Αρματολοί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Image:BoningtonArmatolos.jpg|right|thumb|200px|Έλληνας αρματωλός, ελαιογραφία του [[Ρίτσαρντ Παρκς Μπόνινγκτον]] (1825).]]

Οι '''αρματολοί''' ή '''αρματωλοί''' ήταν ένοπλοι Χριστιανοί τους οποίους προσεταιρίζονταν οι [[οθωμανική αυτοκρατορία|οθωμανικές αρχές]] και τους ανέθεταν την τήρηση της τάξης σε μια περιοχή (''αρματολίκι''). Στα οθωμανικά αρχεία ονομάζονται ''martolos'', ''martoloz'' ή ''mertiloz''. Έχουν προταθεί περισσότερες από μία ετυμολογίες για την προέλευση της λέξης. Η πιθανότερη είναι ότι προέρχεται από τον [[ιταλικά|ιταλικό]] όρο ''armato'' ή ''martoloso'' (=οπλοφόρος) που χρησιμοποιούνταν από τους [[βενετοκρατία|Βενετούς]] γενικά για τους ένοπλους που μίσθωναν στην περιοχή.<ref>{{harvnb|Παπαγεωργίου|2005|p=52}}</ref> Κατ' άλλους, προέρχεται από το ''αρματολόγος > αρματολόος > αρματολός''. Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές ο αρματολισμός υπήρχε και στο Βυζάντιο, όπου οι αρματολοί επάνδρωναν σώματα παρόμοια με της αγροφυλακής ή χωροφυλακής.<ref>Σαρρής Νεοκλής, Οσμανική πραγματικότητα, τομ. Α', σ. 301-302.</ref> Κατ' άλλους πρόκειται για θεσμό της τουρκοκρατίας.<ref>Βακαλόπουλος Απόστολος, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τομ. Α', σ. 268.</ref>

Δεν κατόρθωσαν να αναδειχθούν σε αριστοκρατία και δεν είχαν τόση συνέχεια ώστε να υπάρχει η ανάγκη να διασωθεί γραπτά η μνήμη τους. Ένας από τους μηχανισμούς κοινωνικής τους επιβολής ήταν οι επιγαμίες: διεύρυναν έτσι το κύρος και τη δύναμη των οικογενειών τους.Τέτοιες περιπτώσεις επιγαμιών μεταξύ ισχυρών σογιών αρματολών είναι οι [[Οικογένεια Γρίβα|Γριβαίοι]] με τους Κατσικογιανναίους, [[Βαρνακιώτης|Βαρνακιωταίοι]] με Γριβαίους κλπ.<ref>[[Σπύρος Ασδραχάς]], «Επιγαμίες», στο: του ιδίου, Ιστορικά απεικάσματα,εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1995, σελ.240-241</ref> Βέβαια επιγαμίες είχαμε και με οικογένειες κοτζαμπάσηδων και προεστών-δημογερόντων: τέτοια περίπτωση κοινωνικής όσμωσης είναι η επιγαμία του Παλαιόπουλου με τον κοτσάμπαση Κραβάρων<ref>{{harvnb|Τζάκης|2013|p=131}}</ref> Παρατηρούνται επίσης και περιπτώσεις ''επιλεκτικής αγαμίας'' μεταξύ των μελών αρματολικών οικογενειών: αυτή ήταν μια στρατηγική προστασίας του εξουσιαστικού συστήματος μέσω της στεγανοποίησής του, αλλά και στην πρόληψη μελλοντικών ανταγωνισμών που θα προέκυπταν από την ύπαρξη πολλών διαδόχων<ref>[[Σπύρος Ασδραχάς]], «Αγαμία», στο: του ιδίου, Ιστορικά απεικάσματα,εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1995, σελ.245</ref>

 

<references />

*[[Σπύρος Ασδραχάς]], «Επιγαμίες», στο: του ιδίου, Ιστορικά απεικάσματα,εκδ.Θεμέλιο, Αθήνα, 1995, σελ.239-242

*[[Σπύρος Ασδραχάς]], «Αγαμία», στο: ''του ιδίου'', Ιστορικά απεικάσματα,εκδ.Θεμέλιο, Αθήνα, 1995, σελ.243-246

*[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Πρόδρομοι του Αγώνος», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.128-130

*[[Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος]], Ιστορία του βόρειου Ελληνισμού: Μακεδονία,εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1992

*{{cite book|last=Στάθης|first=Παναγιώτης|editor-first=Βασίλης|editor-last=Παναγιωτόπουλος||series=Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000|title=Η Οθωμανική κυριαρχία, 1770-1821: Διαφωτισμός - Ιστορία της παιδείας - Θεσμοί και Δίκαιο. Τόμος 2ος|publisher=Ελληνικά γράμματα|year=2003|chapter=Αρματολισμός: Χριστιανοί ένοπλοι του Οθωμανικού κράτους|isbn=9604065408|pages=341-60}}

{{Ελληνική Επανάσταση του 1821}}

[[Κατηγορία:Στρατιωτική τακτική]]

[[Κατηγορία:Ελληνική Επανάσταση του 1821]]