Λουξεμβούργο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
MedMan (συζήτηση | συνεισφορές)
Πολλές διορθώσεις, κυρίως σε ονόματα, λιγότερο σε περιεχόμενο.
Γραμμή 64:
}}
 
Το '''Λουξεμβούργο''' είναι κράτος της δυτικής [[Ευρώπη]]ς που βρίσκεται ανάμεσα στο [[Βέλγιο]], στητη [[Γερμανία]] και στητη [[Γαλλία]]. Η πρωτεύουσά του, η [[Λουξεμβούργο (πόλη)|Πόλη του Λουξεμβούργου]], είναι μια από τις τρεις επίσημες πρωτεύουσες της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] μαζί με τις [[Βρυξέλλες]] και το [[Στρασβούργο]]<ref>{{cite web|url=https://www.cvce.eu/en/obj/decision_of_the_representatives_of_the_governments_of_the_member_states_on_the_location_of_the_seats_of_the_institutions_12_december_1992-en-c57a4cd5-71e9-4447-b126-912081822a50.html|title=Decision of the Representatives of the Governments of the Member States on the location of the seats of the institutions (12 December 1992)|website=[[Centre virtuel de la connaissance sur l'Europe ]]}}</ref> και η έδρα του [[Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης|Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου]], η ανώτατηανώτατης δικαστικήδικαστικής αρχήαρχής της ΕΕ.
 
== Ιστορία ==
Η περιοχή του Λουξεμβούργου κατακτήθηκε αρχικά από τους Ρωμαίους. Στη θέση της σημερινής πρωτεύουσας οι Ρωμαίοι είχαν χτίσει το [[φρούριο]] Luciliburgum, από το όνομα του οποίου προέρχεται και η ονομασία του σημερινού [[κράτος|κράτους]]. Εντούτοις, οι ίδιοι οι κάτοικοι του Λουξεμβούργου το ονομάζουν στην τοπική τους γλώσσα Lëtzebuerg και δέχονται ότι το όνομα προέρχεται από τις φραγκικές λέξεις Lätzte-bourg, δηλαδή το τελευταίο κάστρο της περιοχής των [[Αρδέννες|Αρδεννών]], που ήταν η επικράτεια του πρώτου μονάρχη που αναγνωρίζει η χώρα, του [[Ζίγκφριντ του Λουξεμβούργου|Ζίγκφριντ]] (963). Οι ρωμαϊκές καταβολές παραμένουν ωστόσο ακόμα και σήμερα εμφανείς από τα λίγα μεν, αλλά εξαιρετικά καλοδιατηρημένα μνημεία στη χώρα. Οι Ρωμαίοι είχαν διατηρήσει την περιοχή γύρω απ τον ποταμό [[ΜοζέλαςΜοζέλλας (ποταμός)|ΜοζέλαΜοζέλλα]], στο μέσον μεταξύ Λουξεμβούργου και των [[Τριρ|Τρεβήρων]] (της πλησιέστερης Γερμανικήςγερμανικής πόλης), ως ενιαία διοικητική πρωτεύουσα των βορείων επαρχιών της αυτοκρατορίας τους επί [[Τραϊανός|Τραϊανού]]. Σε εκείνη την περιοχή έζησε και κυβέρνησε ο [[Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας|Μέγας Κωνσταντίνος]].
 
