|
== Γεωγραφία ==
=== Θέση - Σύνορα ===
Η Φινλανδία εκτείνεται σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 60°-70° και σχεδόν το 30% του εδάφους της χώρας βρίσκεται στην [[αρκτική ζώνη]]. Συνορεύει βόρεια με τη [[Νορβηγία]], ανατολικά με τη [[Ρωσία]] και δυτικά με τη [[Σουηδία]]. Επίσης, βρέχεται δυτικά από το [[Βοθνιακός κόλπος|ΒοθνικόΒοθνιακό κόλπο]] και νότια από τον Κόλπο της Φινλανδίας ([[Βαλτική Θάλασσα]]).
=== Μορφολογία ===
Το πιο χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο της χώρας είναι οι πολυάριθμες [[λίμνη|λίμνες]], που καταμετρώνται σε δεκάδες χιλιάδες και καλύπτουν το 10% του εδάφους, στο νότιο κυρίως τμήμα της Φινλανδίας. Οι περισσότερες συνδέονται μεταξύ τους και δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας [[Εποχή των Παγετώνων|εποχής παγετώνων]]. Οι ακτές της Φινλανδίας παρουσιάζουν βαθιά κόλπωση και στολίζονται από ένα πλήθος μικρών και μεγάλων νησιών, μεγαλύτερα από τα οποία είναι τα [[νησιά Ώλαντ]], πολυάριθμη ομάδα νησιών και νησίδων του αρχιπελάγους Αχβενανμάα στα ανοιχτά της πόλης [[Τούρκου]]. Ορεινή περιοχή της Φινλανδίας είναι το βορειοδυτικό τμήμα της, το οποίο βρίσκεται στα σύνορα με τη [[Νορβηγία]]. Στον ορεινό αυτόν όγκο ανήκει και το ψηλότερο βουνό της χώρας, το όρος [[Χαλτιατουντούρι]] (1.324 μ.), το οποίο αποτελεί τμήμα των [[Σκανδιναβικές Άλπεις|Σκανδιναβικών Άλπεων]]. Το βόρειο και ανατολικό τμήμα καλύπτεται από χαμηλά οροπέδια και λοφώδεις εκτάσεις.
=== Ποτάμια - Λίμνες ===
Η βόρεια Φινλανδία διασχίζεται από πολλούς, αλλά μικρού μήκους και ορμητικούς ποταμούς, που συχνά σχηματίζουν καταρράκτες. Πολλοί από τους ποταμούς της χώρας ενώνουν μεταξύ τους λίμνες ή εκβάλουν σε αυτές. Σημαντικοί ποταμοί της Φινλανδίας είναι ο Κέμι, που χύνεται στη Βαλτική θάλασσα, κοντά στα σύνορα με τη Σουηδία, ο Τένο, που χύνεται στη [[Θάλασσα του Μπάρεντς]], ο Όουλου, πλωτός ποταμός που ξεκινά από την ομώνυμη λίμνη και εκβάλλει στη Βαλτική, ο Κόκεμακι στη νοτιοδυτική χώρα, ο Τόρνιο, με ρου κοντά στα σύνορα με τη Σουηδία, που καταλήγει στη Βαλτική, κ.ά.
[[Αρχείο:Nellim.JPG|thumb|right|240px|Η Λίμνη Ίναρι]]
[[File:Koli National Park in Northern Karelia.jpg|thumb|]]
Από τις λίμνες της Φινλανδίας μπορούν να αναφερθούν η Ίναρι, μεγάλη λίμνη στο Βορρά, η [[Όουλουγιαρβι]] στο κεντρικό τμήμα της χώρας, η [[Λίμνη Κάλαβεσι|Κάλαβεσι]], νοτιότερα, η [[Λίμνη Πάιγιανε|Πάιγιανε]] και η [[Λίμνη Κέιτελε|Κέιτελε]], στην κεντρική νότια Φινλανδία, η μεγάλη λίμνη [[Σάιμαα]] στα νοτιοανατολικά, κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, καθώς επίσης οι λίμνες Πιέλινεν και [[Λίμνη Χάουκαβεσα|Χάουκαβεσα]], που βρίσκονται και αυτές στην ανατολική Φινλανδία.
