Νικόλαος Πλαστήρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ως επικεφαλής του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων έχει ως περιοχή ευθύνης του την περιοχή Μαγνησίας. Μεταξύ άλλων προέβαινε σε εκκαθαρίσεις από τους Τούρκους [[τσέτες]] και στην προάσπιση των ελληνικών πληθυσμών, ενώ ίδρυσε και ένα ορφανοτροφείο με σκοπό την φροντίδα των ορφανών Ελληνόπουλων. Επίσης προέλασε τον Ιούνιο του 1920 καταλαμβάνοντας το Αξάρι<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ), σελ. 345-353.</ref>. Στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1920|εκλογές του 1920]] οι οποίες διεξήχθησαν μεταξύ των στρατιωτών στο Μικρασιατικό μέτωπο, ο Πλαστήρας φρόντισε να διεξαχθούν άψογα στον τομέα του, όπου η αντιπολίτευση κέρδισε με συντριπτική πλειοψηφία<ref>Gunnar Herring, ''Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936'', μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος, τόμος Β΄, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2008, σελ. 950, υποσ. 65.</ref>. Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, πολλοί βενιζελικοί αξιωματικοί απομακρύνθηκαν από το στράτευμα, ενώ χάρη σε απειλή ανταρσίας της 13ης Μεραρχίας, «''ο αγαπητός στους άνδρες του Πλαστήρας απέφυγε τη μετάθεση''»<ref>Θάνος Βερέμης, ''Οι επεμβάσεις του 'Στρατού στην ελληνική πολιτική 1916-1936'', εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1983, σελ. 71, υπόσ. 85.</ref> αν και συκοφαντήθηκε για «''περιύβριση του Βασιλέως Κωνσταντίνου''». Τελικά αποκαλύφθηκε η εις βάρος του ψευδής καταγγελία<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ.), σελ. 395-399.</ref>.

 

 

Στη μάχη αυτή αιχμαλωτίστηκαν δυο Έλληνες στρατηγοί ο Νικόλαος Τρικούπης και ο Κ. Διγενής,προκαλώντας σοκ και αισθήματα ταπείνωσης στο στρατό και στη χώρα. Κι όμως τα χειρότερα δεν είχαν έρθει ακόμη. Ο Πλαστήρας στο Σαλιχλί Ο Πλαστήρας από τη πρώτη στιγμή κατάρρευσης του ελληνικού μετώπου, υποχώρησε με τους άντρες του με πλήρη τάξη. Μετά την ήττα του ελληνικού στρατού στο Αλή Βεράν το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων συμπτύχθηκε στο Ουσάκ και στη Φιλαδέλφεια. Αφού άφησε το μεγαλύτερο μέρος του Συντάγματος του στη πόλη της Φιλαδέλφειας, ως προφυλακή, μπήκε με μικρή δύναμη ευζώνων στο Σαλιχλί. Εκεί είδε δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες να περιμένουν τα τρένα για να φύγουν για τη Σμύρνη. Ο Πλαστήρας συνειδητοποίησε αμέσως ότι για να εξασφαλιστεί η ασφαλής σύμπτυξη τόσο των ελληνικών στρατευμάτων,αλλά κυρίως του άμαχου πληθυσμού, έπρεπε να κρατήσει ασφαλή τον σιδηροδρομικό σταθμό του Σαλιχλί. Η αντεπίθεση του Κεμάλ έφερε σε αδιέξοδο τα ελληνικά στρατεύματα.Μόλις έφτασε στο σιδηροδρομικό σταθμό ο Πλαστήρας είδε ότι στην πόλη υπήρχε ένα τμήμα μηχανικού, ενώ παράλληλα οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες του, τον ενημέρωσαν ότι στο τρένο που είχε σταματήσει για να πάρει πρόσφυγες, οι στρατιώτες που βρίσκονταν μέσα, εμπόδιζαν τον άμαχο πληθυσμό να επιβιβασθεί σε αυτό. Τότε ο Πλαστήρας διέταξε τους άντρες του να παραταχθούν, και ο ίδιος απείλησε τους λιποτάκτες ότι αν δεν κατεβούν από το τρένο, για να επιβιβασθούν οι πρόσφυγες θα εκτελεσθούν επί τόπου. Οι στρατιώτες μπροστά στην αποφασιστικότητα του Πλαστήρα κατέβηκαν προκειμένου να επιβιβαστούν οι πρόσφυγες, και στη συνέχεια με τάξη, ανέβηκαν στο τρένο τραυματίες και στρατιώτες. Χάρη στην ενέργεια αυτή του Πλαστήρα οι Έλληνες κάτοικοι της Φιλαδέλφειας διέφυγαν και το μεγαλύτερο μέρος από αυτούς, πέρασε στην Ελλάδα και αργότερα δημιούργησαν το Δήμο της Νέας Φιλαδέλφειας. Ο Πλαστήρας έπρεπε να εξασφαλίσει σε δεύτερη φάση την υποχώρηση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη. Οι τσολιάδες του Πλαστήρα στο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης έδωσαν μια από τις σκληρότερες μάχες του πολέμου. Το Σύνταγμα Ευζώνων αντιμετώπισε επιτυχώς μια τουρκική μεραρχία ιππικού. Κατόπιν το 5/42 υποχώρησε συντεταγμένα από την κωμόπολη εφαρμόζοντας την τακτική της καμένης γης. Η άμυνα του Πλαστήρα στο Σαλιχλί, υπολογίζεται ότι έσωσε περίπου 30.000 πολίτες και 25.000 Έλληνες στρατιώτες.

