|
|υπογραφή = Autograph of Elizabeth I of England.svg
}}
Η '''Ελισάβετ Α΄''' (''Elizabeth I'', [[7 Σεπτεμβρίου]] [[1533]] – [[24 Μαρτίου]] [[1603]]) ήταν βασίλισσα της [[Αγγλία]]ς και της [[Ιρλανδία]]ς από τις [[17 Νοεμβρίου]] [[1558]] έως το θάνατό της. Η άτεκνη Ελισάβετ, μερικές φορές αποκαλούμενη και '''Παρθένος Βασίλισσα''', ήταν η πέμπτη και τελευταία μονάρχης της [[Οίκος των Τυδώρ|δυναστείας των Τυδώρ]] (οι άλλοι μονάρχες της οικογένειας αυτής ήταν ο παππούς της [[Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας|Ερρίκος Ζ']], ο πατέρας της [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκος Η']], ο ετεροθαλής αδελφός της [[Εδουάρδος ΣΤ΄ της Αγγλίας|Εδουάρδος ΣΤ']] και η ετεροθαλής αδελφή της [[Μαρία Α΄ της Αγγλίας|Μαρία Α']]). Βασίλεψε επί 45 έτη, κατά τη διάρκεια των οποίων η παγκόσμια ισχύς και επιρροή της Αγγλίας ενισχύθηκε σημαντικά. Στο εσωτερικό η βασιλεία της σημαδεύτηκε από έντονες θρησκευτικές ζυμώσεις.
== Βιογραφία ==
=== Τα Πρώτα Χρόνια ===
[[Αρχείο:Henry VIII and Anne Boleyn.png|thumb|Η Ελισάβετ ήταν το μόνο παιδί του Ερρίκου Η΄ και της Άννας Μπολέυν, η οποία δεν γέννησε αρσενικό διάδοχο και εκτελέστηκε σε λιγότερο από τρία χρόνια μετά τη γέννηση της Ελισάβετ.]]
Η Ελισάβετ ήταν το τρίτο παιδί του [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας]], από τη δεύτερη σύζυγό του, την [[Άννα Μπολέυν]]. Το ζεύγος παντρεύτηκε μυστικά κάποια στιγμή ανάμεσα στο χειμώνα του [[1532]] και τα τέλη του Ιανουαρίου του [[1533]]. Η Ελισάβετ γεννήθηκε στο [[Παλάτι της Πλακεντίας]] στο [[Γκρίνουιτς]], στις [[7 Σεπτεμβρίου]] [[1533]]. Έλαβε το όνομά των δύο γιαγιάδων της, της [[Ελισάβετ της Υόρκης]] και της Ελισάβετ Ηάουαρντ. Από τη γέννησή της αποτέλεσε την επίδοξη διάδοχο του θρόνου δεδομένου ότι η μεγαλύτερή της ετεροθαλής αδελφή της [[Μαρία Α΄ της Αγγλίας|Μαρία]] έχασε το δικαίωμά της στον θρόνο ως νόμιμη κληρονόμος, όταν ο Ερρίκος ακύρωσε το γάμο του με τη μητέρα της, την [[Ισπανία|Ισπανίδα]] πριγκίπισσα [[Αικατερίνη της Αραγωνίας]]. Παρ΄όλο που οι φήμες ήθελαν τη Μαρία να αντιπαθεί τη μικρότερη αδελφή της, στην πραγματικότητα ήταν αγαπημένες μεταξύ τους. Ωστόσο, η σχέση τους δοκιμάστηκε, όταν τοποθετήθηκαν σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα, τόσο στον πολιτικό όσο και στο θρησκευτικό τομέα.
Ο Ερρίκος είχε ανάγκη από έναν νόμιμο διάδοχο για να συνεχιστεί η διαδοχή των Τυδώρ. Διέθετε ήδη έναν μη νόμιμο γιο, τον [[Ερρίκος Φίτζροϋ, Α΄ δούκας του Ρίτσμοντ και Σόμερσετ|Ερρίκο Φίτζροϋ]], Α΄ Δούκα του [[Ρίτσμοντ]] και του [[Σόμερσετ]], από την [[Ελισάβετ Μπλαντ]], αλλά το αγόρι, που έζησε το [[1519]] – [[1536]], δεν μπορούσε να ανέβει στο θρόνο, καθώς είχε γεννηθεί εκτός γάμου. Τη γέννηση της Ελισάβετ δεν ακολούθησε καμία γέννηση αγοριού. Αντίθετα, η Βασίλισσα [[Άννα Μπολέυν|Άννα]] είχε τουλάχιστον δύο αποβολές, την πρώτη το [[1534]] και τη δεύτερη στις αρχές του [[1536]]. Η δεύτερη αποβολή ακολουθήθηκε σύντομα από την πτώση της βασίλισσας, η οποία συνελήφθη στις [[2 Μαΐου]] [[1536]], φυλακίστηκε και εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό στον [[Πύργος του Λονδίνου|Πύργο του Λονδίνου]] στις [[19 Μαΐου]] [[1536]] με την κατηγορία της προδοσίας, της [[αιμομιξία]]ς με το μικρότερο αδελφό της, [[Τζωρτζ Μπολέυν]] και της [[μαγεία]]ς. Οι ιστορικοί διαφωνούν πάνω στο λόγο που η Άννα εξέπεσε, αλλά είναι σε γενικές γραμμές αποδεκτό πως ήταν αθώα για τις συγκεκριμένες κατηγορίες για τις οποίες καταδικάστηκε και πως ο θάνατός της ενορχηστρώθηκε από τους πολιτικούς της αντιπάλους.
