Τουρκική εισβολή στην Κύπρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Νεότερη Ιστορία της Κύπρου}}{{Πληροφορίες στρατιωτικής σύγκρουσης|τίτλος=Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|εικόνα=[[Εικόνα:Βομβαρδισμός Αμμοχώστου.jpg|300px]]|λεζάντα=Βομβαρδισμός Αμμοχώστου 1974|έναρξη=20 Ιουλίου 1974|τερματισμός=16 Αυγούστου 1974|ημερομηνία=|τόπος=[[Κύπρος]]|πλευρά1={{flagdeco|Turkey}} [[Τουρκία]] <br>[[Τουρκική Αντιστασιακή Οργάνωση]] (TMT)|αρχηγός1={{Flagicon|Turkey}} [[Μπουλέντ Ετζεβίτ]] <br>{{Flagicon|Turkey}} [[Φαχρί Κορουτούρκ]]|σθένος1=50.000 στρατιώτες<ref name=ulvikeser453>Keser, Ulvi (2006). ''Turkish-Greek Hurricane on Cyprus (1940 – 1950 – 1960 – 1970), 528. sayfa'', Publisher: Boğaziçi Yayınları, ISBN 975-451-220-5.</ref>|απολογισμός1=568 νεκροί<ref>Haydar Çakmak: ''Türk dış politikası, 1919-2008'', Platin, 2008, ISBN 9944137251, [http://books.google.de/books?id=_2UwAQAAIAAJ&q=%22Komutanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1+personeli+olmak+%C3%BCzere+toplam%22&dq=%22Komutanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1+personeli+olmak+%C3%BCzere+toplam%22&hl=de&sa=X&ei=clJoUZnIDqWg7AbmzYDoAw&ved=0CDIQ6AEwAA page 688] excerpt from reference: 415 ground, 65 navy, 5 air, 13 gendarmerie, 70 resistance (= 568 killed)</ref> <br> 2.000 τραυματίες<ref name="StudiesKeefe1980">{{cite book|author1=American University (Washington, D.C.). Foreign Area Studies|author2=Eugene K. Keefe|title=Cyprus, a country study|url=http://books.google.com/books?id=m_85te6NyCQC|accessdate= 2012-12-05|year=1980|publisher=Foreign Area Studies, American University : for sale by the Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off.|quote=Authoritative figures for casualties during the two- phased military operation were not published; available estimates listed Greek Cypriot losses at 6,000 dead and Turkish losses at 1,500 dead and 2,000 wounded... }}</ref> <br>Συνολικά 3.500 απώλειες (συμπεριλαμβανομένων των αμάχων)<ref name="JentlesonPaterson1997">{{cite book|author1=Bruce W. Jentleson|author2=Thomas G. Paterson|author3=Council on Foreign Relations|title=Encyclopedia of US foreign relations|url=http://books.google.com/books?id=f9opAQAAMAAJ|accessdate= 2012-12-05|year=1997|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-511059-3|quote=Greek/Greek Cypriot casualties were estimated at 6,000 and Turkish/Turkish Cypriot casualties at 3,500, including 1,500 dead...}}</ref><ref name="Jaques2007">{{cite book|author=Tony Jaques|title=Dictionary of Battles and Sieges: A Guide to 8,500 Battles from Antiquity Through the Twenty-First Century|url=http://books.google.com/books?id=Dh6jydKXikoC&pg=PA556|accessdate= 2012-12-05|year=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-33538-9|pages=556|quote=The invasion cost about 6,000 Greek Cypriot and 1500-3.500 Turkish casualties (20 July 1974).}}</ref><ref name="WilsonDonnan2012">{{cite book|author1=Thomas M. Wilson|author2=Hastings Donnan|title=A Companion to Border Studies|url=http://books.google.com/books?id=PeVi8_N-agIC&pg=PA44|accessdate= 2012-12-05 |date= 2012-06-19 |publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-1-4051-9893-6|page=44|quote=The partition of India was accompanied by a death toll variously credibly estimated at between 200,000 and 2 million. ... In the Turkish invasion and partition of Cyprus, 6,000 Greek Cypriots were killed and 2,000 reported missing, and some 1500 hundred Turks and Turkish-Cyprioy killed.