Τον 9ο αι. προσαρτήθηκε στο βασίλειο της Λοθαριγγίας ([[Λωρραίνη]]ς) και το 963 έγινε [[κομητεία]]. Το 1354 έγινε [[δουκάτο]]. Υπαγόταν κατά διαστήματα στους Βουργουνδούς, τους Γάλλους, τους Ισπανούς και τελικά στουςτους Ολλανδούς. Ύστερα από τη [[βελγική Επανάστασηεπανάσταση]] του 1830 το Λουξεμβούργο τέθηκε υπό τον έλεγχο των επαναστατών. Σύμφωνα με τη Συνδιάσκεψη του Λονδίνου 1830-1831, που επικυρώθηκε από τη [[Συνθήκη του Λονδίνου (1839)|συνθήκη του 1831]], ένα τμήμα της χώρας περιήλθε στη [[Βέλγιο|βελγική]] επικράτεια, ενώ το υπόλοιπο τμήμα, που συνιστά έκτοτε την επικράτεια του δουκάτου, αποδόθηκε στο ολλανδικό στέμμα με το δικαίωμα συμμετοχής στη γερμανική[[Γερμανική ομοσπονδίαΣυνομοσπονδία]]. Το 1867 ανακηρύχτηκε ουδέτερο [[κράτος]], παραμένοντας υπό ολλανδική επικυριαρχία έως το 1890, οπότε έγινε ανεξάρτητο κράτος με ηγεμόνα τον [[Αδόλφος του ΝασσάουΝάσσαου|Αδόλφο του ΝασσάουΝάσσαου]]. Το [[1912]] υπήρξε τροποποίηση του πολιτεύματος, ώστε η μοναρχία να μπορεί να εκπροσωπείται και από γυναίκες, προκειμένου να επιτραπεί η διαδοχή στη [[Μαρία Αδελαΐδα]], τη μόνη απόγονο του [[Οίκος του ΝασσάουΝάσσαου|οίκου των ΝασσάουΝάσσαου]].
 
Κατά τους δύο παγκόσμιους πολέμους η χώρα καταλήφθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα. Κατά τον [[ΑΠΠΑ΄ΠΠ|Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο]] πολλοί κάτοικοι που διέφυγαν πολέμησαν στον τακτικό Γαλλικό στρατό. Κατά τον [[ΒΠΠΒ΄ΠΠ|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]] η χώρα προσαρτήθηκε επίσημα στο [[Ναζιστική Γερμανία|Γ΄ Ράιχ]] και μέρος του πληθυσμού υποχρεώθηκε να στρατευθεί στη [[Βέρμαχτ]]. Εντούτοις, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν ισχυρή αντίσταση από το εργατικό δυναμικό της χώρας, που αρνήθηκε, μεπροβαίνοντας σε απεργίες και σαμποτάζ, να ενταχθεί στην ευρύτερη βιομηχανική δύναμη του Ράιχ. Αρκετοί από αυτούς που στρατεύτηκαν στη Βέρμαχτ αυτομόλησαν στον εχθρό, ιδιαίτερα στο Ρωσικό μέτωπο, καιενώ άλλοι εντάχθηκαν στην αντίσταση των Βέλγων και Γάλλων [[μακί]]. Οι αυτομολήσαντες προς τους Ρώσους κρατήθηκαν αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο του Ταμπόρ και χρειάστηκε καιρός μετά την απελευθέρωσή τους για να γυρίσουν, πεζοίπεζή οι περισσότεροι, στην πατρίδα τους.
 