=== Κλίμα ===
=== 12ος-18ος αιώνας - Σουηδική κατάκτηση ===
Στα μέσα του 12ου αι. η χώρα καταλήφθηκε από το βασιλιά της [[Σουηδία]]ςΣουηδίας Έρικ Θ’ τον Άγιο, ο οποίος εγκατέστησε Σουηδούς αποίκους στα παράλια του [[Βοθνιακός κόλπος|ΒοθνικούΒοθνιακού κόλπου ]] και εισήγαγε τον χριστιανισμό στην Φινλανδία. Την σουηδική κυριαρχία στη χώρα επιβεβαίωσε το [[1323]] η [[συνθήκη του Πάχκινασααρι]] (σημερινό Σλισελμπούργκ στην Περιφέρεια Λένινγκραντ), με την οποία η σημερινή Φινλανδία εντάχθηκε στο σουηδικό βασίλειο, ενώ και η περιοχή της [[Καρελία]]ς διαιρέθηκε μεταξύ της Σουηδίας και του [[Δημοκρατία του Νόβγκοροντ|Νόβγκοροντ]]. Το [[1362 ]] οι Φινλανδοί απέκτησαν ίσα δικαιώματα ως υπήκοοι του σουηδικού βασιλείου. Η φινλανδική γραμματεία εγκαινιάστηκε το [[1542 ]] με το συγγραφικό έργο του επισκόπου του Ώμπο. Το 1550 ιδρύθηκε η πόλη του [[Ελσίνκι]] από το Σουηδό βασιλιά [[Γουσταύος Α΄ της Σουηδίας|Γουσταύο Α΄]] με την ονομασία Χέλσιγκσφορς. Οικίστηκε από εμπόρους ως ανταγωνιστική πόλη του [[ ΤαλίνΤάλιν]], το οποίο άκμαζε εμπορικά στη βόρεια Βαλτική και τελούσε υπό την προστασία της [[Χανσεατική Ένωση|Χανσεατικής Ένωσης]]. Το [[1556 ]] η Φινλανδία απέκτησε το καθεστώς του δουκάτου παραμένοντας στη σουηδική επικράτεια. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Γουσταύου Α΄ ολοκληρώθηκε η προσχώρηση των κατοίκων της χώρας στο [[λουθηρανισμός|λουθηρανισμό]]. Την ίδια περίοδο ο δούκας [[Ιωάννης Γ΄ της Σουηδίας|Ιωάννης Γ΄]] διεκδίκησε αποτυχημένα την αναίμακτη ανεξαρτησία της χώρας. Για δύο δεκαετίες, [[1570 ]]- [[1595 ]], η φινλανδική επικράτεια γίνεται σκηνικό της πολεμικής αντιπαράθεσης Ρωσίας και Σουηδίας. Η αυτονομία της Φινλανδίας καταργήθηκε από τον [[Κάρολος Θ΄ της Σουηδίας|Κάρολο Θ΄]]. Στις αρχές του 17ου αι. η χώρα επανακτά τη θέση της ως ξεχωριστού δουκάτου στο πλαίσιο του σουηδικού βασιλείου, στα χρόνια του [[Γουσταύος Β΄ Αδόλφος της Σουηδίας|Γουσταύου Β΄]] (βασ. 1611-1632). Στα μέσα του ίδιου αιώνα σημειώθηκε νέος ρωσοσουηδικός [[πόλεμος]] με εχθροπραξίες στο φινλανδικό έδαφος, ενώ ο μεγάλος λιμός των ετών [[1695 ]]- [[1697 ]] οδήγησε στην απώλεια του ενός τετάρτου του πληθυσμού της χώρας. Σχεδόν για μία δεκαετία, μεταξύ [[1713 ]]- [[1721 ]], η Φινλανδία γνώρισε τη ρωσική κατοχή. Το [[1743 ]] τμήμα της Φινλανδίας παραχωρήθηκε στη [[Ρωσική αυτοκρατορία]]. ▼
▲Στα μέσα του 12ου αι. η χώρα καταλήφθηκε από το βασιλιά της [[Σουηδία]]ς Έρικ Θ’ τον Άγιο, ο οποίος εγκατέστησε Σουηδούς αποίκους στα παράλια του [[Βοθνιακός κόλπος|Βοθνικού κόλπου]] και εισήγαγε τον χριστιανισμό στην Φινλανδία. Την σουηδική κυριαρχία στη χώρα επιβεβαίωσε το [[1323]] η [[συνθήκη του Πάχκινασααρι]] (σημερινό Σλισελμπούργκ στην Περιφέρεια Λένινγκραντ), με την οποία η σημερινή Φινλανδία εντάχθηκε στο σουηδικό βασίλειο, ενώ και η περιοχή της [[Καρελία]]ς διαιρέθηκε μεταξύ της Σουηδίας και του [[Δημοκρατία του Νόβγκοροντ|Νόβγκοροντ]]. Το [[1362]] οι Φινλανδοί απέκτησαν ίσα δικαιώματα ως υπήκοοι του σουηδικού βασιλείου. Η φινλανδική γραμματεία εγκαινιάστηκε το [[1542]] με το συγγραφικό έργο του επισκόπου του Ώμπο. Το 1550 ιδρύθηκε η πόλη του [[Ελσίνκι]] από το Σουηδό βασιλιά [[Γουσταύος Α΄ της Σουηδίας|Γουσταύο Α΄]] με την ονομασία Χέλσιγκσφορς. Οικίστηκε από εμπόρους ως ανταγωνιστική πόλη του [[Ταλίν]], το οποίο άκμαζε εμπορικά στη βόρεια Βαλτική και τελούσε υπό την προστασία της [[Χανσεατική Ένωση|Χανσεατικής Ένωσης]]. Το [[1556]] η Φινλανδία απέκτησε το καθεστώς του δουκάτου παραμένοντας στη σουηδική επικράτεια. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Γουσταύου Α΄ ολοκληρώθηκε η προσχώρηση των κατοίκων της χώρας στο [[λουθηρανισμός|λουθηρανισμό]]. Την ίδια περίοδο ο δούκας [[Ιωάννης Γ΄ της Σουηδίας|Ιωάννης Γ΄]] διεκδίκησε αποτυχημένα την αναίμακτη ανεξαρτησία της χώρας. Για δύο δεκαετίες, [[1570]]-[[1595]], η φινλανδική επικράτεια γίνεται σκηνικό της πολεμικής αντιπαράθεσης Ρωσίας και Σουηδίας. Η αυτονομία της Φινλανδίας καταργήθηκε από τον [[Κάρολος Θ΄ της Σουηδίας|Κάρολο Θ΄]]. Στις αρχές του 17ου αι. η χώρα επανακτά τη θέση της ως ξεχωριστού δουκάτου στο πλαίσιο του σουηδικού βασιλείου, στα χρόνια του [[Γουσταύος Β΄ Αδόλφος της Σουηδίας|Γουσταύου Β΄]] (βασ. 1611-1632). Στα μέσα του ίδιου αιώνα σημειώθηκε νέος ρωσοσουηδικός [[πόλεμος]] με εχθροπραξίες στο φινλανδικό έδαφος, ενώ ο μεγάλος λιμός των ετών [[1695]]-[[1697]] οδήγησε στην απώλεια του ενός τετάρτου του πληθυσμού της χώρας. Σχεδόν για μία δεκαετία, μεταξύ [[1713]]-[[1721]], η Φινλανδία γνώρισε τη ρωσική κατοχή. Το [[1743]] τμήμα της Φινλανδίας παραχωρήθηκε στη [[Ρωσική αυτοκρατορία]].
=== 19ος αιώνας - Ρωσική κατάκτηση ===
Το 1808 οι [[Ρώσοι]] εισέβαλαν και κατέλαβαν το φρούριο του Σβέαμποργκ (Σουόμενλινα) αποκτώντας βάση στην περιοχή του Ελσίνκι. Η σουηδική κυριαρχία έπαψε το [[1809]], καθώς οι Φινλανδοί αναγκάστηκαν, μετά την πολεμική αποτυχία, να αναγνωρίσουν ως μεγάλο δούκα της χώρας τους τον τσάρο της Ρωσίας. Η Σουηδία υποχρεώθηκε να αποδεχθεί τα τετελεσμένα με τη συνθήκη του Φρεντριχάμν. Οι [[Ρώσοι]] επανέφεραν την Καρελία στην επικράτεια του δουκάτου και το [[1812]] επέλεξαν για διοικητικό κέντρο της χώρας το [[Ελσίνκι]] αντί της πόλης [[Τούρκου]], την έως τότε πρωτεύουσα, ενώ ένα χρόνο πριν ιδρύθηκε η κεντρική [[τράπεζα]] του δουκάτου. Τα χρόνια της ρωσικής κυριαρχίας στη Φινλανδία συνδέθηκαν ποικιλοτρόπως με την αφύπνιση του εθνικού συναισθήματος των Φινλανδών. Το [[1863]] η φινλανδική απέκτησε επίσημη ισοτιμία με τη σουηδική ως γλώσσα του δουκάτου. Δίπλα στη γερουσία, που λειτουργούσε από την έναρξη της ρωσικής κυριαρχίας, δημιουργήθηκε το [[Λάνταγκ]], ένα δεύτερο κοινοβουλευτικό σώμα. Το [[1865]] εισήχθη η κυκλοφορία φινλανδικού νομίσματος, ενώ το [[1879]] οι Φινλανδοί απέκτησαν το προνόμιο να επανδρώνουν δικά τους στρατιωτικά σώματα και να διατηρούν ανεξάρτητο σύστημα στρατολογίας. Στα τέλη του 19ου αι. η στάση της Ρωσίας άλλαξε και άρχισε να επιβάλλεται [[εκρωσισμός]] της χώρας και να εφαρμόζεται καταπίεση στη χρήση της φινλανδικής γλώσσας. Το [[1899]] το [[κοινοβούλιο]] της Φινλανδίας υποβιβάστηκε σε ανεξούσιο συμβούλιο από τον τσάρο Νικόλαο Β΄. Με την αυγή του 20ού αι. οι Φινλανδοί απομακρύνθηκαν από τη στελέχωση των διοικητικών υπηρεσιών και αντικαταστάθηκαν από Ρώσους, ενώ ήδη από το [[1903]] ο Ρώσος γενικός διοικητής [[Βόβρικοφ]] επέκτεινε μονομερώς τις εξουσίες του. Το 1904 δολοφονήθηκε και ανέλαβε ο μετριοπαθέστερος [[Σάουμαν]].