}}</ref>|πλευρά2={{flagdeco|Cyprus (1960–2006)|link=Cyprus}} [[Κύπρος]]|αρχηγός2=[[Αρχείο:Flag of Cyprus (1960–2006).svg|border|22px|link=Κύπρος]] [[Νίκος Σαμψών]] <br>[[Αρχείο:Flag of Cyprus (1960–2006).svg|border|22px|link=Κύπρος]] [[Γλαύκος Κληρίδης]]|σθένος2='''Κύπρος:'''<br>45.000 μάχιμοι (σε πλήρη κινητοποίηση, θεωρητικά)<ref>Η Μάχη της Κύπρου, Γεώργιος Σέργης, Εκδόσεις Αφοι Βλάσση, Αθήνα 1999, page 260</ref> <br>'''Ελλάδα:''' <br>5.000 στρατιώτες<ref>Χρονικό Μαχών [http://www.eldyk74.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=27 eldyk74.gr]</ref>|απολογισμός2=4.500–6.000 νεκροί και τραυματίες (στρατιώτες και άμαχοι)<ref name="JentlesonPaterson1997"/><ref name="Jaques2007"/> <br>2.000–3.000 αγνοούμενοι<ref name="StudiesKeefe1980"/><ref name="WilsonDonnan2012"/><ref>Clodfelter, Michael, Warfare and Armed Conflict: A Statistical Reference to Casualty and Other Figures, 1618–1991 {{Page needed|date=Απρίλιος 2013}}</ref>|πλευρά3=|απολογισμός3=|πόλεμος=Τμήμα του [[Κυπριακό πρόβλημα|Κυπριακού προβλήματος]]|έκβαση=[[Τουρκία|Τουρκική]] στρατιωτική νίκη<ref>Juliet Pearse, "Troubled Northern Cyprus fights to keep afloat" in Cyprus. Grapheio Typou kai Plērophoriōn, Cyprus. Grapheion Dēmosiōn Plērophoriōn, ''Foreign Press on Cyprus'',　Public Information Office, 1979, [http://books.google.com/books?id=rHMsAQAAIAAJ&q=%22Turkish+military+victory+in+Cyprus+was+accompanied+by+bitter+economic+defeat%22&dq=%22Turkish+military+victory+in+Cyprus+was+accompanied+by+bitter+economic+defeat%22&hl=en&ei=B7X6TZ-_EIqevQOqvMm6Aw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 15.]</ref><ref>Joseph Weatherby, ''The other world: Issues and Politics of the Developing World'', Longman, 2000, ISBN 978-0-8013-3266-1, [http://books.google.com/books?id=rDlnAAAAMAAJ&q=%22Turkish+military+victory+divided+the+island%22&dq=%22Turkish+military+victory+divided+the+island%22&hl=en&ei=KLT6TangE5C8uwPTpcmIAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 285.]</ref><ref>David W. Ziegler, ''War, Peace, and International Politics'', Longman, 1997, ISBN 978-0-673-52501-7, [http://books.google.com/books?id=wxsxAQAAIAAJ&q=%22a+clear-cut+Turkish+military+victory%22&dq=%22a+clear-cut+Turkish+military+victory%22&hl=en&ei=vLX6TaD6BoWwvgO2wpWnAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA p. 275.]</ref><ref>Nils Ørvik, ''Semialignment and Western Security'', Taylor & Francis, ISBN 97807099195131986, [http://books.google.com/books?id=fJcOAAAAQAAJ&pg=PA79&dq=%22will+not+be+changed+by+any+Turkish+military+victory%22&hl=en&ei=urb6TaCQDYeevgPd_9yLAw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=%22will%20not%20be%20changed%20by%20any%20Turkish%20military%20victory%22&f=false p. 79.]</ref><ref>Richard D. Caplan, ''Europe and the Recognition of New States in Yugoslavia'', Cambridge University Press, 2005, ISBN 978-0-521-82176-6, [http://books.google.com/books?id=6HMxGC_Dcp0C&dq=%22Turkish+military+victory+in+1974+has+still+not+brought+recognition+of+the+Turkish+Republic+of+Northern+Cyprus%22&source=gbs_navlinks_s p. 104.], on the refusal of legal recognition of the Turkish Cypriot state, see S.K.N. Blay, [http://www.austlii.edu.au/au/journals/AUYrBkIntLaw/1981/2.pdf "Self-Determination in Cyprus: The New Dimensions of an Old Conflict"], 10 ''Australian Yearbook of International Law'' (1987), pp. 67–100.