Το 1944 η χώρα έγινε επίσης γνωστή από τη [[Μάχη των Αρδεννών]], της οποίας το νοτιότερο άκροσημείο με τον μεγαλύτερο βαθμό εισχώρησης των Γερμανικώνγερμανικών δυνάμεων σε βάρος των Συμμάχων έγινε στο Λουξεμβούργο, στον άξονα Έττελμπρυκ - ΒίλτζΒιλτζ - Μπαστόν, που σταμάτησε μόλις λίγα χιλιόμετρα πριν τον αντικειμενικό στόχο, τον ποταμό [[Μεύσης|Μεύση]] (Meuse) στο μέσον του Βελγίου. Στη συνέχεια ο [[Τζωρτζ Σμιθ Πάττον|στρατηγός Πάττον]] στήριξε την αμερικανική αντεπίθεση στον άξονα Λουξεμβούργο - ΤρίερΤριρ και σχεδόν κάθε μικρό χωριό της χώρας έγινε και ένα μικρό θέατρο μάχης με πολλές καταστροφές. Είναι πάρα πολλά τα μνημεία που υπάρχουν σήμερα σε αυτά τα χωριά, όπου κυματίζουν η ΛουξεμβουργικήΛουξεμβουργιανή και Αμερικανική σημαία δίπλα - δίπλα, καθώς και δύο σημαντικά μουσεία είναι αφιερωμένα αποκλειστικά στη [[μάχη των Αρδεννών]] (στις πόλεις [[Ντίκιρς|Ντίκιρχ]] και [[Κλερβό]]). Ο Αμερικανός Στρατηγός Τζόρτζ Πάττον είναι ενταφιασμένος, από το 1945, στο στρατιωτικό κοιμητήριο του ΣαντβάϊλερΣάντβαϊλερ, που δημιουργήθηκε για να στεγάσει αρχικά μερικούς απαπό τους νεκρούς της μάχης των Αρδεννών (7 χλμ. ανατολικά απαπό το κέντρο της πρωτεύουσας). Επίσης ένας μεγάλος ανδριάντας του είναι στημένος στην πόλη του [[Έττελμπρυκ]] (30 χλμ βόρεια απ το κέντρο της πρωτεύουσας), που επιβλέπει τους λόφους, μέσα από τους οποίους εμφανίστηκε η γερμανική επίθεση.
 
Το Λουξεμβούργο υπήρξε ιδρυτικό μέλος της [[Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα|Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας]] ([[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]]) και του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών]]. Ο πολιτικός [[Ρομπέρ Σουμάν]], ένας από τους πατέρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, γεννήθηκε στο Λουξεμβούργο και το πατρικό του σπίτι διατηρείται ακόμα στο λόφο που βρίσκεται κοντά στο οροπέδιο του [[Κίρχμπεργκ]] (Kirchberg), που στεγάζει τα κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επιβλέπει την κοιλάδα του Κλάουζεν (Clausen), την παλιά πόλη του Λουξεμβούργου. Το [[1949]] έγινε μέλος του [[ΝΑΤΟ]] αίροντας την παραδοσιακή ουδετερότητά του. Σήμερα στο Λουξεμβούργο εδρεύει μονάδα εφοδιασμού του ΝΑΤΟ, η ΝΑΜSΑ (ΝAΤΟ Maintenance And Supply Unit), ενώ η χώρα έχει επιλεγεί ως το μέλος του ΝΑΤΟ, στο οποίο είναι καταγραμμένα όλα τα αεροσκάφη [[AWACS]] της συμμαχίας, τα οποία στο ουραίο πτερύγιό τους τους φέρουν τον θυρεό του Λουξεμβούργου και ο αριθμός νηολογίου τους αρχίζει με τα γράμματα LX-, όπως και των υπόλοιπων αεροσκαφών που υπάγονται στο νηολόγιο αυτής της χώρας.
 
Το 1964 παραιτήθηκε η μεγάλη δούκισσα Καρλόττα και μέγας δούκας της χώρας ορίστηκε ο πρίγκιπας Ιωάννης. Στις εκλογές του 1974 το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα έχασε την [[εξουσία]], για πρώτη φορά μετά το 1919, και ανέλαβε ο συνασπισμός του Δημοκρατικού και Σοσιαλιστικού Εργατικού κόμματος, με τον [[Γκαστόν Θορν]] στη θέση του πρωθυπουργού. Στις εκλογές του 1979 το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα επανήλθε στην εξουσία με αρχηγό τον Βέρνερ, σχηματίζοντας κυβέρνηση συνασπισμού με το Δημοκρατικό κόμμα. Το 1984 ο Βέρνερ παραιτήθηκε και τον διαδέχτηκε ο [[Ζακ Σαντέρ]] ως ηγέτης του Χριστιανικού Σοσιαλιστικού κόμματος. Το 1992 η [[βουλή]] της χώρας επικύρωσε τη [[συνθήκη του Μάαστριχτ]], η οποία επετεύχθη υπό τη λουξεμβουργιανή προεδρία της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]]. Το [[1995]] ο Σαντέρ παραιτήθηκε για να αναλάβει την προεδρία της [[Ευρωπαϊκή Επιτροπή|Ευρωπαϊκής Επιτροπής]] και αντικαταστάθηκε στην ηγεσία του κόμματος από το [[Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ|Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ]]. Το 2000 ο μέγας δούκας Ιωάννης παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο γιος του, πρίγκιπας Ερρίκος. Με την αντίθεση του Λουξεμβούργου στην αμερικανική εισβολή στο [[Ιράκ]] το 2003 επιβεβαιώθηκε και ισχυροποιήθηκε η αφοσίωση της χώρας στην προοπτική του ομοσπονδιακού μετασχηματισμού της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]].
 
