Κυπριακό (ζήτημα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 34 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Διάσωση 19 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Γραμμή 5:
Το '''Κυπριακό ζήτημα''' ή '''Κυπριακό πρόβλημα''' και, συνηθέστερα, απλώς «'''Κυπριακό'''» είναι το ζήτημα που σχετίζεται με το μέλλον των λαών της Κύπρου. Σύμφωνα με τους Ελληνοκύπριους, το Κυπριακό ζήτημα μετά την [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|τουρκική εισβολή]] του 1974 είναι ζήτημα διεθνούς δικαίου που οφείλεται στην παράνομη [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|στρατιωτική εισβολή]] και κατοχή του βορείου τμήματος της [[Κυπριακή Δημοκρατία|Κυπριακής Δημοκρατίας]] από την [[Τουρκία]].<ref>{{Cite web|url=http://www.mfa.gov.cy/mfa/PermRep/PermRep_Brussels.nsf/page32_gr/page32_gr?OpenDocument|title=Το Κυπριακό Πρόβλημα|last=|first=|date=16/6/2017|website=Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε.|publisher=|accessdate=}}</ref> Σύμφωνα με τους Τουρκοκύπριους, το Κυπριακό είναι αποτέλεσμα της κατάρρευσης της Συνταγματικής τάξης με τις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963.
 
Aρχικά το Κυπριακό ήταν [[Αποικία#Διεθνές δίκαιο|αποικιακό ζήτημα]], που δημιουργήθηκε όταν η Αγγλία προσάρτησε την Κύπρο στις [[5 Νοεμβρίου]] [[1914]] καθιστώντας την «αποικία του Στέμματος».Οι Ελληνοκύπριοι, ανέπτυξαν έντονα τον εθνικό πόθο για [[Ένωσις|Ένωση]] με τη "μητέρα πατρίδα", η οποία ήταν μέρος της [[Μεγάλη Ιδέα|Μεγάλης Ιδέας]] του Έθνους. Οι [[Τουρκοκύπριοι]] ανέπτυξαν τον δικό τους εθνικισμό με αίτημα την αυτοδιάθεση του λαού τους, προτάσσοντας τη διχοτόμηση του νησιού και τον διαχωρισμό δυο πληθυσμών του Ελληνικού και του Τουρκικού στα πλαίσια εθνοκάθαρσης.<ref name=":21">{{cite book|title=Historical Dictionary of Cyprus|date=2009|publisher=Scarecrow Press|isbn=9780810862982|page=xiv|last1=Mirbagheri|first1=Farid|quote=Greek Cypriots engaged in a military campaign for enosis, union with Greece. Turkish Cypriots, in response, expressed their desire for taksim, partition of the island.}}</ref> Οι Τουρκοκύπριοι αισθάνονταν άβολα με την πιθανότητα της Ένωσης, επειδή αυτό θα έθετε σε κίνδυνο την ταυτότητα τους και την ύπαρξη τους ως χωριστή εθνοτική ομάδα. Επιπροσθέτως, η ανάπτυξη του εθνικισμού στον μεσοπόλεμο τους οδήγησε στη δημιουργία του αφηγήματος τους, πως, ως ξεχωριστός λαός από τους Ελληνες, δικαιούνται την αυτοδιάθεσή τους.<ref name=":23">{{Cite web|url=http://politis.com.cy/article/i-eoka-kai-oi-tourkokuprioi|title=Η ΕΟΚΑ και οι Τουρκοκύπριοι|last=Κτωρής|first=Σώτος|date=6/4/2015|website=Πολίτης|publisher=|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190118055728/https://politis.com.cy/article/i-eoka-kai-oi-tourkokuprioi|archivedate=2019-01-18|url-status=dead}}</ref>
 
Το Κυπριακό επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες (ορισμένοι από αυτούς μεταβάλλονται κατά τη μακρόχρονη πορεία του),όπως είναι η αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, αλλά και η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου στο πέρασμα από την Ευρώπη στη [[Μέση Ανατολή]] (έχει χαρακτηριστεί το «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» από τον [[Νιχάτ Ερίμ]], στα νότια της Τουρκίας). Είναι βέβαιο ότι η θέση της Κύπρου καθιστούσε τον έλεγχο του εδάφους της θέμα ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα ξένων δυνάμεων, κυρίως της Μεγάλης Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και της [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετικής Ένωσης]] στα χρόνια του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]].
Γραμμή 19:
=== Αγγλοκρατία ===
Με το τέλος του Ρωσο-Τουρκικού πολέμου 1877-1878 και την ήττα της Τουρκίας, πραγματοποιήθηκε το [[Συνέδριο του Βερολίνου]] (13 Ιουνίου εως 13 Ιουλίου 1878). Αγγλία και Τουρκία προχώρησαν σε συμμαχία κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, η οποία, μεταξύ άλλων, προνοούσε την παραχώρηση της Κύπρου στους Άγγλους. Η συμφωνία αυτή επισημοποιήθηκε με την [[Συνθήκη Κωνσταντινούπολης (1878)|Συνθηκη της Κωνσταντινούπολης]] το 1878. Η κυριαρχία, πάντως,παρέμενε ''[[de jure]]'' οθωμανική, μέχρι τις 5 Νοεμβριου 1914, όταν η απόφαση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων οδήγησε την Αγγλία να ανακηρύξει την Κύπρο ως προτεκτοράτο<ref name="Lausanne-Egypt-Sudan-Cyprus">{{cite web|url=http://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne|title=Treaty of Lausanne|publisher=}}</ref>
[[Αρχείο:Cypriot_demonstration_1930.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Cypriot_demonstration_1930.jpg|αριστερά|μικρογραφία|Ελληνοκύπριοι{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }} διαδηλώνουν υπέρ της Ένωσις το 1930]]
Στις 16 Οκτωβρίου 1915 η Μεγάλη Βρετανία προσφέρει την Κύπρο στην Ελλάδα με αντάλλαγμα τη συμμετοχή της στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον των Γερμανών, των Τούρκων και των Βουλγάρων. Τότε η Ελλάδα βρισκόταν στην καρδιά του εθνικού διχασμού και η κυβέρνηση Ζαῒμη, μαζί με τον φιλογερμανό βασιλιά Κωνσταντίνο Α', απέρριψε την προσφορά στις 17 Οκτωβρίου 1915. Το 1923, με τη Συνθήκη της Λωζάνης η νεαρή Τουρκική Δημοκρατία παραιτήθηκε από κάθε διεκδίκηση πρώην οθωμανικών περιοχών.<ref>{{cite journal|url=http://www.bujournal.boun.edu.tr/docs/13330942935.pdf|title='Cypriot Muslims among Ottomans, Turks and British|last=Xypolia|first=Ilia|journal=Bogazici Journal|accessdate=15 October 2012|issue=2|year=2011|volume=25|pages=109–120}}</ref> Επίσημα, η Κύπρος ανακηρύχθηκε αποκία της Βρετανίας το 1925.
 
