Νεάπολη Λασιθίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Διάσωση 4 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0 |
||
Γραμμή 28:
== Ιστορία ==
Στο όρος Καδηστός, δύο χιλιόμετρα βορειοανατολικά της σημερινής Νεάπολης, βρισκόταν η αρχαία πόλη [[Δρήρος]]. Η πόλη ιδρύθηκε το 12ο αιώνα π.Χ. και άκμασε από τους [[Γεωμετρική εποχή|γεωμετρικούς χρόνους]] μέχρι τους [[Ελληνιστική περίοδος|ελληνιστικούς χρόνους]], όταν το 220 π.Χ. καταστράφηκε κατά τη διάρκεια εμφυλίου πολέμου. Η πόλη έγινε γνωστή το 1855, όταν ανακαλύφθηκε από χωρικούς πεσσός με επιγραφή και συστηματικές ανασκαφές έλαβαν χώρα το 1917 και το 1932.<ref>[http://www.cretanbeaches.com/arhai%CE%BFl%CE%BFgik%CE%BFi-hor%CE%BFi/ellinistiki-ep%CE%BFhi/arxaia-driros/ Αρχαία Δρήρος] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141001234811/http://www.cretanbeaches.com/arhai%CE%BFl%CE%BFgik%CE%BFi-hor%CE%BFi/ellinistiki-ep%CE%BFhi/arxaia-driros/ |date=2014-10-01 }} www.cretanbeaches.com</ref><ref>[http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/heraklio/lasithi/DRIROS.htm Δρήρος] Σεμινάριο Ανάπτυξης Ιστοσελίδων, Πανεπιστήμιο Κρήτης</ref>
Στην περιοχή της σημερινής κωμόπολης, στην «Απάνω Γειτονιά», βρισκόταν επί ενετικών χρόνων ένα μικρό χωριό το οποίο ονομαζόταν Καρές. Σε αυτόν τον οικισμό γεννήθηκε το 1340 ο [[Αντίπαπας Αλέξανδρος Ε΄|Πέτρος Φίλαργος ή Φιλάρετος]], ο οποίος έγινε Πάπας της Ρώμης από το 1409 μέχρι το θάνατό του το 1410. Σύμφωνα με τον Ερρίκο Δάνδολο, οι Βενετοί κατέστρεψαν τις Καρές στην επανάσταση των Ψαρομηλίγγων<ref name=clabuocNEAPOLI>[http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/heraklio/lasithi/NEAPOLI.htm Νεάπολη] Σεμινάριο Ανάπτυξης Ιστοσελίδων, Πανεπιστήμιο Κρήτης</ref> το 1347 αλλά είναι πιθανόν ο οικισμός να ερήμωσε εξαιτίας κάποιας [[επιδημία]]ς. Στη συνέχεια οι Βενετοί τις ξαναέχτισαν, με τον οικισμό να παίρνει το όνομα Καινούργιο Χωριό ή Καινό Χωριό, όπως αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1631 από την μονή Αρετίου κ.ά.. Η χρονολογία της επανεγκατάστασης δεν είναι γνωστή αλλά μπορεί να είναι το Chenuriogorio που αναφέρεται ως φέουδο κατά τα 3/4 του Ιωάννη Ιαλλινά σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα το 1387. Ο Ερ. Μοάτσος αναφέρει ότι σε αυτό εγκαταστάθηκαν Ρεθυμνιώτες μετά την κατάκτηση του [[Ρέθυμνο|Ρεθύμνου]] από τους Τούρκους το 1646. Το Καινούργιο Χωριό αναφέρεται to 1583 στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ97) ως Chienurio Coriò και είχε 1.272 κατοίκους και ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός στην επαρχία Μεραμπέλου μετά τα [[Κριτσά Λασιθίου|Κριτσά]] που είχαν τότε 1.625 κατοίκους.<ref name=sp578>{{harvnb|Σπανάκης|1993|p=578}}</ref>
Γραμμή 47:
Πέντε χιλιόμετρα νότια της Νεάπολης βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας στην Κουφή Πέτρα, το οποίο φαίνεται ότι ιδρύθηκε το 1866. Είναι άγνωστο αν παλαιότερα υπήρχε μοναστήρι στην περιοχή. Το καθολικό ήταν αρχικά μονόκλιτο, αλλά με την επέκταση της μονής τα τελευταία χρόνια έγινε δίκλιτο. Το νότιο κλίτος είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και φαίνεται να βρίσκεται σε θέση παλαιότερου ναού.<ref>[http://new.ims.forth.gr/?q=el/node/2043 Μονή Κουφής Πέτρας - Παναγιάς] Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης</ref> Κοντά βρίσκεται η Μονή Κρεμαστών, αφιερωμένη στους Ταξιάρχες Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ. Είναι γυναικείο συνόβιο. Η μονή χωρίζεται σε δύο επίπεδα, με τα κελιά και το καθολικό να βρίσκεται στο πάνω επίπεδο και το ελαιοτριβείο, σταύλοι και σύγχρονος ναός στο κάτω. Στο υπέρθυρο του μονόχωρου καθολικού υπάρχει επιγραφή που αναφέρει τη χρονολογία του 1593, πιθανόν έτος ίδρυσης του ναού.<ref>[http://new.ims.forth.gr/?q=el/node/2064 Μονή Κρεμαστών - Μιχαήλ Αρχάγγελος] Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης</ref>
