Ελισάβετ της Αυστρίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

| ημερομηνία γέννησης = 24 Δεκεμβρίου 1837

| τόπος γέννησης = Μόναχο

| ημερομηνία θανάτου = 10 Σεπτεμβρίου 1898

| τόπος θανάτου = Μοντρέ

| εθνότητα = Βαυαρή

| ιδιότητα = Αυτοκράτειρα

Μέλος του βασιλικού Βαυαρικού [[Οίκος του Βίττελσμπαχ|Οίκου των Βίττελσμπαχ]], ήταν γνωστή με το υποκοριστικό "ΣίσιΣίσσι". Έλαβε ασυνήθιστα (για την καταγωγή της) ανεπίσημη αγωγή, η οποία οφειλόταν κυρίως στον πατέρα της<ref>{{Cite web|url=https://www.nationalgeographic.com/archaeology-and-history/magazine/2019/05-06/empress-elisabeth-of-austria/|title=Life for this Bavarian princess was no fairy tale|ημερομηνία=2019-05-14|website=National Geographic|accessdate=2019-07-05}}</ref>. Ο γάμος της με τον αυτοκράτορα της Αυστρίας σε ηλικία 16 ετών την έφερε αντιμέτωπη με το αυστηρό πρωτόκολλο της αυλής των [[Οίκος των Αψβούργων|Αψβούργων]] και σύντομα αναγκάστηκε να ακολουθήσει έναν άκαμπτο και ελεγχόμενο τρόπο ζωής. Από την αρχή του έγγαμου βίου της ήρθε σε σύγκρουση με την πεθερά (και θεία της), [[:en:Princess_Sophie_of_Bavaria|Αρχιδούκισσα Σοφία]], η οποία πήρε τον έλεγχο της ανατροφής των παιδιών της ΣίσιΣίσσι, το πρώτο εκ των οποίων, η [[Αρχιδούκισσα Σοφία της Αυστρίας|Σοφία]], πέθανε σε πολύ νεαρή ηλικία. Η γέννηση του διαδόχου, [[Ροδόλφος, πρίγκιπας της Αυστρίας|Ροδόλφου]], βελτίωσε τη θέση της στην Αυλή, όμως έπληξε την υγεία της, και την ώθησε σε συχνά ταξίδια στην Ουγγαρία, την οποία προτιμούσε για το πιο χαλαρό περιβάλλον που συναντούσε εκεί. Η μεγάλη αγάπη της για την Ουγγαρία έθεσε τα θεμέλια για την εδραίωση της διπλής μοναρχίας της [[Αυστροουγγαρία|Αυστρίας-Ουγγαρία]]<nowiki/>ς ([[1867]]).

Η Ελισάβετ Aμαλία Ευγενία γεννήθηκε στο [[Μόναχο]] στις [[24 Δεκεμβρίου]] [[1837]], τέταρτο παιδί και δεύτερη κόρη του [[Μαξιμιλιανός Ιωσήφ στη Βαυαρία|δούκα Μαξιμιλιανού Ιωσήφ της Βαυαρίας]] και της [[:en:Princess_Ludovika_of_Bavaria|πριγκίπισσας Λουδοβίκας της Βαυαρίας]], ετεροθαλούς αδελφής του βασιλιά της [[Βαυαρία|Βαυαρίας]], [[Λουδοβίκος Α΄ της Βαυαρίας|Λουδοβίκου Α]]', και, συνεπώς, θείας του [[Βασίλειο της Ελλάδας|βασιλιά της Ελλάδας]], [[Όθων Α΄ της Ελλάδας|Όθωνος]]<ref>{{Cite web|url=http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-aggregatedcontent-8526-3529|title=Ελισάβετ, αυτοκράτειρα της Αυστρίας {{!}} ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ|website=photodentro.edu.gr|accessdate=2019-07-05}}</ref>. Και οι δύο γονείς της ανήκαν στον [[Οίκος του Βίττελσμπαχ|Οίκο των Βίττελσμπαχ]]. Ο πατέρας της, [[Μαξιμιλιανός Ιωσήφ στη Βαυαρία|Μαξ]], ήταν γνωστός ως εκκεντρικός μουσικόφιλος που περιόδευε στην βαυαρική εξοχή για να επισκέπτεται τσίρκα και να αποφεύγει τα καθήκοντά του. Η πολυμελής οικογένεια ζούσε στην έπαυλη του Δούκα στο [[Μόναχο]] του χειμερινούς μήνες και στο [[:en:Possenhofen_Castle|Κάστρο του Ποσσενχόφεν]] το καλοκαίρι. Η ΣίσιΣίσσι και τα αδέρφια της μεγάλωσαν σε ένα χαλαρό και απείθαρχο περιβάλλον που σε απείχε κατά πολύ από την βαυαρική αυλή.