==== Ο πόθος των Ελληνοκυπρίων για Ένωση ====
Οι Ελληνοκύπριοι αντιμετώπισαν θετικά τη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Αγγλοκρατία. Πίστευαν πως θα οδηγούσε στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η "Ένωσις" ήταν ενταγμένη στη Μεγάλη Ιδέα, μια ευρύτερη φιλοδοξία ώστε το Ελληνικό κράτος να προσαρτήσει περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου κατοικούσαν Έλληνες, όπως την Κύπρο, τα παράλια της Μικράς Ασίας και την Κωνσταντινούπολη. Την ιδέα αυτή προωθούσε η Κυπριακή Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία είχε πολλά μέλη της εκπαιδευμένα στην Ελλάδα.<ref name="lindsay14">{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=xTL382g5sWwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=The Cyprus Problem: What Everyone Needs to Know|date=2011|publisher=Oxford University Press|isbn=9780199757169|pages=14–5|last1=Ker-Lindsay|first1=James|quote=They hoped that the transfer of administration would pave the way for the island to be united with Greece—an aspiration known as “enosis.” At the time, these calls for enosis were not just limited to Cyprus. Instead, Cyprus was part of a wider political movement [...] This overarching political ambition was known as the Megali Idea (Great Idea).}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=Ac2NRpHoY3EC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=Educations in Ethnic Violence: Identity, Educational Bubbles, and Resource Mobilization|date=2011|publisher=Cambridge University Press|isbn=9781139505444|page=88|last1=Lange|first1=Matthew}}</ref> Οι Ελληνοκύπριοι, εξάλλου, θεωρούσαν πως το νησί ήταν ιστορικά ελληνικό και πίστευαν πως η ένωση με την Ελλάδα ήταν φυσικό δικαίωμα.<ref name="diez83">{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=A4QTUWBEC2kC&pg=PA83&cad=0#v=onepage&q&f=false|title=The European Union and the Cyprus Conflict: Modern Conflict, Postmodern Union|date=2002|publisher=Manchester University Press|isbn=9780719060793|page=83|last1=Diez|first1=Thomas}}</ref>
[[Αρχείο:Street_riot_in_Nicosia_1956.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Street_riot_in_Nicosia_1956.jpg|μικρογραφία|Η{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }} ΕΟΚΑ εναντίον άγγλων στρατιωτών, 1956]]
 
==== Οι ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων ====
Γραμμή 39:
Τον Ιανουάριο του 1950 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου οργάνωσε το Ενωτικό Δημοψήφισμα, όπου δικαίωμα ψήφου είχαν οι Ελληνοκύπριοι μόνο. Παρόλο που υπήρχαν κατά τόπους οργανωτικά προβλήματα, το αποτέλεσμα έδειξε την ισχυρή θέληση των Ελληνοκυπρίων για Ένωση<ref>{{cite book|title=Imperial Endgame: Britain's Dirty Wars and the End of Empire|date=2011|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=9780230300385|page=285|last1=Grob-Fitzgibbon|first1=Benjamin}}</ref><ref name="Tatum2002">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=70NxlYekQIgC&pg=PA43|title=Who Influenced Whom?: Lessons from the Cold War|date=1 January 2002|publisher=University Press of America|accessdate=21 August 2013|isbn=978-0-7618-2444-2|page=43|author=Dale C. Tatum}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=bE5oAAAAMAAJ&dq=cypriots%2B1950%2Benosis%2B90&q=90%25#search_anchor|title=Studies on modern Greek society and politics|publisher=East European Monographs|year=1999|isbn=978-0-88033-432-7|page=347|author=Kourvetaris, George A.}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=LZXbg3ZwvGoC&dq=|title=Legal aspects of the Cyprus problem: Annan Plan and EU accession|publisher=EMartinus Nijhoff Publishers|year=2006|isbn=978-90-04-15223-6|page=9|author=Hoffmeister, Frank}}</ref> Οι τουρκοκύπριοι προβαλανε έντονη αντίδραση στο δημοψηφισμα και το ενδεχόμενο της Ένωσις με ογκώδεις διαδηλώσεις.<ref name=":62">{{Cite web|url=http://www.academia.edu/10374263/%CE%A4%CE%BF_%CE%B5%CE%BD%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1|title=Το ενωτικό δημοψήφισμα|last=Αθανασίου|first=Βαλάντης|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref>
 
Πριν από την έναρξη των ένοπλων συγκρούσεων στα τέλη της δεκαετίας του 1950, από τα 619 χωριά της Κύπρου, 393 ήταν αποκλειστικά ή κυρίως ελληνοκυπριακά, 120 τουρκοκυπριακά και 106 μικτά. Οι μεγάλες πόλεις ήταν μικτές, με τις δύο κοινότητες να κατοικούν σε χωριστές συνοικίες. Η κάθε κοινότητα είχε τη γλώσσα και τη θρησκεία της, δικό της σύστημα εκπαίδευσης καθώς και δικό της [[Οικογενειακό Δίκαιο|Οικογενειακό]] και [[Κληρονομικό Δίκαιο]]<ref>Δες π.χ. Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.17 και 18 [http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309072501/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |date=2016-03-09 }}</ref>.
 
Η νέα βρετανική διοίκηση βελτίωσε σημαντικά τομείς κρατικής ευθύνης όπως η δικαιοσύνη, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και οι υποδομές. Ωστόσο η συνεχιζόμενη φορολογική αφαίμαξη του πληθυσμο δημιουργούσε εντάσεις στην Αγγλική Διοίκηση, ενώ και η αντίθεση της βρετανιας στη διατήρηση των αρμοδιοτήτων και προνομίων που είχε αποκτήσει η Εκκλησία κατά την Οθωμανική κυριαρχία συνέβαλλαν στην επιδίωξη του αιτήματος για Ένωση από την Ελληνοκυπριακή Κοινότητα<ref>Π. Παπαπολυβίου, "Η Κύπρος στην περίοδο της Αγγλοκρατίας", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), ''1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας'', τ. 1, ''1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης'', Λευκωσία 2010, σ. 12.</ref>.
Γραμμή 68:
Ένα από τα πολλά συμβάντα σημειώθηκε στις 12 Ιουνίου 1958, όταν ένοπλοι Τουρκοκύπριοι σκότωσαν οκτώ Ελληνοκύπριους χωρικούς στο Κιόνελι.
 
