Αιγάλεω: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η περιοχή του Αιγάλεω ονομάστηκε έτσι από το βουνό Αιγάλεω, που το αρχαιοελληνικό του όνομα σημαίνει «''λαός κατσικιών''» (Αιγάλεως < {αίγα + λεώς}, λεώς είναι αντέκταση του λαός). Κατά μια άλλη ερμηνεία<ref>[http://courses.arch.ntua.gr/fsr/122970/Kalogeropoulou%20Makrynikola.pdf ''Δημοσιευμένη εργασία των μαθητριών Καλογεροπούλου & Μακρυνικόλα'']</ref> η λέξη Αιγάλεω προέρχεται από τις λέξεις «''αίγες''» (= ''κύματα'') και «''λάας''» (= ''λίθος, βράχος''), οπότε ο όρος Αιγάλεω αποδίδεται ως «''ο βράχος ''στον οποίο σπάζουν τα κύματα»''. Σύμφωνα με μια εκτίμηση<ref>[{{Cite web |url=http://www.aigaleoinfo.gr/aigaleoplirofories/aigaleoistoria/index.html |title=Ιστορική διαδρομή της πόλης του Αιγάλεω] |accessdate=2014-09-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140803070954/http://aigaleoinfo.gr/aigaleoplirofories/aigaleoistoria/index.html |archivedate=2014-08-03 |url-status=dead }}</ref> η ονομασία του Αιγάλεω κατά τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν ''Μπαστάρδι'' που μάλλον παραπέμπει στην [[Ιταλία|ιταλική]] γλώσσα. ''Στο [[Αιγάλεω (όρος)|όρος Αιγάλεω]] είχε εγκατασταθεί ο βασιλέας των Περσών [[Ξέρξης]] για να παρακολουθήσει την εξέλιξη της [[Ναυμαχία της Σαλαμίνας|ναυμαχίας]]<ref>[http://www.hellinon.net/ANEOMENA/Salamis.htm ''Ελλήνων Δίκτυο: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας από τον '']''[[Διόδωρος Σικελιώτης|Διόδωρο Σικελιώτη]]''</ref> στον κόλπο της [[Σαλαμίνα (νησί)|Σαλαμίνας]], το 480 π.Χ. Το βουνό δεν ανήκει στον δήμο Αιγάλεω, καθώς τα όριά του δήμου εκτείνονται σε μικρή απόσταση απ' αυτό, προς την πλευρά τής Αθήνας. Το κέντρο του Αιγάλεω διασχίζεται από την αρχαία [[Ιερά Οδός|Ιερά Οδό]]<ref>[{{Cite web |url=http://www.haidari.gr/Default.aspx?tabid=158&language=en-US |title=''Μνημεία κατά μήκος της Ιεράς Οδού''] |accessdate=2014-10-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120506084621/http://www.haidari.gr/Default.aspx?tabid=158&language=en-US |archivedate=2012-05-06 |url-status=dead }}</ref> που βρίσκεται στην ίδια θέση από την εποχή του [[Θησέας|Θησέως]] (και της οποίας αχνάρι έχει αποκαλυφθεί πρόσφατα, πάνω από τον σταθμό του [[Μετρό Αθήνας|Μετρό]] και εκτίθεται σε δημόσια θέα), επί της οποίας λάμβανε χώρα η λατρευτική πομπή των [[Ελευσίνεια Μυστήρια|Ελευσινείων Μυστηρίων]], που ξεκινούσε από τον [[Κεραμεικός|Κεραμεικό]] και κατέληγε στον σημερινό αρχαιολογικό χώρο<ref>[http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2373 ''Ιερό της Ελευσίνας'']</ref> της [[Ελευσίνα]]ς. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα στην περιοχή του σημερινού Δήμου Αιγάλεω δεν υπήρχε καν οικισμός. Η γη είχε κατά το παρελθόν καλλιεργηθεί από Έλληνες κατοίκους των Αθηνών και εν συνεχεία από [[Φραγκοκρατία|Φράγκους]], [[Καταλονία|Καταλανούς]], [[Φλωρεντία|Φλωρεντίνους]] και φυσικά [[Τουρκία|Τούρκους]]. Ο ποταμός Κηφισσός<ref>[http://www.bgs.gr/main.php?l1=74&l2=142 ''Κηφισός, ο κυριότερος ποταμός του Αττικού λεκανοπεδίου'']</ref> λατρευόταν στην αρχαιότητα ως θεός<ref>[http://akadimia-platonos.blogspot.gr/2013/12/blog-post_9700.html ''Ο Κηφισός ως θεός'']</ref>. Με βάση την [[Ακρόπολη]] χαράχθηκαν και οι βασικοί οδικοί (ιππήλατοι) άξονες της περιοχής, βάσει της εδαφικής διαμόρφωσης. Στον [[Ελαιώνας (συνοικία)|Ελαιώνα]] υπήρχαν εκτεταμένα δάση από [[Πεύκο|πεύκα]] και [[Ευκάλυπτος|ευκαλύπτους]], καθώς και οπωρώνες, αμπέλια, αγροί και περιβόλια<ref>''Αργυρώ Μακρή'', στο Μαθητικό Περιοδικό του Αιγάλεω "''Η Αίθουσα''", σελ. 103</ref>.

