Μάχη της Κρήτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
→‎Η Επίθεση: Τρίτη μέρα~~~~
Το λήμμα έχει σχετικά καλή τεκμηρίωση. Προσθήκες χωρίς καμία απολύτως πηγή το υποβαθμίζουν. Παρακαλώ να μη συνεχιστεί το φαινόμενο
Γραμμή 48:
Η προετοιμασία της επιχείρησης ''Ερμής'' συνάντησε πολλές οργανωτικές δυσκολίες που οφείλονταν στο φτωχό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο των Βαλκανίων καθώς και στον ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο προετοιμασίας λόγω της επερχόμενης [[Ανατολικό μέτωπο (Β' Παγκόσμιος Πόλεμος)|γερμανικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση]]. Ο 4ος Αεροπορικός Στόλος είχε ήδη μεταφέρει προς ανατολάς μεγάλο τμήμα του προσωπικού εδάφους, των πυρομαχικών και των αεροσκαφών του.{{sfn|Richter|σ=127}} Η 22η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, η οποία βρισκόταν στη Ρουμανία, ήταν αδύνατον να μεταφερθεί εγκαίρως στην Ελλάδα. Αντικαταστάθηκε από την 5η Ορεινή Μεραρχία η οποία είχε πάρει μέρος στην κατάληψη της Ελλάδας και στρατοπέδευε στη Χαλκίδα. Εξαιτίας των σοβαρών απωλειών της στις μάχες στη στενωπό του Ρούπελ, η 5η Ορεινή Μεραρχία ενισχύθηκε με ένα τμήμα ορεινού συντάγματος από άλλη μεραρχία.{{sfnm|1a1=Richter|1σ=128–129|2a1=Beevor|2σσ=124, 143}} Για τον εφοδιασμό με καύσιμα των μεταγωγικών αεροσκαφών έπρεπε να μεταφερθούν από την Ιταλία με δύο ατμόπλοια 12.000.000 λίτρα καυσίμων. Καθώς για λόγους ασφαλείας έπρεπε να διέλθουν από τη διώρυγα της Κορίνθου, κλήθηκαν βατραχάνθρωποι του πολεμικού ναυτικού από το [[Κίελο]] για την καθαρίσουν. Η καθυστέρηση αυτή ανάγκασε τη μεταφορά της έναρξης της επιχείρησης ''Ερμής'' από τις 17 στις 20 Μαΐου.{{sfn|Richter|σ=129}} Για την εξυπηρέτηση ενός τόσο μεγάλου αριθμού αεροσκαφών, οι Γερμανοί, μέσα σε λίγες εβδομάδες είχαν καθαρίσει, επεκτείνει και κατασκευάσει εκ νέου διαδρόμους απογείωσης χρησιμοποιώντας ανηλεώς καταναγκαστική εργασία πολιτών.{{sfn|Beevor|σ=158–159}}
 
Ο Ιταλικός στρατός [[Ελληνοϊταλικός πόλεμος|αρχικά απωθήθηκε]] από τους Έλληνες, στην συνέχεια όμως ηγερμανικές γερμανικήενισχύσεις επέμβαση ανέτρεψεανέτρεψαν τα δεδομένα. Με την επιτυχή [[Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα]], 57.000 σύμμαχοι στρατιώτες εκκενώθηκανδιώχθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα από το [[Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό]], εκ των οποίων αρκετοί κατέληξαν στην Κρήτη,όπου οπού ενίσχυσαν την υπάρχουσα στρατιωτική δύναμη των 14.000 ανδρών.
 
Στην πραγματικότητα, στην αρχή της μάχης οι σύμμαχοι είχαν το πλεονέκτημα της αριθμητικής ανωτερότητας και της ναυτικής υπεροχής. Οι Γερμανοί είχαν αεροπορική υπεροχή και μεγαλύτερη κινητικότητα, κάτι που τους επέτρεπε να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους πιο αποτελεσματικά.
 