Στις [[βουλευτικές εκλογές στο Λουξεμβούργο 2009|εκλογές]] που διεξήχθησαν το 2009, το κυβερνών Χριστιανοσοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα του πρωθυπουργού [[Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ|Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ]] κέρδισε άλλη μια νίκη, με 26 επί συνόλου 60 εδρών στη Βουλή.
 
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Luxembourg-CIA WFB Map.png|left|thumb|180px|Χάρτης του Λουξεμβούργου]]
[[Αρχείο:Clerve_Alscheid.jpg|αριστερά|μικρογραφία|Τυπική Λουξεμβουργιανή εξοχή κοντά στο [[Άλσεϊντ]]]]
Συνορεύει ανατολικά με τη [[Γερμανία]], νότια με τη [[Γαλλία]], δυτικά και βόρεια με το [[Βέλγιο]]. Το έδαφος του δουκάτου διαιρείται σε δύο περιοχές: στο βόρειο τομέα (Έσλιγκ), που διασχίζεται από ένα τμήμα της οροσειράς των ΑρδενώνΑρδεννών και χαρακτηρίζεται από βαθιές κοιλάδες και οροπέδια, και το νότιο (Γκούτλαντ), όπου βρίσκονται μεγάλες και γόνιμες εκτάσεις και κατοικεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Το 55% του Λουξεμβούργου είναι καλλιεργήσιμη γη και το 25% καλύπτεται από δασικές εκτάσεις. Βρίσκεται μεταξύ του 49ου και 51ου παραλλήλου βόρεια και μεταξύ του 5ου και 7ου ανατολικού μεσημβρινού<ref>{{Cite web|url=https://www.worldatlas.com/eu/lu/where-is-luxembourg.html|title=Where is Luxembourg?|website=WorldAtlas|language=en|access-date=2018-09-03}}</ref>.
 
Μεγαλύτερος ποταμός είναι ο [[ΜοζέλΜοζέλλας (ποταμός)|ΜοζέλΜοζέλλας]], ο οποίος βρίσκεται στα ΝΑ [[σύνορα]] του Λουξεμβούργου με τη Γερμανία. ΑξίζουνΑξίζει να αναφερθούναναφερθεί και ο ποταμός Σάουερ (γαλλικά ''Σιρ'') με τους παραποτάμους τουΎλτσεστ (γαλλικά ''Αλζέτ''), Κλερφ και Ουρ. Στις όχθες του Αλζέτ είναι χτισμένη και η πρωτεύουσα του δουκάτου. Το [[κλίμα]] της χώρας είναι καθαρά ηπειρωτικό με πλούσιες βροχοπτώσεις<ref>{{cite web|url=http://www.stadtklima.de/webklima/CITIES/Europe/Lx/luxembourg/luxembourg.htm|title=Luxembourg|publisher=Stadtklima (Urban Climate)|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070928000326/http://www.stadtklima.de/webklima/CITIES/Europe/Lx/luxembourg/luxembourg.htm|archivedate=28 Σεπτεμβρίου 2007|accessdate=19 Απριλίου 2007|deadurl=no|df=dmy}}</ref>.
 