Τότε μοιράσθηκαν στους πρόσφυγες και τα πρώτα οικόπεδα, γύρω από την Ι. Οδό, αλλά και πέριξ του σημερινού ναού του Αγ. Σπυρίδωνα. Ο νέος οικισμός καταλάμβανε έκταση 139 οικοδομικών τετραγώνων. Δημιουργήθηκαν τελικά (σύμφωνα με τα από 7 Μαρτίου 1932 σχεδιαγράμματα του πολιτικού μηχανικού Δημ. Κηλαηδόνη) 1.301 άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα, στα οποία αρχικά ανεγέρθηκαν 378 κατοικίες (των 36 τ.μ. η κάθε μία), που παραχωρήθηκαν σε πρόσφυγες, «έναντι της απωλεσθείσας περιουσίας τους στη Μικρά Ασία» και με αξία τιμήματος 60.000 δραχμών εκάστη<ref>''Μαρία Ι. Βαμβακοπούλου, "Αιγάλεω, οι δρόμοι της προσφυγιάς", σελ. 45-46''</ref>. Καταφύγιο στην περιοχή βρήκαν ακόμη οι λεγόμενοι «''Ασσύριοι''» (χριστιανοί της [[Μεσοποταμία]]ς)<ref>[http://mikrasiatis.gr/to-spiti-ton-assyrion-sto-aigaleo/ ''"Το σπίτι των Ασσυρίων στο Αιγάλεω"'']</ref> αλλά και [[Πόντος|Πόντιοι]]<ref>[http://www.pontos-news.gr/permalink/22180.html ''Ποντιακό πανηγύρι στο Αιγάλεω'']</ref> που προσπαθούσαν να αποφύγουν το θάνατο, λόγω της εθνοκάθαρσης που εφάρμοσαν στην ευρύτερη περιοχή τους αρχικά οι [[Κίνημα των Νεοτούρκων|νεότουρκοι]] και στη συνέχεια ο [[Κεμάλ Ατατούρκ]]. Αυτές ήταν οι τρεις αρχικές πληθυσμιακές ομάδες από την πρόσμιξη των οποίων διαμορφώθηκε ο κοινωνικός χαρακτήρας του πρώην οικισμού, μετατρέποντάς τον πλέον σε πόλη. Στα [[1934]] εκλέχθηκε ο [[Αθανάσιος Παπαδόπουλος|πρώτος κοινοτάρχης]] της περιοχής, που τότε αριθμούσε ήδη 7.805 κατοίκους<ref>[{{Cite web |url=http://archive.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=731012 |title=Μικρασιάτικη αύρα στο Μπαρουτάδικο] |accessdate=2014-10-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140612203911/http://archive.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=731012 |archivedate=2014-06-12 |url-status=dead }}</ref>. Στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1936|Εθνικές Εκλογές του 1936]] στην τότε κοινότητα Αιγάλεω ψήφισαν συνολικά 527 άτομα (άρρενες) σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν την επόμενη ημέρα σε εφημερίδα της εποχής<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=65&dc=27&db=1&da=1936 Εφημερίδα [[Ριζοσπάστης]], φύλλο της [[27 Ιανουαρίου]] του 1936, σελ. 3: "''Τα εκλογικά αποτελέσματα στα εκλ. τμήματα της Αθήνας''"]</ref> Το φθινόπωρο του ίδιου έτους την κοινότητα έπληξε η πρώτη καταστροφή καθώς, λόγω της καταρρακτώδους βροχής που σημειώθηκε, υπερχείλισε η κοίτη του Κηφισσού με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο από πνιγμό δεκάδες εργάτες της βραδινής βάρδιας του εργοστασίου της ΕΤΜΑ<ref>[http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=122751 "''Μεταξένιο το νήμα της εξέλιξης''"]</ref> <ref>[http://www.paron.gr/v3/new.php?id=38037&colid=&catid=30&dt=2009-02-15%200:0:0 "Ο Δήμος Αιγάλεω χάλασε τα σχέδια της ΕΤΜΑ"]</ref> που επέστρεφαν στα σπίτια τους<ref>[[Νίκος Μιχιώτης]], "60 Χρόνια Τοπική Αυτοδιοίκηση στο Αιγάλεω, 1936-[[1996]]", σελ. 18</ref>

Όλοι οι πρώτοι συνοικισμοί που δημιουργήθηκαν από το 1920 έως το 1933 και που συγκροτούσαν την κοινότητα των '''Νέων Κυδωνιών''' ανήκαν διοικητικά στο [[Δήμος Αθηναίων|Δήμο Αθηναίων]] Ωστόσο, το 1934 (ΦΕΚ υπ' αριθμόν Α' 22 18 Ιανουαρίου<ref>Φύλλο εφημερίδας 'Έθνος' της [[18 Ιανουαρίου]] [[1934]], σελ. 8: "''Τα Διατάγματα περί χωρισμού δημοσιεύονται απόψε''"</ref> και ΦΕΚ υπ' αριθμόν Β' 14 29 Ιανουαρίου<ref>Μαρία Ι. Βαμβακοπούλου, "Αιγάλεω, οι δρόμοι της προσφυγιάς", σελ. 73, Αιγάλεω [[2012]]</ref>) δώδεκα οικισμοί αφαιρέθηκαν από τη διοικητική εποπτεία της πρωτεύουσας και αυτονομήθηκαν στο πλαίσιο μιας διοικητικής μεταρρύθμισης<ref>Φύλλο εφημερίδας 'Έθνος' της [[21 