</ref>}}H '''Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974'''<ref name="Morelli2011">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=dyWwReoc81oC&pg=PA1|title=Cyprus: Reunification Proving Elusive|date=Απρίλιος 2011|publisher=DIANE Publishing|isbn=978-1-4379-8040-0|page=1|author=Vincent Morelli|quote=The Greek Cypriots and much of the international community refer to it as an “invasion.}}</ref> ({{lang-tr|Kıbrıs Barış Harekâtı|lit=Επιχείρηση ειρήνευσης Κύπρου}}, ''Επιχείρηση ειρήνευσης Κύπρου'' ή {{lang-tr|Atilla Harekâtı}}, ''Επιχείρηση Αττίλας'') ήταν τουρκική στρατιωτική εισβολή στην [[Κύπρος|Κυπριακή Δημοκρατία]]. Ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου 1974, πέντε μέρες μετά το [[Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο|πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου]] του Ελληνικού στρατού. Η Τουρκία υποστηρίζει πως η επιχείρηση αποτελεί ειρηνευτική επέμβαση νομιμοποιημένη από το άρθρο 4 της [[Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου|Συνθήκης Εγγυήσεων (συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου]]).<ref name="turan323">Turan, Sibel (15-16 Mayıs 2003). ''Keşan sempozyumu; 323. sayfa'', Keşan Belediye Başkanlığı, 2006.</ref> Τόσο τα [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|Ηνωμένα Έθνη]]<ref>Simón Duke, United States military forces and installations in Europe, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford University Press, 1989, ISBN 0198291329, p. 274. (Turkey's occupation of Cyprus...)</ref> όσο και το [[Συμβούλιο της Ευρώπης]] την αναφέρουν ως εισβολή<ref>Council of Europe, Parliamentary Assembly, Official Report of Debates, p. 212. (Cyprus is.....under Turkish military occupation.)</ref>.

Το πραξικόπημα διατάχθηκε από την [[Χούντα των Συνταγματαρχών|Χούντα των Αθηνών]] και πραγματοποιήθηκε από την κυπριακή [[Εθνική Φρουρά (Κύπρος)|Εθνική Φρουρά]] απόσε Έλληνεςσυνεργασία αξιωματικούςμε την οργάνωση [[ΕΟΚΑ Β΄]]<ref name="OperationNiki">{{cite web|url=http://koti.welho.com/msolanak/kyprosengl.html|title=Operation "Niki" 1974: A suicide mission to Cyprus|accessdate=2009-06-10|author=Solanakis, Mihail}}</ref><ref name="IntercommunalViolence">{{cite web|url=http://countrystudies.us/cyprus/13.htm|title=U.S. Library of Congress – Country Studies – Cyprus – Intercommunal Violence|date=1963-12-21|publisher=Countrystudies.us|accessdate=2009-07-26}}</ref>. Το πραξικόπημα ανέτρεψε τον πρόεδρο Αρχιεπίσκοπο [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακάριο]]<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=HEjkuhF2GsMC&pg=PA81&dq=|title=Cyprus: A Modern History|last=Mallinson|first=William|authorlink=|date= 2005-06-30 |publisher=I. B. Tauris|isbn=978-1-85043-580-8|location=|page=81|id=|doi=}}</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4644652.stm BBC: Turkey urges fresh Cyprus talks] (2006-01-24)</ref> και στόχος του ήταν η ένωση του νησιού με την Ελλάδα<ref>{{cite journal|url=http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0275720032000136642#.VQmrtNKUd8E|title=Nation, narrative and commemoration: political ritual in divided Cyprus|date=2003|journal=History and Anthropology|publisher=Routledge|issue=3|doi=10.1080/0275720032000136642|volume=14|pages=253–270|quote="[...] culminating in the 1974 coup aimed at the annexation of Cyprus to Greece"|last1=Papadakis|first1=Yiannis}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.co.uk/books?id=1QyXCTW_MCQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=The Wiley-Blackwell Dictionary of Modern European History Since 1789|last2=Biddiss|first2=Michael|isbn=9781444390728|page=184|last1=Atkin|first1=Nicholas|last3=Tallett|first3=Frank}}</ref><ref>{{cite book|title=Journal of international law and practice, Volume 5|date=1996|publisher=Detroit College of Law at Michigan State University|pages=204}}</ref>. Ο τοποθετημένος από τους πραξικοπηματίες νέος Πρόεδρος, [[Νίκος Σαμψών]], ανακήρυξε την [[Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου]].