Σύμφωνα με τον Δείκτη Περιβαλλοντικής Απόδοσης του 2012, το Λουξεμβούργο είναι μια από τις πρώτες χώρες στην περιβαλλοντική προστασία, κατατασσόμενη ως 4η ανάμεσα σε 132 χώρες<ref>{{cite web|url=http://epi.yale.edu/epi2012/rankings|title=2012 EPI :: Rankings – Environmental Performance Index|date=5 Μαΐου 2012|website=yale.edu|archiveurl=https://archive.today/20120505092852/http://epi.yale.edu/epi2012/rankings|archivedate=5 Μαΐου 2012|deadurl=yes}}</ref>.
 
== Οικονομία ==
Η χώρα έχει το προνόμιο να διατηρεί το υψηλότερο στον κόσμο κατά κεφαλήν εισόδημα, ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως συστήματα στοιχειώδους και επαγγελματικής εκπαίδευσης, παράλληλα με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό [[ανεργία]]ς. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι το Λουξεμβούργο αποτέλεσε την πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εκπλήρωσε τις προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της στη Νομισματική και Οικονομική Ένωση και την εισαγωγή του [[ευρώ]].
 
Η [[οικονομία]] του Λουξεμβούργου βασίζεται κυρίως στις υπηρεσίες, ενώ επιπλέον ένα μεγάλο ποσοστό της οικονομικής δραστηριότητας αφορά στοντον τραπεζικό τομέα, έναν από τους ισχυρούς πυλώνες στήριξης της ευημερίας του δουκάτου. Άλλη σημαντική οικονομική πρόσοδος προέρχεται από τα πλούσια σιδηρομεταλλεύματα που υπάρχουν στο υπέδαφός του. Τα [[Κοίτασμα|κοιτάσματα]] αυτά τροφοδοτούν τις αναπτυγμένες βιομηχανίες, οι περισσότερες των οποίων βρίσκονται στην [[πρωτεύουσα]] της χώρας, το Λουξεμβούργο. Υπάρχουν βιομηχανίες μεταλλομηχανουργίας, τροφίμων, χημικών προϊόντων, καπνών κ.ά. Στη βιομηχανική περιοχή της Ες-συρ-Αλζέτ λειτουργούν πολλά εργοστάσια χαλυβουργίας. Σημαντικά εισοδήματα αποφέρει και η εκμετάλλευση των δασών. Από τα γεωργικά προϊόντα σπουδαιότερα είναι τα δημητριακά, οι πατάτες, τα οπωρολαχανικά και τα εξαιρετικής ποιότητας κρασιά, όμως η συμμετοχή της γεωργίας στο ακαθάριστο εθνικό προϊόν μειώνεται διαρκώς. Μια άλλη βασική πηγή εισοδήματος είναι και ο [[τουρισμός]].
 
Η πρωτεύουσα του Λουξεμβούργου αποτελεί την έδρα πολλών διεθνών οικονομικών και πολιτικών οργανισμών, καθώς και μέρους των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ([[Ευρωπαϊκό Δικαστήριο]], υπηρεσίες του [[Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο|Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου]], [[Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων]], Eurocontrol).
Γραμμή 100:
[[Αρχείο:Luxemburg-Grund-von-Corniche.JPG|right|thumb|200px|Λουξεμβούργο.Άποψη του παλιού τμήματος της πόλης]]
 