Το [[1853]] η [[:en:Princess_Sophie_of_Bavaria|Αρχιδούκισσα Σοφία της Αυστρίας]], η αυταρχική μητέρα του 23άχρονου [[Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ της Αυστρίας|αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ]] κανόνισε τον γάμο του γιου της με την μεγαλύτερη κόρη της [[:en:Princess_Ludovika_of_Bavaria|Λουδοβίκας]], [[:en:Duchess_Helene_in_Bavaria|Ελένη]], καθώς προτιμούσε να έχει ως νύφη της μια ανιψιά της παρά μια ξένη πριγκίπισσα (η Σοφία και η Λουδοβίκα ήταν αδελφές και [[Βασίλειο της Βαυαρίας|πριγκίπισσες της Βαυαρίας]]). Το σχέδιό της βασιζόταν στην πιστή υπακοή του Φραγκίσκου Ιωσήφ στις επιθυμίες της, παρ'ότι το ζεύγος δεν είχε συναντηθεί ποτέ. Η δούκισσα Λουδοβίκα και η Νενέ (όπως ήταν το χαϊδευτικό της Ελένης) ταξίδεψαν με τη ΣίσιΣίσσι (η οποία δεν είχε προσκληθεί) στο θέρετρο του [[:en:Bad_Ischl|Μπαντ Ισλ]] στην [[Άνω Αυστρία]] ώστε να δεχθούν την επίσημη γαμήλια πρόταση του Αυτοκράτορα. Ο νεαρός μονάρχης ανέπτυξε μια αμήχανη σχέση με την ήσυχη και ευλαβή Νενέ, ενώ ενθουσιάστηκε με τη νεώτερη αδελφή της. Αψηφώντας τη μητέρα του, ο Φραγκίσκος Ιωσήφ έκανε πρόταση γάμου στη ΣίσιΣίσσι και έδωσε στη μητέρα του 'τελεσίγραφο' ισχυριζόμενος ότι αν δεν παντρευόταν τη ΣίσιΣίσσι, δε θα παντρευόταν καθόλου. Η επίσημη ανακοίνωση του αρραβώνα έγινε 5 μέρες μετά. Η τελετή του γάμου τελέστηκε 8 μήνες αργότερα ([[24 Απριλίου]] [[1854]]) στον [[:en:Augustinian_Church,_Vienna|Καθεδρικό Ναό του Αγίου Αυγουστίνου]] στη [[Βιέννη]].

Δέκα μόλις μήνες μετά το γάμο της γέννησε την πρώτη της κόρη, [[Αρχιδούκισσα Σοφία της Αυστρίας|Σοφία]]. Η πεθερά της, [[:en:Princess_Sophie_of_Bavaria|Αρχιδούκισσα Σοφία]], βρισκόταν σε συνεχή σύγκρουση με τη ΣίσιΣίσσι, η οποία εντάθηκε με την απόφασή της να ονομάσει το παιδί προς τιμήν της, χωρίς να συμβουλευτεί τη μητέρα του, την οποία θεωρούσε πολύ νέα και ανώριμη για να μεγαλώσει την κόρη της, με αποτέλεσμα να αναλάβει εξ ολοκλήρου την ανατροφή του. Το ίδιο συνέβη και με το επόμενο παιδί της ΣίσιΣίσσι, τη [[Αρχιδούκισσα Γκιζέλα της Αυστρίας|Γκιζέλα,]] που γεννήθηκε ένα χρόνο αργότερα.