Στις 18 Οκτωβρίου 1959, ακταιωρός του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού συνέλαβε ανοικτά της Καρπασίας το τουρκικό πλοιάριο «Ντενίζ», που μετέφερε μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών από την Τουρκία<ref>D. Markides, "Η Μεταβατική Περίοδος, Φεβρουάριος 1959 - Αύγουστος 1960", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), ''1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας'', τ. 1, ''1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης'', Λευκωσία 2010, σ. 25-26.</ref>. Αποκαλύπτοντας με δραματικό τρόπο τα τουρκοκυπριακά σχέδια διχοτόμησης και την ενεργή ανάμειξη της Τουρκίας σε αυτά, το επεισόδιο του «Ντενίζ» ενέτεινε τους φόβους της Ελληνοκυπριακής κοινότητας. Από τον Ιανουάριο του 1959, παράλληλα με τα άλλα τουρκικά πλοιάρια που ήδη διεκπεραίωναν επί έξι μήνες οπλισμό, ξεκίνησε τις μυστικές μεταφορές οπλισμού και ένα 25 τόνων αλιευτικό τουρκικό πλοίο, που έμεινε γνωστό στην ιστορία με το όνομα «ΝΤΕΝΙΖ» και που, στα επιχειρησιακά σχέδια της ΤΜΤ, έφερε το κωδικό όνομα «Ελμάς». Το «ΝΤΕΝΙΖ», με καπετάνιο τον Ρεσάτ Γιαβούζ, μηχανικό τον Ογούζ Κόντογλου και ασυρματιστή τον μόνιμο αρχιλοχία διαβιβάσεων του τουρκικού στρατού Αλί Λεβέντ, ανακόπηκε από βρετανική ακταιωρό, φορτωμένο 6.000 βόμβες, 500 τυφέκια και ένα εκατομμύριο φυσίγγια, στις 18 Οκτωβρίου 1959, δηλαδή οκτώ μήνες μετά την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου κι ενώ η Κύπρος τελούσε ακόμα υπό αγγλική διοίκηση<ref name="Αιματηρή Αλήθεια">Κίνηση για Ελευθερία και Δικαιοσύνη στην Κύπρο, [http://cyprusactionnetwork.org/yahoo_site_admin/assets/docs/BLOODY_TRUTH__The_Book.266130049.pdf Αιματηρή Αλήθεια] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150209154933/http://cyprusactionnetwork.org/yahoo_site_admin/assets/docs/BLOODY_TRUTH__The_Book.266130049.pdf |date=2015-02-09 }}, σελ 56, Λευκωσία 2009</ref>.
 
Με διαταγή του «εγκέφαλου» της ΤΜΤ ταγματάρχη Ισμαήλ Τάνσου (μέσω ασυρμάτου από την Άγκυρα) το πλήρωμα του «ΝΤΕΝΙΖ» προκάλεσε την αυτοβύθιση του σκάφους, ώστε «να μην ξεσπάσει διεθνές σκάνδαλο που θα έφερνε
Γραμμή 92:
Παρά την ανεξαρτησία δεν διαλύθηκαν οι ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές ένοπλες ομάδες, οι οποίες συνέχισαν τη δράση τους, και οι προσπάθειες των αρχών να εντοπίσουν παράνομα όπλα και πυρομαχικά δεν είχαν επιτυχία. Η [[Τουρκική Αντιστασιακή Οργάνωση|Τ.Μ.Τ.]] μάλιστα πραγματοποίησε δολοφονίες Τουρκοκυπρίων αστυνομικών που υπηρετούσαν στη Βρετανική αποικιακή Αστυνομία και εργάζονταν για τον εντοπισμό παράνομου οπλισμού στην κοινότητά τους<ref>D. Markides, "Η Μεταβατική Περίοδος, Φεβρουάριος 1959 - Αύγουστος 1960", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), ''1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας'', τ. 1, ''1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης'', Λευκωσία 2010, σ. 25.</ref>.
 
Ο πρωταρχικός στόχος που επιτεύχθηκε από τους Τούρκους από το 1958 μέχρι και το 1959 ήταν ο εξοπλισμός, η εκπαίδευση και η οργάνωση, δύναμης 5.000 μαχητών της ΤΜΤ στην Κύπρο. Το 1960 ο οπλισμός που μεταφέρθηκε λαθραία από την Τουρκία στην Κύπρο, εξόπλιζε δύναμη 10.000. Σ’ αυτό το σημείο, είναι σημαντικά τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν 47 χρόνια αργότερα, στο βιβλίο του Μάνου Ηλιάδη «Το Απόρρητο Ημερολόγιο της ΚΥΠ για την Κύπρο» - 2007. (ΚΥΠ: Η ελλαδική «Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών»). Το βιβλίο περιέχει αντίγραφα γραπτών υπηρεσιακών εκθέσεων, που έστελνε το κλιμάκιο της ελλαδικής ΚΥΠ από την Κύπρο στον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Αβέρωφ στην Αθήνα και που επιβεβαιώνουν με πλήθος λεπτομερειών πολλά στοιχεία για την ΤΜΤ, όπως τα αφηγούνται οι Τούρκοι πρωταγωνιστές και τουρκικές πηγές. Επί του θέματος των μυστικών τουρκικών εξοπλισμών, περιέχει και τα εξής στοιχεία: «Εκ των μέχρι τούδε υφισταμένων στοιχείων προκύπτει ότι, εκτός των εις χείρας των Τουρκοκυπρίων αστυνομικών και επικουρικών αστυνομικών περιστρόφων της βρετανικής διοικήσεως, η τουρκοκυπριακή μαχητική οργάνωσις ΤΜΤ διέθετε την εποχή της συνάψεως των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου μόνον 950 πιστόλια και περίστροφα. Ταύτα η ΤΜΤ. επρομηθεύθη, αρχομένου του 1957, και κατά τη διάρκειαν του 1958 εκ Τουρκίας, μέρος δε τούτων επωλήθησαν επιτοπίως υπό των Βρεττανών εις τας τουρκικάς οργανώσεις ΒΟΛΚΑΝ και ΤΜΤ. Εν συμπεράσματι, την εποχήν της συνάψεως των περί Κύπρου Συμφωνιών, η ΤΜΤ δεν διέθετε άνω των 1.000 πιστολίων και περιστρόφων. Κατά το εξάμηνον διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 1959 – Ιουλίου 1959 λαθραίως εισήχθησαν υπό των Τουρκοκυπρίων 6.000 όπλα, ήτοι βαρέα πολυβόλα, οπλοπολυβόλα, τυφέκια, πιστόλια και περίστροφα, ως και όλμοι των 2 και τριών ιντσών, ανελθόντος, ούτω, κατά Ιούνιον 1959 του αριθμού των υπό της τουρκικής κοινότητος κατεχομένων όπλων εις 7.000, μετά μεγάλου αριθμού σφαιρών. Μετά τον Ιούλιον 1959 μέχρι 2 Σεπτεμβρίου 1960 εσυνεχίσθη εις μεγάλην κλίμακα η λαθραία εισαγωγή όπλων και πυρομαχικών υπό Τουρκοκυπρίων, ώστε σήμερον να πιστεύεται ότι οι Τουρκοκύπριοι διαθέτουν όπλα ανερχόμενα εις 10.000 τεμάχια…». Οι Τούρκοι εξοπλίζονταν μετά την ανακύρηξη της Ανεξαρτησίας [[16 Αυγούστου]] [[1960]]<ref>Κίνηση για Ελευθερία και Δικαιοσύνη στην Κύπρο, [http://cyprusactionnetwork.org/yahoo_site_admin/assets/docs/BLOODY_TRUTH__The_Book.266130049.pdf Αιματηρή Αλήθεια] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150209154933/http://cyprusactionnetwork.org/yahoo_site_admin/assets/docs/BLOODY_TRUTH__The_Book.266130049.pdf |date=2015-02-09 }}, σελ 48, Λευκωσία 2009</ref>.
 