Αυγούστου]] [[1935]], σελ. 8: "''Τα έσοδα των νέων Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής''"</ref>. Γεννήθηκε έτσι η κοινότητα Αιγάλεω, την οποία αποτελούσαν οι εξής οικισμοί<ref>[http://www.courses.arch.ntua.gr/fsr/122845/Gianpapa%20Karafylli%20Karafylli.pdf Ιστορική εξέλιξη του Δήμου Αιγάλεω]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>: Αγία Βαρβάρα, Νέες Κυδωνίες, Σωτηράκι, Χαϊδάρι, Κτήμα Αλεξάνδρου Λούμη, Αγία Ελεούσα, Νέα Φώκαια, Σκαραμαγκάς, Δαφνί και Πυριτιδοποιείο. Ακολούθως, με το ΦΕΚ υπ' αριθμόν 179Α - 08/05/1935 ΦΕΚ, αποσπάσθηκαν από την τότε κοινότητα Αιγάλεω οι οικισμοί [[Δήμος Χαϊδαρίου|Χαϊδαρίου]], [[Δαφνί Αττικής|Δαφνίου]], [[Σκαραμαγκάς Αττικής|Σκαραμαγκά]] και Νέων Φώκαιων και ενσωματώθηκαν στη δημιουργούμενη κοινότητα Χαϊδαρίου<ref>[http://www.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_ota.jsp?toponymio_code=5839 Διοικητικές μεταβολές των ΟΤΑ]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>.

Τα επόμενα χρόνια, στην πόλη -που σταδιακά οικοδομήθηκε πλήρως και απώλεσε τον παλιότερο χαρακτήρα του πευκόφυτου προαστίου- κατέφυγε πλήθος εσωτερικών μεταναστών<ref>[http://estia.hua.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/1300/1/Hliopoulou_Marianna.pdf "''Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο: Η σύγκριση των μεταναστευτικών ρευμάτων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας''"]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref> που αναζητούσαν δουλειές, ενώ άνθηση γνώρισαν τα λαϊκά κέντρα της περιοχής<ref>[http://rebetcafe.blogspot.gr/2010/04/blog-post_5461.html "''Ο Κήπος του Αλλάχ''"]</ref> <ref>''Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγάλεω "ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ": "Τα λαϊκά κέντρα του Αιγάλεω μιας άλλης εποχής"'' ([[Ημερολόγιο]] [[2004]])</ref> με [[Ρεμπέτικη μουσική]]<ref>[http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3424 "''Το αστικό λαϊκό τραγούδι''"]</ref> τα οποία αποτέλεσαν πόλο έλξης και εκτόνωσης για την τοπική κοινωνία.

Στο χώρο του σημερινού άλσους Αιγάλεω και για εκατό περίπου χρόνια (από το 1874 έως και το 1965) βρίσκονταν οι εγκαταστάσεις της [[Ελληνική Εταιρεία Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου|Εταιρείας Ελληνικού Πυριτιδοποιείου]], το οποίο ήταν στην εποχή της ακμής του μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες της χώρας. Από εκεί προέρχεται η δημοφιλής εναλλακτική ονομασία του «Μπαρουτάδικο». Πέντε χρόνια μετά το τέλος της λειτουργίας του (1970) η έκταση περιήλθε στην ιδιοκτησία του δημοσίου<ref>[{{Cite web |url=http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23317&subid=2&pubid=63584011 |title="''Τοπικισμός με αιτία''"] |accessdate=2014-10-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141217192132/http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23317 |archivedate=2014-12-17 |url-status=dead }}</ref>, με αποτέλεσμα να κατεδαφιστούν τα κτίρια και ο χώρος να μετατραπεί σε άλσος, εντός του οποίου έχουν κατασκευασθεί σχολεία, αθλητικά κέντρα καθώς και το Τεχνολογικό Ίδρυμα Αθηνών. Το μόνο που κρατήθηκε από το παλαιό Μπαρουτάδικο είναι η μεγάλη υψικάμινος που αποτελεί διατηρητέο κτίσμα και στέκει ακόμα στη μέση του άλσους. Το Άλσος Αιγάλεω αποτελεί έναν από τους ελάχιστους πνεύμονες πρασίνου στη δυτική Αθήνα<ref>[http://www.goodchannel.gr/prosfora/channel/dimos_aigalew/page/6 ''Άλσος Μπαρουτάδικο: πνεύμονας πρασίνου για το Αιγάλεω'']{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>.Εντός του πάρκου, μια γλυπτική σύνθεση για την εθνική αντίσταση θυμίζει εκείνους που χάθηκαν στις 29 Σεπτεμβρίου 1944 κατά τη λεγόμενη «Μάχη του Μπαρουτάδικου».