=== 20ος αιώνας - Ανεξαρτησία ===
Το [[1905 ]] η [[επανάσταση]] στην Ρωσία πρόσφερεπροσέφερε την ευκαιρία στους Φινλανδούς να κηρύξουν γενική απεργία, με την οποία κερδήθηκε η αποκατάσταση των παλαιότερων αυτοδιοικητικών δικαιωμάτων. Το [[1906 ]] στις εκλογές του [[κοινοβούλιο|κοινοβουλίου]] εγκαινιάστηκε το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας των Φινλανδών που περιλάμβανε και τις γυναίκες. Οι Φινλανδές υπήρξαν οι πρώτες Ευρωπαίες που απέκτησαν πλήρη [[πολιτική ισοτιμία]] προς τους άνδρες. Στα τέλη της δεκαετίας η καταπίεση επανήλθε και η [[γερουσία]] της χώρας στελεχώθηκε από Ρώσους. Καταργήθηκαν επίσης τα φινλανδικά στρατιωτικά σώματα και απαγορεύτηκε η στρατιωτική υπηρεσία στους Φινλανδούς. Επιπλέον, ο τσαρικός στρατός εγκαταστάθηκε μόνιμα στο φινλανδικό έδαφος και το κοινοβούλιο διαλύθηκε. Αρκετοί Φινλανδοί γνώρισαν την [[εξορία]] ή τη [[φυλάκιση]]. Κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ παγκόσμιο πόλεμο]] αρκετοί είναι οι Φινλανδοί που κατέφυγαν στην [[Γερμανία]]. Η ρωσική [[κυβέρνηση]] του [[Αλέξανδρος Κερένσκι|Κερένσκι]], μετά την πτώση του τσάρου , επέτρεψε τη σύγκληση του φινλανδικού κοινοβουλίου, το οποίο προχώρησε στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Φινλανδίας. Οι Ρώσοι αντέδρασαν με τηστη διάλυση του κοινοβουλίου. Με το ξέσπασμα της επανάστασης των μπολσεβίκων η Φινλανδία τελικά ανεξαρτητοποιήθηκε, ενώ το [[1918 ]] ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ κομμουνιστών (κόκκινων) και συντηρητικών (λευκών). Οι λευκοί, με την καθοδήγηση του παλιού αξιωματικού του τσαρικού στρατού [[Καρλ Γκούσταφ Έμιλ Μάνερχαϊμ]], επικράτησαν και δολοφόνησαν αρκετούς από τους αντιπάλους τους. Το [[1919 ]] ψηφίστηκε το σύνταγμα της χώρας, ενώ πρώτος πρόεδρος της Φινλανδίας εκλέχτηκε ο [[Κάαρλο Στώλμπερυ]]. Το [[1920 ]] η επαναστατική κυβέρνηση της Ρωσίας και η Φινλανδία υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Ταρτού (Ρωσία - Φινλανδία)|συνθήκη του Ταρτού]], με την οποία οι Σοβιετικοί αναγνώρισαν τη φινλανδική ανεξαρτησία και τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Το [[Κρίση των Ώλαντ|ζήτημα των νησιών Όλαντ]] επιλύθηκε το [[1921 ]] στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών, έπειτα από τη διάσκεψη του Λονδίνου, στην οποία αποφασίστηκε η παραμονή τους στην επικράτεια του νέου κράτους με την αναγνώριση αυτονομίας. Το [[1922 ]] πραγματοποιήθηκε αναδασμός υπέρ των ακτημόνων και των μικροκαλλιεργητών, στους οποίους στήριξε τη δύναμή του το «Αγροτικό Κόμμα». Το [[1925 ]] πρόεδρος εκλέχτηκε ο Λ. Κ. Ρελάντερ. ▼
▲Το [[1905]] η [[επανάσταση]] στην Ρωσία πρόσφερε την ευκαιρία στους Φινλανδούς να κηρύξουν γενική απεργία, με την οποία κερδήθηκε η αποκατάσταση των παλαιότερων αυτοδιοικητικών δικαιωμάτων. Το [[1906]] στις εκλογές του [[κοινοβούλιο|κοινοβουλίου]] εγκαινιάστηκε το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας των Φινλανδών που περιλάμβανε και τις γυναίκες. Οι Φινλανδές υπήρξαν οι πρώτες Ευρωπαίες που απέκτησαν πλήρη [[πολιτική ισοτιμία]] προς τους άνδρες. Στα τέλη της δεκαετίας η καταπίεση επανήλθε και η [[γερουσία]] της χώρας στελεχώθηκε από Ρώσους. Καταργήθηκαν επίσης τα φινλανδικά στρατιωτικά σώματα και απαγορεύτηκε η στρατιωτική υπηρεσία στους Φινλανδούς. Επιπλέον, ο τσαρικός στρατός εγκαταστάθηκε μόνιμα στο φινλανδικό έδαφος και το κοινοβούλιο διαλύθηκε. Αρκετοί Φινλανδοί γνώρισαν την [[εξορία]] ή τη [[φυλάκιση]]. Κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ παγκόσμιο πόλεμο]] αρκετοί είναι οι Φινλανδοί που κατέφυγαν στην [[Γερμανία]]. Η ρωσική [[κυβέρνηση]] του [[Αλέξανδρος Κερένσκι|Κερένσκι]], μετά την πτώση του τσάρου, επέτρεψε τη σύγκληση του φινλανδικού κοινοβουλίου, το οποίο προχώρησε στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Φινλανδίας. Οι Ρώσοι αντέδρασαν με τη διάλυση του κοινοβουλίου. Με το ξέσπασμα της επανάστασης των μπολσεβίκων η Φινλανδία τελικά ανεξαρτητοποιήθηκε, ενώ το [[1918]] ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ κομμουνιστών (κόκκινων) και συντηρητικών (λευκών). Οι λευκοί, με την καθοδήγηση του παλιού αξιωματικού του τσαρικού στρατού [[Καρλ Γκούσταφ Έμιλ Μάνερχαϊμ]], επικράτησαν και δολοφόνησαν αρκετούς από τους αντιπάλους τους. Το [[1919]] ψηφίστηκε το σύνταγμα της χώρας, ενώ πρώτος πρόεδρος της Φινλανδίας εκλέχτηκε ο [[Κάαρλο Στώλμπερυ]]. Το [[1920]] η επαναστατική κυβέρνηση της Ρωσίας και η Φινλανδία υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Ταρτού (Ρωσία - Φινλανδία)|συνθήκη του Ταρτού]], με την οποία οι Σοβιετικοί αναγνώρισαν τη φινλανδική ανεξαρτησία και τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Το [[Κρίση των Ώλαντ|ζήτημα των νησιών Όλαντ]] επιλύθηκε το [[1921]] στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών, έπειτα από τη διάσκεψη του Λονδίνου, στην οποία αποφασίστηκε η παραμονή τους στην επικράτεια του νέου κράτους με την αναγνώριση αυτονομίας. Το [[1922]] πραγματοποιήθηκε αναδασμός υπέρ των ακτημόνων και των μικροκαλλιεργητών, στους οποίους στήριξε τη δύναμή του το «Αγροτικό Κόμμα». Το [[1925]] πρόεδρος εκλέχτηκε ο Λ. Κ. Ρελάντερ.
[[Αρχείο:Finland1932physical.jpg|thumb|right|300px|Φινλανδία 1920-1940]]
Στις 30 Νοεμβρίου του 1939 [[Ρωσοφινλανδικός πόλεμος του 1939|οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη Φινλανδία]], δίχως να της κηρύξουν επίσημα τον πόλεμο. Αιτία ήταν η άρνηση των Φινλανδών, υπό τον εθνικιστή στρατηγό Μάνερχαϊμ, να δεχτούν την απόδοση φινλανδικών εδαφών στην [[Σοβιετική Ένωση|ΕΣΣΔ]], ώστε να δημιουργηθεί προστατευτική ζώνη γύρω από το τότε [[Αγία Πετρούπολη|Λένινγκραντ]]. Η ανακωχή του Μαρτίου του [[1940]] βρήκε τα σοβιετικά στρατεύματα προωθημένα στο φινλανδικό έδαφος και κατέχοντας περίπου το ένα δέκατο της φινλανδικής επικράτειας. Η προώθηση των Σοβιετικών επιτεύχθηκε, όμως, έπειτα από βαριές και ταπεινωτικές απώλειες, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα [[1939]]-[[1940]] (σχεδόν ολοσχερής απώλεια της 8ης στρατιάς του Κόκκινου Στρατού στη λίμνη [[Λάντογκα]]). Την συνοριογραμμή του [[1940]] αναγκάστηκε να αναγνωρίσει η ηττημένη φινλανδική κυβέρνηση με τη [[συνθήκη της Μόσχας]], στα τέλη του ίδιου χρόνου. Ακολούθησαν δύο ακόμη πόλεμοι μεταξύ Φινλανδίας και ΕΣΣΔ. Στον πρώτο από αυτούς οι Φινλανδοί, συμμαχώντας με τους ναζί,[[Ναζιστική Γερμανία|Ναζί]] αποκατέστησαν τα παλιά τους σύνορα και τα επεξέτειναν σε βάρος της ΕΣΣΔ. Όμως, στον δεύτερο, (1944), που συνδυάστηκε και με τις συνεχείς ήττες και την υποχώρηση των [[Ναζιστική Γερμανία|Ναζί]], η ΕΣΣΔ επανέφερε τα σύνορα στην οριογραμμή του 1940, παρά την εκ νέου προβολή σθεναρής αντίστασης από τον μικρό φινλανδικό στρατό. Ο πρόεδρος Ρίτι παραιτήθηκε το [[1944]] και η ανακωχή υπογράφτηκε από τον Μάνερχαϊμ, ο οποίος εγκατέλειψε την εξουσία το [[1946]]. Νέος πρόεδρος έγινε ο Γιούχο Παασικίβι. Στη συνθήκη ειρήνης του Παρισιού (1947) η Φινλανδία αποδέχτηκε τη σε βάρος της οριογραμμή, που αποτελεί και τατο σύνορασημερινό σύνορο της χώρας σήμερα προς τη [[Ρωσία]]. Εκτός των πολεμικών αποζημιώσεων σε βιομηχανικό υλικό, η χώρα υποχρεώθηκε σε αυστηρή [[ουδετερότητα]] και διπλωματική δορυφοροποίηση υπό την πίεση της ισχυρότατης ΕΣΣΔ (εξ ου και ο όρος «φινλανδοποίηση»).