Η Ελισάβετ, που ήταν τριών ετών όταν εκτελέστηκε η μητέρα της, κηρύχθηκε μη νόμιμη και έχασε τον τίτλο της πριγκίπισσας. Έχασε επίσης τα χρήματα και τα δώρα που άφθονα της χάριζε η μητέρα της. Μετά το θάνατο της Άννας, την αποκαλούσαν πλέον Λαίδη Ελισάβετ και έζησε μακριά από τον πατέρα της, εν όσωενόσω αυτός παντρευόταν τις επόμενες συζύγους του. Το [[1537]], η τρίτη σύζυγος του Ερρίκου, η [[Τζέιν Σέιμουρ]], του γέννησε έναν γιό, τον Πρίγκιπα [[Εδουάρδος ΣΤ΄ της Αγγλίας|Εδουάρδο]], που ονομάστηκε διάδοχος με το σχετικό διάταγμα του [[1543]].
Η πρώτη παιδαγωγός της Ελισάβετ ήταν η Λαίδη Μαργαρίτα Μπράιαν, μια βαρόνη την οποία η Ελισάβετ αποκαλούσε Μάγκι. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, η Ελισάβετ έλαβε δεύτερη παιδαγωγό, την Αικατερίνη Τσαμπερνόουνι (μετέπειτα Λαίδη [[Αικατερίνη Άσλεϊ]]), την οποία και αποκαλούσε Κατ. Εκείνη ανέπτυξε μια στενή σχέση με τη μικρή και παρέμεινε έμπιστή της και καλή της φίλη εφ΄όρου ζωής. Ο Μάθιου Πάρκερ, ο αγαπημένος ιερέας της μητέρας της, φρόντισε ιδιαίτερα για την Ελισάβετ, καθώς το καθήκον αυτό του είχε αναθέσει ανήσυχη η ίδια η Άννα πριν από το θάνατό της. Ο Πάρκερ αργότερα έγινε από την Ελισάβετ [[Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι]]. Ένας σύντροφος, στον οποίο αναφερόταν με στοργή σε όλη της τη ζωή, ήταν ο εξάδελφός της, ο Ιρλανδός [[Τόμας Μπάτλερ]], μετέπειτα τρίτος Κόμης του Όρμοντ.
Η Ελισάβετ ήταν πολυμήχανη, αποφασιστική και ιδιαίτερα έξυπνη. Αγαπούσε τη μάθηση για τη χαρά που της προσέφερε. Όπως η μητέρα και ο πατέρας της ήταν χαρισματική και της άρεσε να φλερτάρει. Επίσης κληρονόμησε τις κοφτερές τους γλώσσες και τον ευερέθιστο χαρακτήρα τους.
Ο Ερρίκος Η΄ πέθανε το [[1547]] και τον διαδέχτηκε ο Εδουάρδος ΣT΄. Η [[Αικατερίνη Παρρ]], η τελευταία σύζυγος του Ερρίκου, νυμφεύθηκε τον [[Τόμας Σέιμουρ, Α΄ βαρώνος Σέιμουρ του Σάντελεϊ|βαρώνο Τόμας Σέιμουρ]], το θείο του Εδουάρδου, και πήρε την Ελισάβετ υπό την προστασία της. Εκεί, η Ελισάβετ μορφώθηκε υπό τον [[Ρότζερ Άσκαμ]]. Έμαθε να μιλά και να διαβάζει σε έξι γλώσσες: τη μητρική της τα [[αγγλική γλώσσα|αγγλικά]], τα [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]], τα [[ιταλική γλώσσα|ιταλικά]], τα [[ισπανική γλώσσα|ισπανικά]], τα [[ελληνική γλώσσα|ελληνικά]] και τα [[λατινική γλώσσα|λατινικά]]. Στην Ελισάβετ άρεσε πολύ να διαβάζει και περνούσε ώρες μελετώντας [[αρχαία ελληνική λογοτεχνία|ελληνική]] και [[λατινική λογοτεχνία]]. Υπό την επιρροή της Αικατερίνης Παρρ και του Άσκαμ, η Ελισάβετ μεγάλωσε ως [[Προτεσταντισμός|Προτεστάντισσα]].
Η Ελισάβετ δεν έζησε με τη μητριά της για μεγάλο διάστημα. Το Μάιο του [[1548]], εστάλη στο [[Τσέσχαντ]], το σπίτι του σερ [[Άντονι Ντένι]], από την εγκυμονούσα τότε Αικατερίνη, που ανησυχούσε για τη στενότητα των σχέσεων της Ελισάβετ με τον Τόμας Σέιμουρ, και τη συμπεριφορά και των δύο : ο Σέιμουρ, σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής φερόταν απρεπώς κάνοντας χοντροκομμένους αστεϊσμούς και χτυπώντας την Ελισάβετ στα οπίσθια. Οι φήμες ήθελαν τον Σέιμουρ να έχει αποπλανήσει τη νεαρή του προστατευόμενη, ή ακόμη πως σκεφτόταν να την παντρευτεί. Η Ελισάβετ δεν ξαναείδε τη μητριά της ποτέ πια, παρόλο που αντάλλασσαν εγκάρδια γράμματα μέχρι το θάνατο της δεύτερης. Η Αικατερίνη πέθανε από επιλόχειο πυρετό στις [[5 Σεπτεμβρίου]] [[1548]]. Η Ελισάβετ μετακόμισε τότε σε βασιλικό σπίτι στο [[Χάτφιλντ]].