Υπάρχουν ακόμη διάφοροι άλλοι πολιτιστικοί και περιβαλλοντολογικοί σύλλογοι (''Ένωση Ποντίων Αιγάλεω'', ''Πολιτιστικός Αθλητικός Σύλλογος Πρόοδος Λιούμη'', ''Καλλιτεχνικός Πνευματικός Σύλλογος'', ''Μορφωτική Εκδρομική Εστία'', ''Μικρασιατών οι Νέες Κυδωνίες'', ''Των Απανταχού Φλαμπουριωτών'', ''ΞΕ.ΚΟΙΝ.Α.'') αλλά και επαγγελματικές ενώσεις (''Δημοκρατική Κίνηση Επαγγελματιών'', ''Βιοτεχνών και Εμπόρων'', ''Σύνδεσμος Εφέδρων'', ''Σύνδεσμος Συνταξιούχων'' [[Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων|ΙΚΑ]], ''Σύνδεσμος Συνταξιούχων ΤΕΒΕ'', ''Ένωση Επαγγελματιών'', ''Βιοτεχνων και Εμπόρων''), ή ποικίλης μορφής (''Ελληνικό Κέντρο Λαογραφικών Μελετών'', ''Δημοκρατικός Σύλλογος Γυναικών'', ''Πανελλήνια Επιτροπή Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης'', ''Εξωραϊστικός Σύλλογος Άνω Λιούμη'', ''Εξωραϊστικός Σύλλογος Ιεραπόλεως'' κ.ά.) Μεταξύ των εκδηλώσεων που θεωρούνται επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια είναι η ετήσια [[Άνθος|Ανθοκομική]] έκθεση, η έκθεση [[Βιβλίο|Βιβλίου]] και η [[Καρναβάλι|παρέλαση των καρναβαλιστών]]. Ακόμη, κάθε καλοκαίρι λαμβάνει χώρα σειρά πολιτιστικών δρώμενων (θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κ.λ.π.) στο ανοιχτό θέατρο «[[Αλέξης Μινωτής]]», του άλσους Αιγάλεω, υπό τον διακριτικό τίτλο «''Πολιτιστική Διαδρομή''»<ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=443682 "''Πολιτιστική Διαδρομή 2014 στο Αιγάλεω''"]</ref>. Στην πόλη λειτουργούν και [[Κινηματοθέατρα Λάμπρος Κωνσταντάρας - Ρένα Βλαχοπούλου|δύο θεατρικές σκηνές]] επί της οδού Ναυάρχου Κουντουριώτου 40 (πρώην κινηματογράφος Βυζάντιον), η Δυτική όχθη και η «[[Ρένα Βλαχοπούλου]]», τις οποίες δημιούργησε ο καλλιτέχνης [[Χάρης Ρώμας]]. Από την πρωτοχρονιά του [[2009]] στο θέατρο συστεγάζεται και η θεατρική σκηνή «[[Λάμπρος Κωνσταντάρας]]»<ref>[http://www.athinorama.gr/theatre/theater.aspx?id=2000467 Αθηνόραμα: Θέατρα 'Λάμπρος Κωνσταντάρας' & 'Ρένα Βλαχοπούλου' στο Αιγάλεω]</ref>. Στο κτίριο του παλαιού δημαρχείου στεγάζεται το πνευματικό κέντρο του δήμου, που φέρει την επωνυμία «[[Γιάννης Ρίτσος]]» και το οποίο φιλοξενεί κατά τακτά διαστήματα διάφορες καλλιτεχνικές εκθέσεις και άλλες εκδηλώσεις (ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων κλπ). Το ιστορικό αυτό κτίριο κατασκευάστηκε τα έτη [[1939]]-[[1940]] ως «''Οίκος του Φαλαγγίτου''»<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=123&dc=20&db=5&da=1939 Εφημερίδα "''ΣΚΡΙΠ''", φύλλο της [[20 Μαΐου]] [[1939]], σελ. 5]</ref> προκειμένου να στεγάσει την τοπική [[Ε.Ο.Ν.]] (οργάνωση νεολαίας του τότε [[Ιωάννης Μεταξάς|καθεστώτος]]). Στην [[κατοχή]] επιτάχθηκε και χρησιμοποιήθηκε από τις [[Φασιστική Ιταλία|ιταλικές αρχές]] ως διοικητήριο. Στο Αιγάλεω στεγάζονται το [[Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού Αιγάλεω|Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού]], το [[Ελληνικό Μουσείο Πληροφορικής]] και το [[Ιστορικό Λαογραφικό Οικομουσείο Αιγάλεω]] (Ι.Λ.Ο.Α.). Σημαντικό χώρο πολιτισμού αποτελεί και το ανακαινισθέν παλαιό εργοστάσιο Ελληνικό Μολύβι<ref>[{{Cite web |url=http://www.voreini.gr/2010/05/%CE%B5%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CF%87%CF%8E%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D/ |title=''Εγκαινιάστηκε πολυχώρος πολιτισμού στο Αιγάλεω''] |accessdate=2014-10-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160317013026/http://www.voreini.gr/2010/05/%ce%b5%ce%b3%ce%ba%ce%b1%ce%b9%ce%bd%ce%b9%ce%ac%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%ba%ce%b5-%cf%80%ce%bf%ce%bb%cf%85%cf%87%cf%8e%cf%81%ce%bf%cf%82-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%bf%cf%8d/ |archivedate=2016-03-17 |url-status=dead }}</ref> (μια δωρεά της οικογένειας Βρανά<ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=163374 ''Αιγάλεω: δεύτερη «καταστροφή» για ιστορικό εργοστάσιο'']</ref>), επί της Ιεράς Οδού. Το Αιγάλεω είναι αδελφοποιημένος δήμος με το δήμο Λεγανές (Leganés)<ref>[http://www.leganes.org/portal/contenedor_ficha.jsp?seccion=s_fdes_d4_v1.jsp&contenido=92570&nivel=1400&tipo=6&codMenu=5 ''Πρόγραμμα Πολιτιστικών εκδηλώσεων του θεάτρου "Αιγάλεω" στην ιστοσελίδα της Ισπανικής πόλης Leganes'']</ref> της κεντρικής [[Ισπανία]]ς από τη δεκαετία του '80 και με την Κυθρέα Κύπρου<ref>[http://dimotikes.kalpi.net/main/modules/PrintDialog/PrintItem.aspx?src=http://dimotikes.kalpi.net/main/default.aspx?tabID=6*itemID=14*mid=20 ''Δήμος Κυθρέας'']</ref>.

