Φινλανδία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

== Γεωγραφία ==

=== Θέση - Σύνορα ===

Η Φινλανδία εκτείνεται σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 60°-70° και σχεδόν το 30% του εδάφους της χώρας βρίσκεται στην [[αρκτική ζώνη]]. Συνορεύει βόρεια με τη Νορβηγία, ανατολικά με τη Ρωσία και δυτικά με τη Σουηδία. Επίσης βρέχεται δυτικά από το [[Βοθνιακός κόλπος|Βοθνιακό κόλπο]] και νότια από τον Κόλπο της Φινλανδίας ([[Βαλτική Θάλασσα]]).

 

=== Μορφολογία ===

 

=== Ποτάμια - Λίμνες ===

Η βόρεια Φινλανδία διασχίζεται από πολλούς, αλλά μικρού μήκους και ορμητικούς ποταμούς, που συχνά σχηματίζουν καταρράκτες. Πολλοί από τους ποταμούς της χώρας ενώνουν μεταξύ τους λίμνες ή εκβάλουν σε αυτές. Σημαντικοί ποταμοί της Φινλανδίας είναι ο Κέμι που χύνεται στη Βαλτική θάλασσα κοντά στα σύνορα με τη Σουηδία, ο Τένο που χύνεται στη [[Θάλασσα του Μπάρεντς]], ο Όουλου, πλωτός ποταμός που ξεκινά από την ομώνυμη λίμνη και εκβάλλει στη Βαλτική, ο Κόκεμακι στη νοτιοδυτική χώρα, ο Τόρνιο με ρου κοντά στα σύνορα με τη Σουηδία που καταλήγει στη Βαλτική, κ.ά.

[[Αρχείο:Nellim.JPG|thumb|right|240px|Η Λίμνη Ίναρι]]

 

Από τις λίμνες της Φινλανδίας μπορούν να αναφερθούν η Ίναρι, μεγάλη λίμνη στο Βορρά, η [[Όουλουγιαρβι]] στο κεντρικό τμήμα της χώρας, η [[Λίμνη Κάλαβεσι|Κάλαβεσι]], νοτιότερα η [[Λίμνη Πάιγιανε|Πάιγιανε]] και η [[Λίμνη Κέιτελε|Κέιτελε]] στην κεντρική νότια Φινλανδία, η μεγάλη λίμνη [[Σάιμαα]] στα νοτιοανατολικά, κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, καθώς επίσης οι λίμνες Πιέλινεν και [[Λίμνη Χάουκαβεσα|Χάουκαβεσα]], που βρίσκονται και αυτές στην ανατολική Φινλανδία.

=== 20ος αιώνας - Ανεξαρτησία ===

Το 1905 η [[επανάσταση]] στην Ρωσία προσέφερε την ευκαιρία στους Φινλανδούς να κηρύξουν γενική απεργία, με την οποία κερδήθηκε η αποκατάσταση των παλαιότερων αυτοδιοικητικών δικαιωμάτων. Το 1906 στις εκλογές του [[κοινοβούλιο|κοινοβουλίου]] εγκαινιάστηκε το δικαίωμα της καθολικής ψηφοφορίας των Φινλανδών που περιλάμβανε και τις γυναίκες. Οι Φινλανδές υπήρξαν οι πρώτες Ευρωπαίες που απέκτησαν πλήρη [[πολιτική ισοτιμία]] προς τους άνδρες. Στα τέλη της δεκαετίας η καταπίεση επανήλθε και η [[γερουσία]] της χώρας στελεχώθηκε από Ρώσους. Καταργήθηκαν επίσης τα φινλανδικά στρατιωτικά σώματα και απαγορεύτηκε η στρατιωτική υπηρεσία στους Φινλανδούς. Επιπλέον, ο τσαρικός στρατός εγκαταστάθηκε μόνιμα στο φινλανδικό έδαφος και το κοινοβούλιο διαλύθηκε. Αρκετοί Φινλανδοί γνώρισαν την [[εξορία]] ή τη [[φυλάκιση]]. Κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ παγκόσμιο πόλεμο]] αρκετοί είναι οι Φινλανδοί που κατέφυγαν στην [[Γερμανία]]. Η ρωσική [[κυβέρνηση]] του [[Αλέξανδρος Κερένσκι|Κερένσκι]], μετά την πτώση του τσάρου επέτρεψε τη σύγκληση του φινλανδικού κοινοβουλίου, το οποίο προχώρησε στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Φινλανδίας. Οι Ρώσοι αντέδρασαν στη διάλυση του κοινοβουλίου. Με το ξέσπασμα της επανάστασης των μπολσεβίκων η Φινλανδία ανεξαρτητοποιήθηκε, ενώ το 1918 ξέσπασε εμφύλιος μεταξύ κομμουνιστών (κόκκινων) και συντηρητικών (λευκών). Οι λευκοί, με την καθοδήγηση του παλιού αξιωματικού του τσαρικού στρατού [[Καρλ Γκούσταφ Έμιλ Μάνερχαϊμ]], επικράτησαν και δολοφόνησαν αρκετούς από τους αντιπάλους τους. Το 1919 ψηφίστηκε το σύνταγμα της χώρας, ενώ πρώτος πρόεδρος της Φινλανδίας εκλέχτηκε ο [[Κάαρλο Στώλμπερυ]]. Το 1920 η επαναστατική κυβέρνηση της Ρωσίας και η Φινλανδία υπέγραψαν τη [[Συνθήκη του Τάρτου (Ρωσία - Φινλανδία)|συνθήκη του Τάρτου]], με την οποία οι Σοβιετικοί αναγνώρισαν τη φινλανδική ανεξαρτησία και τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών. Το [[Κρίση των Ώλαντ|ζήτημα των νησιών Όλαντ]] επιλύθηκε το 1921 στο πλαίσιο της Κοινωνίας των Εθνών, έπειτα από τη διάσκεψη του Λονδίνου, στην οποία αποφασίστηκε η παραμονή τους στην επικράτεια του νέου κράτους με την αναγνώριση αυτονομίας. Το 1922 πραγματοποιήθηκε αναδασμός υπέρ των ακτημόνων και των μικροκαλλιεργητών, στους οποίους στήριξε τη δύναμή του το «Αγροτικό Κόμμα». Το 1925 πρόεδρος εκλέχτηκε ο Λ. Κ. Ρελάντερ.