Το Λουξεμβούργο είναι συνταγματικό Μεγάλο Δουκάτο με κληρονομική διαδοχή του στέμματος από τον οίκο του ΝασσάουΝάσσαου. Η βουλή ασκεί τη [[νομοθετική εξουσία]] και τα μέλη της εκλέγονται για πέντε χρόνια με καθολική και άμεση ψηφοφορία. Την [[εκτελεστική εξουσία]] ασκεί η [[κυβέρνηση]], η οποία είναι υπεύθυνη απέναντι στη [[βουλή]]. Οι κάτοικοι του δουκάτου στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι ρωμαιοκαθολικοί. Επίσημη διοικητική γλώσσα του κράτους ήταν η γαλλική, αλλά από το 1984 υιοθετήθηκε η άλλοτε τοπική διάλεκτος, η [[Λουξεμβουργιανή γλώσσα]], ένα μείγμα Γερμανικών και Φλαμανδικών, διανθισμένο με παραλλαγές από τα Γαλλικά, που έχει τις ρίζες του στην εποχή του Καρλομάγνου και ομιλούνταν κατά το [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] στην περιοχή του [[Μοζέλα]]Μοζέλλα. Οι Γερμανοί κάτοικοι του ΤρίερΤριρ και του Μπίτμπουργκ μπορούν να καταλάβουν τη [[Λουξεμβουργιανήλουξεμβουργιανή γλώσσα]]. Ορθογραφικά πολλές λέξεις, αν και με φανερή προέλευση από άλλες γλώσσες, αναγράφονται όπως ακούγονται και όχι όπως γράφονται στις γλώσσες προέλευσης, η δε προφορά δείχνει μια μετάβαση από τα γερμανικά στα φλαμανδικά και κατόπιν στα πρωτογενή αγγλικά. Περίπου το ένα τρίτο των κατοίκων είναι σεπορτογαλικής μεγάλο ποσοστόή ιταλικής και πορτογαλικής καταγωγής, που σε δεύτερη γενεά απέκτησαν τη Λουξεμβουργιανήλουξεμβουργιανή υπηκοότητα. Ζουν στη χώρα κάτοικοι 45 διαφορετικών εθνικοτήτων (το 15-20 % των μονίμων κατοίκων) που εξακολουθούν να διατηρούν την αρχική τους υπηκοότητα, αλλά ζουν και εργάζονται στη χώρα αυτή.
 
Από την αρχή των [[Γιουγκοσλαβικοί πόλεμοι|γιουγκοσλαβικών πολέμων]], το Λουξεμβούργο έχει γίνει κατοικία για πολλούς μετανάστες από τη [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη|Βοσνία-Ερζεγοβίνη]], το [[Μαυροβούνιο]] και τη [[Σερβία]]. Ετησίως, πάνω από 10.000 νέοι μετανάστες φτάνουν στο Λουξεμβούργο, κυρίως από μέλη της ΕΕ, καθώς και από την Ανατολική Ευρώπη. Το 2000 υπήρχαν 162.000 μετανάστες, οι οποίοι αντιστοιχούσαν στο 37% του τοπικού πληθυσμού. Σύμφωνα με εκτίμηση, υπήρχαν 5.000 παράτυποι μετανάστες το 1999.<ref>{{cite web|url=http://www.compas.ox.ac.uk/publications/papers/Country%20Case%20Luxembourg.pdf|title=The Regularisation of Unauthorised Migrants: Literature Survey and Country Case Studies – Regularisation programmes in Luxembourg|publisher=Centre on Migration, Policy and Society, University of Oxford|format=PDF|archive-url=https://web.archive.org/web/20050430134727/http://www.compas.ox.ac.uk/publications/papers/Country%20Case%20Luxembourg.pdf|archive-date=30 Απριλίου 2005|dead-url=yes|accessdate=2 Σεπτεμβρίου 2006|author=Amanda Levinson|df=dmy}}</ref>
 