===Πολιτειακές δυσλειτουργίες===
Γραμμή 173:
Η κρίση όμως δεν εκτονώθηκε. Η τουρκική Βουλή σε μυστική συνεδρίασή της, στις [[16 Μαρτίου]], εξουσιοδότησε την κυβέρνηση του [[Ισμέτ Ινονού]] να προχωρήσει σε απόβαση στην Κύπρο, αν το έκρινε αναγκαίο, χωρίς περαιτέρω κοινοβουλευτική έγκριση.
 
Εν τω μεταξύ ένοπλες παραστρατιωτικές ομάδες, η Τ.Μ.Τ. αλλά και ο τακτικός κυπριακός στρατός με μόνους τους Ελληνοκυπρίους συνέχισαν να συγκρούονται για πάνω από έξι μήνες στη Λευκωσία, την Πάφο, τον Άγιο Σωζόμενο, τα Καζιβερά, τη Λουρουτζίνα και αλλού<ref>Α. Κούπανου - Π. Παπαδημήτρη, "Χρονολόγιο 1960-1969", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), ''1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας'', τ. 1, ''1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης'', Λευκωσία 2010, σσ. 45-47.</ref> και η επέμβαση των κυανοκράνων απέτρεψε πολλές φορές κλιμάκωση της έντασης<ref name="cyprus-dispute.org">[{{Cite web |url=http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |title=Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμέων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.49] |accessdate=2009-08-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309072501/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |archivedate=2016-03-09 |url-status=dead }}</ref>.
 
Μέσα στο κλίμα αυτό, στις [[11 Απριλίου]] ο Μακάριος επισκέφτηκε την Αθήνα και συμμετείχε σε σύσκεψη στο Καστρί υπό τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου, όπου αποφασίστηκε να αρχίσει μυστική αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στην Κύπρο. "''Αι συνθήκαι της Ζυρίχης και του Λονδίνου απεδείχθησαν εκ των πραγμάτων ανεφάρμοστοι. Ωδήγησαν εις αδιέξοδον... Η καταγγελία της Συνθήκης εκ μέρους του αρχιεπισκόπου Μακαρίου απετέλεσε απλώς τυπικήν επιβεβαίωσιν της υφισταμένης ήδη και διεθνώς αναγνωρισθείσης πραγματικής καταστάσεως''", αναφέρεται σε ανακοίνωση που έδωσε ο πρωθυπουργός προς τον Τύπο μετά τη σύσκεψη.
Γραμμή 199:
===Σχέδιο Άτσεσον===
[[Εικόνα:Dean Acheson.jpg|thumb|150px|Ο Ντιν Άτσεσον]]
Ο Ντιν Άτσεσον μετέβη στις [[5 Ιουλίου]] στη [[Γενεύη]], την οποία χρησιμοποίησε ως βάση των δραστηριοτήτων του και κατάρτισε [[Σχέδιο Άτσεσον|δύο σχέδια διχοτόμησης της Κύπρου]]<ref>{{Cite web |url=http://www.cyprus-conflict.net/www.cyprus-conflict.net/acheson_plan.html |title=Τα σχέδια Άτσεσον |accessdate=2007-01-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070212034532/http://www.cyprus-conflict.net/www.cyprus-conflict.net/acheson_plan.html |archivedate=2007-02-12 |url-status=dead }}</ref>. Τα σχέδια όμως τελικά απορρίφθηκαν από τα εμπλεκόμενα μέρη. Το πρώτο σχέδιο προέβλεπε εκχώρηση της χερσονήσου της [[Καρπασία]]ς στους Τούρκους για να γίνει μία αχανής τουρκική στρατιωτική βάση με δυνάμεις στρατού, ναυτικού και αεροπορίας, ενώ επιπροσθέτως εκχωρούσε και αυτόνομα τουρκοκυπριακά καντόνια στον ελληνικό τομέα του νησιού. Ο ελληνοκυπριακός τομέας σε αντάλλαγμα θα ενώνονταν με την Ελλάδα<ref>{{Cite web |url=http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,dt=16.04.2005,id=26708512 |title=Προδημοσίευση στην ''Ελευθεροτυπία'' της 16/4/2005 από το βιβλίο του Μακάριου Δρουσιώτη «Η Πρώτη Διχοτόμηση» |accessdate=2007-01-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929111521/http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,dt=16.04.2005,id=26708512 |archivedate=2007-09-29 |url-status=dead }}</ref><ref>[{{Cite web |url=http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_745527_24/08/2002_35341 |title=Άρθρο στην ''Καθημερινή'' της 24/8/02] |accessdate=2007-01-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070930031523/http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_745527_24/08/2002_35341 |archivedate=2007-09-30 |url-status=dead }}</ref>.
 
Η Τουρκία απέρριψε το δεύτερο σχέδιο Άτσεσον και αποδέχθηκε το πρώτο, ενώ η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε το πρώτο και αντιμετώπιζε πολύ ευνοϊκά την αποδοχή του δεύτερου. "''Μας προσφέρουν μια πολυκατοικία έναντι αντιπαροχής ενός διαμερίσματος''" συνήθιζε να λέει για το σχέδιο αυτό ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Γραμμή 244:
* Ενισχύθηκαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και απετράπη η αμφισβήτησή τους<ref>Φ. Στυλιανού, "Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ο ρόλος της", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), ''1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας'', τ. 1, ''1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης'', Λευκωσία 2010, σσ. 126-127.</ref>.
 