Το Μουσείο έχει πραγματοποιήσει σειρά εκδηλώσεων όπως η επέτειος των 75 ετών από το θάνατο του [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελ. Βενιζέλου]]<ref>{{Cite web |url=http://www.dhmotikanea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=208:ekdhlvsh-gia-gia-ta&catid=42:synenteyxeis&Itemid=62 |title="Εκδηλωση φωτογραφιας και ντοκουμεντων για τα 75 χρονια απο το θανατο του Ελευθεριου Βενιζελου" |accessdate=2012-08-03 |archiveurl=https://archive.today/20120803011844/http://www.dhmotikanea.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=208:ekdhlvsh-gia-gia-ta&catid=42:synenteyxeis&Itemid=62 |archivedate=2012-08-03 |url-status=livedead }}</ref>, των 35 ετών από την απώλεια του [[Νίκος Ξυλούρης|Νίκου Ξυλούρη]]<ref>[http://koinoniki.gr/2015/02/afieroma-ston-niko-xilouri-apo-to-istoriko-laografiko-ikomousio-egaleo/ "''Αφιέρωμα στον Νίκο Ξυλούρη από το Ιστορικό Λαογραφικό Οικομουσείο ΑΙΓΑΛΕΩ''"]</ref>, παρουσιάσεις βιβλίων, ομιλίες, λαογραφικές βραδιές, παραδοσιακές εκθέσεις προϊόντων κλπ.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγάλεω Ιερά Οδός ιδρύθηκε το [[1999]] και είναι σύλλογος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με πολυσχιδή δράση. Ιδρυτής και επικεφαλής του Διοικητικού του Συμβουλίου είναι ο Αντώνης Παργανάς, παλαιός αθλητικός παράγοντας της πόλης του [[Αιγάλεω]]. Ο σύλλογος βασίζεται αποκλειστικά στην εθελοντική δράση. Ο σύλλογος εδρεύει στο Αιγάλεω, επί της οδού [[Νικόλαος Πλαστήρας|Νίκου Πλαστήρα]] 53<ref>[http://www.vrisko.gr/dir/syllogoi-somateia/aigaleo/ Ο σύλλογος στο vrisko.gr]</ref> και στα γραφεία του φιλοξενούνται διάφορες πολιτιστικές και καλλιτεχνικές<ref>[{{Cite web |url=https://pinvents.com/event/711888648853452/ |title=Δημόσια πρόσκληση για εκδήλωση του συλλόγου] |accessdate=2014-08-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160313042115/http://pinvents.com/event/711888648853452 |archivedate=2016-03-13 |url-status=dead }}</ref> δραστηριότητες (μουσικές βραδιές<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=AQvmTMXoJbA Βίντεο από εκδήλωση που συνδιοργάνωσε ο σύλλογος στο θέατρο άλσους Αιγάλεω [[Αλέξης Μινωτής]]]</ref>, ομιλίες, παρουσιάσεις βιβλίων, εκθέσεις έργων τέχνης) ενώ στις δράσεις του περιλαμβάνεται κοινωνικό-ανθρωπιστικό έργο μέσω στήριξης ιεραποστολών του εξωτερικού, τακτικών αιμοδοσιών<ref>[http://xpolis.blogspot.gr/2011/11/13-09-1400.html Εθελοντική αιμοδοσία στα γραφεία του συλλόγου]</ref> (σε συνεργασία με το Νοσοκομείο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» και με την εποπτεία ιατρού), κοινωφελών εκδόσεων και άλλων δραστηριοτήτων. Ακόμη, ο σύλλογος παρέχει δωρεάν μαθήματα χορού και διαφόρων μουσικών οργάνων. Ο σύλλογος δεν διαθέτει χορηγούς και δε λαμβάνει κανενός είδους επιχορηγήσεις. Το έμβλημά του φιλοτέχνησε ο Αιγαλιώτης εικαστικός [[Γιάννης Ρουσινέλης]].

