Τοπίο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μικρές αλλαγές παντού ώστε να συνάδουν με την έννοια του τοπίου όπως αυτή περιγράφεται στη σύγχρονη επιστημολογία και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο |
μικρές αλλαγές παντού ώστε να συνάδουν με την έννοια του τοπίου όπως αυτή περιγράφεται στη σύγχρονη επιστημολογία και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο |
||
Γραμμή 2:
'''Τοπίο''' σημαίνει «μία περιοχή, όπως γίνεται αντιληπτή από ανθρώπους, της οποίας ο χαρακτήρας είναι το αποτέλεσμα της δράσης και αλληλεπίδρασης των φυσικών και/ή ανθρώπινων παραγόντων» ([https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016802f3fae Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο], Ν. 3827/2010). Αποτελεί μια απτή και άμεσα αντιληπτή γεωγραφική μονάδα ανάλυσης, μέσω της οποίας οι διαδικασίες συγκρότησης του χώρου και οι σχέσεις ανθρώπου-χώρου εκφράζονται, αποτυπώνονται, βιώνονται, ερμηνεύονται, κατανοούνται και εξελίσσονται (Pavlis & Terkenli, 2017).
Είναι η σχέση και αλληλεπίδραση του συνόλου των μορφών, του μοτίβου, των λειτουργιών, των χρωμάτων, των ήχων, των βιοτικών και αβιοτικών στοιχείων με τις [[γνώση|γνωστικές]] και τις συναισθηματικές εμπειρίες του ανθρώπου, αλλά και ένας ιδεολογικός τρόπος θέασης του κόσμου.
Το τοπίο:
- συνδυάζει τα ορατά στοιχεία μιας περιοχής,
- είναι ένα τμήμα μιας έκτασης ή μιας περιοχής την οποία το ανθρώπινο μάτι συνθέτει σε μία ενιαία εικόνα συμπεριλαμβάνοντας όλα τα αντικείμενα που περιέχονται στην περιοχή αυτή και έτσι αποτελεί μια εικόνα που αναπαριστά την οπτική άποψη της στεριάς ή της θάλασσας ενός φανταστικού ή πραγματικού χώρου, με βασικό σκοπό την οπτική του απόδοση. Κοινό χαρακτηριστικό του τρόπου αντίληψης του τοπίου είναι η παρουσία ενός παρατηρητή ο οποίος αντιλαμβάνεται τα μέρη που συνθέτουν το τοπίο ως ένα ενιαίο σύνολο.
- αποτελείται και από
Το τοπίο βιώνεται με όλες τις αισθήσεις και όχι μόνο με την όραση. Συνεπώς υπάρχει το ακουστικό τοπίο, το οσμητικό τοπίο, το γευστικό τοπίο, κλπ. Κάθε άτομο μπορεί να έχει διαφορετική άποψη και αντίληψη για το τοπίο, να αντιλαμβάνεται δηλαδή τα στοιχεία που το συνθέτουν σύμφωνα με τις προσωπικές του εμπειρίες
▲- αποτελείται και από ποικίλα αισθητηριακά σχήματα, βιώματα και συναισθήματα.
▲Το τοπίο βιώνεται με όλες τις αισθήσεις και όχι μόνο με την όραση. Συνεπώς υπάρχει το ακουστικό τοπίο, το οσμητικό τοπίο, το γευστικό τοπίο, κλπ. Κάθε άτομο μπορεί να έχει διαφορετική άποψη και αντίληψη για το τοπίο, να αντιλαμβάνεται δηλαδή τα στοιχεία που το συνθέτουν σύμφωνα με τις προσωπικές του εμπειρίες, την καταγωγή του και την αισθητική του. Ωστόσο πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και ο δι-υποκειμενικός παράγοντας που αναφέρεται στη συλλογική πολιτισμική εμπειρία μιας ομάδας που επηρεάζει (συνειδητά ή ασυνείδητα) την αντίληψη του τοπίου από το άτομο. Κοινό χαρακτηριστικό του τρόπου αντίληψης του τοπίου είναι η παρουσία ενός παρατηρητή ο οποίος αντιλαμβάνεται τα μέρη που συνθέτουν το τοπίο ως ένα σύνολο, χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις, τη μνήμη, την αντίληψη, τις ιδέες, κ.α.
Πολλές φορές ένα οπτικό ή ένα ακουστικό ερέθισμα οδηγεί στην ανάκληση ενός απομνημονευμένου τοπίου. Για παράδειγμα ένας κάτοικος της πόλης επισκεπτόμενος την ύπαιθρο και ακούγοντας έναν ήχο, όπως κουδουνίσματα από ένα κοπάδι ζώων, μπορεί να ανακαλέσει μνήμες από τον τόπο καταγωγής του και συναισθήματα από το φαντασιακό τοπίο του χωριού του (τοπίο καταγωγής).
Γραμμή 20 ⟶ 18 :
Η επιστήμη της [[Γεωγραφία|Γεωγραφίας]] έχει αναπτύξει ιδιαίτερα την έρευνα και την εννοιολόγηση για το τοπίο, το οποίο αποτελεί μια απτή και άμεσα αντιληπτή γεωγραφική μονάδα ανάλυσης του χώρου.
