Ερέτρια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:587:4D31:B600:1979:9E4F:89B9:42C9 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό InternetArchiveBot Ετικέτα: Επαναφορά |
||
Γραμμή 1:
{{άλλεςχρήσεις}}
{{coord|38.383333|23.783333|type:city(729137)|format=dms|display=title}}
{{Πόλη (Ελλάδα)
|Πόλη=Ερέτρια
|Χάρτης=
|Χώρα=Ελλάδα
|ΓεωγραφικόΔιαμέρισμα=[[Στερεά Ελλάδα]]
|Περιφέρεια=[[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]
|Νομός=[[Νομός Εύβοιας]]
|Δήμος=[[Δήμος Ερέτριας|Ερέτριας]]
|Επαρχία=
|Δήμαρχος=Ιωάννης Δημητρόπουλος
|Πληθυσμός=4.166
|Απογραφή=2011
|Έκταση=170 km2 (66 sq mi)
|ΜορφολογικάΧαρακτηριστικά=
|Πλάτος=38.38
|Μήκος=23.78
|ΑριθμόςΔημοτικώνΔιαμερισμάτων=
|ΤηλεφωνικόςΚωδικός=22290
|ΤαχυδρομικόςΚωδικός=340 08
|Πινακίδες=XA
|Ιστοσελίδα=http://eretria.gr/
|Υψόμετρο =
|πλάτος_μοίρες =
|πλάτος_πρώτα =
|πλάτος_ημ =
|μήκος_μοίρες =
|μήκος_πρώτα =
|μήκος_ημ =
}}
Η '''Ερέτρια''' είναι παραλιακή [[κωμόπολη]] της [[Εύβοια]]ς, νοτιο-ανατολικά της [[Χαλκίδα]]ς, απέναντι από τις βόρειες ακτές τις [[Αττική]]ς, στον [[Νότιος Ευβοϊκός|Νότιο Ευβοϊκό κόλπο]]. Κατά την [[αρχαιότητα]] ήταν από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη του ελληνικού κόσμου (6ος-5ος αιώνας π.Χ.). Μετέπειτα όμως έπαψε να θεωρείται σημαντικός οικισμός και σταδιακά ερημώθηκε. Στα νεώτερα χρόνια, μετά την καταστροφή των Ψαρών, ιδρύθηκε κωμόπολη στη θέση της αρχαίας πόλης αρχικά με το όνομα '''Νέα Ψαρά''', αλλά μετά συνέχισε να αποκαλείται με το όνομα Ερέτρια.
Έχει πληθυσμό 4.166 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011. Με τον οικισμό [[Γέροντας Εύβοιας|Γέροντα]] (4 κάτοικοι)
και τα χωριά [[Μαγούλα Εύβοιας|Μαγούλα]] (1.063 κάτοικοι) και [[Μαλακώντα Εύβοιας|Μαλακώντα]] (1.097 κάτοικοι) συναπαρτίζουν τη '''Δημοτική Κοινότητα Ερέτριας''', με συνολικό πληθυσμό 6.330 κατοίκους.<ref>{{Cite web |url=http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf |title=Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 |accessdate=2016-04-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170517060843/http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf |archivedate=2017-05-17 |url-status=dead }}</ref>
Ο δήμος Ερέτριας του προγράμματος Καποδίστριας ήταν δήμος του νομού Ευβοίας μέχρι το 2010. Μετά το 2011, παρέμεινε με το ίδιο όνομα, αλλά συνενώθηκε με τον Δήμο Αμαρυνθίων στο νέο Δήμο Ερέτριας, σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης.
== Γεωγραφία ==
Η Ερέτρια βρίσκεται στην κεντρική Εύβοια, 21 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της [[Χαλκίδα]]ς, επί του νότιου Ευβοϊκού κόλπου. Βρίσκεται στο δυτικό άκρο μιας μικρής πεδιάδας, στην οποία βρίσκεται επίσης η κωμόπολη [[Αμάρυνθος]]. Η πεδιάδα οριοθετείται από το όρος Βουδόχη στα δυτικά, το όρος Όλυμπος στα ανατολικά, και τη θάλασσα στα νότια. Βόρεια από το λιμάνι της Ερέτριας βρίσκεται η αρχαία ακρόπολη, ένας ασβεστολιθικός λόφος ύψους 123 μέτρων.<ref>{{cite web | url=http://library.tee.gr/digital/techr/2007/techr_2007_3_lazaridi.pdf | title=ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΤΡΙΑΣ | publisher=Τεχνικά Χρονικά | date=2007 | accessdate=16 Ιουνίου 2015 | author=Γιάννα Λαζαρίδη}}</ref>
Κοντά στο λιμάνι της Ερέτριας βρίσκονται δύο μικρά νησιά, το Πεζονήσι ή «νησί των Ονείρων», το οποίο συνδέεται με τη στεριά με γέφυρα και η Αγία Τριάδα.