Ο Σύλλογος Κρητών Αιγάλεω, «Η Κρητική Αναγέννηση» ιδρύθηκε το 1965. Αριθμεί 2.600 περίπου εγγεγραμμένα μέλη. Είναι ο αρχαιότερος και μεγαλύτερος πολιτιστικός σύλλογος στο δήμο. Κάθε χρόνο οργανώνει τις επετειακες εκδηλώσεις του ιστορικού τριπτύχου: [[Μάχη της Κρήτης]] - Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα - [[Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου]], αυτόνομα είτε σε συνεργασία με αλλά Κρητικά Σωματεια, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Περιφέρεια Κρήτης κ.α. Συμμετέχει σε όλες τις πολιτιστικές και εθνικές εκδηλώσεις που οργανώνει ο ''Δήμος Αιγάλεω'' (παραδοσιακούς χορούς, αποκριάτικες εκδηλώσεις κ.τ.λ.), επίσης διοργανώνει ομιλίες με θέματα την ιστορία τη λαογραφία της Κρήτης και την κρητική διατροφή. Έχει πραγματοποιήσει διάφορες εκδηλώσεις με μεγάλη επιτυχία, όπως τα 30 χρονιά μνήμης του [[Νίκος Καζαντζάκης|Νίκου Καζαντζάκη]] το 1987 στο γήπεδο του [[Α.Ο. Σπόρτιγκ|Σπόρτιγκ]] που αναμεταδόθηκε από την [[ΕΡΤ1]] και [[ΕΡΤ2]]. Επίσης, τα 10 και 20 χρονιά μνήμης του αξέχαστου [[Νίκος Ξυλούρης|Νίκου Ξυλούρη]] με μεγάλη επιτυχία. Διοργάνωσε ακόμη, την «''Έκθεση Κρητικής Λαϊκής Τέχνης''» το 1983 που την κάλυψε και την πρόβαλε η ΕΡΤ1. Όλες οι παραπάνω εκδηλώσεις έχουν πραγματοποιηθεί με ελεύθερη είσοδο και μάλιστα έχουν προσφερθεί στους παραβρεθέντες δωρεάν διάφορα αναμνηστικά για την Κρήτη. Επίσης στο σύλλογο λειτουργούν τμήματα εκμάθησης Κρητικών χορών, λαούτου και [[Λύρα|λύρας]]. Σημερινός πρόεδρος της Ένωσης είναι ο Ανδρέας Κλεισαρχάκης.<ref>[{{Cite web |url=http://www.kritesegaleo.gr/dioiketiko-symboulio |title=Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Κρητών Αιγάλεω] |accessdate=2015-03-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150512155712/http://www.kritesegaleo.gr/dioiketiko-symboulio |archivedate=2015-05-12 |url-status=dead }}</ref>

Η «''Αθλητική Ένωσις Ιεραπόλεως''» είναι ένα από τα αρχαιότερα ποδοσφαιρικά σωματεία της Αθήνας, αφού ιδρύθηκε το [[1929]] (επίσημα αναγνωρίσθηκε το [[1931]]) από τους αείμνηστους [[Μικρά Ασία|Μικρασιάτες]] ''Δημήτριο Χανιώτη'' και ''Γεώργιο Αρώνη'' (μετέπειτα μέλους του ΔΣ της [[Ε.Π.Σ. Αθηνών|Ένωσης Αθηνών]]<ref>Εφημερίδα "Έθνος", φύλλο της [21 Αυγούστου] [[1948]], σελ. 2</ref>), σε ανάμνηση της «ιεράς» προσφυγικής καταγωγής τους. Το [[1946]] συγχωνεύτηκε με τρία άλλα τοπικά σωματεία (''Α.Ε. Πυριτιδοποιείου'', ''Φοίνικα'' και ''Α.Ε. Αγίου Σπυρίδωνος'') για την γέννηση του [[Αιγάλεω Α.Ο.]], αλλά πολύ γρήγορα και συγκεκριμένα στις [[20 Αυγούστου]] του [[1948]] επανιδρύθηκε με νέο καταστατικό, ως «''Αθλητικός Όμιλος Νέας Ιεραπόλεως''»<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=108&pageid=-1&id=56768&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARlASNASZASJASYASkASTASNAShASa&CropPDF=0 Εφημερίδα "''Εμπρός''", φύλλο της [[22 Αυγούστου]] 1948, σελ. 4]</ref> για να συγχωνευθεί εκ νέου το [[1968]] με δύο ακόμη συλλόγους<ref>[{{Cite web |url=http://www.erasitexniko-podosfairo.gr/%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF/team/%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7/27/69 |title="''Ερασιτεχνικό Ποδόσφαιρο/Α.Π.Ο. Ιεράπολη/Πληροφορίες ομάδας''"] |accessdate=2015-03-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120414134629/http://www.erasitexniko-podosfairo.gr/%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF/team/%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7/27/69 |archivedate=2012-04-14 |url-status=dead }}</ref> προς ίδρυση του [[Ορφέας Αιγάλεω|Α.Π.