Σύμφωνα με το προοίμιο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για το Τοπίο, το τοπίο "διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο δηµόσιου ενδιαφέροντος στο πολιτισµικό, οικολογικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό πεδίο, ότι συνιστά πόρο που ευνοεί την ανάπτυξη οικονοµικής δραστηριότητας, καθώς και ότι η προστασία, η διαχείριση και ο σχεδιασµός του µπορούν να συµβάλουν στη δηµιουργία θέσεων εργασίας" και επίσης "συµβάλλει στη διαµόρφωση των τοπικών παραδόσεων και ότι αποτελεί ένα βασικό συστατικό της Ευρωπαϊκής φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς, συνεισφέροντας στην ανθρώπινη ευηµερία και στον καθορισµό της Ευρωπαϊκής ταυτότητας".
∆ιαχείριση τοπίου σηµαίνει "δράση, µέσα από την προοπτική της βιώσιµης ανάπτυξης, για τη διασφάλιση της συντήρησης ενός τοπίου σε τακτική βάση, ώστε να ρυθµίζονται και να εντάσσονται αρµονικά σ’ αυτό µεταβολές που προκαλούνται από κοινωνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές διεργασίες." Σχεδιασµός τοπίου σηµαίνει "έντονα διορατική παρέµβαση που αποσκοπεί στη βελτίωση, αποκατάσταση ή δηµιουργία τοπίων". ▼
H Ελλάδα είναι μια χώρα που χαρακτηρίζεται από ποικίλα προβλήματα διαχείρισης τοπίου που έχουν οδηγήσει σε απώλεια του χαρακτήρα και της ταυτότητας του (Beriatos 2012, Terkenli και Pavlis 2012, Μανωλίδης 2009, Goltsiou 2015). Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, ειδικά, παρατηρείται μαζική εξάπλωση νέων επενδύσεων που προϋποθέτουν μεγάλες και επιδραστικές αλλαγές στα ελληνικά τοπία (εγκατάσταση Βιομηχανικών ΑΠΕ, εξόρυξη χρυσού, κ.α.). Οι επενδύσεις αυτές προκάλεσαν τις πρώτες αλυσιδωτές μαζικές αντιδράσεις που αφοράνε ζητήματα τοπίου. Έγινε λόγος για καταστροφή οικοσυστημάτων, κατασπατάληση φυσικών και πολιτισμικών πόρων, απώλεια φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό ήπιας μορφής (λ.χ. οικοτουρισμό, αγροτουρισμό, πολιτισμικό τουρισμό), λίγες θέσεις εργασίας και αποκόμιση μεγάλων κερδών από τις εταιρείες καθώς και για έλλειμμα δημόσιας διαβούλευσης και επικοινωνίας (Petrou 2017, Siamanta 2019, Παυλής 2016). Τα παραπάνω μπορεί να σημάνουν εντατική απώλεια/καταστροφή τοπίου, τόσο ως κοινό πόρο βιώσιμης ανάπτυξης, όσο και ως χώρο ταυτότητας, ως κομμάτι της ποιότητας ζωής των ανθρώπων και ως προϋπόθεση για την ατομική και κοινωνική ευημερία.
▲∆ιαχείριση τοπίου σηµαίνει "δράση, µέσα από την προοπτική της βιώσιµης ανάπτυξης, για τη διασφάλιση της συντήρησης ενός τοπίου σε τακτική βάση, ώστε να ρυθµίζονται και να εντάσσονται αρµονικά σ’ αυτό µεταβολές που προκαλούνται από κοινωνικές, οικονοµικές και περιβαλλοντικές διεργασίες."
== Πηγές ==
* Beriatos, E. (2012) Greek landscape: Problems, policies, perspectives. In: Papayannis, T. and Howard, P. (eds.) ''Reclaiming the Greek landscape''. Athens: Med-INA, pp. 123-132.
*
*Goltsiou, A. (2015) Greek and tourist concepts of landscape. Bruns, D., Kühne, O., Schönwald, A. & Theile, S. (eds.) ''Landscape Culture-Culturing Landscapes''. Springer, Wiesbaden, pp. 161–172
*Μανωλίδης, K. (2009) Η ύπαιθρος και τα τραύματα της μεταπολεμικής Ελλάδας. Στο Μανωλίδης, K., Καναρέλης, Θ. (επιμ.) ''Η διεκδίκηση της υπαίθρου''. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Εκδόσεις Ινδικτος, Αθήνα, σελ. 63-82
*Παυλής, Ε. (2016) Μαζική εγκατάσταση αιολικών πάρκων και αρνητικές επιπτώσεις στο τοπίο. Η περίπτωση της επένδυσης «Αιγαία Ζεύξη» στο Βόρειο Αιγαίο. ''Περιοδικό Γεωγραφίες,'' Τεύχος 28, σελ. 75-97.
*
*Τερκενλή, Θ.Σ. (1996) ''Το Πολιτισμικό Τοπίο: Γεωγραφικές προσεγγίσεις''. Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα
* Terkenli, T. S. and Pavlis, E. (2012) Landscape conscience: awareness raising, training and education. Στο Papayannis, T. and Howard, P. (eds.) ''Reclaiming the Greek Landscape'', Med-INA, Athens, pp. 245-254
▲* Pavlis, E. & Terkenli, T.S (2017) ''Landscape Values and the question of cultural sustainability: exploring an uncomfortable relationship in the case of Greece''. Norwegian Journal of Geography, Vol. 71, No. 3, pp. 168–188
*Siamanta, Z.C. (2019) Wind parks in post-crisis Greece: Neoliberalisation vis-à-vis green grabbing, ''Environment and Planning E'', Vol''.'' 2, No. 2, pp. 274-303.
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Landscape}}
| |||