== Ιστορία ==
=== Προϊστορία και εποχή του χαλκού ===
Τα πρώτα σημάδια ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή εμφανίζονται κατά την [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]] (3500-3000 π.Χ.), όμως δεν είναι σαφές αν υπήρξε εκείνη την εποχή οργανωμένος οικισμός. Η πρώτη βεβαιωμένη οργανωμένη εγκατάσταση τοποθετείται το διάστημα 3000-2000 π.Χ.. Κατά την ύστερη [[εποχή του Χαλκού]] (1600-1100 π.Χ.) ο οικισμός συρρικνώθηκε και την [[Γεωμετρική εποχή|Γεωμετρική περίοδο]] καταλήφθηκε εντελώς.
=== Αρχαιότητα ===
[[Αρχείο:Theatre3.jpg|thumb|Αεροφωτογραφία του [[Αρχαίο θέατρο Ερέτριας|αρχαίου θεάτρου της Ερέτριας]]]]
[[Αρχείο:Greek Silver Tetradrachm of Eretria (Euboia), Impressive for a Stephanophoric Tetradrachm.jpg|μικρογραφία|[[Τετράδραχμο]] της Ερέτρειας, 180 π.Χ.]]
Η πόλη της κλασικής εποχής ιδρύθηκε περίπου τον 9ο αιώνα π.Χ., πιθανότατα ως το [[επίνειο]] του [[Λευκαντί|Λευκαντιού]], 15 χιλιόμετρα δυτικότερα. Η ονομασία της πόλης προέρχεται από το: ἐρέτης (=κωπηλάτης). Αν και ο [[Στράβων]] σημειώνει ότι πρότερο όνομα της Ερέτριας ήταν '''Αρότρια'''. Το Λευκαντί πυρπολήθηκε το [[825 π.Χ.]], κάτι που έδωσε τη δυνατότητα στην Ερέτρια να αναπτυχθεί σε τοπική δύναμη.
Η πρώτη αναφορά στην Ερέτρια γίνεται από τον [[Όμηρος|Όμηρο]] στην [[Ιλιάδα]], που εμφανίζεται στον κατάλογο των πλοίων που εκστρατεύουν κατά της [[Τροία]]ς ([[Τρωικός πόλεμος]]). Τον 8ο π.Χ. αιώνα, η Ερέτρια και η γειτονική [[Χαλκίδα]], υπήρξαν οι πιο ακμάζουσες πόλεις της Εύβοιας. Η Ερέτρια έλεγχε την [[Άνδρος|Άνδρο]], την [[Τήνος|Τήνο]], την [[Κέα]], στις [[Κυκλάδες]]. Επίσης κατείχε και τμήμα των απέναντι ακτών της [[Βοιωτία]]ς. Οι Ερετριείς ίδρυσαν και αποικίες στην [[Μεγάλη Ελλάδα|Νότια Ιταλία]] από κοινού με τους Χαλκιδείς: τις [[Πιθηκούσσες]] και την [[Κύμη (Μεγάλη Ελλάδα)|Κύμη]].
Όμως στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. η Ερέτρια και η Χαλκίδα συγκρούστηκαν μεταξύ τους, αναμέτρηση που διήρκεσε αρκετές δεκαετίες. Ο ιστορικός [[Θουκυδίδης]] μας δίνει λεπτομέρειες από αυτή τη διαμάχη που έμεινε γνωστή ως [[Ληλάντιος πόλεμος]], από το όνομα μιας μικρής πεδιάδας κοντά στην Ερέτρια. Οι Ερετριείς τελικά ηττήθηκαν και έχασαν πολλές από τις κτήσεις τους.
Η Ερέτρια συνέχισε τον αποικισμό περιοχών στο βόρειο [[Αιγαίο Πέλαγος]], στην [[Ιταλία]] και την [[Σικελία]].
Το [[499 π.Χ.]] με την [[Ιωνική Επανάσταση]], υποστήριξαν μαζί με την [[Αρχαία Αθήνα|Αθήνα]] τις πόλεις της Ιωνίας στην εξέγερσή τους κατά των [[Περσική Αυτοκρατορία|Περσών]]. Μετά την αποτυχία της επανάστασης, ο Πέρσης βασιλιάς [[Δαρείος Α']], θέλοντας να εκδικηθεί για αυτή την ενέργεια, πολιόρκησε και κατέστρεψε την πόλη κατά την Περσική εκστρατεία του [[Δάτης|Δάτη]] και του [[Αρταφέρνης|Αρταφέρνη]] το 490 π.Χ. Κατά την καταστροφή της πόλης δεν έγιναν σεβαστοί ούτε οι ναοί της, καταστράφηκε ακόμη και ο μεγαλοπρεπής ναός του [[Απόλλων]]α.
Η Ερέτρια κτίστηκε ξανά και έλαβε μέρος και στην [[Μάχη των Πλαταιών]] με 600 οπλίτες (479 π.Χ.). Τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν μέρος της [[Α' Αθηναϊκή Συμμαχία|Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας]]. Το 446 π.Χ. όμως αποστάτησε από τη συμμαχία, αλλά τελικά επανήλθε. Κατά τον [[Πελοποννησιακός Πόλεμος|Πελοποννησιακό Πόλεμο]] οι Ερετριείς ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων κατά των [[Αρχαία Σπάρτη|Σπαρτιατών]]. Το [[411 π.Χ.]] έλαβε μέρος η λεγόμενη μάχη της Ερέτριας στην περιοχή, μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών, μετά τη μάχη όλες οι πόλεις της Εύβοιας επαναστάτησαν κατά του Αθηναϊκού ζυγού.