=== Συμμαχικές Δυνάμεις ===
Τον Μάιο του 1941 η άμυνα αποτελείτο από περίπου 11.551 Έλληνες: τρία τάγματα της V Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού, (τα οποία είχαν μείνει πίσω όταν η υπόλοιπη μονάδα είχε μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την ιταλική εισβολή), την Κρητική Χωροφυλακή με 2.500 άνδρες, τη Φρουρά Ηρακλείου (τάγμα άμυνας που αποτελούνταν κυρίως από προσωπικό για μεταφορές και διοικητική μέριμνα) και υπολείμματα της 12ης και 20ης μεραρχιών ελληνικού στρατού ( που είχαν μεταφερθείκαταφύγει στην Κρήτη και είχαν οργανωθεί υπό βρετανική διοίκηση)<ref>{{Cite book|title=Η Υγειονομική Υπηρεσία Στρατού κατά τον Πόλεμο 1940-41|first=Γεώργιος, Αρχίατρος|last=Παπαγεωργίου|publisher=Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|isbn=|year=1983|location=Αθήνα|page=157|quote=}}</ref>.
 
Υπήρχαν, ακόμη, μαθητές της Σχολής Οπλιτών Χωροφυλακής, οι μαθητές [[Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων|της Σχολής]] Ευελπίδων, τμήμα Οπλιτών της Αεροπορίας και οκτώ τάγματα νεοσυλλέκτων που είχαν μεταφερθεί στο νησί από την Πελοπόννησο<ref>Θεοχάρη Δετοράκη, ''Ιστορία της Κρήτης'', Αθήνα 1986, σελ. 469.</ref>. Αυτές οι δυνάμεις ήταν ήδη οργανωμένες σε ισάριθμααριθμημένα συντάγματα εκπαιδευομένων νεοσυλλέκτων και αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα διαμόρφωση για την οργάνωση των ελληνικών μονάδων, ενισχύοντάς τες με έμπειρους άνδρες που έφθαναν από την ηπειρωτική χώρα.
 
Τα στρατεύματα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας αποτελούνταν από την αρχική βρετανική φρουρά και 25.000 ακόμα στρατιώτες που είχαν διαφύγει από την ηπειρωτική χώρα. Αυτοί ήταν ένα μίγμα από ακέραιες μονάδες κάτω από την κανονική τους διοίκηση και μονάδες συγκροτημένες επί τόπου από στρατιώτες κάθε όπλου,εθνικότητας και ειδικότητας. Οι περισσότεροι από αυτούς διέφυγαν από την ηπειρωτική Ελλάδα με τον ατομικό τους μόνον εξοπλισμό, μερικοί ούτε καν αυτόν.
 
Οι μονάδες που υπεράσπιζαν το νησί ήταν η 2η Νεοζηλανδική Μεραρχία (εκτός από την 6η ταξιαρχία και την διοίκηση του τμήματος, που είχε σταλεί στην Αίγυπτο), η αυστραλιανή 19η ταξιαρχία και η βρετανική 14η ταξιαρχία πεζικού. Στην Νεοζηλανδική Μεραρχία,δίπλα στα εννέα της τάγματα, εντάχθηκαν τά 1ο,2ο,  6ο και 8ο Ελληνικά Συντάγματα.  και το Έμπεδο Χανίων,στήν 19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία με τα δύο της τάγματα εντάχθηκαν τα 4ο,5ο Συντάγματα του Ελληνικού Στρατού,τό Έμπεδο Ρεθύμνου και τό Τάγμα Οπλιτών της Σχολής Χωροφυλακής.Τέλος στα 3 Βρετανικά ,ένα Αυστραλιανό καί ένα Σκωτσέζικο τάγματα της 14ης Βρετανικής Ταξιαρχίας εντάχθηκαν τα 3ο και ,7ο Συντάγματα του Ελληνικού Στρατού και το Έμπεδο Ηρακλείου<ref>{{Cite book|title=Η Μάχη της Κρήτης|first=Χρήστος|last=Γκιών|publisher=Διελυθυνση Ιστορίας Στρατού, Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|year=1967/ανατύπωση1993|location=Αθήνα|page=28|quote=}}</ref>.
 
Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν στη διάθεση τους 16 άρματα μάχης τύπου ''Cruiser Mk I''. Υπήρχαν ακόμα περίπου 20 μοίρες με πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων, κυρίως βαρέα, πεδινά και αντιαεροπορικά. Πολλά από τά πεδινά ήταν ιταλικά που είχαν περιέλθει σε ελληνικά χέρια και δεν διέθεταν στόχαστρα βομβαρδισμού.
Γραμμή 107:
Ανατολική Ομάδα<<Ωρίων>>,1ο Σύνταγμα της 7ης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών<ref>{{Cite book|title=Η μάχη της Κρήτης|first=Χρήστος, Αντισυνταγματάρχης|last=Γκιών|publisher=Διεύθυνση Ιστορίας, Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|year=1967{{!}}ανατύπωση1993|location=Αθήνα|page=34|quote=}}</ref>.
 
== Αρχική μέρα - 20 Μαΐου ==
==Η Επίθεση ==
 
*Πρώτη μέρα
Το πρωί της 20ής Μαίου, μετά από σφοδρό βομβαρδισμό και πολυβολισμό από αεροσκάφη της [[Luftwaffe|Λουφτβάφφε]], άρχισε η κατά κύματα ρίψη των αλεξιπτωτιστών και η προσγείωση ανεμοπλάνων στην δυτική Κρήτη. Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις αμέσως άρχισαν την εκτόξευση αντιαεροπορικών πυρών, ενώ οι μονάδες πεζικού προσέβαλαν με δραστικά πυρά τους αλεξιπτωτιστές στον αέρα και στο έδαφος. Στο [[Μάλεμε]] η ομάδα ''Κομήτης'', υπό τον Υποστράτηγο Μάιντλ, κατέλαβε την γέφυρα του ποταμού Ταυρωνίτη και το στρατόπεδο της ΡΑΦ, αλλά δεν μπόρεσε να καταλάβει το αεροδρόμιο. Μέχρι τις απογευματινές ώρες η μάχη για το ύψωμα 107, που δέσποζε του αεροδρομίου, ήταν σκληρή, με τους Νεοζηλανδούς να προτάσσουν σθεναρή άμυνα. Η φθορά που είχαν υποστεί οι δυνάμεις των αμυνομένων στο ύψ. 107 έκανε τον διοικητή τους να αμφιβάλει για το πόσο μπορούσε να αντέξει νέα γερμανική επίθεση την επόμενη μέρα, με αποτέλεσμα την νύχτα να αποσυρθεί από το ύψωμα. Δυτικά του Μάλεμε, στο [[Κολυμπάρι]], η ελληνική [[Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων]] απέκρουσε με επιτυχία τους Γερμανούς αλλά οι απώλειέςαπώλειες της και η έλλειψη πυρομαχικών την ανάγκασαν σε σύμπτυξη σε νέα τοποθεσία.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 234-7
</ref>
 
