Διάσωση 2 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
(Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0) |
(Διάσωση 2 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0) |
||
|
Η πόλη της Ηραίας ήταν κτισμένη στη Δυτική Πελοπόννησο, στην νότια όχθη του [[Αλφειός|Αλφειού]] ποταμού, σε κοντινή απόσταση και απέναντι της [[Αρχαία Ολυμπία|Αρχαίας Ολυμπίας]], περίπου 40 στάδια από την αρχαία [[Αλίφειρα]] και 200 στάδια από τη Μεγαλόπολη. Συνόρευε με την [[Αλίφειρα|Αλίφειρα]], τις [[Μελαινές]] και την [[Γόρτυνα Αρκαδίας|Γόρτυνα]] στα ανατολικά, την [[Θέλπουσα|Θέλπουσα]] στα βόρεια και την [[Ήλιδα|Ήλιδα]] (μετά τον ποταμό [[Ερύμανθος ποταμός|Ερύμανθο]]) στα δυτικά. Υπήρξε σημαντικός οδικός σταθμός προς την [[Αρχαία Ολυμπία]] και προς τη [[Μεγαλόπολη]], ενώ συνδεόταν με άλλα μεγάλα θρησκευτικά και πολιτικά κέντρα της Πελοποννήσου, όπως το Λύκαιον Όρος και το Άργος, δια της Ε' Μυκηναϊκής Οδού.
Σήμερα, τα ερείπια της αρχαίας πόλης, πλην ολίγων ευρημάτων που έχουν προκύψει από μεμονωμένες ανασκαφές του [[20ός αιώνας|20ού αιώνα]], παραμένουν κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και βρίσκονται στην περιοχή του χωριού [[Άγιος Ιωάννης Αρχαίας Ηραίας Αρκαδίας|Άγιος Ιωάννης]]<ref>[http://www.grissh.gr/article/557d62cf39c64b5dc9000162/%CE%A3%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CE%BB%E1%BD%B4_%CF%83%CF%84%E1%BD%B4%CE%BD_%E1%BC%B1%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%E1%BD%B4_%CE%B3%CE%B5%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1_%CF%84%E1%BF%86%CF%82_%E1%BC%88%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82_395-1209 Βούλα Κόντη, "Συμβολὴ στὴν ἱστορικὴ γεωγραφία τῆς Ἀρκαδίας (395-1209)", ''Βυζαντινά Σύμμεικτα'', τ. 6, 1985, σ. 91-124]{{Dead link|date=Νοέμβριος 2019 }}</ref>, στον τέως [[Δήμος Ηραίας|Δήμο Ηραίας]] του [[Νομός Αρκαδίας|Νομού Αρκαδίας]], ο οποίος αποτελεί πλέον τμήμα του [[Δήμος Γορτυνίας|Δήμου Γορτυνίας]] του ιδίου νομού.
== Ιστορία ==
Τα ίχνη της ευρύτερης περιοχής της Ηραίας χάνονται στα βάθη της προϊστορίας, μέχρι τουλάχιστον την [[Εποχή του Ορείχαλκου|Εποχή του Χαλκού]] (2.000 - 1.000 π.Χ.). Η «Ἡραιᾶτις χώρα» ήταν μια από τις δεκατρείς περιοχές της Αρκαδίας που υπήρχαν κατά την εποχή του Παυσανία (και ήσαν οι: Ἡραιᾶτις, Θελπουσία, Καφυᾶτις, Κλειτορία, Κυναιθία, Μαντινική, Μεγαλοπολίτις, Μενεᾶτις, Ὀρχομενία, Στυμφαλία, Τεγεᾶτις, Φιγαλική, Ψωφίς). Αναφορές σε αυτήν κάνουν, μεταξύ άλλων, ο [[Ξενοφών]], ο [[Πολύβιος]], ο [[Στράβων]] και ο [[Παυσανίας]]. Οικιστής της ομώνυμης αρχαίας πόλης θεωρείτο ο [[Ηραιεύς]]<ref name=":0" />, γιος του πρώτου βασιλιά της Αρκαδίας [[Λυκάων της Αρκαδίας|Λυκάονα]] και εγγονός του μυθικού [[Πελασγός|Πελασγού]]. Στην πόλη υπήρχαν δύο ιερά του [[Διόνυσος|Διονύσου]], ένα του ''Διονύσου Πολίτη'' και άλλο του ''Διονύσου Αυξίτη.'' Υπήρχε, επίσης, επίσης ιερό του [[Πάνας|Πανός]] και αξιόλογος ναός της [[Ήρα|Ήρας]], ο οποίος καταστράφηκε πριν τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όπως περιγράφει ο [[Παυσανίας]] κατά την επίσκεψή του.