Γάτα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
P.a.a (συζήτηση | συνεισφορές) μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:587:6C1D:E500:5543:47DA:1740:7896 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Kalogeropoulos Ετικέτα: Επαναφορά |
Διάσωση 10 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0 |
||
Γραμμή 22:
Δεινός θηρευτής, η γάτα κυνηγά πάνω από 1.000 είδη [[Ζώο|ζώων]] για [[τροφή]]. Μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε να υπακούει σε απλές διαταγές. Οι γάτες επίσης έχει διαπιστωθεί ότι μαθαίνουν να χειρίζονται απλούς μηχανισμούς, όπως πόμολα πόρτας. Τα ζώα χρησιμοποιούν μια ποικιλία φωνών και ένα είδος [[γλώσσα]]ς του [[Σώμα (βιολογία)|σώμα]]τος που τους χρησιμεύει στη μεταξύ τους [[επικοινωνία]]. Τα νιαουρίσματα, τα γουργουρίσματα και τα μουγκρίσματα είναι από τους πιο γνωστούς τρόπους επικοινωνίας.<ref name=Channel3000Meows>{{cite web | url = http://www.channel3000.com/news/1472741/detail.html | title = Meows Mean More To Cat Lovers | publisher = Channel3000.com | accessdate = 2006-06-14 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20030804205624/http://www.channel3000.com/news/1472741/detail.html | archivedate = 2003-08-04 | url-status = dead }}</ref> Το [[1906]] ιδρύθηκε η ''Διεθνής Ένωση Φίλων της Γάτας'' (''Cat Fancier's Association'', αρκτικόλεξο ''CFA'').<ref>[http://www.cfa.org/ Διεθνής Ένωση Φίλων της Γάτας]- επίσημος ιστότοπος</ref>
Στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας|Κίνα]] οι γάτες εκτρέφονται με σκοπό το εμπόριο της [[γούνα]]ς τους. Το γεγονός ότι στοιβάζονται σε κλουβιά και θανατώνονται<ref>[http://www.in.gr/news/reviews/article.asp?lngReviewID=916529&lngChapterID=-1&lngItemID=920215 in.gr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081021114414/http://www.in.gr/news/reviews/article.asp?lngReviewID=916529&lngChapterID=-1&lngItemID=920215 |date=2008-10-21 }}, ''Εγκλήματα κατά των ζώων στην Κίνα''.</ref> έχει προκαλέσει αντιδράσεις από ζωοφιλικές οργανώσεις<ref>[http://www.iospress.gr/mikro2003/mikro20030118.htm Ios press.gr], εφημερίδα ''Ελευθεροτυπία'': ''Στο δρόμο της Κρουέλα Ντεβίλ'', 18 Ιανουαρίου 2003.</ref> παγκοσμίως.
Μέχρι πρόσφατα, πιστευόταν ότι η γάτα εξημερώθηκε στην αρχαία [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]], όπου θεωρούνταν ιερό ζώο.<ref name="NYT">{{cite news|url = http://www.nytimes.com/2007/06/29/science/29cat.html?em&ex=1183348800&en=46920e3fe2f7c649&ei=5087%0A|title = Study Traces Cat's Ancestry to Middle East|last = Wade|first = Nicholas|date=2007-06-29|work = ''The New York Times''|accessdate=2008-04-02}}</ref> Ωστόσο, τα αποτελέσματα έρευνας του 2007 έδειξαν ότι η καταγωγή όλων των κατοικίδιων γατών πιθανώς ανάγεται σε πέντε αφρικανικές [[Αγριόγατα|αγριόγατες]] ''(Felis silvestris lybica)'' που έζησαν στην [[Εγγύς Ανατολή]] γύρω στο 8000 π.Χ.<ref name="SciencemagNEO" />
Γραμμή 83:
Προκειμένου να εξασφαλιστεί ο έλεγχος της αναπαραγωγής τους, μπορεί να γίνει στείρωση με χειρουργική επέμβαση μεταξύ της έκτης και όγδοης εβδομάδας της ζωής τους. Με την εν λόγω χειρουργική επέμβαση εμποδίζεται και η ανεπιθύμητη συμπεριφορά του ζευγαρώματος, που περιλαμβάνει τη σήμανση του εδάφους τους με τα ούρα τους στα αρσενικά και το κάλεσμα με χαρακτηριστικές κραυγές από τα θηλυκά στα αρσενικά.