Ανατολικότερα, στην περιοχή της Αγυιάς, διεξήχθησαν σφοδροί αγώνες ολόκληρη την μέρα, με το 6ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, που κατείχε τα υψώματα νότια του χωριού [[Γαλατάς Χανίων|Γαλατά]] και βρέθηκε μέσα στην ζώνη προσγείωσης του όγκου των Γερμανών αλεξιπτωτιστών της ομάδας ''Άρης'', να δέχεται αλλεπάλληλες επιθέσεις. Ο διοικητής, ο υποδιοικητής, ένας διοικητής λόχου και πολλοί διμοιρίτες του Συντάγματος ήταν μεταξύ των πρώτων νεκρών. Ο άνισος αγώνας υποχρέωσε το Σύνταγμα σε σύμπτυξη προς τον Γαλατά. Οι Γερμανοί παρά τις σοβαρές απώλειες κατάφεραν να σταθεροποιηθούν στην περιοχή των φυλακών της Αγυιάς, όπου μια αντεπίθεση από ένα Νεοζηλανδικό τάγμα το βράδυ αποκρούσθηκεκαθηλώθηκε. Η επίθεση για την κατάληψη της [[Σούδα Χανίων|Σούδα]]ς και των Χανίων απέτυχε με μεγάλες απώλειες για τους αλεξιπτωτιστές, αναγκάζοντας τους Γερμανούς, που ανέμεναν αντεπίθεση από τους Βρετανούς την νύχτα, να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους και να οργανωθούν αμυντικά στην περιοχή των φυλακών Αγυιάς <ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 238-9</ref>
 
Τις απογευματινές ώρες 161 μεταφορικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν ρίψη αλεξιπτωτιστών και στρατιωτικού υλικού στην περιοχή του Ρεθύμνου. Ένα τμήμα αλεξιπτωτιστών, αφού κατέλαβε τα χωριά [[Περιβόλια Κισσάμου|Περιβόλια]] και [[Καστελάκια]], κινήθηκε προς το Ρέθυμνο, αποκρούστηκε όμως από το Τάγμα Οπλιτών Χωροφυλακής με σημαντικές απώλειες και για τις δύο πλευρές. Έλληνες και Αυστραλοί απέκρουσαν με επιτυχία την επίθεση σε ένα λόφο δυτικά του αεροδρομίου του Ρεθύμνου συλλαμβάνοντας μάλιστα 80 αιχμαλώτους. Παρά τις σοβαρές απώλειες τους, που ανήλθαν στο ένα τρίτο της δύναμής τους, οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το χωριό Αμπελάκια και έναν λόφο ανατολικά του αεροδρομίου.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240</ref>
 
Στον Τομέα Ηρακλείου η επίθεση της ομάδας ''Ωρίων'' ξεκίνησε στις 15:00, με την πόλη του Ηρακλείου να δέχεται για μία ώρα σφοδρό βομβαρδισμό που της προκάλεσε σοβαρές καταστροφές. Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών έγινε στις 16:00 χωρίς όμως να έχουν αεροπορική υποστήριξη, γεγονός που ήταν αποφασιστικής σημασίας για την τύχη των γερμανικών τμημάτων. Το τάγμα αλεξιπτωτιστών που είχε ως στόχο την κατάληψη του αεροδρομίου εξοντώθηκε από Βρετανικές και Αυστραλιανές δυνάμεις, ενώ δύο τάγματα αλεξιπτωτιστών (μειωμένης δύναμης) υποχρεώθηκαν σε αμυντική στάση από τις προσβολές που δέχτηκαν από τολμηρούς ένοπλους πολίτες, χωροφύλακες και οπλίτες τοτου 7ο7ου ΕλληνικόΕλληνικού ΣύνταγμαΣυντάγματος Πεζικού.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240-1</ref>
 
