Θεμελιώθηκε στις 28 Ιουνίου του 1842. Εμπνευστής του ήταν ο [[Μακεδονία|Μακεδόνας]] αστρονόμος και καθηγητής αστρονομίας στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]], [[Γεώργιος Βούρης]]. Ο Γεώργιος Βούρης έπεισε τον [[Γεώργιος Σίνας|Γεώργιο Σίνα]] να χρηματοδοτήσει την ανέγερση του αστεροσκοπείου Αθηνών<ref>[{{Cite web |url=http://www.astro.noa.gr/History/h_1842-1858_gr.htm |title=Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Η ίδρυση του Αστεροσκοπείου Αθηνών] |accessdate=2011-08-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101104054035/http://www.astro.noa.gr/History/h_1842-1858_gr.htm |archivedate=2010-11-04 |url-status=dead }}</ref>. Την ημέρα, μάλιστα, των εγκαινίων συνέπεσε και έκλειψη ηλίου που περιέγραψε ο Δανός ιστορικός και γεωγράφος A. L. Koppen. Το αρχικό κτίριο του πρώτου αυτού ελληνικού ερευνητικού ιδρύματος ήταν προσανατολισμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και χτίστηκε με βάση τα σχέδια του Δανού αρχιτέκτονα [[Θεόφιλος Χάνσεν|Θεόφιλο Χάνσεν]] στο Λόφο των Νυμφών, έναν από τους επτά λόφους που δεσπόζουν στην πόλη των Αθηνών. Ήταν δωρεά του Βορειοηπειρώτη τραπεζίτη βαρώνου [[Γεώργιος Σίνας|Γεωργίου Σίνα]] και η κατασκευή του περατώθηκε το 1846 με συνολικό κόστος 500.000 δραχμών.
== Ο πρώτος διευθυντής ==
[[File:Asteroskopio-athinon-2.jpg|thumb|αριστερά|Ένα από τα σχέδια του Χάνσεν]]
Πρώτος Διευθυντής, ήταν και ο εμπνευστής του, καθηγητής [[Γεώργιος Βούρης]], από το [[1846]] έως το [[1855]]. Στη θητεία του Γ. Βούρη το αστεροσκοπείο εξοπλίστηκε με όργανα από την [[Αυστρία]] και εκπονήθηκαν οι πρώτες αστρονομικές μελέτες, οι περισσότερες από τις οποίες παραμένουν αδημοσίευτες. Ο καθορισμός των γεωγραφικών συντεταγμένων του Αστεροσκοπείου Αθηνών, εκείνη την εποχή, αποτελεί ακόμα και σήμερα τη βάση της χαρτογράφησης της [[Ελλάς|Ελλάδος]]. <ref>[{{Cite web |url=http://www.astro.noa.gr/History/h_1842-1858_gr.htm |title=Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεώργιος Βούρης, πρώτος Διευθυντής του Αστεροσκοπείου, 1846-1855] |accessdate=2011-08-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101104054035/http://www.astro.noa.gr/History/h_1842-1858_gr.htm |archivedate=2010-11-04 |url-status=dead }}</ref>