[[Αρχείο:Parliament of Finland1.jpg|thumb|left|300px|Το φινλανδικό κοινοβούλιο]]
Μετά τη συμφωνία ειρήνης το [[1952]], η ΕΣΣΔ συναίνεσε στο να επιστρέψει στη Φινλανδία τη στρατηγικής σημασίας χερσόνησο [[Πόρκαλα]] και το λιμάνι [[Χάνκο]] νοτιοδυτικά του [[Ελσίνκι]], τα οποία κατείχε στρατιωτικά από το [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ παγκόσμιο πόλεμο]]. Την ίδια χρονιά το Ελσίνκι φιλοξένησε τους [[Ολυμπιακοί αγώνες|Ολυμπιακούς αγώνες]]. Από τη δεκαετία του [[1950]] στην πολιτική ζωή της Φινλανδίας κυρίαρχη υπήρξε η φυσιογνωμία του [[Ούρχο Κέκονεν]], αρχηγού του «Αγροτικού Κόμματος» (από το [[1965]] «Κόμμα του Κέντρου»), ο οποίος διατέλεσε πρωθυπουργός για έξι χρόνια (1950-53, 1954-56), πριν μεταπηδήσει στην προεδρία της χώρας, όπου παρέμεινε μέχρι το [[1981]]. Την επόμενη χρονιά ([[1982]]) τον διαδέχτηκε ο Μ. Χ. Κόιβιστο. Τη δεκαετία του [[1980]] η χώρα γνώρισε παρατεταμένους μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης. Το [[1987]] ο [[Χάρι Χόλκερι]] έγινε ο πρώτος συντηρητικός πρωθυπουργός έπειτα από δεκαετίες, ενώ το 1991, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του [[1950]], η κυβερνητική συμμαχία δεν περιέλαβε το «Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Φινλανδίας». [[Πρωθυπουργός]] επικεφαλής του κυβερνητικού συνασπισμού ανέλαβε ο [[Έσκο Άχο]] από το «Κεντρώο Κόμμα». Το επόμενο έτος υπογράφηκε συμφωνία με την [[Ρωσία]], που σήμανε τη ριζική μεταβολή του επιπέδου των σχέσεων στις οποίες είχε υποχρεωθεί η Φινλανδία να διατηρεί με την ΕΣΣΔ κατά τον ψυχρό πόλεμο. Ο [[Μάρτι Άχτισααρι]] του «Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος» εκλέχτηκε στην προεδρία της χώρας το [[1994]], ενώ τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς διεξήχθη δημοψήφισμα, το οποίο ενέκρινε τη συμφωνία ένταξης στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση|ΕΕ]]. Το [[1995]] η Φινλανδία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το «Σοσιολδημοκρατικό Κόμμα» τέθηκε επικεφαλής του συνασπισμού κομμάτων που κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές. Με τις προεδρικές εκλογές του [[2000]] η χώρα απέκτησε για πρώτη φορά γυναίκα πρόεδρο, την Τ. Χάλονεν, πρώην υπουργό Εξωτερικών και υποψήφια του «Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος», ενώ το [[Ελσίνκι]] έγινε η πολιτιστική πρωτεύουσα της [[Ευρώπη]]ςΕυρώπης για την ίδια χρονιά. Το [[2002]] η χώρα υιοθέτησε το [[ευρώ]], ενώ μετά τις βουλευτικές εκλογές του [[2003]] ο κεντροδεξιός συνασπισμός κομμάτων ανέλαβε το σχηματισμό κυβέρνησης. Στις 22 Ιουνίου 2010, έπειτα από την παραίτηση του πρωθυπουργού [[Μάτι Βάνχανεν]] νέα πρωθυπουργός ανέλαβε η [[Μάρι Κιβίνιεμι]].