Η Ελισάβετ βρέθηκε ανακατεμένη με τα σχέδια του Τόμας Σέιμουρ να πάρει τον έλεγχο της Αγγλίας τον Μάρτιο του [[1549]]. Όταν ο Τόμας συνελήφθη για απόπειρα πραξικοπήματος, υποστηρίχθηκε η άποψη πως έλαβε μέρος στα σχέδια αυτά και πως ενθάρρυνε τη φιλοδοξία του να την παντρευτεί. Η Ελισάβετ, ανακρίθηκε, δεν ομολόγησε τίποτα και δεν τιμωρήθηκε. Ο Σέιμουρ, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε το 1549.
Το 1553 ο Εδουάρδος πέθανε από [[φυματίωση]] σε ηλικία 15 ετών. Άφησε διαθήκη με την οποία προσπάθησε να ακυρώσει τις επιθυμίες του πατέρα του σχετικά με τη διαδοχή. Παραβλέποντας την Πράξη Διαδοχής του [[1543]], απέκλειε τη Μαρία και την Ελισάβετ από τη διαδοχή και ανακήρυσσε κληρονόμο του τη Λαίδη [[Τζέιν Γκρέι]], εγγονή της [[Μαρία Τυδώρ της Γαλλίας|Μαρίας, Δούκισσας του Σάφοκ]] (αδελφής του Ερρίκου Η΄). Η αλλαγή αυτή ήταν μέρους του σχεδίου του αντιβασιλέως, του [[Τζον Ντάντλεϊ, 1ος δούκας του Νορθάμπερλαντ|Τζον Ντάντλεϊ, Α΄ δούκα του Νορθάμπερλαντ]], που ήταν αποφασισμένος να διατηρήσει την εξουσία του και τις μεταρρυθμίσεις που είχε κάνει, και που αιφνιδιάστηκε από τον ξαφνικό θάνατο του Εδουάρδου. Με τη συγκατάθεση της οικογένειας της Τζέιν, των Γκρέι, ο Ντάντλεϊ πάντρεψε τη διάδοχο με το μικρότερο γιο του, τον [[Γκίλφορντ Ντάντλεϊ]]. Μετά το θάνατο του Εδουάρδου, η Λαίδη Τζέιν ανέβηκε στο θρόνο, μα δεν τον κράτησε περισσότερο εννέα μέρες. Στις 3 Αυγούστου 1553 η Μαρία μπήκε θριαμβευτικά στο Λονδίνο με την Ελισάβετ στο πλάι της.
[[Αρχείο:Maria Tudor1.jpg|thumb|200px|''Η Μαρία Τυδώρ, Βασίλισσα της Αγγλίας και αδελφή της πριγκίπισσας Ελισάβετ, την φυλάκισε στον Πύργο του Λονδίνου με την κατηγορία της συνενοχής στα σχέδια του προδότη Τόμας Ουάϊατ.'']]
Η [[Μαρία Α΄ της Αγγλίας|Μαρία Τυδώρ]] συμφώνησε γάμο με τον πρίγκιπα Φίλιππο της Ισπανίας (μετέπειτα Βασιλιά [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|Φίλιππο τον Β΄]]), προσπαθώντας να ενισχύσει τον [[Καθολικισμός|καθολικισμό]] στη Αγγλία. Η [[Επανάσταση του Γουάιατ]] το [[1554]] προσπάθησε να αποτρέψει την ένωση αυτή, και μετά την αποτυχία της, η Ελισάβετ φυλακίστηκε στον Πύργο του Λονδίνου για την υποτιθέμενη συνενοχή της. Υπήρχε από κάποιους η απαίτηση να εκτελεστεί η Ελισάβετ, αλλά λίγοι Άγγλοι ήθελαν να θανατώσουν ένα μέλος της λαοφιλούς δυναστείας των Τυδώρ. Ο [[Στίβεν Γκάρντινερ]] ήθελε να διαγραφεί η Ελισάβετ από τη γραμμή διαδοχής, αλλά ούτε η Μαρία ούτε η Βουλή θα επέτρεπαν κάτι τέτοιο. Μετά την παραμονή της στον Πύργο για δύο μήνες, η Ελισάβετ απελευθερώθηκε στην επέτειο εκτέλεσης της μητέρας της δεκαοχτώ χρόνια πριν. Τοποθετήθηκε σε περιορισμό κατ' οίκον υπό την επίβλεψη του σερ [[Έρικ Μπέντινγκφιλντ]].
Η Μαρία, ως Ρωμαιοκαθολική, υιοθέτησε σκληρή στάση απέναντι στους [[Προτεσταντισμός|Προτεστάντες]], τους οποίους και θεωρούσε αιρετικούς και απειλή για την εξουσία της. Για τις διώξεις που διέταξε έλαβε το προσωνύμιο «Bloody Mary» (Η αιμοσταγής Μαρία). Προέτρεψε την Ελισάβετ να προσχωρήσει στη Ρωμαιοκαθολική πίστη, αλλά η Ελισάβετ επέλεξε να μείνει πιστή στη συνείδηση και τις φιλοδοξίες της. Μέχρι το τέλος του έτους, όταν κυκλοφόρησε η λανθασμένη φήμη πως η Μαρία περίμενε παιδί, στην Ελισάβετ επετράπη να επιστρέψει στην Αυλή μετά από διαταγή του Φιλίππου. Φοβόταν μήπως η γυναίκα του πεθάνει στη γέννα, περίπτωση στην οποία προτιμούσε την Ελισάβετ, κάτω από την καθοδήγησή του, να διαδεχθεί το θρόνο, αντί για την επόμενη στενότερη συγγενή της Μαρίας και της Ελισάβετ, τη [[Μαρία Α΄ της Σκωτίας|Μαρία Στούαρτ]]. Η Μαρία Στούαρτ είχε μεγαλώσει στη γαλλική Αυλή και ήταν αρραβωνιασμένη με το δελφίνο της Γαλλίας, τον μετέπειτα [[Φραγκίσκος Β΄ της Γαλλίας|Φραγκίσκο Β΄]]. Παρόλο που η Μαρία Στούαρτ ήταν Καθολική όπως η Μαρία Τυδώρ, ο Φίλιππος δεν ήθελε να πάρει η Μαρία Στούαρτ το αγγλικό στέμμα, γιατί οι πολιτικές τις θέσεις θα επηρεάζονταν έντονα από τη [[Γαλλία]]. Η Μαρία Τυδώρ πέθανε το Νοέμβριο του [[1558]], αφήνοντας την Ελισάβετ μόνη διάδοχο του αγγλικού θρόνου.