Ορισμένες φορές, σε ποσοστό γύρω στο 20% μπορεί να συμβούν περιγενετικές ανωμαλίες με αποβολές ή θανάτους τρεις ημέρες μετά τον τοκετό. Οι πιο κοινές ανωμαλίες είναι οι σχισμές υπερώας, τα λυκοστόματα, οι εξεγκεφαλίες (διάφορες παραμορφώσεις του προσώπου και της κεφαλής), η ατρησία του εντέρου και άλλα.<ref>[http://www.enet.gr/online/online_text/c=112,id=52297692 Ελευθεροτυπία] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090213101808/http://enet.gr/online/online_text/c=112,id=52297692 |date=2009-02-13 }}, Περιγενέθλιες ανωμαλίες σε σκύλο και γάτα, 10 Φεβρουαρίου 2009.</ref>
=== Μεταβολισμός ===
Γραμμή 97:
== Οικολογία και φυσικό περιβάλλον ==
=== Φυσικό περιβάλλον και επίδραση ===
Η αφρικανική [[αγριόγατα]] (''Felis silvestris lybica''), πρόγονος της κατοικίδιας γάτας, πιστεύεται ότι εξελίχθηκε σε θερμά κλίματα, όπως φαίνεται από την κοινή συμπεριφορά των οικόσιτων και των άγριων γατών. Οι αγριόγατες (''Felis sylvestris'') ζουν σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Αυστραλία και την Ανταρκτική, παρ' όλο που κάποιες άγριες γάτες έχουν καταστεί θηρευτές στην αυστραλιανή ήπειρο, όπου οι απειλές για την άγρια πανίδα είναι πολλές.<ref>{{cite web |first=Robyn |last=Williams |url=http://www.abc.net.au/rn/science/ockham/stories/s64308.htm |title=The Effect of Domestic Cats on Australian Wildlife |date=7 Νοεμβρίου 1999 |accessdate=2007-05-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20000307113703/http://www.abc.net.au/rn/science/ockham/stories/s64308.htm |archivedate=2000-03-07 |url-status=
Καθώς έχουν στενή σχέση με τα ζώα της ερήμου, οι γάτες αρέσκονται στο να εκτίθενται στον ήλιο και στη ζέστη και συχνά κοιμούνται σε ηλιόλουστες περιοχές στη διάρκεια της ημέρας. Σε αντίθεση με τους ανθρώπους, η έκθεση των γατών στην ηλιακή ακτινοβολία είναι υποφερτή μέχρι τους 52 βαθμούς Κελσίου περίπου.
Γραμμή 113:
Όλα τα αιλουροειδή, μεταξύ των οποίων και οι [[τίγρης|τίγρεις]], έχουν μια γενετική ανωμαλία που τα εμποδίζει να γευτούν το γλυκό.<ref name=sugar/> Αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι γάτες δείχνουν από αδιαφορία μέχρι δυσφορία για τα φρούτα και τις γλυκές τροφές.
Το Φεβρουάριο του [[2002]] Αμερικανοί επιστήμονες παρουσίασαν την πρώτη [[κλωνοποίηση ζώων|κλωνοποιημένη]] γάτα,<ref>[http://www.in.gr/innews/article.asp?lngEntityID=360871&lngDtrID=252 in.gr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040704042759/http://www.in.gr/innews/article.asp?lngEntityID=360871&lngDtrID=252 |date=2004-07-04 }}, ''Παρουσιάστηκε στο Τέξας η πρώτη κλωνοποιημένη γάτα'', 15 Φεβρουαρίου 2002.</ref> που έλαβε την ονομασία CC ("Κόπικατ").