=== Διοικητική δομή ===
=== Βιομηχανία-Εμπόριο ===
Η σπουδαιότερη βιομηχανική δραστηριότητα της χώρας σχετίζεται με την εκμετάλλευση των δασών. Παράγονται τεράστιες ποσότητες [[κοντραπλακέκόντρα πλακέ]] (πρώτη παραγωγός στον κόσμο), χαρτομάζας, ξυλοπολτού και [[κυτταρίνη]]ς. Η δασική βιομηχανία ευνοείται, επίσης, από τη μεταφορά της ξυλείας μέσω των λιμνών και των ποταμών. Η εκβιομηχάνιση της Φινλανδίας στους άλλους τομείς άρχισε μετά το τέλος του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ παγκόσμιου πολέμου]]. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η βιομηχανία μηχανοκατασκευών, που δημιουργήθηκε από την υποχρέωση της Φινλανδίας να αποζημιώσει –μετά την ήττα της στον πόλεμο– την [[Σοβιετική Ένωση|ΕΣΣΔ]] με πλοία και άλλο βιομηχανικό εξοπλισμό. Εκτός, όμως, από τη [[μεταλλουργία]], τη [[μηχανουργία]] και τη [[σιδηρουργία]], σημαντικές είναι και οι βιομηχανίες ειδών διατροφής, χημικών προϊόντων, υφαντουργίας, ελαστικού, κεραμικής κτλ. Ως συνέπεια των σχετικών επενδύσεων, η Φινλανδία ανέπτυξε ιδιαίτερα τον τομέα που αφορά την παραγωγή προϊόντων νέας τεχνολογίας και ειδικά ηλεκτρονικών, ενώ είναι, επίσης, πρωτοπόρος στην ναυπηγική βιομηχανία.
[[Αρχείο:Helsinki-Vantaan kiitotie 33.jpg|thumb|left|218px|Το αεροδρόμιο του Ελσίνκι.]]
Η βιομηχανική ανάπτυξη βασίζεται και στις αξιόλογες ποσότητες [[τύρφη]]ς του υπεδάφους της βόρειας Φινλανδίας που συνιστούν την κυριότερη από τις ενεργειακές πηγές της χώρας. Η Φινλανδία στηρίζεται ακόμη στα υδροηλεκτρικά αλλά και στα [[πυρηνική ενέργεια|πυρηνικά]] εργοστάσια παραγωγής [[ηλεκτρική ενέργεια|ηλεκτρικής ενέργειας]].
Το [[εμπόριο]] της Φινλανδίας διεξάγεται πρωτίστως με τις άλλες χώρες της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]]. Σταδιακά αναπτυσσόμενος τομέας της οικονομίας της χώρας είναι και ο [[τουρισμός]]. Η Φινλανδία αποτελεί ελκυστικό τουριστικό προορισμό λόγω του πανέμορφου φυσικού της τοπίου, των μεγάλων δασωδών εκτάσεων και των περιοχών των λιμνών και των νησιών. Η ιδιόμορφη φινλανδική ουδετερότητα κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου συνδυάστηκε με τη φιλοξενία στο [[Ελσίνκι]] σημαντικών πολιτικών διασκέψεων και συναντήσεων, με αποτέλεσμα η χώρα να αποκτήσει το αναγκαίο κύρος και τις υποδομές, ώστε ο τουρισμός συνεδρίων να συμβάλλει από την πλευρά του στην αύξηση των ξένων επισκεπτών.
== Δημογραφία ==
Οι [[Φινλανδοί]], που συνιστούν πάνω από το 90% του πληθυσμού, έχουν τόσο φιννοουγγρική όσο επίσης σκανδιναβική και βαλτική προέλευση. Τα μέλη της σουηδικής μειονότητας εκτός από τα νησιά Όλαντ κατοικούν στις δυτικές και τις νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας. Οι [[Λάπωνες]] ([[Σάμι]]), φιννοουγγρικής καταγωγής πληθυσμός, είναι παραδοσιακά εγκαταστημένοι στον [[Αρκτικός κύκλος|Αρκτικό κύκλο]]. Στη χώρα ζει επίσης μειονότητα ρωσικής καταγωγής πολιτών.
Η [[φινλανδική γλώσσα|φινλανδική]], που είναι η κυρίως ομιλούμενη γλώσσα της χώρας, ανήκει στο φιννοουγγρικό κλάδο της [[ουραλικές γλώσσες|Ουραλοαλταϊκής οικογένειας]]. Έχει δύο διαλέκτους, τη δυτική και την ανατολική ή [[Καρελική γλώσσα|καρελική]], εκ των οποίων η πρώτη χρησιμοποιείται στη Φινλανδία περισσότερο. Η λαπωνική ανήκει και αυτή στις φιννοουγγρικές γλώσσες και μιλιέται από τους [[Σάμι]]. Η [[Σουηδικά|Σουηδική]] εκτός από γλώσσα της εθνικής [[Σουηδία|Σουηδικής]]σουηδικής μειονότητας είναι μαζί με τη [[Φινλανδικά|Φινλανδική]] και επίσημη γλώσσα της χώρας.