Η αποστολή δυνάμεων του ΟΗΕ για την τήρηση της ανακωχής κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής κατέδειξε ότι το κυπριακό πρόβλημα παρέμενε ενεργό και είχε προσλάβει έναν διεθνή χαρακτήρα, τον οποίο εξακολουθεί να διατηρεί ως τις μέρες μας. Παράλληλα αποτέλεσμα των συγκρούσεων των δύο κοινοτήτων ήταν η δημιουργία δύο «πράσινων γραμμών» ανάμεσά τους, μιας γεωγραφικής και μιας ψυχολογικής <ref>[{{Cite web |url=http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |title=Δες π.χ. Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.51] |accessdate=2009-08-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309072501/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |archivedate=2016-03-09 |url-status=dead }}</ref>
 
===Οι σοβιετικοί πύραυλοι===
Γραμμή 273:
 
===Αναφορά Πλάζα===
Το Μάρτιο του 1964, μαζί με την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης, το [[Συμβούλιο Ασφαλείας]] του [[ΟΗΕ]] αποφάσισε και την ανάληψη μεσολαβητικής πρωτοβουλίας. Ανέθεσε τον ρόλο του μεσολαβητή στον [[Φινλανδία|Φιλανδό]] διπλωμάτη Σακάρι Τουομιόγια (Sakari Tuomioja), ο οποίος όμως κατά τη διάρκεια της αποστολής του πέθανε και τη θέση του πήρε ο Γκάλο Πλάζα (Galo Plaza), πρώην πρόεδρος του [[Εκουαδόρ]]. Ο Πλάζα υπέβαλε στις [[26 Μαρτίου]] [[1965]] την αναφορά του στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Στην αναφορά του αυτή έκανε μια ανάλυση της κατάστασης στο νησί. Αφού κατέγραψε το ιστορικό του προβλήματος, παρουσίασε τις θέσεις των δύο κοινοτήτων. Σύμφωνα με την έκθεσή του, από την αρχή της μεσολαβητικής αποστολής καθημερινές ένοπλες συγκρούσεις παραστρατιωτικών ομάδων στο νησί εμπόδιζαν την εξεύρεση οποιασδήποτε λύσης <ref name="cyprus-dispute.org" /> . Η ηρεμία που επικράτησε μετά τον Αύγουστο του 1964 δεν άλλαξε και πολλά, επειδή οι ηγεσίες των δύο κοινοτήτων συνέχισαν να έχουν διαμετρικά αντίθετες θέσεις, με τους Ελληνοκυπρίους να επιδιώκουν την Ένωση (σε θεωρητικό επίπεδο) και τους Τουρκοκυπρίους να εμμένουν σε γεωγραφικό διαχωρισμό των δύο λαών στο πλαίσιο ενός ομόσπονδου κράτους <ref>[{{Cite web |url=http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |title=Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.57] |accessdate=2009-08-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309072501/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |archivedate=2016-03-09 |url-status=dead }}</ref>. Ο Πλάζα στην έκθεσή του προχώρησε στην εκτίμηση των προτεινόμενων λύσεων. Την τουρκοκυπριακή λύση της γεωγραφικής διαίρεσης του νησιού και τη δημιουργία διζωνικής ομοσπονδίας την απέρριψε, διότι συνδεόταν με αθρόες μετακινήσεις πληθυσμών και θα είχε ως συνέπεια παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εμπλεκόμενων πληθυσμών <ref>[{{Cite web |url=http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html |title=Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.153] |accessdate=2009-08-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160309031546/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html |archivedate=2016-03-09 |url-status=dead }}</ref>. Επίσης θεώρησε την επιστροφή στο καθεστώς των Συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου ανέφικτη. Τα προβλήματα που ανέκυψαν με την εφαρμογή τους, άσχετα από το ποιος τα προκάλεσε, σε συνδυασμό με τα γεγονότα που μεσολάβησαν, απέκλειαν κατά την κρίση του την απρόσκοπτη εφαρμογή τους <ref>[Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.129 [http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309031546/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html |date=2016-03-09 }}]</ref>. Τη λύση της Ένωσης επίσης δεν την προέκρινε, λόγω της έντονης αντίθεσης των Τουρκοκυπρίων <ref>[Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.146 [http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309072501/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza2.html |date=2016-03-09 }}]</ref>, καταλήγοντας ότι τα μέρη θα έπρεπε να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις προς την κατεύθυνση ενός ανεξάρτητου κράτους χωρίς διαχωρισμό των κοινοτήτων αλλά με ιδιαίτερες εγγυήσεις για τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής μειονότητας <ref>[Έκθεση του Μεσολαβητή των Ηνωμένων Εθνών Γκάλο Πλάζα, παρ.155 κ.εξ.[http://www.cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160309031546/http://cyprus-dispute.org/materials/galoplaza/galoplaza4.html |date=2016-03-09 }}]</ref>. Η έκθεση Πλάζα δεν ικανοποίησε την Τουρκία, η οποία την θεώρησε μεροληπτική υπέρ των Ελληνοκυπρίων και αρνήθηκε περαιτέρω μεσολάβησή του στο Κυπριακό.
 
===Σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας===
Οι σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας δεν ήταν οι καλύτερες δυνατές. Ήδη οι Ελληνοκύπριοι θεωρούσαν τις Συνθήκες Λονδίνου-Ζυρίχης προδοσία από τη μεριά της Αθήνας του αγώνα για Ένωση, στάση που καταλόγιζε ως το τέλος της ζωής του ο [[Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής|Κωνσταντίνος Καραμανλής]] στον Μακάριο<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_206807_26/11/2006_206704 Άρθρο στην ''Καθημερινή'' της 26/11/2006] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930023539/http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_206807_26/11/2006_206704 |date=2007-09-30 }} Ο Καραμανλής φέρεται να ρώτησε τον Μακάριο σε πολύ μεταγενέστερη συνάντησή τους: ''«Παπά μου, την ίδια συνθήκη δεν υπογράψαμε; Πώς γίνεται να βγήκες εσύ ήρωας κι εγώ προδότης;»''</ref><ref>{{Cite web |url=http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14802&m=A14&aa=1 |title=Βλ. και Άρθρο του Αλέξη Παπαχελά στο ''Βήμα'' της 2/7/2006 |accessdate=2007-01-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060710092427/http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14802&m=A14&aa=1 |archivedate=2006-07-10 |url-status=dead }}</ref>. Η απουσία αντίδρασης στους τουρκικούς βομβαρδισμούς του Αυγούστου του 1964 απογοήτευσε εκ νέου την Κυπριακή Κυβέρνηση. Από την άλλη η Ελληνική Κυβέρνηση είχε καταστήσει από την αρχή σαφές, ότι δεν επιθυμούσε σύρραξη με την Τουρκία και ότι στη χάραξη της πολιτικής της όφειλε να λάβει υπ’ όψιν και τους ελληνικούς πληθυσμούς στην Τουρκία. Η ανησυχία αυτή εντάθηκε μετά το [[Σεπτεμβριανά|πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης (Σεπτεμβριανά)]] το [[1955]]. Στη διατάραξη των σχέσεων συντελούσε και η αντίληψη της Αθήνας, η οποία ήθελε να έχει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, πράγμα που ο Μακάριος δεν ήταν διατεθειμένος να δεχθεί. Η ανακοίνωση των «Δεκατριών Σημείων» από τον Μακάριο, που στάθηκαν η αιτία για τις ενδοκοινοτικές ταραχέην της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία όχι μόνο δε θα είχε συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο, αλλά και είχε προειδοποιήσει τον Μακάριο, ότι σε περίπτωση μονομερούς καταγγελίας των Συνθηκών, θα διαχώριζε δημόσια τη θέση της<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_194839_17/11/2002_44436 Επιστολή της 19/4/1963 του τότε Υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Αβέρωφ προς τον Μακάριο, ''Καθημερινή'' της 17/11/02] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930013117/http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_194839_17/11/2002_44436 |date=2007-09-30 }}: ''«Eιδικώτερον ως προς ό,τι αφορά τα κυπριακά θέματα, είμεθα αποφασισμένοι να εξακολουθήσωμεν να σας βοηθώμεν καθ’ ον τρόπον επράξαμεν μέχρι τούδε, αλλά να διαχωρίσωμεν και δημοσία την γραμμήν μας αν επιδιωχθή μονομερής κατάργησις των Συμφωνιών ή μέρους αυτών.»''</ref>. Το ίδιο συνέβη και με το γεγονός που οδήγησε στην κλιμάκωση της έντασης, την επίθεση στον τουρκοκυπριακό θύλακα των Κοκκίνων. Ο τότε πρωθυπουργός [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεώργιος Παπανδρέου]] έστειλε εμπιστευτικό σημείωμα στον Μακάριο με την περίφημη φράση ''«Μακαριώτατε, άλλα συμφωνούμεν και άλλα πράττετε»'' <ref>[http://www.idec.gr/iier/new/cyprus%20foreign%20policy%20Tsardanidis.doc Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, "Η Κυπριακή εξωτερική πολιτική: 1960- 1974", 2006, σελ. 48] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070703102342/http://idec.gr/iier/new/cyprus%20foreign%20policy%20Tsardanidis.doc |date=2007-07-03 }} {{doc}}</ref>. Ανησυχία στην Αθήνα δημιουργούσε επίσης η προσέγγιση Μακάριου-[[Ε.Σ.Σ.Δ.]], καθώς και η απήχηση του αριστερού ΑΚΕΛ <ref>[http://www.idec.gr/iier/new/cyprus%20foreign%20policy%20Tsardanidis.doc Χαράλαμπος Τσαρδανίδης, "Η Κυπριακή εξωτερική πολιτική: 1960- 1974", 2006, σελ. 47] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070703102342/http://idec.gr/iier/new/cyprus%20foreign%20policy%20Tsardanidis.doc |date=2007-07-03 }} {{doc}}</ref>. Δεν είχαν περάσει 15 χρόνια από τη νίκη των κυβερνητικών στρατευμάτων με τη βοήθεια Άγγλων και Αμερικανών στον ελληνικό [[Ελληνικός Εμφύλιος 1946 - 1949|Εμφύλιο]] και η Ελλάδα ήταν σφιχτά προσδεδεμένη στο άρμα της Δύσης.
 