Ο. Ορφέα]]. Το [[1987]] το καταστατικό της ενεργοποιήθηκε εκ νέου με την ονομασία «''Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ιεράπολη''» (λαμβάνοντας αρ. μητρώου [[Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία|Ε.Π.Ο.]] 4744<ref>[http://www.epsath.gr/teams/display_team.php?team_id=148 Η Ιεράπολη στον επίσημο διαδικτυακό ιστότοπο της [[Ε.Π.Σ. Αθηνών]]]</ref>) και έκτοτε συμμετέχει ανελλιπώς στα τοπικά πρωταθλήματα της [[Ε.Π.Σ. Αθηνών]]. Η Ιεράπολη ανέδειξε πολλούς σπουδαίους ποδοσφαιριστές όπως οι διεθνείς [[Θανάσης Αγγελής]] ([[ΟΣΦΠ]]), Γιάννης Πετσανάς<ref>[http://gate13.gr/?p=10466 "''Οι μεγάλοι Πράσινοι επιθετικοί''"]</ref> ([[ΠΑΟ]]), αλλά και τους Ματθαίο («Μαθιό») Βιτάλη<ref>[{{Cite web |url=http://www.pao.gr/el/history/pastlegends/?itemid=dd3e1cdb-c248-4a7e-b3d6-d10b1848ba30 |title="''Ματθαίος (Μαθιός) Βιτάλης''"] |accessdate=2015-04-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120614073744/http://www.pao.gr/el/history/pastlegends/?itemid=dd3e1cdb-c248-4a7e-b3d6-d10b1848ba30 |archivedate=2012-06-14 |url-status=dead }}</ref> (ΠΑΟ), [[Νίκος Τσιαμπουρής|Ν. Τσιαμπουρή]] κ.α. Από τους γνωστότερους προπονητές που έχουν αναλάβει την ομάδα κατά το παρελθόν είναι οι [[Στέλιος Βάζος]] και [[Μίλτος Παπαποστόλου]]. Τη σεζόν [[Διοργανώσεις Ε.Π.Σ. Αθηνών 2019–20|2019-20]] ο Α.Π.Ο. Ιεράπολη αγωνίζεται στη Β' Κατηγορία ΕΠΣΑ.

Η Αθλητική Ένωση Ζέφυρος Αιγάλεω ιδρύθηκε -ανεπίσημα- το [[1951]] ως "Ποδοσφαιρικός Αθλητικός Όμιλος Ζέφυρος" και έξι χρόνια αργότερα (1957) αναγνωρίσθηκε επίσημα από την [[Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Αθηνών|Ε.Π.Σ.Α.]] Το όνομα του σωματείου παραπέμπει στην παρουσία γνωστού εργοστασίου κατασκευής [[Ασετυλίνη|ασετυλίνης]], σήματος-αναφοράς της γειτονιάς από την οποία προέρχεται (περιοχή "Λιούμη"). Το 1967, μετά από συγχώνευση της ομάδας με τον "Γ.Α.Σ. Άρτεμις" δημιουργήθηκε ο σύλλογος του [[Α.Ο. Θεμιστοκλής|Θεμιστοκλή]]. Το 1982 ενεργοποιήθηκε εκ νέου το καταστατικό του Ζέφυρου Αιγάλεω (με νέα ονομασία «''Αθλητικός Όμιλος Ζέφυρος''») και την περίοδο 1983-84 έβαλε μέρος στο πρωτάθλημα της Γ΄ κατηγορίας ΕΠΣΑ<ref>Φύλλο εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ" της [[16 Σεπτεμβρίου]] 1982, σελ. 2, στήλη "Αθηναϊκά" (επιμέλεια Π. Ξανθόπουλος): "Ο Ζέφυρος έτοιμος να ενταχθεί στην Ε.Π.Σ.Α." και φύλλο εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ" της [[21 Οκτωβρίου]] [[1983]]: "Δεν ξεχνάει ο Ζέφυρος Αιγάλεω"</ref>. Από το Δεκέμβριο του 2008 έως και τον Ιούλιο του 2018 η επωνυμία της ομάδας είχε αλλάξει σε "Αθλητική Ένωση Αιγάλεω"<ref>[http://www.erasitexniko-podosfairo.gr/%CE%BA%CF%85%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%BF/%CE%BA%CF%85%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%BF-%CE%B5%CF%80%CF%83%CE%B1/team/%CE%91%CE%95-%CE%91%CE%B9%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CF%89/18/8 Ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>, ενώ από τον Αύγουστο του 2018 έχει λάβει την επωνυμία "Αθλητική Ένωση Ζέφυρος Αιγάλεω"<ref>[http://www.abola.gr/eps-athinon/2016-12-12-21-42-02/item/19079-i-ae-aigaleo-ginetai-ae-zefyros-aigaleo "Η Α.Ε. Αιγάλεω γίνεται Α.Ε. Ζέφυρος Αιγάλεω!" Ανακτήθηκε στις 28/2/2019]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>. Η ομάδα κατά την αγωνιστική περίοδο 2018-19 συμμετέχει στη Β' κατηγορία της Ε.Π.Σ.Α., ενώ προηγούμενα έφτασε έως και την Α΄ κατηγορία, διεκδικώντας ακόμη και την άνοδο στη Δ΄ Εθνική. Από το 2013 τα γραφεία του συλλόγου στεγάζονται εντός των εγκαταστάσεων του 'Δημοτικού Αθλητικού Κέντρου' ('Δ.Α.Κ.') Αιγάλεω.