Η αποτυχία της Ελισάβετ να φέρει στον κόσμο έναν διάδοχο για τον αυστριακό θρόνο την κατέστησε ανεπιθύμητη στην Αυλή και επικίνδυνη για την τάξη των πραγμάτων. Ήταν συμπονετική προς τους Ιταλούς και Ούγγρους υπηκόους της. Ειδικά προς τους Όυγγρους έτρεφε μεγάλη συμπάθεια (μετά το πρώτο ταξίδι της στη χώρα το [[1857]]) και έμαθε να μιλά άπταιστα τη γλώσσα τους. Στο ίδιο ταξίδι οι κόρες της Ελισάβετ αρρώστησαν ταυτόχρονα και, παρ' ότι η μικρότερη Γκιζέλα ανάρρωσε γρήγορα, η Σοφία σύντομα πέθανε, πιθανότατα από [[Τύφος|τύφο]]. Η ήδη μελαγχολική Ελισάβετ υπέφερε από καταθλιπτικά επεισόδια που επανεμφανίζονταν μέχρι το θάνατό της. Παρέδωσε την εναπομείνασα κόρη της στην πλήρη φροντίδα της πεθεράς της και διατήρησε την απόμακρη στάση της απέναντί της μέχρι το τέλος της.

Λόγω των κρίσεων άγχους, των νηστειών, του επίμονου βήχα και της εξουθενωτικής άσκησης που ακολουθούσε η υγεία της είχε λάβει τόσο άσχημη πορεία ώστε τον Οκτώβριο του [[1860]] θεωρείτο ότι έπασχε από αναιμία και σωματική κατάρρευση. Ο αυλικός γιατρός, [[:en:Joseph_Škoda|Δόκτωρ Σκόντα]], φοβούμενος [[φυματίωση]], πρότεινε διαμονή στη [[Μαδέρα|Μαδέιρα]], στην οποία η ΣίσιΣίσσι έμεινε όλο τον χειμώνα, δίχως το σύζυγο ή τα παιδιά της προς αποφυγήν μόλυνσης.. Όταν επέστρεψε 6 μήνες μετά στη Βιέννη, σύντομα (4 μέρες μετά) επέστρεψαν και ο βήχας και οι πόνοι στους πνεύμονες, μαζί με πυρετό, απώλεια όρεξης και ύπνου. Αμέσως ο Σκόντα πρότεινε νέα θεραπεία, αυτήν τη φορά στην [[Κέρκυρα]], όπου παρουσίασε σχεδόν άμεση βελτίωση ([[1861]]). Εν μέσω των θεραπειών, στη [[Βιέννη]] κυκλοφορούσε η φήμη ότι έπασχε από [[Σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα|αφροδίσιο νόσημα]] εξ αιτίας της σχέσης του Φραγκίσκου Ιωσήφ με μια ηθοποιό. Παρά την σημαντική βελτίωση στην Κέρκυρα, η Ελισάβετ παρουσίασε [[αναιμία]] και [[οίδημα]]. Επόμενος προορισμός της ήταν η δημοφιλής λουτρόπολη του [[:en:Bad_Kissingen|Μπαντ Κίσσινγκεν]] στη Βαυαρία. Αν και ανάρρωσε γρήγορα, επέλεξε να περάσει χρόνο με την οικογένειά της Βαυαρία από το να επιστρέψει στα παιδιά της. Μετά από απουσία 2 σχεδόν ετών επέστρεψε στη Βιέννη τον Αύγουστο του [[1862]], λίγο πριν τα γενέθλια του συζύγου της, όπου εμφάνισε αμέσως ημικρανίες και έπασχε από πολλαπλούς εμετούς, δίνοντας βάση στην υπόθεση της ψυχοσωματικής φύσης της ασθένειας. Η περιπέτεια της υγείας της έδωσε τη δικαιολογία (και επιταγή των γιατρών της) που έψαχνε ώστε να αποφύγει τη σεξουαλική επαφή με το σύζυγό της που ίσως οδηγούσε σε εγκυμοσύνη, γεγονός που απογοήτευσε το Φραγκίσκο Ιωσήφ που ήθελε να εξασφαλίσει τη διαδοχή με περισσότερους αρσενικούς απογόνους. Έχοντας πλέον περισσότερη αυτοπεποίθηση, ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τον Αυτοκράτορα και τη [[:en:Princess_Sophie_of_Bavaria|Σοφία]] για τη στρατιωτική εκπαίδευση του [[Ροδόλφος, πρίγκιπας της Αυστρίας|Ροδόλφου]], ο οποίος έμοιαζε στη μητέρα του στην ευαίσθητη ιδιοσυγκρασία και δυσκολία προσαρμογής στην Αυλή.