Το [[1966]] βρήκε τις σχέσεις [[Αθήνα|Αθήνας]]-[[Λευκωσία|Λευκωσίας]] σε τροχιά επιδείνωσης. Οι ελληνοκυπριακές σχέσεις επιβαρύνθηκαν από την προσωπική αντιπάθεια που έτρεφε ο πρωθυπουργός [[Στέφανος Χ. Στεφανόπουλος]] προς τον [[Κύπρος|Κύπριο]] ηγέτη. Ήδη, από τον Ιούνιο του [[1965]], λίγο πριν τα [[Αποστασία του 1965|Ιουλιανά]], ο Στ. Στεφανόπουλος, "φωτογραφίζοντας" τον [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριο]], είχε μιλήσει στη [[Βουλή των Ελλήνων|Βουλή]] για "εωσφορικές δυνάμεις που ματαίωσαν την Ένωση" της Κύπρου με την Ελλάδα. Ωστόσο, στις [[31 Ιανουαρίου]] του [[1966]] η [[Κυβέρνηση Στέφανου Στεφανόπουλου 1965|κυβέρνηση]] και το Παλάτι υποδέχθηκαν μετά φανών και λαμπάδων τον πάντα φιλοβασιλικό Μακάριο, επιδιώκοντας να δώσουν προς τα έξω μηνύματα ακλόνητης ομοψυχίας επί της ακολουθητέας εθνικής γραμμής. Πρόκειται για έναν συμβιβασμό κυρίων: η μεν κυβέρνηση Στεφανόπουλου επιδίωκε να αποδυναμώσει τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης, ότι προετοιμάζει [[ΝΑΤΟ|ΝΑΤΟϊκή]] λύση στο Κυπριακό προς εξόφληση των γραμματίων της "αποστασίας", ο δε Μακάριος, -ο οποίος, αν και διέθετε πάντα τη μαχητική υποστήριξη των Ελληνοκυπρίων, δεν έπαυσε να φοβάται το ενδεχόμενο πραξικοπηματικής ανατροπής του- να κερδίσει πίστωση χρόνου προσβλέποντας σε καλύτερες μέρες στο μέλλον. Πίσω όμως από τους επίσημους ασπασμούς, οι διαφορές των δύο μερών παρέμεναν. Τον Ιούνιο του 1966, η ελληνική κυβέρνηση εγκαινίασε στις [[Βρυξέλλες]] τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Στη συνάντησή του με τον [[Τουρκία|Τούρκο]] ομόλογό του Ιχσάν Τσιακλαγιαγκίλ, ο [[Έλληνες|Έλληνας]] υπουργός Εξωτερικών [[Ιωάννης Τούμπας]] πρότεινε ένα σχέδιο ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, με εδαφικά ανταλλάγματα στην Τουρκία και με ειδικό καθεστώς για τις περιοχές όπου πλειοψηφούσε η τουρκική μειονότητα. Από την πλευρά του, ο Τσιακλαγιαγκίλ αντιπρότεινε ανεξαρτησία μιας ομόσπονδης, ουσιαστικά διχοτομημένης, Κύπρου ή, εναλλακτικά, συγκυριαρχία Ελλάδας-Τουρκίας στο νησί. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν τους επόμενους μήνες σε επίπεδο πρεσβευτών και, παρότι δεν κατέληξαν σε θεαματικά αποτελέσματα, τοποθέτησαν το Κυπριακό σε ΝΑΤΟϊκή τροχιά, παρακάμπτοντας τον Μακάριο. Στα τέλη Νοεμβρίου ξέσπασε η πολύκροτη "υπόθεση των τσεχοσλοβακικών όπλων", που έφερε την Αθήνα και τη Λευκωσία στο χείλος της διακοπής των διπλωματικών τους σχέσεων. Πέτρα του σκανδάλου ήταν ένα φορτίο τσεχοσλοβακικού πολεμικού υλικού που ξεφορτώθηκε στη [[Λεμεσός|Λεμεσό]] έπειτα από μυστική παραγγελία του Μακαρίου, την οποία ανακάλυψε και κατήγγειλε στην Αθήνα ο [[Γεώργιος Γρίβας]]. Ο στρατηγός υποψιάστηκε ότι ο Μακάριος, έχοντας χάσει κάθε έλεγχο πάνω στην [[Εθνική Φρουρά (Κύπρος)|Εθνική Φρουρά]], η οποία υπαγόταν πλέον στις διαταγές του ελληνικού υπουργείου Εθνικής Άμυνας, προσπάθησε τώρα να δημιουργήσει μια ισχυρή παραστρατιωτική οργάνωση ώστε να είναι απόλυτος κύριος της κατάστασης στο εσωτερικό της νήσου. Μια κατηγορία την οποία ο Αρχιεπίσκοπος βεβαίως απέρριψε, ισχυριζόμενος ότι μοναδικός στόχος του ήταν ο εξοπλισμός της αστυνομίας. Το θέμα απέκτησε μοιραία διεθνείς διαστάσεις, καθώς η Τουρκία, που πληροφορήθηκε από "διαρροές" τα καθέκαστα, απαίτησε, με τη συμπαράσταση των [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Αμερικανών]], να τεθούν τα τσεχοσλοβακικά όπλα υπό τον έλεγχο των [[Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ|"Κυανοκράνων" του ΟΗΕ]]. Ένα αίτημα στο οποίο προσχώρησε και η ελληνική κυβέρνηση, ανησυχώντας μήπως η υπόθεση αυτή τινάξει στον αέρα τον εν εξελίξει ελληνοτουρκικό διάλογο -κάτι που, όπως υποψιαζόταν, δεν αποκλείεται να ήταν και ο κυριότερος στόχος αυτής της κίνησης του Μακαρίου. Σ' ένα τέτοιο κλίμα έφτασε στο [[Παρίσι]] η ελληνική αντιπροσωπεία που μετείχε στη σύνοδο υπουργών του ΝΑΤΟ ([[14 Δεκεμβρίου|14]]-[[16 Δεκεμβρίου]]), αποτελούμενη από τους υπουργούς Άμυνας [[Σταύρος Κωστόπουλος|Σταύρο Κωστόπουλο]], Εξωτερικών Ιωάννη Τούμπα και Συντονισμού [[Κωνσταντίνος Μητσοτάκης|Κωνσταντίνο Μητσοτάκη]]. Η αλήθεια είναι ότι η μεγάλη αίθουσα των διασκέψεων της συμμαχίας ελάχιστα ασχολήθηκε με το Κυπριακό, καθώς είχε να καταπιαστεί με τα πολύ πιο επείγοντα προβλήματα που δημιουργούσε η αποχώρηση της [[Γαλλία|Γαλλίας]] από το ΝΑΤΟ. Σε πολιτικό επίπεδο, όμως, η "ανταρσία" του [[Σαρλ ντε Γκωλ]] έκανε τους Αμερικανούς λιγότερο υπομονετικούς απέναντι σε συγκρούσεις μεταξύ συμμάχων, που απειλούσαν να αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο το δοκιμαζόμενο ΝΑΤΟ. Έτσι, με ενθάρρυνση των Αμερικανών, συναντήθηκαν εκ νέου οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας στο περιθώριο της συνόδου, δίνοντας νέα ώθηση στο "κλίμα των Βρυξελλών". Η ανατροπή της κυβέρνησης Στεφανόπουλου, μετά την άρση της υποστήριξης που της παρείχε η [[Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις|ΕΡΕ]], διέκοψε προσωρινά τον ελληνοτουρκικό διάλογο και απέτρεψε το δραματικό ενδεχόμενο μιας μετωπικής ρήξης με τον Μακάριο. Ο τελευταίος, σε ένδειξη καλής θέλησης, υποχώρησε στις πιέσεις που του ασκήθηκαν από τη νέα, υποστηριζόμενη και από την ΕΡΕ και από την [[Ένωσις Κέντρου|Ένωση Κέντρου]], [[Κυβέρνηση Ιωάννη Παρασκευόπουλου 1966|κυβέρνηση Παρασκευόπουλου]] και παρέδωσε τα τσεχοσλοβακικά όπλα στη Διεθνή Ειρηνευτική Δύναμη<ref>''Στα πρόθυρα ρήξης Αθήνα-Λευκωσία'', Ιστορικό Λεύκωμα 1966, σελ. 74-77, Καθημερινή (1997)</ref>.
Γραμμή 354:
 
===Συνέπειες===
Η τουρκική εισβολή δημιούργησε χιλιάδες θύματα και αγνοούμενους, ενώ πάνω από 180.000 Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες εκδιώχθηκαν ή υποχρεώθηκαν να φύγουν από τις κατεχόμενες από τον Τουρκικό στρατό περιοχές <ref>{{Cite web |url=http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/index.html |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2009-08-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725214327/http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/index.html |archivedate=2011-07-25 |url-status=dead }}</ref>. Παράλληλα υπήρξε σταδιακή μετακίνηση πάνω από 50.000 Τουρκοκυπρίων από τις ελεύθερες στις κατεχόμενες περιοχές ειδικά μετά την άρση της απαγόρευσης τέτοιων μετακινήσεων με τη συμφωνία της Τρίτης Βιέννης του Αυγούστου 1975. Αποτέλεσμα των μετακινήσεων αυτών ήταν η ντε φάκτο δημιουργία δύο χωριστών περιοχών με εθνικά σχεδόν αμιγή πληθυσμό. Ιδιαίτερα κατά το δεύτερο κύμα εισβολής ο τουρκικός στρατός άφησε χιλιάδες νεκρούς Έλληνες και Ελληνοκύπριους στρατιώτες και αμάχους<ref>[http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/page11.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725215029/http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/page11.html |date=2011-07-25 }} Απόφαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κύπρος ν. Τουρκία, 1η και 2η Διακρατική Προσφυγή, 10 Ιουλίου 1976</ref>, και λεηλάτησε τις περιουσίες τους<ref>[http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/page13.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725214940/http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/page13.html |date=2011-07-25 }} Απόφαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κύπρος ν. Τουρκία, 1η και 2η Διακρατική Προσφυγή, 10 Ιουλίου 1976</ref>. Άλλοι 1.500 περίπου παρέμειναν στις λίστες των αγνοουμένων. Το μεγαλύτερο μέρος των αμάχων Ελληνοκυπρίων εγκατέλειψαν τα χωριά τους στο άκουσμα της εισβολής και πριν την εμφάνιση των Τούρκων, φοβούμενοι για τη ζωή τους. Δεν έλειψαν και μεμονωμένα επεισόδια αντιποίνων των Ελληνοκυπρίων, όπως η εκτέλεση 80 περίπου Τουρκοκυπρίων αιχμαλώτων από το χωριό [[Τόχνη]] στην [[επαρχία Λάρνακας]]. Η εισβολή αποτέλεσε την υλοποίηση του αρχικού σχεδίου της Τουρκίας για Ταξίμ (taksim) τη γεωγραφική δηλαδή διχοτόμηση της Κύπρου μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων.
 