<ref name=":0">''Ἡραιεῦσι δὲ οἰκιστὴς μὲν γέγονεν Ἡραιεὺς ὁ Λυκάονος, κεῖται δὲ ἡ πόλις ἐν δεξιᾷ τοῦ Ἀλφειοῦ, τὰ μὲν πολλὰ ἐν ἠρέμα προσάντει, τὰ δὲ καὶ ἐπ' αὐτὸν καθήκει τὸν Ἀλφειόν. δρόμοι τε παρὰ τῷ ποταμῷ πεποίηνται μυρσίναις καὶ ἄλλοις ἡμέροις διακεκριμένοι δένδροις, καὶ τὰ λουτρὰ αὐτόθι, εἰσὶ δὲ καὶ Διονύσῳ ναοί: τὸν μὲν καλοῦσιν αὐτῶν Πολίτην, τὸν δὲ Αὐξίτην, καὶ οἴκημά ἐστί σφισιν ἔνθα τῷ Διονύσῳ τὰ ὄργια ἄγουσιν. ἔστι καὶ ναὸς ἐν τῇ Ἡραίᾳ Πανὸς ἅτε τοῖς Ἀρκάσιν ἐπιχωρίου, τῆς δὲ Ἥρας τοῦ ναοῦ καὶ ἄλλα ἐρείπια καὶ οἱ κίονες ἔτι ἐλείποντο: ἀθλητὰς δὲ ὁπόσοι γεγόνασιν Ἀρκάσιν ὑπερῆρκε τῇ δόξῃ Δαμάρετος Ἡραιεύς, ὃς τὸν ὁπλίτην δρόμον ἐνίκησεν Ὀλυμπίᾳ πρῶτος.'' ([https://el.wikisource.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%AE%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%B9%CF%82/%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AC#-_VIII.26 Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Αρκαδικά, Η' 26])</ref>
Ως πόλη-κράτος, η Ηραία ήταν μέλος (και για μεγάλο χρονικό διάστημα, κέντρο) της Αρκαδικής Ομοσπονδίας (γνωστής ως [[Αρκάδες|Κοινό των Αρκάδων]]), της οποίας μάλιστα αποτελούσε και νομισματοκοπείο<ref>[http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=239&Itemid=41 Το κράτος των Ηραιατών]</ref>. Μετά τη διάλυση της Ομοσπονδίας (6ος αι. π.Χ.) συμμάχησε επί μακρόν με τη Σπάρτη. Με τη βοήθεια των Σπαρτιατών, στον [[Πελοποννησιακός Πόλεμος|Πελοποννησιακό Πόλεμο]] (431-404 π.Χ.) νίκησε σε σημαντικές μάχες τους Μαντινείς και τους Αργείους το 418 π.Χ., καθώς και τους Ηλείους το 417 π.Χ. Όπως ο αρκαδικός [[Ορχομενός Αρκαδίας|Ορχομενός]], δεν συμμετείχε στην ίδρυση της [[Μεγαλόπολη|Μεγαλόπολης]] το 370 π.Χ. - αντιθέτως μάλιστα ενίσχυσε τους Σπαρτιάτες στην επίθεση εναντίον της. Όταν, όμως, οι Σπαρτιάτες επέστρεψαν στην [[Αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]], οι υπόλοιποι [[Αρκάδες]] επιτέθηκαν και κατέστρεψαν την Ηραία το 369 π.Χ.<ref>
Η Ηραία βρισκόταν ήδη σε μακρά παρακμή την εποχή που πέρασε από εκεί ο Παυσανίας, πάνω από 3 αιώνες αργότερα (περί το 160-170 μ.Χ.). Πραγματοποιεί, πάντως, κοπή νομισμάτων και στα ρωμαϊκά χρόνια<ref>[http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=239&Itemid=41 Το κράτος των Ηραιατών]</ref>, περίοδο στην οποία επίσης αναφέρεται ως τόπος με ωραίες επαύλεις ευπόρων πολιτών παρά τον [[Αλφειός|Αλφειό]], εισέρχεται κατόπιν στη χριστιανική εποχή με ναό αφιερωμένο στον [[Ιωάννης ο Βαπτιστής|Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο]] (εξ ου πιθανώς και το όνομα του παρακείμενου οικισμού), ενώ συνεχίζει να κατοικείται στα βυζαντινά και νεώτερα χρόνια, έως σήμερα - με έντονη μάλιστα δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή, κατά την [[Ελληνική_Επανάσταση_του_1821|Επανάσταση του 1821]].
| |||