=== Τροφή ===
Γραμμή 137:
== Ετυμολογία και ταξινόμηση ==
=== Προέλευση του ονόματος ===
[[Image:Greek cat.jpg|right|200 px|thumb|Γάτα της Ελλάδας (Αθήνα)]]Η επιστημονική ονομασία της γάτας (''felis catus'') προέρχεται από το ύστερο λατινικό ''catus, cattus, catta'' ("κατοικίδια γάτα"), σε αντίθεση με το ''feles'' "αγριόγατα της Ευρώπης". Στην αρχαία ελληνική, η ονομασία της ήταν ''γαλή''. Δεν έχει εξακριβωθεί ποια λέξη εμφανίστηκε πρώτη, η λατινική ή η ελληνική, ωστόσο αναμφίβολα οι λέξεις αποτελούν δάνεια των [[αφροασιατικές γλώσσες|αφρασιατικών γλωσσών]], παρόμοιες με το νουβιακό ''kadís'' και το βερβερικό ''kaddîska'', αμφότερα από τα οποία σημαίνουν "αγριόγατα".<ref>{{cite web | title = Cat | url = http://www.etymonline.com/index.php?term=cat | accessdate = 2007-05-15}}</ref> Ο όρος αυτός προήλθε ή αποτελεί δάνειο από το ύστερο αιγυπτιακό ''čaus'' "αφρικανική γάτα" (που αργότερα έδωσε το κοπτικό ''šau'' "γάτος"<ref>Crum, Walter Ewing. ''A Coptic Dictionary''. Oxford: Clarendon Press, 1939: 601 [http://www.metalog.org/files/crum/601.gif] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081216234415/http://www.metalog.org/files/crum/601.gif |date=2008-12-16 }}</ref>), που κι αυτό προέρχεται με η σειρά του από το αιγυπτιακό ''tešau'' "θηλυκή γάτα"<ref>[http://www.chat-et-cie.fr/chat.htm "Le chat: origines et étymologie." ''Chat et compagnie''. 2006]</ref> (ενώ υπάρχουν και τα ''miew'' "tomcat"<ref>SenenAnep Meritamen. "English to Egyptian Dictionary." δημοσιεύτηκε 29 Αυγούστου 2004. ''Ancient Worlds''. AncientWorlds LLC, 2002 [http://www.ancientworlds.net/399761] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081220024743/http://www.ancientworlds.net/399761 |date=2008-12-20 }}.</ref>).
Η αγγλική λέξη ''cat'' προέρχεται από το αρχαίο αγγλικό ''catt'',<ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/cat Cat - Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary<!-- Τίτλος που μπήκε από Bot -->]</ref> που ανήκει σε μία ομάδα σχετικών λέξεων σε ευρωπαϊκές γλώσσες, μεταξύ των οποίων το ουαλικό ''cath'', το γαλλικό ''chat'' (προφέρεται "σα"), το ιταλικό ''gatto'', το ισπανικό ''gato'' (προφέρεται "γκάτο"), το βασκικό ''katu'', το ελληνικό βυζαντινό ''κάτια'', το αρχαίο ιρλανδικό ''cat'', το γερμανικό ''Katze'', και το παλαιό σλαβονικό ''kotka''.