=== Οι Αρχές της Βασιλείας ===
Μετά το θάνατο της Μαρίας, υπήρξαν εκδηλώσεις χαράς στους δρόμους του [[Λονδίνο]]υ και το Νοέμβριο του [[1558]] ορίστηκε να ανεβεί η Ελισάβετ στο θρόνο. Ο θρύλος λέει πως καθόταν κάτω από μια [[βελανιδιά]] στο [[Χάτφιλντ]] και διάβαζε τη [[Βίβλος|Βίβλο]] όταν έφτασαν σε αυτήν τα νέα – αν και αυτό είναι μάλλον απίθανο μιας και ήταν χειμώνας. Ένας υπηρέτης την πλησίασε και την αποκάλεσε «Μεγαλειοτάτη...». Τότε η Ελισάβετ ως απάντηση απήγγειλε ένα απόσπασμα από τον Ψαλμό 118: «Αυτό είναι πράξη του Θεού και είναι υπέροχο στα μάτια μας».
[[Αρχείο:Elizabeth I in coronation robes.jpg|thumb|left|200px|''Η Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας σε πορτρέτο που απεικονίζει τη στέψη της το 1558.'']]
Κατά την ενθρόνισή της, έγινε δεκτή με χαρά από τους απλούς ανθρώπους, που έπαιξαν θεατρικά έργα και διάβασαν ποίηση που υμνούσε την ομορφιά και την εξυπνάδα της. Η στέψη της έλαβε χώρα στις [[15 Ιανουαρίου]] [[1559]]. Ήταν 25 ετών. Όταν οι σημαντικότεροι αρχιεπίσκοποι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην τελετή, επειδή η Ελισάβετ δεν ήταν νόμιμη τόσο σύμφωνα με το [[Κανονικό Δίκαιο]] όσο και σύμφωνα με τους κοσμικούς νόμους, ο σχετικά άγνωστος [[Όουεν Όγκλεθορπ]], Επίσκοπος του [[Καρλάιλ]] την έστεψε. Η στέψη της Ελισάβετ ήταν η τελευταία στην οποία η Λειτουργία έγινε στα [[λατινικά]]. Όλες οι επόμενες, με εξαίρεση αυτή του [[Γεώργιος Α΄ του Ηνωμένου Βασιλείου|Γεωργίου Α΄]] έγιναν στα [[αγγλικά]]. Αργότερα έκανε τον ιερέα της μητέρας της, το [[Μάθιου Πάρκερ]], Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα κατά τις απαρχές της βασιλείας της Ελισάβετ ήταν η [[θρησκεία]]. Βασίστηκε αρχικά στον [[Σερ Ουίλιαμ Σέσιλ]] (τον οποίο αποκαλούσε «Πνεύμα») για συμβουλές. Ο [[Νόμος περί Ομοιομορφίας]] του [[1559]] (''Act of Uniformity 1559''), για τον οποίο έδωσε τη συγκατάθεσή της λίγο μετά την άνοδό της στο θρόνο, επέβαλε τη χρήση του Προτεσταντικού Βιβλίου των Κοινών Προσευχών (''Book of Common Prayers'') στις εκκλησιαστικές λειτουργίες. Οι επαφές με την [[Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία]] είχαν αποκατασταθεί από τη Μαρία Α', αλλά διακόπηκαν οριστικά από την Ελισάβετ. Η Βασίλισσα έλαβε τον τίτλο «Ανώτατος Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας», αντί για το «Επικεφαλής», κυρίως γιατί πολλοί επίσκοποι αλλά και μέλη του λαού θεωρούσαν πως μια γυναίκα δεν μπορούσε να είναι η κεφαλή της Εκκλησίας.
