Φαύστα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Φλαβία Μάξιμα Φαύστα Αυγούστα''' (''Fausta Maxima Flavia'', [[289]] - [[326]]) ήταν Ρωμαία αυτοκράτειρα, κόρη του Ρωμαίου αυτοκράτορα [[Μαξιμιανός|Μαξιμιανού]]. Επίσης ήταν σύζυγος του [[Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας|Μεγάλου Κωνσταντίνου]], [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αυτοκράτορα της Ρώμης]] και πρώτου αυτοκράτορα του [[Βυζάντιο|Βυζαντίου]]. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη [[Αρχαία Ρώμη|Ρώμη]], αλλά η χρονολογία γέννησής της έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις μεταξύ των ερευνητών. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η άποψη ότι γεννήθηκε το [[289]] ή το [[290]] μ.Χ. Δεν είναι πια τόσο αποδεκτό ότι η Φαύστα γεννήθηκε μεταξύ των ετών [[293]]-[[298]], που θα σήμαινε ότι όταν παντρεύτηκε τον Μέγα Κωνσταντίνο ήταν περίπου 9-14 ετών. Τα πρώτα 10 χρόνια του γάμου της η Φαύστα παρέμεινε άτεκνη, χωρίς όμως να μειωθεί το κύρος της στην αυλή ή να χάσει την εύνοια του συζύγου της, κάτι που εξηγείται εύκολα αν είχε παντρευτεί σε παιδική ηλικία.

Η Φαύστα παντρεύτηκε τον [[Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας|Μέγα Κωνσταντίνο]] το [[307]] μ.Χ. στους [[Τρεβήροι|Τρεβήρους]] (σημερινή πόλη [[Τριρ]] της [[Γερμανία]]ς), όταν εκείνη ήταν 17 ή 18 χρονών (σύμφωνα με την κρατούσα άποψη των ιστορικών, βλ. παραπάνω) και εκείνος [[καίσαρας]] της [[Γαλατία]]ς. Παρ´όλο που ούτε τη χρονολογία γέννησης του Κωνσταντίνου ξέρουμε, είναι βέβαιο ότι εκείνος ήταν μεγαλύτερός της κατά 15 χρόνια ή ακόμη περισσότερο. Ο γάμος του Κωνσταντίνου και της Φαύστας είχε κίνητρα πολιτικά, καθώς επισφράγισε τη συμφωνία ανακωχής ανάμεσα στοστον [[Μαξιμιανός|Μαξιμιανό]] και τον Κωνσταντίνο. Μάλιστα, σε ένδειξη καλής θέλησης, ο Κωνσταντίνος απομάκρυνε την [[Παλλακεία|παλλακίδα]] του [[Μινερβίνη]] (κατ' άλλους νόμιμη σύζυγό του) με την οποία είχε αποκτήσει το [[299]] έναν γιο, τον [[Κρίσπος|Κρίσπο]].

Το αντρόγυνο απέκτησε τρεις γιους, τους μετέπειτα αυτοκράτορες [[Κωνσταντίνος Β'|Κωνσταντίνο Β΄]], γεννημένο στις [[7 Αυγούστου]] [[316]], [[Κωνστάντιος Β'|Κωνστάντιο Β΄]], που γεννήθηκε στις [[7 Αυγούστου]] [[317]] και τον [[Κώνστας|Κώνσταντα]], γεννημένο το [[320]] ή το [[323]] και δύο κόρες: την [[Κωνσταντίνα(κόρη Μεγάλου Κωνσταντίνου)|Κωνσταντίνα]] και την [[Ελένη (κόρη Μεγάλου Κωνσταντίνου)|Ελένη]]. Αγνοούμε τις χρονολογίες γέννησης των δύο θυγατέρων του αυτοκρατορικού ζευγαριού, το μόνο που ξέρουμε είναι ότι η Κωνσταντίνα ήταν η μεγαλύτερη από τα υπόλοιπα παιδιά. Οι τρεις γιοι τους έλαβαν αργότερα τους τίτλους του [[Καίσαρας|Καίσαρα]]: στις [[1 Μαρτίου]] [[317]] ο Κωνσταντίνος (δηλαδή μόλις 7 μηνών βρέφος), στις [[8 Νοεμβρίου]] [[324]] ο Κωνστάντιος (τότε ήταν 6 χρονών) και στις [[25 Δεκεμβρίου]] [[333]] ο Κώνστας (σε ηλικία περίπου 10 χρόνων). Η άποψη του [[Ζωσιμάς|Ζωσιμά]], ιστορικού του [[6ος αιώνας|6ου αιώνα]], ότι και οι τρεις γιοι του Κωνσταντίνου γεννήθηκαν από άλλη γυναίκα και όχι από τη Φαύστα είναι οπωσδήποτε λανθασμένη.