<ref>''Strategic review, Volume 5'' (1977), United States Strategic Institute, [https://books.google.com/books?id=hCfcAAAAMAAJ&q=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&dq=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&hl=en&sa=X&ei=-L3VT_WBEMHKsgbL8rj3Ag&redir_esc=y p. 48].</ref><ref>Allcock, John B. ''Border and territorial disputes'' (1992), Longman Group, [https://books.google.com/books?id=6pztAAAAMAAJ&q=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&dq=%22Hellenic+Republic+of+Cyprus%22&hl=en&sa=X&ei=-L3VT_WBEMHKsgbL8rj3Ag&redir_esc=y p. 55].</ref>

Τα πρώτα χρόνια της [[Κυπριακή Δημοκρατία|Κυπριακής Δημοκρατίας]] ήταν δύσκολα αφού χαρακτηρίστηκαν από τις [[Διακοινοτικές Ταραχές του 1963|διακοινοτικές ταραχές του 1963]], την απομόνωση των Τουρκοκυπρίων σε περιοχές (θυλακοποίηση), την έλευση διάφορων στρατιωτικών Ελληνικών και Τούρκικων δυνάμεων και τη δημιουργία παραστρατιωτικών οργανώσεων.

Τον Νοέμβριο του 1963 ο Μακάριος νόμιμος ως νόμιμος Πρόεδρος της Κύπρου κατέθεσε τα ''13 σημεία'' του για την τροποποίηση του Συντάγματος με σκοπό την άμβλυνση του δικοινοτικού χαρακτήρα του κράτους. Αυτό οδήγησε σε πολιτική κρίση, τους Τουρκοκύπριους να μετακινηθούν εντός θυλάκων και στις [[Διακοινοτικές Ταραχές του 1963|διακοινοτικές ταραχές του 1963]].<ref name=":02" /> Στις διακοινοτικές ταραχές δρούσαν παραστρατιωτικές [[Εθνικισμός|εθνικιστικές]] οργανώσεις των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Πιο συγκεκριμένα, οι Ελληνοκύπριοι είχαν συγκροτήσει την ΕΟΚ (Εθνική Οργάνωσις Κύπρου), πιο γνωστή ως Οργάνωση Ακρίτας κατά τα τέλη του 1961. Πιο πριν οι Τουρκοκύπριοι είχαν συγκροτήσει την ΤΜΤ (Τurk Mukavemet Teskilati, Τουρκική Αντιστασιακή Οργάνωση). Αρχηγός της ΕΟΚ ήταν ο υπουργός Εσωτερικών [[Πολύκαρπος Γιωρκάτζης]] και υπαρχηγός ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων [[Τάσσος Παπαδόπουλος]]. «Επιτελάρχης» ήταν ο βουλευτής του [[Πατριωτικό Μέτωπο Κύπρου|Πατριωτικού Μετώπου]] Νίκος Κόσης.<ref name=":12">{{Cite web|url=http://www.kathimerini.gr/862573/article/epikairothta/kosmos/diakoinotikes-sygkroyseis-sthn-kypro|title=Διακοινοτικές συγκρούσεις στην Κύπρο|last=ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ|first=ΑΓΓΕΛΟΣ|date=2016-06-05|publisher= Καθημερινή|accessdate=2016-05-31}}</ref> Τους θύλακες τους συντηρούσε οικονομικά και με στρατιωτικό εξοπλισμό η Τουρκία.<ref name=":12" />

Η Χούντα των Αθηνών, υπό τον ταξίαρχο [[Δημήτριος Ιωαννίδης|Δημήτριο Ιωαννίδη]], πίστευε πως ο Μακάριος δεν επεδίωκε πλέον την πολιτική της Ένωσης, και ετοίμαζε σχέδια να τον ανατρέψει. Στις 15 Ιουλίου εκδηλώθηκε το πραξικόπημα στην Κύπρο, από την Εθνική Φρουρά όπου αξιωματικοί ήταν μόνο Έλληνες εξ Ελλάδος. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος διέφυγε και, στις 19 Ιουλίου, έλαβε μέρος στη σύσκεψη του [[Συμβούλιο Ασφαλείας Ηνωμένων Εθνών|Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ]], όπου κατήγγειλε τη Χούντα των Αθηνών για εισβολή.