Επιπροσθέτως, ο [[Νόμος περί Υπεροχής]] του [[1559]] (''Act of Supremacy'') όριζε να παίρνουν οι δημόσιοι αξιωματούχοι όρκο, αναγνωρίζοντας τον έλεγχο της Βασίλισσας πάνω στην Εκκλησία, αλλιώς θα έπρεπε να τιμωρηθούν. Πολλοί επίσκοποι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν στην θρησκευτική πολιτική της Ελισάβετ. Αυτοί καθαιρέθηκαν και αντικαταστάθηκαν από άλλους που συμφωνούσαν με τη Βασίλισσα. Επίσης όρισε νέο Συμβούλιο (''Privy Council''), απομακρύνοντας πολλά από τα μέλη του που πίστευαν στον Καθολικισμό. Κάποιοι καθολικοί ευγενείς, όμως, μερίμνησαν για την κρυφή διδασκαλία των γιων τους από καθολικούς δασκάλους κατά την διάρκεια των διώξεων της Καθολικής Εκκλησίας.<ref name="books.google.gr">[http://books.google.gr/books?id=BBAXAQAAIAAJ&q=catholic+secret+schools&dq=catholic+secret+schools&hl=en&sa=X&ei=z9O0T6ilFoax0AWNxoHyDw&redir_esc=y Catholic world, 1943, Vol. 156, εκδ, Paulist Fathers, σελ. 591]</ref>. Υπό την Ελισάβετ, ο κομματισμός και οι διαμάχες στην αυλή μειώθηκαν σημαντικά. Οι κύριοι σύμβουλοί της ήταν ο Σερ Ουίλιαμ Σέσιλ, ως Γραμματέας του Κράτους (''Secretary of State''), και ο Σερ [[Νίκολας Μπέικον]], ως ο Λόρδος Σφραγίδοφύλακας΄'' (''Lord Keeper of the Great Seal'').
Αναφέρεται η λειτουργία κρυφών σχολείων για Καθολικούς κατά την διάρκεια των διώξεων της Καθολικής Εκκλησίας από τους διαμαρτυρόμενους στη Βρετανία (Ελισαβετιανή Εποχή)<ref name="books.google.gr"/>.
Η Ελισάβετ επικύρωσε τη [[Συνθήκη του Κατώ–Καμπρεζί]] (Cateau-Cambrésis) της [[3 Απριλίου|3ης Απριλίου]] [[1559]], εξασφαλίζοντας ειρήνη με τη [[Γαλλία]]. Υιοθέτησε την αρχή «η Αγγλία για τους Άγγλους». Η άλλη περιοχή υπό την κυριαρχία της, η [[Ιρλανδία]], αντιμετωπίστηκε με διαφορετικό τρόπο. Τα αγγλικά έθιμα που επιβλήθηκαν στην Ιρλανδία δεν ήταν λαοφιλή, το ίδιο και η θρησκευτική πολιτική της.
[[Αρχείο:Dudleyportrait.jpg|thumb|200px|''Ο [[Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, 1ος Κόμης του Λέστερ]], με τον οποίο λεγόταν πως η Βασίλισσα ήταν βαθύτατα ερωτευμένη. Σύμφωνα με κάποιες ρομαντικές ιστορίες εκείνος ήταν ο λόγος που δεν παντρεύτηκε ποτέ κάποιον άλλον.]]
Λίγο καιρό μετά τη στέψη της, πολλοί περίμεναν ότι θα παντρευτεί η Ελισάβετ και το ερώτημα ήταν με ποιον. Ο λόγος που ποτέ δεν το έκανε παραμένει άγνωστος. Ίσως είχε υποστεί κλονισμό από τις σχέσεις της με τον Τόμας Σέιμουρ ή να ήξερε ότι ήταν στείρα. Τα κουτσομπολιά της εποχής την παρουσίαζαν να υποφέρει από κάποια παραμόρφωση που φοβόταν να αποκαλύψει, όπως σημάδια από [[ευλογιά]]. Υπήρχε επίσης η ιστορία πως θα παντρευόταν μόνο έναν άντρα, το [[Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, 1ος κόμη του Λέστερ|Ρόμπερτ Ντάντλεϊ]], με τον οποίον λεγόταν πως ήταν βαθύτατα ερωτευμένη και τον οποίο είχε ονομάσει σταβλάρχη. Ωστόσο, μέχρι το [[1560]], ο Ντάντλεϊ ήταν παντρεμένος με την [[Έιμι Ρόμπσαρτ]], η οποία πέθανε κάτω από ύποπτες συνθήκες. Μετά το θάνατό της, το Συμβούλιο της Ελισάβετ αρνήθηκε και να σκεφτεί την επικύρωση ενός γάμου ανάμεσα στη Βασίλισσα και τον Κόμη, εξαιτίας της ιστορίας της οικογένειάς του ( ο παππούς του ήταν διαβόητος υπουργός του [[Ερρίκος Ζ΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Ζ΄]] και εκτελέστηκε υπό τον Ερρίκο Η΄, ενώ ο πατέρας του ήταν ο ακόμη πιο διαβόητος [[Λόρδος Προστάτης]]). Μερικοί πιστεύουν πως η Ελισάβετ αποφάσισε πως μιας και δεν μπορούσε να έχει τον Ντάντλεϊ, δεν θα παντρευόταν ποτέ.
Η πιο πιθανή αιτία, ωστόσο, ήταν μάλλον η επιφυλακτικότητά της Ελισάβετ να μοιραστεί την εξουσία με κάποιον άλλο, φοβούμενη πως ο γάμος με έναν ξένο θα προκαλούσε την ίδια έχθρα με εκείνη που προκάλεσε ο γάμος της Μαρίας με το [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας]]. Επίσης, δεν διακινδύνευε να κάνει την Αγγλία όργανο της πολιτικής των ξένων, ούτε την πιθανότητα να τη βυθίσει σε νέους πολέμους σαν και αυτούς που προκάλεσε ο γάμος της Μαρίας. Ένας γάμος με κάποιον Άγγλο υψηλής κοινωνικής θέσης θα προκαλούσε εσωτερικές τριβές στην Αυλή. Με δεδομένη την αστάθεια της πολιτικής κατάστασης, η Ελισάβετ θα πρέπει να φοβόταν ένοπλη διαμάχη ανάμεσα στις φατρίες αν παντρευόταν κάποιον που δεν έχαιρε κοινής αποδοχής. Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως ένας γάμος με τον οποιοδήποτε θα είχε μεγάλο κόστος για εκείνη, τόσο σε χρήμα όσο και σε ανεξαρτησία, καθώς όλα τα περιουσιακά στοιχεία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της θα της άνηκαν μέχρι να παντρευτεί. Εκείνες της μέρες, η Αγγλία δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί την ιδέα μιας ''Queen Regnant'', δηλαδή μιας βασίλισσας που η ίδια διοικεί κι όχι ο σύζυγός της, όπως ήταν η Μαρία και τώρα η ίδια η Ελισάβετ. Όντας ανύπαντρη έκανε ό,τι νόμιζε, λαμβάνοντας συμβουλές μόνο όταν το ζητούσε. Αν ενωνόταν με κάποιον με γάμο, θα ήταν αναμενόμενο να παραχωρήσει τις τύχες του κράτους στον άντρα της και να μην συμμετέχει ενεργά στις κρατικές υποθέσεις. Θα ήταν λοιπόν μια αποκρουστική προοπτική να δεχτεί γάμο με έναν από τους καθολικούς μονάρχες που περιτριγύριζαν την αυλή της.