Ο σύλλογος έχει χρώματα το πορτοκαλί και το μαύρο, με έδρα στο Δημοτικό γήπεδο Ορυζομύλων Αιγάλεω, 240 θέσεων. Ιδρύθηκε ανεπίσημα το [[1953]] και το [[1955]] πέρασε από την έγκριση του Πρωτοδικείου με την ονομασία 'Κρότος Αιγάλεω'<ref>[{{Cite web |url=http://www.arxeiotypou.gr/basic-page/15/efimerida? |title=Φύλλο εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ" της [[&#91;&#91;31 Οκτωβρίου]]&#93;&#93; 1955, σελ. 5: "Ο Κρότος Αιγάλεω ευχαριστεί..."] |accessdate=2017-08-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161104002725/http://www.arxeiotypou.gr/basic-page/15/efimerida |archivedate=2016-11-04 |url-status=dead }}</ref>. Τελικά μετονομάστηκε σε 'Κρόνος'<ref>[http://www.arxeiotypou.gr/basic-page/15/efimerida?cat_id=195&date=-132105600&page=2&query=%25CE%2591%25CE%25B9%25CE%25B3%25CE%25AC%25CE%25BB%25CE%25B5%25CF%2589 Φύλλο εφημερίδας "Αθλητική Φωνή" της [[Δευτέρα]]ς [[25 Οκτωβρίου]] [[1965]], σελ. 5: "Κρόνος Αιγ. - Εριγώνα 3-1"]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref> και ξεκίνησε να λαμβάνει μέρος στα επίσημα πρωταθλήματα της ΕΠΣΑ, από το 1959. Όμως το 1967 υποχρεώθηκε σε αναγκαστική συγχώνευση με τον 'Ποδοσφαιρικό Όμιλο Αγίου Σάββα' για τη δημιουργία του «Διαγόρα Αιγάλεω». Το 1985 επανιδρύθηκε και το 1991 απορρόφησε τη 'Θύελλα Άνω Λιοσίων', αγωνιζόμενος έκτοτε σαν «Α.Ο. Κρόνος Αιγάλεω»<ref>[http://www.arxeiotypou.gr/basic-page/15/efimerida?cat_id=195&date=682732800&page=7&query=%25CE%2591%25CE%25B9%25CE%25B3%25CE%25AC%25CE%25BB%25CE%25B5%25CF%2589 Φύλλο εφημερίδας "Αθλητική Ηχώ", της [[22 Αυγούστου]] [[1991]], σελ. 7: "Δύο νέα σωματεία"]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>. Τα τελευταία χρόνια μετέχει στην τρίτη τοπική κατηγορία Αθηνών.

Σύμφωνα με αναρτημένη πινακίδα στην αίθουσα υποδοχής του δημαρχείου Αιγάλεω, σαν πρόεδροι του δημοτικού συμβουλίου από το [[1951]] έχουν διατελέσει κατά σειρά, οι εξής: Γεώργιος Χονδρόπουλος (εκπαιδευτικός, ο πρώτος σχολάρχης της πόλης), Γεώργιος Ξενάκης, [[Νίκος Κυριαζόπουλος]], [[Στέλιος Τριανταφυλλίδης]], Γεώργιος Γιαννόπουλος, Αναστάσιος Χαραλαμπόπουλος, Κωνσταντίνος Αντωνιάδης, Στυλιανός Ρομπόκης, Ιωάννης Πασχαλίδης, Παντελής Παπακωνσταντίνου, Δημήτρης Τρέπας ([[1942]] - [[2004]] μετά θάνατον, το όνομά του δόθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημ. συμβουλίου<ref>[http://inagreece.gr/tag/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%81%CE%AD%CF%80%CE%B1%CF%82/ Κοπή πίτας από το Δημοτικό Συμβούλιο Αιγάλεω]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>), Παναγιώτης Γκοιμίσης, [[Νίκος Μιχιώτης]], Γεώργιος Μπαγιετάκος, Παναγιώτης Μπιτούνης (εκπαιδευτικός, πρώην πρόεδρος του Α.Σ.Δ.Α.), Γεράσιμος Κατωπόδης, Νικόλαος Ζερβός, Χρυσούλα Ζαχαροπούλου, Ιωάννης Κάντζος, [[Πάνος Σπηλιόπουλος]], Γιώργος Λάμπρου και Ασπασία Αρετάκη-Ντεντοράκη.

====2014<ref>[http://www.patt.gov.gr/main/attachments2/10371_aigaleo.pdf Ανακήρυξη υποψηφιοτήτων για το Δήμο Αιγάλεω]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>====

* [https://web.archive.org/web/20150627003927/http://www.ieraodos-ps.gr/ ''Ιστοσελίδα «Πολιτιστικός Σύλλογος Αιγάλεω ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ»'']