Στον κατεχόμενο Βορρά παρέμειναν αρχικά γύρω στους 20.000 Ελληνοκύπριοι αρνούμενοι να φύγουν. Η απομόνωσή τους από το τουρκοκυπριακό καθεστώς και η κακομεταχείριση οδήγησαν με τον καιρό τους περισσότερους από αυτούς στον Νότο ενώ πολλοί από αυτούς εκδιώχθηκαν στις ελεύθερες περιοχές από το κατοχικό καθεστώς.
Γραμμή 371:
{{Κύριο|Οι αγνοούμενοι της Τουρκικής εισβολής}}
 
Μείζων παράγοντας του Κυπριακού προβλήματος είναι σήμερα οι αγνοούμενοι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Πρόκειται για στρατιώτες και πολίτες, των οποίων η τύχη αγνοείται. Οι περισσότεροι εξαφανίστηκαν μετά από εχθροπραξίες και έκτοτε δεν έδωσαν σημεία ζωής αλλά ούτε βρέθηκε και η σορός τους. Από ελληνοκυπριακής πλευράς αγνοούνται περί τους 1.500 (<ref>[http://www.missing-cy.org/home.html] www.missing-cy.org/home.html</ref>), ενώ από τουρκοκυπριακής περίπου 500. Το πρόβλημα των αγνοουμένων ανάγεται ήδη στην περίοδο των [[Διακοινοτικές Ταραχές του 1963|διακοινοτικών ταραχών]] που ξέσπασαν το 1963-1964, αλλά μεγιστοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1974 με την τουρκική εισβολή. Για την τύχη τους έχουν γίνει πολλές εικασίες. Η ελληνοκυπριακή πλευρά για πολύ καιρό (και εν μέρει ακόμα) υποστήριζε ότι οι περισσότεροι Ελληνοκύπριοι αγνοούμενοι ζουν και είναι αιχμάλωτοι στην Τουρκία. Πολλές θεωρίες έχουν αναπτυχθεί γύρω από το ζήτημα, ενώ φέρεται να έχει οργανωθεί και αποστολή με τη συμμετοχή πρακτόρων της ελληνικής [[ΕΥΠ]] στην [[Ανατολία]], προκειμένου να διερευνηθούν σχετικές πληροφορίες από «Κούρδους δραπέτες» που υποστήριξαν ότι ήταν συγκρατούμενοί τους. Αξιόπιστα στοιχεία που να στηρίζουν την εκδοχή ότι οι αγνοούμενοι είναι ζωντανοί δεν έχουν ως τώρα παρουσιαστεί<ref>[{{Cite web |url=http://www.politis.com.cy/cgibin/hweb?-A=670412&-V=archivearticles&-p |title=Άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη στην εφημερίδα ''Ο Πολίτης'' της 29/10/2006] |accessdate=2007-01-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927075719/http://www.politis.com.cy/cgibin/hweb?-A=670412&-V=archivearticles&-p |archivedate=2007-09-27 |url-status=dead }}</ref><ref>[{{Cite web |url=http://www.politis.com.cy/cgibin/hweb?-A=670758&-V=archivecolumns |title=Άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη στην εφημερίδα ''Ο Πολίτης'' της 31/10/2006] |accessdate=2007-01-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070927075656/http://www.politis.com.cy/cgibin/hweb?-A=670758&-V=archivecolumns |archivedate=2007-09-27 |url-status=dead }}</ref>. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται σίγουρα σε ομαδικούς τάφους εκατέρωθεν της Πράσινης Γραμμής, οι οποίοι δεν έχουν ανοιχθεί ακόμη από καμιά από τις δυο πλευρές. Τα τελευταία 2-3 χρόνια καταβάλλονται προσπάθειες διαλεύκανσης των περιπτώσεων αγνοουμένων μέσω της κοινής διερευνητικής επιτροπής αγνοουμένων<ref>{{Cite web |url=http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,dt=02.07.2005,id=31869616 |title=''Ελευθεροτυπία'' της 2/7/2005 |accessdate=2007-01-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070929110550/http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,dt=02.07.2005,id=31869616 |archivedate=2007-09-29 |url-status=dead }}</ref>, η οποία είχε συσταθεί το 1981 αλλά ως τώρα δεν είχε να επιδείξει έργο, με τη βοήθεια πλέον σύγχρονων μεθόδων ανάλυσης [[DNA]].
Το καλοκαίρι του 2009 βρέθηκε ομαδικός τάφος 5 Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων οι οποίοι εκτελέστηκαν κατά την τουρκική εισβολή. Στη δημοσιότητα δόθηκε και μία φωτογραφία τους λίγη ώρα πριν την εκτέλεσή τους.
 
Γραμμή 417:
* [https://web.archive.org/web/20110725214327/http://www.cyprus-dispute.org/materials/echr/index.html Απόφαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κύπρος ν. Τουρκία, 1η και 2η Διακρατική Προσφυγή, 10 Ιουλίου 1976]
* [http://www.missing-cy.org/home.html The Missing Cypriots Page]
* [https://web.archive.org/web/20110725214347/http://www.cyprus1974.org/ Κατεχόμενη Κύπρος: Οι Εκτοπισμένες Ελληνικές Κοινότητες]
* [http://www.cylaw.org/62007J0420ELHTML.htm Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Κοινοτήτων, Αποστολίδης ν. Όραμς, Υπόθεση Αρ. C-420/07, 28 Απριλίου 2009]
* [https://web.archive.org/web/20070926223826/http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,dt=11.07.2006 ''Ελληνοκυπριακές σχέσεις: 50 χρόνια φαγούρας'', άρθρο του Μακάριου Δρουσιώτη στην Ελευθεροτυπία της 11.7.2006]