Βικιπαίδεια

Βάμος Χανίων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Διάσωση 2 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
+ απογραφές
Γραμμή 5:
 
== Ιστορία ==
Το χωριό πιθανότατα ιδρύθηκε από [[Άραβες]] επιδρομείς τον 8ο αιώνα μ.Χ., οι οποίοι κατέφυγαν στην Κρήτη έχοντας εκδιωχθεί από την [[Ανδαλουσία]]. Ο [[Στέργιος Σπανάκης]] αναφέρει ότι το όνομα μπορεί να είναι προελληνικό. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε χάρτη του 1577 που συνέταξε ο Francesco Barozzi ως Vamu, ενώ κατά την απογραφή του 1583 που πραγματοποίησαν οι [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας|Ενετοί]] είχε 271 κατοίκους.<ref name="Spanakis">{{cite book | title=Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄ | publisher=Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης | last=Σπανάκης | first=Στέργιος | authorlink =Στέργιος Σπανάκης | year=1993 | location=Ηράκλειο | pages=174-175}}</ref>
 
=== Οθωμανικοί χρόνοι ===
Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 αναφέρεται ως Vamos, και είχε 30 χριστιανικές και 15 μουσουλμανικές οικογένειες. Λόγω της στρατηγικής του θέσης, το 1881 έγινε έδρα ομώνυμου δήμου, και το 1866 επιλέχθηκε από τον [[Ιωάννης Σάββας Πασάς|Σάββα πασά]] ως έδρα του Λιβά (νομού) Σφακίων. Κατά την μετέπειτα περίοδο το χωριό γνώρισε μια σύντομη αλλά σημαντική περίοδο ανάπτυξης, κατά την οποία κτίστηκαν με αγγαρείες των ντόπιων νέα δημόσια κτήρια με νεοκλασικά στοιχεία, όπως το Διοικητήριο (Σεράγιο), οι στρατώνες (κισλάδες), κάποιες αποθήκες και δεξαμενές, καθώς και σχολεία, μεταξύ των οποίων το παρθεναγωγείο, που σήμερα λειτουργεί ως δημοτικός ξενώνας. Στο Βάμο οργανώθηκαν σταδιακά οι δικαστικές, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του Νομού Σφακίων, και στο πλαίσιο αυτό το χωριό μνημονεύεται σε αρκετά έγγραφα ως Σαραϊλίκιοϊ (Saraylıköy), δηλαδή "χωριό με παλάτι / διοικητήριο". Το 1881 έγινε έδρα ομώνυμου δήμου και σύμφωνα με την απογραφή εκείνης της χρονιάς είχε καζί με το μετόχι Γετίμη 759 χριστιανούς και 26 μουσουλμάνους κατοίκους.
 
Λόγω της ιδιότητάς του να συγκεντρώνει αρκετές από τις οθωμανικές αρχές, αλλά και της εγγύτητάς του στον ορεινό και δυσπρόσιτο όγκο των Λευκών Ορέων, το χωριό δέχτηκε επανειλημμένες και σημαντικές επιθέσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων κρητικών επαναστάσεων. Χαρακτηριστικές είναι αυτές του 1878, όταν τα δημόσια κτήριά του υπέστησαν μεγάλες καταστροφές, τις οποίες αποκατέστησε ο Μαχμούτ πασάς το 1892. Ιδιαίτερης σημασίας ήταν επίσης η πολιορκία και άλωση του Βάμου κατά την Μεταπολιτευτική Επανάσταση του 1895-6, όταν ο [[Πολιορκία του Βάμου|Βάμος πολιορκήθηκε]] για σχεδόν δύο βδομάδες από ένοπλα σώματα χριστιανών που επεδίωκαν να πιέσουν την οθωμανική διοίκηση να σεβαστεί τις διεθνείς δεσμεύσεις της (βλέπε [[Σύμβαση της Χαλέπας]]) ή να παραχωρήσει ευρύτερη αυτονομία.
Γραμμή 14 ⟶ 15 :
 