=== Διαμάχες με τη Γαλλία και τη Σκωτία ===
Η Βασίλισσα βρήκε έναν επικίνδυνο αντίπαλο στο πρόσωπο της καθολικής της εξαδέλφης, της [[Μαρία Α΄ της Σκωτίας|Μαρίας Στούαρτ]], που ήταν σύζυγος του Γάλλου Βασιλιά [[Φραγκίσκος Β΄ της Γαλλίας|Φραγκίσκου Β΄]]. Το [[1559]], η Μαρία αυτοανακηρύχτηκε Βασίλισσα της Αγγλίας με την υποστήριξη των Γάλλων. Στη [[Σκωτία]], η μητέρα της, η [[Μαρία του Γκιζ]], προσπάθησε να εξασφαλίσει τη γαλλική υποστήριξη προσφέροντας στρατεύματα ενάντια στους Άγγλους. Μια ομάδα Σκωτσέζων ευγενών που ήταν σύμμαχοι της Ελισάβετ απαλλάχτηκαν τη Μαρία του Γκιζ και, υπό την πίεση των Άγγλων, οι αντιπρόσωποι της Μαρίας υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Εδιμβούργου]], που προέβλεπε την απόσυρση των γαλλικών στρατευμάτων. Παρόλο που η Μαρία αρνήθηκε να επικυρώσει τη συνθήκη, είχε τελικά το αναμενόμενο αποτέλεσμα, και η γαλλική επιρροή μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην Σκωτία.
=== Συνωμοσίες και Επαναστάσεις ===
[[Αρχείο:Mary stuart.jpg|thumb|200px|Η Μαρία Στούαρτ, Βασίλισσα της Σκωτίας, εξαδέλφη της Ελισάβετ και πιθανή της διάδοχος.]]
Στα τέλη του [[1562]], η Ελισάβετ νόσησε από [[ευλογιά]], αλλά θεραπεύτηκε. Το [[1563]], ανήσυχη για την σχεδόν θανατηφόρα ασθένεια της Βασίλισσας, η Βουλή της ζήτησε να παντρευτεί ή να κατονομάσει ένα διάδοχο για να αποφευχθεί [[εμφύλιος πόλεμος]] μετά το θάνατό της. Αρνήθηκε να κάνει οποιοδήποτε από αυτά και τον Απρίλιο διέλυσε τη Βουλή. Το σώμα δεν ανασυγκροτήθηκε μέχρι το [[1566]], οπότε και η Βασίλισσα χρειάστηκε τη συγκατάθεσή του για να μαζέψει φόρους. Η [[Βουλή των Κοινοτήτων]] απείλησε να μην δώσει χρήματα μέχρι να ορίσει η Βασίλισσα διάδοχο. Στις [[19 Οκτωβρίου]] [[1566]], ο Σερ [[Ρόμπερτ Μπελ]] πίεσε τη Βασίλισσα να απαντήσει παρά τη διαταγή της να πάψει.
Διαφορετικές γραμμές διαδοχής συζητήθηκαν κατά τη βασιλεία της Ελισάβετ. Μια πιθανή απάντηση ήταν αυτή της [[Μαργαρίτα Τυδώρ|Μαργαρίτας Τυδώρ]], της αδελφής του Ερρίκου Η΄, που οδηγούσε στη [[Μαρία Α΄ της Σκωτίας|Μαρία Στούαρτ, Βασίλισσα των Σκωτσέζων]]. Η εναλλακτική επιλογή καταγόταν από τη μικρότερη αδελφή του Ερρίκου, [[Μαρία Τυδώρ της Γαλλίας|Μαρία Τυδώρ, Δούκισσα του Σάφοκ]]. Ο διάδοχος από αυτή τη γραμμή θα μπορούσε να είναι η Λαίδη [[Αικατερίνη Γκρέι]], αδελφή της Λαίδης [[Τζέιν Γκρέι]]. Ακόμη μια πιο μακρινή πιθανότητα ήταν αυτή του [[Ερρίκος Χάστινγκς, Γ΄ δούκας του Χάντιγκτον|Ερρίκου Χάστινγκς]], 3ου Δούκα του [[Χάντιγκτον]], που υποστήριζε πως καταγόταν από τον [[Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας|Εδουάρδο Γ΄]], που βασίλεψε το 14ο αιώνα. Καθένας από τους πιθανούς διαδόχους είχε και τα μειονεκτήματα του: η Μαρία ήταν καθολική, η Αικατερίνη είχε παντρευτεί χωρίς τη συναίνεση της Βασίλισσας και ο [[πουριτανισμός|Πουριτανός]] Λόρδος Χάντιγκτον δεν ήθελε να δεχτεί το θρόνο.