Οι κάτοικοι του Λουξεμβούργου ξεκινούν στο σχολείο μαθαίνοντας τη Λουξεμβουργιανήλουξεμβουργιανή και πρώταως πρώτη ξένη τη Γερμανικήγερμανική γλώσσα<ref>{{cite web|url=http://www.unavarra.es/tel2l/eng/luxembourg.htm|title=The Trilingual Education system in Luxembourg|publisher=Tel2l – Teacher Education by Learning through two languages, University of Navarra|accessdate=9 June 2007}}</ref>, ενώ στην ηλικία του Γυμνασίου διδάσκονται και τα Γαλλικά. Στο σπίτι μιλούν κυρίως τη Γερμανική και την τοπική διάλεκτό της, ενώ σαν γλώσσα, ωστόσο, των καθημερινών συναλλαγών, ακόμα και όλων των διοικητικών πράξεων συνηθίζονται κυρίως τα Γαλλικά<ref>{{cite web|url=http://www.eu2005.lu/fr/savoir_lux/lux_publications/a_propos_langues/a_propos_langues.pdf|title=À propos des langues|publisher=Service Information et Presse|pages=3–4|language=fr|format=PDF|accessdate=1 August 2006}}</ref>, σαν μιαως περισσότεροπιο κοινή γλώσσα των κατοίκων διαφορετικής προέλευσης, των οποίων όμως η μεγαλύτερη μάζα προέρχεται από τη Νότια 'λατινόγλωσση' Ευρώπη. Σε αυτό επηρεάζει και το γεγονός ότι καθημερινά κάπου 150.000 εργαζόμενοι εισρέουν από τις γειτονικές χώρες (Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία) στο Λουξεμβούργο, το οποίο έχουν ως τόπο μόνιμης εργασίας και καλύπτουν όλο το φάσμα των υπηρεσιών κάθε οικονομικού επιπέδου - από απλοί σερβιτόροι, υπάλληλοι τραπεζών, χρηματιστές έως και καθηγητές ιατρικής. Τα γερμανικά χρησιμοποιούνται ευρέως στα μέσα ενημέρωσης.
 
Τα περισσότερα κρατικά έντυπα για το κοινό διανέμονται ταυτόχρονα στα Γερμανικά και τα Γαλλικά, ενώ στα έγγραφα της τοπικής αυτοδιοίκησης απαντώνται κατά περιοχές και άλλες πρόσθετες γλώσσες, που απηχούν τον εντόπιο πληθυσμό (πχπ.χ. Πορτογαλικά). Στις τοπικές διοικήσεις εκλέγουν και εκλέγονται μόνιμοι κάτοικοι, ανεξαρτήτως εθνικότητος, εφόσον έχουν επί τουλάχιστον 5ετία επίσημη μόνιμη κατοικία τηστη χώρα αυτή.
 
Υπάρχουν τοπικές εφημερίδες που εκδίδονται με άρθρα στη Γερμανική και Γαλλική ανάμεικτα και άλλες σε μόνο μια από τις δύο γλώσσες. Η τοπική τηλεόραση εκπέμπει κυρίως στα Λουξεμβουργιανά και ορισμένες φορές στα Γαλλικά, σπανιότερα δε στα Γερμανικά, αλλά τα περισσότερα κανάλια που βρίσκονται στη διάθεση του καθημερινού κοινού ( κάπου 40 τον αριθμό) αναμεταδίδουν όλα τα κυριότερα αντίστοιχα της Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου, Πορτογαλίας, Ιταλίας, Ισπανίας, ορισμένα Ολλανδικά και τα Αγγλόφωνααγγλόφωνα, που ασχολούνται με τις ειδήσεις. Οι νεότεροι, ειδικά,ιδίως κάτοικοι μαθαίνουν από μικρή ηλικία κάπουως και πέντε γλώσσες: Λουξεμβουργιανά, Γερμανικά, Γαλλικά, Αγγλικά και τη γλώσσα προέλευσης της οικογενείας τους (πχπ.χ. Ιταλικά, Πορτογαλικά) και, λόγω της ποικιλίας εθνοτήτων, ειδικά τα νεαρά παιδιά, συνήθως γνωρίζουν και ακόμη μία, εκείνη των φίλων από διαφορετική εθνική προέλευση, με τα οποία συναναστρέφονται. Ο πολυγλωττισμός και η πολυεθνική ατμόσφαιρα είναι ένα μόνιμο χαρακτηριστικό της χώρας αυτής, ενώ οι καθημερινές εμπορικές δοσοληψίες και με τα γειτονικά κράτη είναι κοινός τόπος.
 