Γραμμή 191:
=== Ασθένειες ===
Οι γάτες είναι ευάλωτες σε διάφορες ασθένειες. Επίσης, μπορούν να προσβληθούν από τον [[ιός H5N1|ιό Η5Ν1]], που προκαλεί τη [[γρίπη των πτηνών]].<ref>[http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_12/03/2006_176934 Καθημερινή] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110914164832/http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_12/03/2006_176934 |date=2011-09-14 }}, ''Ανησυχία από τα αποδημητικά πτηνά'', 12 Μαρτίου 2006.</ref>
=== Ευαισθησία στις τοξικές ουσίες ===
Γραμμή 213:
Σε πολλές θρησκείες στην αρχαιότητα υπήρχε η δοξασία ότι οι γάτες είναι εκστατικές ψυχές, σύντροφοι ή οδηγοί για τους ανθρώπους και ότι είναι παντογνώστες αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν τις ληφθείσες αποφάσεις των ανθρώπων, επειδή δεν έχουν φωνή. Στην [[Ιαπωνία]], η Μανέκι Νέκο (''Maneki Neko'') είναι μια γάτα που συμβολίζει την καλοτυχία. Ενώ για το [[Ισλάμ]] δεν αποτελεί ιερό ζώο, ορισμένοι συγγραφείς αναφέρουν ότι ο [[Μωάμεθ|Προφήτης Μωάμεθ]] είχε μια αγαπημένη γάτα, με το όνομα Μουέζα.<ref>{{cite book | author = Geyer, Georgie Anne | year = 2004 | title = When Cats Reigned Like Kings: On the Trail of the Sacred Cats}}</ref> Λέγεται ότι η αγάπη του για τα ζώα αυτά ήταν τόσο μεγάλη, ώστε "θα προτιμούσε να έμενε χωρίς το μανδύα του παρά να ενοχλούσε μια γάτα που θα κοιμόταν επάνω σε αυτόν".<ref name="Reeves">{{cite book | author = Minou Reeves | title = Muhammad in Europe | publisher = New York University (NYU) Press | pages = 52}}</ref>
Υπάρχουν επίσης και προλήψεις σε πολλούς πολιτισμούς για τα ζώα αυτά. Μία από αυτές είναι η πρόληψη ότι αν κάποιος δει μια μαύρη γάτα<ref>[http://www.enet.gr/online/online_hprint?q=%E3%DC%F4%E1&a=&id=84027364 Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία], ''Του κόσμου τα παράξενα'', 16 Νοεμβρίου 2008</ref> να περνά μπροστά του, τότε αυτός θα έχει κακοτυχία. Το 2007 φιλοζωικές οργανώσεις στην [[Ιταλία]] ανακήρυξαν την [[17 Νοεμβρίου|17η Νοεμβρίου]] ως ''ημέρα της μαύρης γάτας'', προσπαθώντας να δώσουν τέλος σε αυτήν την προκατάληψη.<ref>[http://www.cosmo.gr/News/Italy/176281.html Cosmo.gr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080125230833/http://www.cosmo.gr/News/Italy/176281.html |date=2008-01-25 }}, ''Ημέρα αφιερωμένη στις μαύρες γάτες'', 17 Νοεμβρίου 2007.</ref> Επίσης, ιδιαίτερα το Μεσαίωνα πίστευαν ότι οι γάτες είναι μάγισσες ή χρησιμοποιούνται για την ενδυνάμωση των μαγικών δυνάμεων και ικανοτήτων για μάγια. Για το λόγο αυτό κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους εξοντώθηκαν συστηματικά πολλές γάτες. Η εξολόθρευσή τους οδήγησε στον πολλαπλασιασμό των αρουραίων και συνακόλουθα σε μαζικούς θανάτους από την [[επιδημία]] πανώλης ([[Μαύρη πανώλη|Μαύρος Θάνατος]]). Η εν λόγω επιδημία μεταδόθηκε από [[ψύλλος|ψύλλους]] που είχαν μολύνει τους αρουραίους.
=== Αιλουροφοβία ===
Γραμμή 222:
=== Παράδοξα και αξιοπερίεργα γεγονότα ===
Το 2008 γεννήθηκε στο [[Περθ]] της Αυστραλίας μία γάτα με δύο κεφάλια.<ref>[http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4487898&ct=2 Τα Νέα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121215183540/http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4487898&ct=2 |date=2012-12-15 }} ''Γάτα ... διπρόσωπη
γεννήθηκε στην Αυστραλία'', 20 Νοεμβρίου 2008.</ref> Νωρίτερα, σε ένα εξίσου παράδοξο περιστατικό μία γάτα γέννησε στην Κίνα ένα γατάκι που μοιάζει με σκυλάκι.<ref>[http://www.akritasmedia.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=572&Itemid=27 Ακρίτας] ''Γάτα γέννησε κουτάβι!'', 5 Μαΐου 2007.</ref>
Γραμμή 288:
=== Ανατομία ===
* [https://web.archive.org/web/20190520030950/http://brainmaps.org/index.php?p=speciesdata&species=felis-catus Εικόνες υψηλής ανάλυσης του εγκεφάλου της γάτας]
=== Άρθρα ===
| |||