Παρότι η πολιορκία και άλωση του Βάμου δεν διαδραμάτισε στρατιωτικά καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του αγώνα, η πολιτική απήχηση του γεγονότος υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ενίσχυσε την αφοσίωση των επαναστατών στην πολεμική προσπάθεια, ενώ ανάγκασε την ελληνική κυβέρνηση να αναθεωρήσει την έως τότε στάση της και να αντιμετωπίσει πιο υπεύθυνα το [[Κρητικό Ζήτημα]]. Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκαν συλλαλητήρια συμπαράστασης προς τους επαναστάτες και ο ευρωπαϊκός τύπος άρχισε να γράφει για τις επιτυχίες των επαναστατών, με αποτέλεσμα οι [[Μεγάλες Δυνάμεις|δυνάμεις]] να αποφασίσουν να επέμβουν αποφασιστικότερα για την επίλυσή του.
 
=== Απογραφές πληθυσμού ===
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
{|class="wikitable" style="text-align:right; font-size:95%"
!width="110"|[[Απογραφή]]
!width="50"|1900
!width="50"|1920
!width="50"|1928
!width="50"|1940
!width="50"|1951
!width="50"|1961
!width="50"|1971
!width="50"|1981
!width="50"|1991
!width="50"|2001
!width="50"|2011
|-
!Πληθυσμός<ref name=Spanakis/>
|1.036
|875
|940
|987
|908
|724
|652
|596
|
|665
|706
|}
 
== Αξιοθέατα ==
Γραμμή 20 ⟶ 51 :
Κοντά στο χωριό, εκεί που βρισκόταν το ενετικό χωριό Καρύδι Καρτσομάδω, σώζονται τα ερείπια της Μονής της Παναγίας στο Κατωμέρι, η οποία έχει μονόχωρο ναό με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα. Κοντά βρίσκεται το επίσης ενετικό χωριό Καρύδι του Αγίου Γεωργίου, από το οποίο σώζονται μερικά σπίτια και μια ενετική έπαυλη. Η ομώνυμη μονή που βρίσκεται εκεί (Αγίου Γεωργίου-Καρύδι) χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, ενώ αναστηλώθηκε το 1996. Στη μόνη σώζεται εγκαταλελημένο [[ελαιοτριβείο]] με δώδεκα καμάρες του οποίου η οροφή έχει καταρρεύσει, καθώς και οι βάσεις τεσσάρων μυλόπετρων, μαρτυρώντας ότι στο παρελθόν η περιοχή παρήγαγε τεράστιες ποσότητες λαδιού<ref>[http://www.cretanbeaches.com/m%CE%BFnastiria/m%CE%BFnastiria-hanion/the-monastery-of-saint-george-in-karydi-apokoronas/ Μονή Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου] www.cretanbeaches.com</ref>. Το μοναστήρι υπέστη εκτεταμένες καταστροφές κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την περιοχή, το καλοκαίρι του 1945.
 
== ΠηγέςΠαραπομπές ==
<references />
<references />3. Ε. Πρεβελάκης, "Η πολιορκία του Βάμου", Κρητικά Χρονικά, ΙΑ', σελ. 205.▼
 
== Πηγές ==
4. Γ. Σήφακας, "Η πολιορκία του Βάμου", Κρητική Εστία, τευχ. 19, σελ. 13.▼
▲<references />3.* Ε. Πρεβελάκης, "Η πολιορκία του Βάμου", Κρητικά Χρονικά, ΙΑ', σελ. 205.
 
▲4.* Γ. Σήφακας, "Η πολιορκία του Βάμου", Κρητική Εστία, τευχ. 19, σελ. 13.
5.* Γ. Λιμαντζάκης, Οι Τουρκοκρήτες και το Κρητικό Ζήτημα, Εκδόσεις Έρεισμα, 2015, σελ. 31-32.
* [https://web.archive.org/web/20131209000356/http://www.vamossa.gr/el/vamos-area/history-location Βάμος, ιστορία και τοποθεσία]
* [http://www.apokoronas.gov.gr/index.php/using-joomla Δ. Ε. Βάμου] Δήμος Αποκορώνου
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Βάμος_Χανίων"