Για τον ηρωισμό του οι πρόσφυγες, τον ονόμασαν «Άγιο της προσφυγιάς», ενώ μέχρι σήμερα παιδιά, απόγονοι προσφύγων του 1922 παίρνουν το επώνυμο του...

 

 

Την 18η Αυγούστου, κατά την υποχὠρηση προς Μπανάζ, τουρκικό σύνταγμα τους αιφνιδίασε. Οι εύζωνοι, με σύγχυση και αταξία, ετράπησαν προς βορρά με μεγάλες απώλειες και ανασυντάχθηκαν πέντε χιλιόμετρα μακρυά. Η 13η Μοίρα Ορειβατικού Πυροβολικού που συμπορευόταν με το 5/42, εγκαταλείφθηκε μόνη χωρίς προστασία και έχασε τρία από τα πυροβόλα της.<ref>{{Cite book|title=Η Εκστρατεία στην Μικρἀ Ασία,τόμος έβδομος|first=Αριστείδης Ομηρίδης|last=Σκυλιτσης,αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού|isbn=|year=1962|location=ΑΘΗΝΑ,Γενικό Επιτελείο ,Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|page=276|quote=}}</ref> Γιά μη συμμόρφωση σε διαταγές τον Αύγουστο του 1922 προτάθηκε η παραπομπή του σε στρατοδικείο διότι, σύμφωνα με την ανακριτική επιτροπή, ''προέκυψαν σοβαρά στοιχεία, επί τη βάσει των οποίων δέον να στηριχθή κατηγορία προς ποινική δίωξίν του''.<ref>Χ.Νικολάου καθ.Ιστορίας ΣΣΕ : Mκρασιατική Καταστροφή,εκδ.Περισκόπιο</ref><ref>{{Cite book|title=Η Εκστρατεία στην Μικρά Ασία,Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|first=Αριστείδης Ομηρίδης|last=Σκυλίτσης, αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού|isbn=|year=1962|location=ΑΘΗΝΑ|page=153-154|quote=}}</ref>. Το στρατοδικείο δεν έγινε διότι ήδη τον Σεπτέμβριο ο Πλαστήρας έκανε κίνημα και όρισε δική του κυβέρνηση.