*Δεύτερη μέρα
 
Στις 06.00 γερμανικό μεταγωγικό προσγειώθηκε κάτω άπό τά πυρά τῶν Συμμάχων γιά τήν διακομιδή του τραυματία Στρατηγού Μάιντλ.Το 6ο Ελληνικό Σύνταγμα αναδιοργανώθηκε στον Γαλατά.Το 8ο απέκρουσε γερμανική επίθεση, αντεπιτέθηκε και διασκόρπισε τα εχθρικά τμήματα, αιχμαλωτίζοντας τραυματίες γερμανούς.Οι Γερμανοί εγκαταστάθηκαν στον λόφο 107 που δεσπόζει στο Μάλεμε, μετά την απροσδόκητη και αδικαιολόγητη εγκατάλειψή του από τους Νεοζηλανδούς, που κόστισε ουσιαστικά στους Συμμάχους την Μάχη της Κρήτης. Από τις 18.00 τα JU 52 άρχισαν να προσγειώνονται κάτω από τα πυρά των συμμάχων, άλλα εκεί, άλλα στην παραλία, άλλα προσθαλασσώνονταν φλεγόμενα . Κάποια αποβίβαζαν άνδρες και υλικό και ἀπογειώνονταν ἀμέσως,κάποια ούτε σταματούσαν, απλά τροχοδρομούσαν καί οι άνδρες πηδούσαν έξω .Επειδή το μικρό αεροδρόμιο δεν χωρούσε τέτοιον όγκο αεροσκαφών και υλικού ένα κυριευμένο βρετανικό τάνκ ἀπομάκρυνε συνεχώς τά συντρίμια από τόν διάδρομο προσγειώσεως<ref>{{Cite book|title=Η Μάχη της Κρήτης|first=Χρήστος, Αντισυνταγματάρχης|last=Γκιών|publisher=Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|year=1967|location=Αθήνα|page=72|quote=}}</ref>.
 
Δύο γερμανικές νηοπομπές, 60 καίκια με συνοδεία ιταλικών τορπιλακάτων που ξεκίνησαν από Χαλκίδα καί Πειραιά, με δύο τάγματα ορεινών καταδρομέων, επισημάνθηκαν από τον βρετανικό στόλο που βύθισε 15 από αυτά, τα δε υπόλοιπα αναγκάσθηκαν να καταφύγουν στην Μήλο. Πολλοί πνίγηκαν μπροστά στά μάτια των αλεξιπτωτιστών που πετούσαν από πάνω τους μέσα στα Junkers προς Κρήτη.Παλαίμαχοι αλεξιπτωτιστές αναφέρουν ότι έριχναν τα σωσίβιά τους στούς συντρόφους στήν θάλασσα<ref>{{Cite book|title=Η Μάχη της Κρήτης|first=Χρήστος, Αντισυνταγματάρχης|last=Γκιών|publisher=Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|year=1967|location=Αθήνα|page=76|quote=}}</ref>.
 
<br />
*Τρίτη μέρα
Η Γερμανική Διοίκηση, από λάθος εκτιμήσεις, περίμενε επίθεση από το Καστέλι, όπου βρισκόταν το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα, δεν είχαν επίσης επισημάνει(λόγω επιμελημένης παραλλαγής)ποῦ ακριβῶς βρίσκονταν τα βαρέα πυροβόλα των Συμμάχων.Αυτοί,έχοντας βρεί κώδικες συνεννόησης των γερμανών με την αεροπορία τους , παραπλανούσαν την Λούφτβαφφε και στις ρίψεις ανδρών καί εφοδίων,αλλά και μέχρι τοῦ σημείου νά βομβαρδίζη γερμανικά τμήματα.
 
Προτεραιότητα των Γερμανών ήταν να εξουδετερωθή ο βρετανικός στόλος ώστε να στραφή η αεροπορία τους μόνον κατά του νησιού και να μεταφέρουν ενισχύσεις, αντιαεροπορικά και άρματα διά θαλάσσης.
 
