publisher=Nature Publishing Group|doi=10.1038/460792a|date=12 Αυγούστου 2009|volume=460|pages=792–795|accessdate=7 Οκτωβρίου 2009}}</ref> και έχει τάσεις αύξησης. Η τρύπα του όζοντος αποδίδεται στις εκπομπές [[χλωροφθοράνθρακες|χλωροφθορανθράκων]] ή CFC στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι αποσυνθέτουν το όζον σε άλλα αέρια.<ref>{{cite web|url=http://www.nas.nasa.gov/About/Education/Ozone/antarctic.html|title=The Antarctic Ozone hole|author=National Aeronautics and Space Administration, Advanced Supercomputing Division (NAS)|publisher=Government of the United States|date=26 Ιουνίου 2001|accessdate=7 Φεβρουαρίου 2009|archiveurl=httphttps://web.archive.org/web/20090215050804/http://www.nas.nasa.gov/About/Education/Ozone/antarctic.html|archivedate=15 Φεβρουαρίου 2009 <!-02-DASHBot-->15|deadurl=no|url-status=live}}</ref>
 
Κάποιες επιστημονικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η τρύπα του όζοντος ενδέχεται να έχει κυρίαρχο ρόλο στην κλιματική αλλαγή στην Ανταρκτική (και την ευρύτερη περιοχή του Νοτίου Ημισφαιρίου).<ref name="schiermeier2009"/> Το όζον απορροφά μεγάλες ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας στην [[στρατόσφαιρα]]. Η τρύπα του όζοντος μπορεί να προκαλέσει τοπική ψύχρανση περίπου 6&nbsp;°C στη στρατόσφαιρα. Αυτή η ψύχρανση έχει αποτέλεσμα την εντατικοποίηση των δυτικόστροφων ανέμων που πνέουν γύρω από την ήπειρο (ο [[πολικός στρόβιλος]]) και αποτρέποντας έτσι την εκροή ψυχρού αέρα κοντά στον Νότιο Πόλο. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ηπειρωτική μάζα της παγοκρηπίδας της Ανατολικής Ανταρκτικής να κρατιέται σε χαμηλότερες θερμοκρασίας, ενώ οι περιφερειακές περιοχές και ειδικότερα η Ανταρκτική Χερσόνησος να υποβάλλονται σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες, επιταχύνοντας το λιώσιμο των πάγων τους.<ref name="schiermeier2009"/> Κάποια μοντέλα υποστηρίζουν ότι το φαινόμενο της τρύπας του όζοντος και του ενισχυμένου πολικού στροβίλου είναι η αιτία της πρόσφατης αύξησης των παγόβουνων στις ακτές της ηπείρου.<ref>{{Cite journal|author=Turner J., Comiso J.C., Marshall G.J., Lachlan-Cope T.A., Bracegirdle T., Maksym T., Meredith M.P., Wang Z., Orr A.|title=Non-annular atmospheric circulation change induced by stratospheric ozone depletion and its role in the recent increase of Antarctic sea ice extent|journal=Geophysical Research Letters|volume=36|pages=L08502|year=2009|doi=10.1029/2009GL037524|bibcode=2009GeoRL..3608502T|issue=8}}</ref>{{-}}