 

Στις 30 Νοεμβρίου του 1939 [[Ρωσοφινλανδικός πόλεμος του 1939|οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη Φινλανδία]], δίχως να της κηρύξουν επίσημα τον πόλεμο. Αιτία ήταν η άρνηση των Φινλανδών, υπό τον εθνικιστή στρατηγό Μάνερχαϊμ, να δεχτούν την απόδοση φινλανδικών εδαφών στην [[Σοβιετική Ένωση|ΕΣΣΔ]], ώστε να δημιουργηθεί προστατευτική ζώνη γύρω από το τότε [[Αγία Πετρούπολη|Λένινγκραντ]]. Η ανακωχή του Μαρτίου του 1940 βρήκε τα σοβιετικά στρατεύματα προωθημένα στο φινλανδικό έδαφος και κατέχοντας περίπου το ένα δέκατο της φινλανδικής επικράτειας. Η προώθηση των Σοβιετικών επιτεύχθηκε όμως έπειτα από βαριές και ταπεινωτικές απώλειες, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα 1939-1940 (σχεδόν ολοσχερής απώλεια της 8ης στρατιάς του Κόκκινου Στρατού στη λίμνη [[Λάντογκα]]). Την συνοριογραμμή του 1940 αναγκάστηκε να αναγνωρίσει η ηττημένη φινλανδική κυβέρνηση με τη [[συνθήκη της Μόσχας]] στα τέλη του ίδιου χρόνου. Ακολούθησαν δύο ακόμη πόλεμοι μεταξύ Φινλανδίας και ΕΣΣΔ. Στον πρώτο από αυτούς οι Φινλανδοί συμμαχώντας με τους [[Ναζιστική Γερμανία|Ναζί]] αποκατέστησαν τα παλιά τους σύνορα και τα επεξέτειναν σε βάρος της ΕΣΣΔ. Όμως στον δεύτερο (1944), που συνδυάστηκε με συνεχείς ήττες και την υποχώρηση των Ναζί, η ΕΣΣΔ επανέφερε τα σύνορα στην οριογραμμή του 1940, παρά την εκ νέου προβολή σθεναρής αντίστασης από τον μικρό φινλανδικό στρατό. Ο πρόεδρος Ρίτι παραιτήθηκε το 1944 και η ανακωχή υπογράφτηκε από τον Μάνερχαϊμ, ο οποίος εγκατέλειψε την εξουσία το 1946. Νέος πρόεδρος έγινε ο Γιούχο Παασικίβι. Στη συνθήκη ειρήνης του Παρισιού (1947) η Φινλανδία αποδέχτηκε τη σε βάρος της οριογραμμή, που αποτελεί και το σημερινό σύνορο της χώρας προς τη Ρωσία. Εκτός των πολεμικών αποζημιώσεων σε βιομηχανικό υλικό, η χώρα υποχρεώθηκε σε αυστηρή [[ουδετερότητα]] και διπλωματική δορυφοροποίηση υπό την πίεση της ισχυρότατης ΕΣΣΔ (εξ ου και ο όρος «φινλανδοποίηση»).

 

== Δείτε επίσης ==

 

== Παραπομπές ==