Μετά τη νίκη της Σπάρτης, το [[404 π.Χ.]], η Αθήνα σταδιακά επανέκαμψε και εγκαθίδρυσε και πάλι ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή της Εύβοιας, η οποία ήταν πλούσια σε σιτηρά. Οι Ερετριείς επαναστάτησαν και πάλι το [[349 π.Χ.]]. Το [[343 π.Χ.]] ο [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππος Β΄]] της Μακεδονίας είχε την πόλη υπό τον έλεγχό του, αλλά το [[341 π.Χ.]] ο Αθηναίος στρατηγός [[Δημοσθένης]], την υπέταξε.
Μετά την [[Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.)|Μάχη της Χαιρώνειας]] (338 π.Χ.), όπου ο Φίλιππος νίκησε των συνασπισμένο στρατό Αθηναίων και [[Θήβα|Θηβαίων]], σήμανε και το οριστικό τέλος της Ερέτριας ως σημαντική πόλη-κράτος. Η πόλη εξακολουθούσε να υφίσταται ως μικρή επαρχιακή κωμόπολη. Το [[198 π.Χ.]] λεηλατήθηκε από τους [[Ρωμαϊκή Δημοκρατία|Ρωμαίους]] και το 87 π.Χ. καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των [[Μιθριδατικοί Πόλεμοι|Μιθριδατικών Πολέμων]] και τελικά ερημώθηκε.
== Σύγχρονη κωμόπολη ==
[[Αρχείο:Ερέτρια 1400.jpg|thumb|250px|Άποψη της σύγχρονης Ερέτριας από το λιμάνι]]
Η σύγχρονη κωμόπολη ιδρύθηκε το [[1824]], μετά το ξέσπασμα της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης]] και την καταστροφή των Ψαρών τον Ιούνιο του 1824, όταν ήλθαν στην περιοχή επιζώντες από τα Ψαρά, οι οποίοι της έδωσαν το όνομα Νέα Ψαρά<ref>[http://www.dimos-eretrias.gr/eretria/site/custom_page.asp?RID=11&MID=4 Δήμος Ερέτρειας, Η ιστορία μας] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110627072434/http://www.dimos-eretrias.gr/eretria/site/custom_page.asp?RID=11&MID=4 |date=2011-06-27 }}, ανακτήθηκε 4 Δεκεμβρίου 2010</ref>. Τη σχεδίαση της πόλης ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες [[Σταμάτης Κλεάνθης]] και [[Έντουαρτ Σάουμπερτ]] το 1834. Το όνομα χρησιμοποιήθηκε σημαντικά στον 19ο αιώνα (η εκλογική περιφέρεια και οι βουλευτές ονομαζόταν «Νέων Ψαρών»), αλλά στη συνέχεια επικράτησε το όνομα Ερέτρια.
Σήμερα είναι τουριστικό παραθαλάσσιο θέρετρο. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τον 19ο αιώνα από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες, έφεραν στο φως μεγάλη ποικιλία πολύτιμων ευρημάτων αρχαίας εποχής.
Η Ερέτρια σήμερα αποτελεί σημαντικό λιμένα πορθμειακής γραμμής με τον λιμένα [[Ωρωπός|Ωρωπού]] (Αττικής), και συνδέεται οδικώς με τη Χαλκίδα και νότια με το [[Αλιβέρι]]. Ως παραθαλάσσια πόλη διαθέτει ταβέρνες και πολλά σημεία ψυχαγωγίας και διασκέδασης, μεταξύ των οποίων και το λεγόμενο [[νησί των ονείρων]]. Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στο βόρειο άκρο της σύγχρονης πόλης, όπου πολλά αξιόλογα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης.
<gallery style="text-align:center">
Αρχείο:Eretria.JPG|Ηρώο στην παραλία της Ερέτριας
Αρχείο:ESAG_office.jpg|Τα γραφεία της [[Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα|Ελβετικής Σχολής Αρχαιολογίας της Ελλάδας]]
Αρχείο:Untitled - panoramio - roadmap (70).jpg|Φάρος
</gallery>
== Παραπομπές ==
<references />
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Ερέτρια|Ερέτρια}}
* [https://web.archive.org/web/20080511003656/http://www.unil.ch/esag/page20461.html ESAG – Eretria] Ιστοσελίδα για τις αρχαιολογικές ανασκαφές στην
* [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/vor?lang=en&full=0&alts=1&group=typecat&lookup=Eretria Perseus – Eretria] Συλλογή συνδέσμων σε εσωτερικά κείμενα και εικόνες για την αρχαία Ερέτρια
* [http://odysseus.culture.gr/h/3/eh351.jsp?obj_id=5988 Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού]
| |||