Φοίνικες (αρχαίος λαός): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
→‎Ονομασία: O πρώτος Φοίνικας
Γραμμή 63:
 
==Ονομασία==
"Φοίνικες" είναι ένα εξώνυμο, δηλαδή ονομασία που Έλληνες, Ρωμαίοι ή άλλοι απέδωσαν σε έναν λαό ή λαούς, ενώ δεν υπάρχουν αρχαία κείμενα που να δείχνουν ότι κάποιοι αυτοαποκαλούνταν "Φοίνικες".<ref>[https://www.ajaonline.org/book-review/3893 Fabio Porzia, Book Review of "In Search of the Phoenicians", by Josephine C. Quinn. ''American Journal of Archaeology'' Vol. 123, No. 3 (July 2019)]</ref> Ο πρώτος που αυτοαποκαλείται "Φοίνικας" είναι ο [[Ηλιόδωρος ο Εμεσηνός]] από την Έμεσα (Χομς) της Συρίας (3ος αι. μΧ).<ref>[https://asianreviewofbooks.com/content/in-search-of-the-phoenicians-by-josephine-quinn/ John Butler, σχόλια στο βιβλίο “In Search of the Phoenicians” της Josephine Quinn, 23 June 2018.]</ref>
 
Μια δοξασία των Ελλήνων ήταν πως οι Φοίνικες πήραν το όνομά τους από τον μεγαλύτερο ήρωά τους και ιδρυτή του γένους τους, τον [[Φοίνιξ (μυθολογία)|Φοίνικα]]. Δεν αποκλείεται βέβαια να υπήρξε όντως κάποια σπουδαία προσωπικότητα στην περιοχή της σημερινής Μέσης Ανατολής που η δράση της να ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τους εκεί λαούς και που το όνομά της να έμοιαζε με το «Φοίνιξ», όμως η εκδοχή αυτή θεωρείται ελάχιστα πιθανή. Στη μυκηναϊκή γραφή οι Φοίνικες αναφέρονται ως «πονίκιοι»<ref>σε γραμμική Β στην Κρήτη</ref>. Αργότερα ο [[Εκαταίος ο Μιλήσιος|Εκαταίος]] τον 6ο π.Χ. αιώνα αναφέρει ότι η Φοινίκη παλιότερα καλείτο ''χνα'' (που παραπέμπει στο [[Χαναάν]]). Οι ίδιοι οι Φοίνικες αυτοαποκαλούνταν ''bani kan'an'', ''Παιδιά της Χαναάν'', όπως και οι Καρχηδόνιοι αργότερα<ref>ένα νόμισμα της Βύβλου που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο αναφέρει από τη μία πλευρά του τη λέξη Χαναάν, ο Αυγουστίνος Pl 34ο, 2096, αναφέρει ότι οι Καρχηδόνιοι αυτοαποκαλούνταν Χαναναίοι</ref>. Εντούτοις έγιναν γνωστοί με το όνομα ''Φοίνικες'' με το οποίο τους αποκαλούσαν οι [[Έλληνες]]. Η ονομασία αυτή, δανεισμένη κατά πάσα πιθανότητα από την [[αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα]], σχετίζεται πιθανόν εξαρχής ή σίγουρα στη συνέχεια, με τις λέξεις ''φοῖνιξ'' και ''φοινός'', που σημαίνουν ''πορφυρός'' και ''πορφύρα''. Αυτές οι λέξεις χαρακτηρίζουν το χρώμα, τη χρωστική ουσία και το ύφασμα που βαφόταν με αυτή. Οι Φοίνικες ήταν δεινοί παραγωγοί τόσο του πορφυρού χρώματος από το θαλάσσιο όστρακο της [[Πορφύρα (όστρακο)|πορφύρα]]ς όσο και των πορφυρών υφασμάτων, που ήταν πολύτιμα και περιζήτητα στη Μεσόγειο. Η λέξη «πονίκιοι» και «φοίνικες» μετά ( από την οποία προήλθε και η λατινική ''poenicus'' και μετά ''punic'', για τους πολίτες της Καρχηδόνας) προήλθε, σύμφωνα με τις επικρατέστερες θεωρίες, είτε από την αιγυπτιακή λέξη «φενχού» είτε από την «ποούν». Οι Αιγύπτιοι συγκεκριμένα θεωρούσαν τους Φοίνικες αποίκους που είχαν φτάσει στα ανατολικά παράλια της [[Μεσόγειος|Μεσογείου]] μεταναστεύοντας εκεί από τη σημερινή [[Σομαλία]] και καθώς ονόμαζαν την περιοχή στο κέρας της Αφρικής απέναντι από την Αραβία Poun ή Pount, έτσι αποκαλούσαν και τους Φοίνικες. Άλλη θεωρία όμως αποδίδει το «πονίκιοι» στην αιγυπτιακή λέξη «φενκχού», που σήμαινε «''ασιατικός''» αλλά και «''έμπορος ξυλείας''» (κάτι που είναι όντως πιθανόν να παραπέμπει στους Φοίνικες, αφού είχαν άφθονη ξυλεία σε αντίθεση με τους Αιγυπτίους που την εισήγαγαν).