Η Μαρία είχε τα δικά της προβλήματα στη Σκωτία. Η Ελισάβετ της πρότεινε να παντρευτεί τον Προτεστάντη [[Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, Α΄ κόμης του Λέστερ|Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, Α΄ Κόμη του Λέστερ]], και τότε θα της αναγνώριζε το δικαίωμα να θεωρείται εξαδέλφη και διάδοχός της. Η Μαρία έκανε τις δικές της επιλογές και το [[1565]] παντρεύτηκε έναν καθολικό, που επίσης διεκδικούσε τον αγγλικό θρόνο, τον [[Ερρίκος Στούαρτ, Α΄ δούκας του Άλμπανι|Ερρίκο Στούαρτ]], Λόρδο Ντάρνλεϊ. Ο τελευταίος δολοφονήθηκε το [[1567]], αφού η σχέση του ζευγαριού είχε ψυχράνει. Ο Ντάρνλεϊ έπινε πολύ και είχε επικροτήσει το θάνατο του γραμματέα της Μαρίας, [[Ντέιβιντ Ρίτζιο]], τον οποίο και υποψιαζόταν για εραστή της. Η Μαρία τότε παντρεύτηκε τον [[Τζέιμς Χέπμπορν, Δ΄ κόμης του Μπόθγουελ|Τζέιμς Χέπμπορν, Δ΄ Κόμη του Μπόθγουελ]], που θεωρούταν από πολλούς υπεύθυνος για το θάνατο του Ντάρνλεϊ. Οι Σκωτσέζοι ευγενείς εξεγέρθηκαν, φυλάκισαν τη Μαρία και την ανάγκασαν να παραιτηθεί υπέρ του γιου της που ήταν ακόμη νήπιο και που αργότερα έγινε ο [[Ιάκωβος ΣΤ΄ της Σκωτίας]].
Το [[1568]], η τελευταία πιθανή διάδοχος του αγγλικού θρόνου, Αικατερίνη Γκρέι, πέθανε. Άφησε πίσω δύο γιους, που κρίθηκαν όμως μη νόμιμοι, εξαιτίας της απουσίας εν ζωή μαρτύρων του γάμου ή κάποιου κληρικού να υποστηρίξει πως τον τέλεσε. Διάδοχος αυτής ήταν η αδελφή της, η Λαίδη [[Μαρία Γκρέι]], μια [[νανισμός|νάνος]] με δυσμορφία. Η Ελισάβετ ήταν αναγκασμένη για άλλη μια φορά να σκεφτεί έναν Σκωτσέζο διάδοχο από τη γραμμή της αδελφής του πατέρα της, Μαργαρίτας Τυδώρ. Η Μαρία όμως δεν ήταν πλέον δημοφιλής στη χώρα της και ήταν στη φυλακή. Αργότερα απέδρασε και διέφυγε στην [[Αγγλία]], όπου αιχμαλωτίστηκε από τις αγγλικές δυνάμεις. Η Ελισάβετ ήταν αντιμέτωπη με ένα αίνιγμα. Το να τη στείλει πίσω στη [[Σκωτία]] ήταν πολύ σκληρό, ενώ με το να τη στείλει στη [[Γαλλία]] έβαζε ένα δυνατό πιόνι στα χέρια του Γάλλου βασιλιά. Το να την ανεβάσει με το ζόρι στο θρόνο της Σκωτίας μπορεί να έμοιαζε με ηρωική κίνηση, αλλά θα έφερνε μεγάλες διαμάχες με τους Σκωτσέζους, και να την κρατά περιορισμένη στην Αγγλία θα της επέτρεπε να συμμετέχει σε συνωμοσίες κατά της Βασίλισσας. Η Ελισάβετ διάλεξε την τελευταία επιλογή: η Μαρία έζησε υπό περιορισμό για δεκαοχτώ χρόνια, τα περισσότερα από τα οποία στο [[Κάστρο του Σέφιλντ]].
Το [[1569]], η Ελισάβετ αντιμετώπισε μια σημαντική εξέγερση, γνωστή ως [[Επανάσταση στο Βορρά]], συντονισμένη από τον [[Τόμας Χάουαρντ, Δ΄ δούκας του Νόρφολκ|Τόμας Χάουαρντ]], Δ΄ Δούκα του [[Νόρφοκ]], τον [[Τσαρλς Νέβιλ, ΣΤ΄ κόμης του Γουέστμορλαντ|Τσαρλς Νέβιλ]], ΣΤ΄ κόμη του [[Γουέστμορλαντ]] και τον [[Τόμας Πέρσυ, Ζ΄ κόμης του Νορθάμπερλαντ|Τόμας Πέρσι]], Ζ΄ Κόμη του [[Νορθάμπερλαντ]]. Ο [[Πάπας Πίος Ε΄]] βοήθησε την επανάσταση αυτή των καθολικών αφορίζοντας την Ελισάβετ και κηρύσσοντας την έκπτωτη με [[παπική βούλα]]. Η βούλα αυτή, ''Regnans in Excelsis'', εκδόθηκε το [[1570]], καταφθάνοντας αφού καταπνίγηκε η εξέγερση. Μετά την έκδοσή της όμως, η Ελισάβετ αποφάσισε να μην δείχνει πλέον άλλη ανοχή στα θρησκευτικά ζητήματα. Άρχισε διώξεις απέναντι στους θρησκευτικούς της αντιπάλους, δίνοντας την αφορμή για διάφορες συνωμοσίες κατά της παραμονής της στο θρόνο. Επέτρεψε επίσης στην [[Αγγλικανική Εκκλησία|Εκκλησία της Αγγλίας]] να στραφεί περισσότερο προς τον [[προτεσταντισμός|προτεσταντισμό]], επιτρέποντας της να περάσει τα [[Καλβινισμός|καλβινιστικά]] 39 άρθρα το [[1571]] σαν διακήρυξη πίστης της Εκκλησίας της Αγγλίας.
