Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος-Εθνικές Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η τελική επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του ΕΔΕΣ συνέβη κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών στις 20/21 Δεκεμβρίου 1944 και είχε ως στόχο την πλήρη διάλυση των ΕΟΕΑ όπως και επετεύχθη. Στην περιοχή Ιωαννίνων τα τμήματα των Εδεσιτών υποχώρησαν μετά από σκληρές συγκρούσεις, ενώ σπουδαίο ρόλο έπαιξε η αυτοδιάλυση δυο μεγάλων σχηματισμών του ΕΔΕΣ, του ανεξάρτητου Συντάγματος των Κολιοδημητραίων<ref>[http://www.kathimerini.gr/784568/article/politismos/vivlio/oi-alloi-antartes-ths-dekaetias-1940-50 Οι αλλοι αντάρτες της δεκαετίας 1940 -1950]</ref> του Ζήκου Δημητρίου<ref>Βαγγέλης Τζούκας,Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο 1942-44, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σελ. 144-156</ref> και του Συντάγματος Ντουσκάρας που τελούσε υπό τις διαταγές του αξιωματικού Ευάγγελου Ζώτου με την δικαιολογία ότι δεν πολεμούν εναντίον αδελφών Ελλήνων.<ref>Βαγγέλης Τζούκας,Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο 1942-44, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, σελ. 147-150</ref><ref>[http://arc.altsol.gr/archive/item/3967 Τζούκας, Βαγγέλης. Απαρχές του εμφυλίου στην Ήπειρο : η περίπτωση των Κολιοδημητραίων στη Λάκκα Σουλίου]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref><ref>Μιχάλης Μυριδάκης, Αγώνες της φυλής, σελ. 217</ref><ref>Αργότερα 25 μέλη του συντάγματος των Κολιοδημητραίων του ΕΔΕΣ συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν στον Πεντόλακκο Πρεβέζης από τον ΕΛΑΣ, ενώ 44 συγγενικά μέλη τους εκτελέστηκαν στην περιοχή Νταλαμάνι της Λάκκας Σουλίου.</ref> Η πιο αιματηρή μάχη δόθηκε στην Άρτα.([[Μάχη της Άρτας (1944)]]) Στις 21 και 22 Δεκεμβρίου διεξάγονταν σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ των ανταρτών ενώ η έκβαση της μάχης απέβη υπέρ του ΕΛΑΣ και οι αντάρτες του ΕΔΕΣ αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν την πόλη μαζί με πλήθος αμάχων. Οι απώλειες και για τις δύο πλευρές των ανταρτών ήταν βαρυσήμαντες. Στις 30 και 31 Δεκεμβρίου 1944 τα τελευταία τμήματα του ΕΔΕΣ περίπου 8500 αντάρτες εγκατέλειπαν την Πρέβεζα, επιβιβάζονταν σε βρετανικά και ελληνικά πλοία με προορισμό την Κέρκυρα. Ο ΕΛΑΣ μέχρι το τέλος των Δεκεμβριανών είχε κυριαρχήσει σε όλη την Ήπειρο.<ref>[Πτυχές του εμφυλίου πολέμου 1946 - 1949, Συλλογικό έργο, Εκδόσεις Φιλίστωρ]</ref><ref>[http://www.foniagroti.gr/?p=29340 Βαγγέλη Τζούκα, ΟΙ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΙ ΤΟΥ ΕΔΕΣ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 1942-44, έκδοση ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ «ΕΣΤΙΑΣ» Αθήνα 2013]</ref>

Μία από τις μεγαλύτερες οργανώσεις με πλούσια δράση είναι η νεολαία του ΕΔΕΣ, η ''Εθνική Δημοκρατική Ένωση Ελληνοπαίδων'' (ΕΔΕΕ). Ο πολιτικός στόχος της οργάνωσης, όπως αναφέρεται στο καταστατικό της, είναι: ''Να συνενώση και γαλουχίση τους Ελληνόπαιδας και Ελληνίδας σύμφωνα με τα Εθνικά και Δημοκρατικά ιδεώδη και να τους οδηγήση εις τα μεγάλα πεπρωμένα της φυλής διά την δημιουργίαν της Μεγάλης Ελλάδος'' και ''να συμβάλλη με κάθε δυνατόν τρόπον εις τον Κοινόν Συμμαχικόν αγώνα...''. Η ΕΔΕΕ είναι η οργάνωση με την πλουσιότερη εκδοτική δραστηριότητα στο χώρο της, το κεντρικό της όργανο, η Μεγάλη Ελλάς, κυκλοφόρησε 100 σχεδόν φύλλα και είναι ένα από τα μακροβιότερα έντυπα της περιόδου αυτής. Τον Σεπτέμβριο του 1943, όταν ο ΕΔΕΣ της Αθήνας διασπάστηκε από τον υπόλοιπο ΕΔΕΣ, η διάσπαση μεταφέρθηκε και στη νεολαία του. Έτσι, το τμήμα της ΕΔΕΕ που τάχθηκε με τον "ΕΔΕΣ Αθηνών", τη μερίδα δηλαδή που συνεργάστηκε με την κατοχική κυβέρνηση και τα Τάγματα Ασφαλείας εξέδωσε δικό του έντυπο, με τίτλο Δημοκρατική Φλόγα, στο οποίο αποκήρυσσαν το επίσημο έντυπο του ΕΔΕΣ, τη Δημοκρατική Σημαία.<ref>[http://www.iaen.gr/ellinikos_neanikos_tipos__1941_1945_-b-20*869.html Ιστορικό αρχείο Ελληνικής νεολαίας, Νεανικός τύπος]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>