Τα λουξεμβουργιανάΛουξεμβουργιανά είναι η εθνική γλώσσα, καθώς και η μητρική και η γλώσσα της καρδιάς για τον τοπικό πληθυσμό.<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_243_en.pdf|title=Europeans and Their Languages|year=2006|publisher=European Commission|page=7|format=PDF|accessdate=5 Νοεμβρίου 2009}}</ref>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 82,4 χρόνια (80,1 χρόνια οι άνδρες και 84,6 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref> Οι κύριες χώρες προέλευσης των μεταναστών ήταν οι παρακάτω:<ref>{{cite web|url=http://www.un.org/en/development/desa/population/migration/data/estimates2/estimates17.shtml|title=International migrant stock: The 2017 revision|work=United Nations}}</ref>
Γραμμή 126:
 
== Διοικητική διαίρεση ==
Το Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου διαιρείται σε 12 καντόνια, τα οποία διαιρούνται σε 102 κοινότητες<ref>{{cite web|url=http://www.luxembourg.public.lu/fr/tourisme/cartes/communes/index.html|title=Carte des communes – Luxembourg.lu – Cartes du Luxembourg|date=21 September 2011|publisher=Luxembourg.public.lu|accessdate=1 February 2013}}</ref>. Πρωτεύουσα είναι το [[Λουξεμβούργο (πόλη)|Λουξεμβούργο]], στο οποίο σώζονται ο καθεδρικός ναός του 17ου αι., τα δουκικά ανάκτορα (16ος και 17ος αι.) και οι οχυρώσεις της πόλης. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η [[Ες-συρ-Αλζέτ]] (λουξεμβουργιανά ''Εσ/Ύλτσεστ'', 34.000 κάτ.), η Ντιφερντάνζ/Ντέιφερντενγκ (24.805 κάτ.), η Ντιντελάνζ/Ντίντελενγκ (20.003 κάτ.) και το ΝτίκιρςΝτίκρες (περ. 7.000 κάτ.). Κοιτίδα των κατοίκων του Λουξεμβούργου θεωρείται η πόλη στο κέντρο του κράτους που διασχίζει ο ποταμός Σάουερ και φέρει το όνομα ΈττελμπρυκΈττελμπρεκ (7478 κατ.).
 
== Διακυβέρνηση ==
Γραμμή 139:
== Μεταφορές ==
[[Αρχείο:CFL Network 2009.svg|thumb|Το σιδηροδρομικό δίκτυο της CFL]]
Το Λουξεμβούργο έχει αποδοτικές οδικές, σιδηροδρομικές και αεροπορικές εγκαταστάσεις μεταφορών και υπηρεσιών. Το οδικό δίκτυο έχει εκσυγχρονιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια με 147 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων, που συνδέουν την πρωτεύουσα με γειτονικές χώρες. Τραίνο τηςΤρένο υψηλής ταχύτητας [[TGV]] προς [[Παρίσι]] έχει οδηγήσει σε ανακαίνιση του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης, ενώ ένας νέος τερματικός σταθμός επιβατών στο αεροδρόμιο του Λουξεμβούργου έχει ανοίξει πριν από μερικά χρόνια. Υπάρχουν σχέδια για την εισαγωγή τραμ στην πρωτεύουσα.
 
Ο αριθμός αυτοκινήτων ανά 1000 άτομα είναι 680,1 στο Λουξεμβούργο — ο τρίτος υψηλότερος στον κόσμο, μετά το [[Μονακό|Πριγκιπάτο του Μονακό]] και τη [[Γιβραλτάρ|Βρετανική υπερπόντια επικράτεια του Γιβραλτάρ]].<ref>{{cite web|url=http://www.manager-magazin.de/fotostrecke/fotostrecke-53425.html|title=Top Ten: Die Länder mit der höchsten Pkw-Dichte – manager magazin – Unternehmen|date=|publisher=Manager-magazin.de|accessdate=2 April 2015}}</ref>