Περγαμηνή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ →‎Ιστορία: σύνδεσμος
Γραμμή 29:
Εντούτοις, υπάρχουν αρχαίες μαρτυρίες για τη χρήση ακατέργαστης δοράς ζώων ως υλικού γραφής. Κείμενα σε δορές ζώων συναντώνται και σε αιγυπτιακές γραφές τής [[ Παλαιό βασίλειο (αρχαία Αίγυπτος)#Χρυσή Εποχή: Τέταρτη Δυναστεία|Τετάρτης Δυναστείας]]. Επιπλέον, οι [[Ασσυρία|Ασσύριοι]] και οι [[Βαβυλώνα|Βαβυλώνιοι]], που χάρασσαν τη [[Σφηνοειδής γραφή|σφηνοειδή γραφή]] τους σε πήλινες πινακίδες, έγραφαν επίσης σποραδικά σε περγαμηνές από τον 6ο αιώνα π.Χ. και μετά. Ο [[Ηρόδοτος]] (5ος αι. π.Χ.) αναφέρει ότι οι [[Ίωνες]] της Μικράς Ασίας χρησιμοποιούσαν ως υλικό γραφής τη ''διφθέρα''<ref>Η μαρτυρία τού [[Ηρόδοτος|Ηροδότου]] αναφέρει (βιβλίο 5, 58): ''<span lang="grc" dir="ltr">Καὶ τὰς βύβλους διφθέρας καλέουσι ἀπὸ τοῦ παλαιοῦ οἱ Ἴωνες͵ ὅτι κοτὲ ἐν σπάνι βύβλων ἐχρέωντο διφθέρῃσι αἰγέῃσί τε καὶ οἰέῃσι· ἔτι δὲ καὶ τὸ κατ΄ ἐμὲ πολλοὶ τῶν βαρβάρων ἐς τοιαύτας διφθέρας γράφουσι</span>'' «Από παλιά οι Ίωνες ονομάζουν τα βιβλία διφθέρες, διότι όταν οι πάπυροι ήταν σπάνιοι, χρησιμοποιούσαν δορές αιγοπροβάτων. Νομίζω μάλιστα ότι και πολλοί από τους βαρβάρους σε τέτοιες διφθέρες γράφουν». Για τη σύγχυση των όρων ''βύβλος'' και ''πάπυρος'', οι οποίοι τότε δήλωναν το ίδιο φυτό, βλ. το άρθρο [[Πάπυρος]].</ref>, η οποία ουσιαστικά δηλώνει το ίδιο υλικό. Εντούτοις, η περγαμηνή αυτή καθ’ αυτήν παρασκευάζεται συστηματικά ως ραφιναρισμένο υλικό γραφής τον 2ο αι. π.Χ., οπότε και λαμβάνει αυτό το όνομα, το οποίο δηλώνει τον τόπο προελεύσεώς της<ref>Ας σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα αρχαιότερα αποσπάσματα ''ελληνικών'' κειμένων σε περγαμηνή τοποθετούνται στον 2ο αι. μ.Χ. (μεταξύ των οποίων και απόσπασμα από τους «Κρῆτες» του Ευριπίδη).</ref>. Την ελληνιστική εποχή η φράση ''περγαμηνή τέχνη'', που αναφέρεται στη φερώνυμη τεχνική, αποτελεί την αφετηρία σχηματισμού τού λατινικού όρου ''pergamena (pellis)'' «δορά από την Πέργαμο», ο οποίος εξαπλώθηκε ευρέως ως τεχνικός όρος<ref>Στην [[Λαϊκή Λατινική γλώσσα|υστερολατινική γλώσσα]] η παρουσία δύο συνωνύμων όρων, του ''pergamena (pellis)'' «δορά από την Πέργαμο» και του ''parthica (pellis)'' «δορά από την Παρθική χώρα», οδήγησε σε συγχώνευσή τους μέσω [[συμφυρμός|συμφυρμού]] (''contamination'') και αυτό παρήγαγε τον γαλλικό όρο ''parchemin'' «περγαμηνή» (> αγγλ. ''parchment''). Βλ. {{Cite book|title=Dictionnaire étymologique de la langue française|first=Oscar|last=Bloch|first2=Walther|last2=von Wartburg|publisher=Presses Universitaires de France|isbn=|year=1968<sup>5</sup>|location=Paris|page=463}}</ref>.