Τότε η Ελισάβετ βρήκε έναν νέο εχθρό στο πρόσωπο του πρώην κουνιάδου της, [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|Φιλίππου Β΄]], Βασιλιά της [[Ισπανία]]ς. Μετά από μια αιφνιδιαστική επίθεση του Φιλίππου εναντίον των Άγγλων [[Φράνσις Ντρέικ]] και [[Τζον Χώκινς]] το [[1568]], η Ελισάβετ ενέκρινε την κατάληψη ενός Ισπανικού πλοίου που μετέφερε θησαυρούς το [[1569]]. Ο Φίλιππος ήταν ήδη απασχολημένος στην καταπολέμηση μιας εξέγερσης στην [[Ισπανική Ολλανδία]], και δεν ήταν σε θέση να ανοίξει πόλεμο με την Αγγλία.
Συμμετείχε σε κάποιες συνωμοσίες για την απομάκρυνση της Ελισάβετ, αλλά με κάποια επιφυλακτικότητα. Ο Δ΄ Δούκας του Νόρφολκ συμμετείχε επίσης στο πρώτο από αυτά τα σχέδια, τη [[Συνωμοσία Ριντόλφι]] του [[1571]]. Όταν, προς μεγάλο σοκ της Ελισάβετ, η συνωμοσία ανακαλύφθηκε και απετράπη, ο Δούκας του Νόρφολκ εκτελέστηκε και η Μαρία έχασε και τις λίγες ελευθερίες που τις απέμειναν. Η Ισπανία, που ήταν φιλική προς την Αγγλία από τότε που ο Φίλιππος νυμφεύθηκε την προκάτοχο της Ελισάβετ, έπαψε να είναι πλέον και τόσο εγκάρδια.
[[Αρχείο:William Cecil, 1st Baron Burghley from NPG (2).jpg|thumb|200px|''Ο Σερ Γουίλιαμ Σέσιλ, πρώτος σύμβουλος της Ελισάβετ, ο οποίος έλαβε τον τιμητικό τίτλο του Βαρόνου του Μπέργκλεϊ.'']]
Το [[1571]], ο [[Σερ Γουίλιαμ Σέσιλ]] έγινε Βαρόνος Μπέργκλεϊ. Ήταν ο υψηλότερος σύμβουλος της Βασίλισσας από τις πρώτες μέρες της θητείας της και έμεινε έτσι μέχρι και το θάνατό του το [[1598]]. Το [[1572]], ο Μπέργκλεϊ ανέβηκε στην υψηλότατη θέση του λόρδου διοικητή του βασιλικού ταμείου (''Lord High Treasurer''). Τη θέση του ως Γραμματέα του Κράτους κατέλαβε ο αρχηγός του δικτύου κατασκόπων της Βασίλισσας, ο Σερ [[Φράνσις Γουόλσιγκχαμ]].
Επίσης το [[1572]], η Ελισάβετ συμμάχησε με τη Γαλλία. Η [[Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου]], οπότε και χιλιάδες [[Ουγενότοι]] θανατώθηκαν, έθεσε σε κίνδυνο τη συμμαχία αλλά δεν την έσπασε. Η Ελισάβετ ξεκίνησε μάλιστα διαπραγματεύσεις ώστε να παντρευτεί τον Ερρίκο, Δούκα του Ανζού (αργότερα Γάλλο Βασιλιά με το όνομα [[Ερρίκος Γ΄ της Γαλλίας|Ερρίκος Γ΄ και της Πολωνίας]]), και κατόπιν με το νεότερο αδελφό του [[Φραγκίσκος του Ανζού|Φραγκίσκο]], Δούκα του [[Ανζού]] και του [[Αλανσόν]]. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του τελευταίου το [[1581]], λέγεται πως η Ελισάβετ έβγαλε από τα χέρια της ένα δαχτυλίδι και του το έδωσε. Ο Ισπανός πρέσβης αναφέρει πως πράγματι εκείνη ανακοίνωσε πως θα τον παντρευτεί. Ωστόσο, ο Ανζού, που όπως αναφέρεται ήταν στιγματισμένος από ουλές και καμπούρης, επέστρεψε στη Γαλλία και πέθανε το [[1584]] προτού παντρευτεί.
* ''The Reign of Elizabeth (1558-1603)'' από J. B. Black (Δεύτερη Έκδοση, 1959, ανατύπωση 1994) ISBN 0-19-285293-0 (Μέρος της σειράς Oxford History of England, που εξέδωσε ο Sir George Clark)
* ''The Later Tudors: England 1547-1603'' από Penry Williams (Μάιος 1998) ISBN 0-19-288044-6 (Μέρος της σειράς New Oxford History of England)
* ''The Long Reign of Elizabeth I'' από τον David Hume, 1754-62, ανατύπωση 1984) ISBN 0-86597-031-9
* ''Elizabeth and Essex: A Tragic History από Lytton Strachey (2002) ISBN 0-15-602761-5''
==== Η Ελισάβετ σε λογοτεχνικά βιβλία ====
|