Μετά από χρόνια άρνησης να αποκτήσει κι άλλα παιδιά, η ΣίσιΣίσσι αποφάσισε ότι ήθελε και τέταρτο παιδί. Η απόφαση αυτή αποτελούσε τόσο προσωπική επιλογή όσο και πολιτική κίνηση, καθώς η επιστροφή της στο γάμο της θα επικύρωνε την ισότητα της Ουγγαρίας (στην οποία ήταν εξαιρετικά δημοφιλής) με την Αυστρία. Ο [[:en:Austro-Hungarian_Compromise_of_1867|Αυστροουγγρικός Συμβιβασμός]] δημιούργησε τη διπλή μοναρχία της Αυστρίας-Ουγγαρίας, με πρωθυπουργό τον Αντράσσυ. Η στέψη του Φραγκίσκου Ιωσήφ και της Ελισάβετ ως βασιλιά και βασίλισσας της Ουγγαρίας έλαβε χώρα στις 8 Ιουνίου 1867 στη [[Βουδαπέστη]]. Ένα χρόνο αργότερα απέκτησε μια κόρη, τη [[Αρχιδούκισσα Μαρία Βαλέρια της Αυστρίας|Μαρία Βαλέρια]], που γεννήθηκε στο [[:en:Gödöllő_Palace|Γκαίνταιλο]], λίγο έξω από τη Βουδαπέστη, όπου η Ελισάβετ διέμενε μετά τη στέψη της και για μεγάλα διαστήματα έως το θάνατό της. Η σχέση της μαζί της ήταν η πιο μητρική σε σύγκριση με τα άλλα 2 της παιδιά, σε βαθμό που η Μαρία Βαλέρια αργότερα εκμυστηρεύτηκε την καταπιεστική αγάπη της μητέρας της προς αυτήν αλλά και την εμμονή της να καλλιεργήσει την κόρη της τον ίδιο βαθμό αγάπης προς την Ουγγαρία και το λαό της.

Αγαπούσε την [[ιστορία]], τη [[φιλοσοφία]] και τη [[λογοτεχνία]], λάτρευε όμως την [[ποίηση]], ιδιαίτερα τον [[Χάινριχ Χάινε]], στον οποίο βρήκε έμπνευση για τα δικά της ποιήματα. Έγραφε στο κρυφό της ημερολόγιο και ήταν επηρεασμένη από την [[Αρχαία Ελλάδα|Κλασσική Ελληνική περίοδο]], τον [[Ρομαντισμός (λογοτεχνία)|Ρομαντισμό]] και, φυσικά, τη μοναχική ζωή στην Αυλή. Η ποιήσήποίησή της είναι μελαγχολική, χαρακτηριστικό που θεωρούνταν εγγενές του Οίκου των Βίττελσμπαχ (με γνωστότερο παράδειγμα τον [[Λουδοβίκος Β´ της Βαυαρίας|Λουδοβίκο Β']] που γνώρισε τραγικό τέλος 10 χρόνια πριν το δικό της). Μιλούσε άπταιστα [[Αγγλική γλώσσα|Αγγλικά]] και [[Γαλλική γλώσσα|Γαλλικά]] εκτός από την μητρική της γλώσσα, τα [[Γερμανική γλώσσα|Γερμανικά]], και έμαθε [[Ουγγρική γλώσσα|Ουγγρικά]] και [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικά]] μεταξύ άλλων.