Δυτικά της Νεαπόλεως βρίσκεται το λατινικό φραγκισκανικό μοναστήρι, γνωστό ως μονή Φραρώ ή Άγιος Αντώνιος του Σιμέτι. Ο ναός χρονολογείται τουλάχιστον από το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα. Ο ναός βρίσκεται μέσα σε περίβολο, μέσα στον οποίο υπάρχει επίσης ένας φούρνος, πηγάδι και άλλες κατασκευής.<ref>[http://new.ims.forth.gr/?q=el/node/2041 Μονή Φραρώ ή Άγιος Αντώνιος του Σιμέτι] Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης</ref> Κοντά στο ναό βρίσκεται το δάσος Πασχαλίγο, το οποίο έχει πάρει το όνομά του από τον Ενετό φεουδάρχη του 16ου αιώνα Fillipo Pasqualigo. Ο Πασκαλίγκο με ένα σύστημα ύδρευσης μετέφερε νερό από τη πηγή Βίγλι. Σε αυτά τα αυλάκια στη συνέχεια οι κάτοικοι του Καινούργιου Χωριού κατασκεύασαν νερόμυλους. Η βλάστηση του δάσους περιλαμβάνει [[πλάτανος|πλατάνια]], [[δρυς|δρύες]], [[κυπαρίσσι]]α, [[πουρνάρι]]α, ελαιώνες, οπωροφόρα δέντρα, αλλά και ενδημικά είδη.<ref>[http://www.cretanbeaches.com/hrisimes-plir%CE%BFf%CE%BFries/dasi/dasos-pasxaligo-neapoli/ Δάσος Πασχαλίγο στη Νεάπολη] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140127104109/http://www.cretanbeaches.com/hrisimes-plir%CE%BFf%CE%BFries/dasi/dasos-pasxaligo-neapoli/ |date=2014-01-27 }} www.cretanbeaches.com</ref> Ο ίδιος ο Πασκαλίγκο είχε πύργο στο δάσος, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα.<ref>[http://www.cretanbeaches.com/pyrg%CE%BFi/pyrg%CE%BFi-lasithi%CE%BFy/pirgos-pasqualigo-pasxaligo-neapoli/ Ο πύργος του Pasqualigo στην Νεάπολη] www.cretanbeaches.com</ref>
Στην περιοχή Άγιος Δημήτριος, πάνω στο παλιό υδραγωγείο βρίσκεται ο πύργος του Μασλούμ Καρακάση, ενός γενίτσαρου. Το κτίριο είναι της ενετικής περιόδου και κατακσευάστηκε από τον Πασκαλίγκο με το θυρεό του να βρίσκεται πάνω από την κεντρική πόρτα, την πορτέλλα. Η πορτέλλα κλείνει με τον ίδιο τρόπο με το Ρούμελη Χισάρ στην Κωνσταντινούπολη.<ref>[http://www.cretanbeaches.com/pyrg%CE%BFi/pyrg%CE%BFi-lasithi%CE%BFy/pirgos-masloum-karakasi-neapoli-adosidis-pasa-serai-konaki/ Ο πύργος του Μασλούμ Καρακάση στη Νεάπολη] www.cretanbeaches.com</ref>
Γραμμή 54:
== Υποδομές ==
Στη Νεάπολη βρίσκεται πρωτοδικείο, ειρηνοδικείο, κέντρο υγείας, φαρμακείο, αστυνομικό τμήμα και ταχυδρομεία ΕΛΤΑ.<ref>[http://www.diakopes.gr/destinations/kriti/lasithi/neapoli/?cid=42712 Νεάπολη] diakopes.gr</ref> Στη Νεάπολη βρίσκονται υπό κατασκευή νέες φυλακές ενώ λειτουργούν ήδη παλιές. Το έργο δημοπρατήθηκε το 2004 και το 2008 υπογράφηκε η σύμβαση κατασκευής μετά από πιέσεις του δημάρχου και του υφυπουργού δικαιοσύνης, αλλά η ανάδοχος εταιρεία πτώχευσε το 2010 και από τότε το έργο προχώρησε με αργούς ρυθμούς.<ref>{{cite news |url = http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=902404 |title = Πετραδάκι -πετραδάκι οι νέες φυλακές Νεάπολης |publisher = Νέα Κρήτη |date = |accessdate = 2014-06-08 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160305105534/http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=902404 |archive-date = 2016-03-05 |url-status = dead }}</ref>
Στη Νεάπολη λειτουργεί από το 1947 η Ηλειάκος Δημοτική βιβλιοθήκη, όταν ο Κωνσταντίνος Ηλιάκης δώρησε τα πρώτα βιβλία τα οποία στη συνέχεια θα αποτελέσουν τη βιβλιοθήκη.<ref>[http://new.ims.forth.gr/?q=el/node/38 Δημοτική Βιβλιοθήκη] Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης</ref> Η βιβλιοθήκη στεγάζεται στο διώροφο το οποίο ήταν κατοικία και διοικητήριο του Κωστή Αδοσίδη και από το 1924 έως το 1980 λειτουργούσε ως ορφανοτροφείο αρρένων.<ref>[http://www.eastcreteproperty.gr/content/view/74/44/lang,el/ Νεάπολη-Λασίθι] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140312013550/http://www.eastcreteproperty.gr/content/view/74/44/lang,el/ |date=2014-03-12 }} www.eastcreteproperty.gr</ref> Επίσης, στη Νεάπολη λειτουργεί Κέντρο Έρευνας και Ανάδειξης Κρητικού Πολιτισμού και το 2004 ιδρύθηκε στη Νεάπολη Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης<ref>[http://new.ims.forth.gr/?q=el/node/47 Κέντρο Περιβάλλοντικής Εκπαίδευσης] Παρατηρητήριο Πολιτιστικών & Περιβαλλοντικών Πόρων του Δήμου Νεάπολης</ref>, το οποίο ενοποιήθηκε με το ΚΠΕ [[Ιεράπετρα|Ιεράπετρας]] το 2011.<ref>[http://kpe.ein.gr/node/24 Κέντρα Διά Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία]</ref>
== Παραπομπές ==
| |||