Οι Νεοζηλανδοί με την 5η Ταξιαρχία τους επιχείρησαν να ανακαταλάβουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε, το πυροβολικό όμως δεν τους υποστήριξε είτε διότι δεν υπήρχαν παρατηρητές βολής και βλήματα,είτε διότι ήταν απασχολημένο νά χτυπά τό ίδιο το αεροδρόμιο όπου αποβιβάζονταν σωρηδόν γερμανικά στρατεύματα και υλικό. Η επίθεση απέτυχε. Mε την 10η Ταξιαρχία τους προσπάθησαν να ανακαταλάβουν τις θέσεις που έχασαν την προηγουμένη, αλλά απέτυχαν.Οι Γερμανοί με αντεπίθεση άνοιξαν ρήγμα στην άμυνα των Νεοζηλανδών, που αποκαταστάθηκε από μιάν ορμητική επίθεση ομάδας Ελλήνων στρατιωτών του 6ου Συντάγματος, πολιτών οπλοφόρων, γυναικών και παιδιών με επικεφαλής τους Λοχαγούς Γερογιάννη και Φόρεστερ(Από τήν πρώτη ἡμέρα δημιουργήθηκαν ομάδες ενόπλων Κρητών που έφεραν όπλα δικά τους είτε που πήραν από λεηλασία βρετανικών αποθηκών,αφοπλισμό γερμανών,όπλα τραυματιὠν καί πεσόντων καί από τα εφόδια πού έριχνε η Λούφτβαφφε. Αυτές οι ομἀδες είχαν αρχηγούς δικούς τους συμπολίτες ή χωροφύλακες και αξιωματικούς, έφεδρους Έλληνες είτε Βρετανούς). Άλλο ελληνικό τμήμα επιτέθηκε και έδιωξε τους Γερμανούς από την Ντάμπια με εφ'όπλου λόγχη.
 
Στις 22.00 προσγειώθηκε στην Κρήτη ο Υποστράτηγος Ρίνγκελ,διοικητής της 3ης Γερμανικής Ορεινής Μεραρχίας, ἀναλαμβάνοντας την διοίκηση όλων των δυνάμεων στο νησί {{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=}}.
 
== Πολεμικές απώλειες ==
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 141-0848, Kreta, Soldatengräber.jpg|thumb|Γερμανικοί τάφοι κατά την διάρκεια της μάχης της Κρήτης ]]
Η συνολική συμμαχική στρατιωτική δύναμη της Κρήτης, μετά από ενίσχυσή της και από δυνάμεις που μεταφέρθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα, ανερχόταν περίπου σε σύνολο 43000 άνδρεςαντρών, σε 11.500 Έλληνες και 31.500 Βρετανούς και Νεοζηλανδούς, που μειονεκτούσανμειονεκτούσε σοβαρά σε θέματα εξοπλισμού, αφού ο οπλισμός, τα πυρομαχικά και τα άλλα εφόδια βρίσκονταν πολύ κάτω της παραδεκτής αναλογίας, ενώ δεν υπήρχε καθόλου συμμαχική αεροπορία.
Οι απώλειες των συμμάχων ανήλθαν σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού σε Έλληνες 426 νεκρούς Έλληνες και μεγάλο αριθμό τραυματιών και αιχμαλώτων ο οποίος δεν αναφέρεται.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ, Επίτομη Ιστορία του Ελληνοιταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940 -1941, Αθήνα,1985, σελ. 260</ref> Οι νεκροί Βρετανοί ανήλθαν σε 1.742, οι τραυματίες σε 1.737 και οι αιχμάλωτοι σε 11.835. Επίσης βυθίστηκαν 2 καταδρομικά, 6 αντιτορπιλικά και απωλέσθηκαν πάνω από 2.000 αξιωματικοί και ναύτες.
 
Η συνολική δύναμη του Άξονα που πήρε μέρος στην επιχείρηση Ερμής ανερχόταν σε 22.750 άνδρες, από τους οποίους οι 14.000 ήταν αλεξιπτωτιστές, 1.370 αεροπλάνα και ανεμόπτερα και 70 πλοία. Οι απώλειες του Άξονα ανέρχονταν, σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, σε 1.990 νεκρούς, 1.995 αγνοούμενους και σοβαρό αριθμό τραυματιών. Συνολικά οι απώλειες του επίλεκτου σώματος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες. Οι απώλειες σε αεροσκάφη ανήλθαν σε 220 τελείως κατεστραμμένα και 150 περίπου με σοβαρές ζημιές.