Οι Φινλανδοί στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι [[προτεσταντισμός|Προτεστάντες]] και υπάγονται στην [[Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία της Φινλανδίας]]. Επίσης, η [[Φινλανδική Ορθόδοξη Εκκλησία]] που μαζί με την Ευαγγελική Λουθηρανική αναγνωρίζονται ως εθνικές εκκλησίες της Φινλανδίας, έχει 58.000 μέλη. Ακόμα, υπάρχουν 9.000 [[Καθολική Εκκλησία|Ρωμαιοκαθολικοί]] ([[Ουνίτες]] σε κάποιο ποσοστό), 50.000 [[Πεντηκοστιανοί]] καθώς και Προτεστάντες άλλων ομολογιών, κυρίως [[Βαπτιστές]] και [[Μεθοδιστές]], 18.754 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 186</ref> καθώς και 4.866 [[Μορμόνοι]] της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών<ref>"Facts and Statistics", ''[http://www.mormonnewsroom.org/ mormonnewsroom.org]''</ref>. Ο [[Ανιμισμός]] μεταξύ των Σάμι είναι σε ένα βαθμό ασκούμενη λατρεία.
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Φινλανδίας είναι οι νότιες, κυρίως κατά μήκος των ακτών. Αντίθετα, η περιοχή της Λαπωνίας είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένη (2 κατ. ανά τ. χλμ.). Η πρωτεύουσα της χώρας, το [[Ελσίνκι]], αποτελεί πνευματικό και βιομηχανικό κέντρο και το σημαντικότερο λιμάνι στον Κόλπο της Φινλανδίας. Από τις άλλες φινλανδικές πόλεις οι μεγαλύτερες είναι η [[Έσποο]] (περ. 210.000 κατ.), Δδυτικά του [[Ελσίνκι]], η [[Τάμπερε]] (193.174 κατ.), σημαντικό κέντρο της νοτιοδυτικής Φινλανδίας, η [[Τουρκού]] (172.107 κατ.), λιμάνι στη [[Βαλτική θάλασσα]], η παλαιότερη πόλη της Φινλανδίας και [[πρωτεύουσα|πρωτεύουσά]] της έως τις αρχές του 19ου αι., η [[Όουλου (πόλη)|Όουλου]] (117.670 κατ.), στο βάθος του ΒοθνικούΒοθνιακού κόλπου, απέναντι από το νησί [[Χάιλουοτο]], η [[Λάχτι]] (περ. 100.000 κατ.), παραλίμνια πόλη στο νότιο τμήμα της χώρας, και η [[Κουόπιο]] (περ. 90.000 κατ.), στη [[λίμνη Κάλαβεσι]].
[[Αρχείο:Suurkirkko Helsinki maaliskuu 2002 IMG 0629.JPG|thumb|290px|Ελσίνκι, η πρωτεύουσα της Φινλανδίας]]
== Διακυβέρνηση ==
Ήδη από το σύνταγμα του [[1919]] το [[πολίτευμα]] της Φινλανδίας είναι η [[κοινοβουλευτική δημοκρατία]], με αυξημένο θεσμικό ρόλο του προέδρου της δημοκρατίας. Ο αρχηγός του κράτους εκλέγεται κάθε εξαετία με καθολική ψηφοφορία. Στην περίπτωση που την απόλυτη πλειοψηφία δε συγκεντρώσει κανένας από τους υποψηφίους, ο ανώτατος άρχοντας αναδεικνύεται έμμεσα από σώμα εκλεκτόρων, οι οποίοι όμως ορίζονται ύστερα από καθολική ψηφοφορία. Την [[εκτελεστική εξουσία]] ασκεί η κυβέρνηση και τη νομοθετική το κοινοβούλιο (εντουσκούντα), του οποίου τα μέλη εκλέγονται για τετραετή θητεία.
Διοικητικά η Φινλανδία υποδιαιρείται σε 6 περιοχές και 9 επαρχίες, οι οποίες διοικούνται από αξιωματούχους που ορίζονται από την κεντρική εξουσία. Αντίθετα, αυτοδιοικητικοί θεσμοί ισχύουν για τις μικρότερες γεωγραφικές και διοικητικές υποδιαιρέσεις. Στα νησιά Όλαντ υπάρχει τοπικό κοινοβούλιο στο πλαίσιο της αυτονομίας που τους έχει παραχωρηθεί.
Το βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο των Φινλανδών είναι ιδιαίτερα υψηλό. Εκτός από την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], η Φινλανδία συμμετέχει στον αμυντικό οργανισμό «Σύμπραξη για την Ειρήνη», που συντονίζει τη δράση τρίτων χωρών με το [[ΝΑΤΟ]].
== Εκλογές ==
| 