 
Αποφασιστικός ρόλος ως προς τη διάδοση της περγαμηνής θα πρέπει να αποδοθεί, όχι μόνο στη φημισμένη [[βιβλιοθήκηΒιβλιοθήκη τήςτης Αλεξάνδρειας]], αλλά και στην πολύ μεγάλη ανάπτυξη του εμπορίου που σημειωνόταν εκείνη την εποχή. Επειδή ο [[πάπυρος]] ακρίβαινε και το φυτό από το οποίο παραγόταν σπάνιζε πλέον στο [[Δέλτα του Νείλου]], όπου γινόταν η κύρια συγκομιδή του, η [[Πέργαμος]] κατόρθωσε να καλύψει τις ανάγκες με αυξημένη παραγωγή περγαμηνής. Η περγαμηνή, που τώρα θα ήταν διαθέσιμη σε αφθονία, συνέφερε περισσότερο σε σύγκριση με την εισαγωγή τού ακριβού παπύρου. Αυτό αποδείχθηκε πλεονέκτημα για την ίδια την ιστορία τής γραφής, καθώς ευνόησε αργότερα την ανάπτυξη της μικρογράμματης γραφής (αντί της κεφαλαιογράμματης/μεγαλογράμματης), η οποία εξοικονομούσε χώρο και υλικό<ref>J.M. Roberts 1992: 333.</ref>.
 
Επιπλέον, σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη από τον πάπυρο στην περγαμηνή ήταν η σταθερή του προτίμηση για τους κώδικες των [[Αγία Γραφή|Βιβλικών κειμένων]]. Οι εύχρηστοι περγαμηνοί [[κώδικας (παλαιογραφία)|κώδικες]] κυριαρχούν στις χριστιανικές εκκλησίες και παρουσιάζουν σχεδόν αποκλειστική χρήση από τον 4ο μ.Χ. αιώνα<ref>{{Cite book|title=Ιστορία τής αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας|first=Albin|last=Lesky|publisher=μτφρ. υπό Α. Τσοπανάκη τού ''Geschichte der griechischen Literatur''|isbn=|year=1981<sup>5</sup>|location=Θεσσαλονίκη|page=27}}</ref>. Σύμφωνα με μία θεωρία, ο ευαγγελιστής [[Ευαγγελιστής Μάρκος|Μάρκος]], ο οποίος συνέγραψε την αφήγησή του στη [[Ρώμη]] πριν από το 65 μ.Χ., υιοθέτησε το σημειωματάριο σε περγαμηνή, επειδή ήταν προσιτό στις φτωχές τάξεις των πρώτων χριστιανών<ref>{{Cite journal|url=|title=The codex|last=Roberts|first=Colin H.|date=1954|journal=Proceedings of the British Academy|accessdate=|issue=40|doi=|page=169}}</ref>. Υποστηρίζεται επίσης βάσιμα ότι η λέξη ''μεμβράνη'', που χρησιμοποιείται στην Καινή Διαθήκη (2 Τιμόθεον 4:13 ''<span lang="grc" dir="ltr">φέρε, καὶ τὰ βιβλία, μάλιστα τὰς μεμβράνας</span>''), αναφέρεται συγκεκριμένα σε υλικό γραφής από περγαμηνή<ref>W.E. Vine, 1952<sup>2</sup>: ''An expository dictionary of New Testament words''. London: Oliphants, σ. 159. ISBN: 055-100282-4</ref>.