Ως σύζυγος του αυτοκράτορα, η Φαύστα είχε τον τίτλο της [[nobilissima femina]], ενώ λίγο μετά τη νίκη του εναντίον του αντιπάλου του [[Λικίνιος|Λικινίου]], το [[324]] μ.Χ., ο Κωνσταντίνος της απένειμε τον τίτλο της [[Αύγουστος (τίτλος)|Αυγούστας]].

Η ζωή της Φαύστας τέλειωσε με τον πιο τραγικό τρόπο το [[326]] ή το [[327]] μ.Χ., όταν ο άντρας της διέταξε την εκτέλεσή της. Πέθανε από ασφυξία μέσα στο υπερθερμασμένο λουτρό της, λίγο καιρό μετά την εκτέλεση του γιου του Κωνσταντίνου, [[Κρίσπος|Κρίσπου]]. Τα ακριβή αίτια της οικογενειακής αυτής τραγωδίας δεν είναι γνωστά. Δύο ιστορικοί, ο Ζωσιμάς τον 6ο αιώνα και ο Ζωναράς τον [[12ος αιώνας|12ο αιώνα]], μας αναφέρουν πως η Φαύστα συκοφάντησε στον Κωνσταντίνο τον πρωτότοκο γιο του Κρίσπο, που του είχε χαρίσει η Μινερβίνη, ότι ήταν ερωτευμένος μαζί της και όταν εκείνη τον έδιωξε, ο Κρίσπος επιχείρησε να την βιάσει. Κίνητρο για τις κατηγορίες αυτές ήταν οι μητρικές φιλοδοξίες της Φαύστας, καθώς φοβόταν ότι ο άντρας της θα παραγκώνιζε τους δικούς της γιους, εξαιτίας της αδυναμίας του στον Κρίσπο. Ο Κωνσταντίνος οργισμένος εκτέλεσε το γιο του και όταν λίγο αργότερα έμαθε την αλήθεια, εκτέλεσε και τη Φαύστα. Στην ''Επιτομή'' του Αυρήλιου Βίκτωρα διαβάζουμε ότι αυτό που ώθησε τον Κωνσταντίνο να ερευνήσει τα γεγονότα και να ανακαλύψει την αθωότητα του Κρίσπου ήταν η μητέρα του [[Αγία Ελένη|Ελένη]], η οποία επέκρινε πολύ αυστηρά τοτον γιο της για τη δολοφονία του εγγονού της (Aurelius Victor, Caes. 41.11-12).

Αυτό που είναι απολύτως βέβαιο είναι ότι υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην εκτέλεση του Κρίσπου και το θάνατο της Φαύστας, που συνέβησαν με λίγους μήνες διαφορά (όλες οι ιστορικές πηγές είναι τόσο ομόφωνες στο θέμα αυτό, που δεν υπάρχουν περιθώρια για αμφιβολίες). Μερικοί σύγχρονοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Κρίσπος και η Φαύστα είχαν πράγματι παράνομη σχέση. Όταν το έμαθε ο Κωνσταντίνος, εκτέλεσε τον Κρίσπο και λίγο αργότερα τη Φαύστα. Αυτό που μπορεί να καθυστέρησε για λίγους μήνες το θάνατο της Αυγούστας είναι πιθανότατα κάποια εγκυμοσύνη (άλλωστε, όπως προαναφέρθηκε, δε γνωρίζουμε τις χρονολογίες γέννησης των δύο θυγατέρων του Κωνσταντίνου). Άλλες εξηγήσεις για τοτον θάνατο της Φαύστας, δηλαδή ότι συνωμότησε με τον Κρίσπο εναντίον του Κωνσταντίνου, ότι ήταν ένθερμη οπαδός της εθνικής θρησκείας και σχεδίαζε να ξαναδώσει στους εθνικούς όλα τους τα προνόμια και να καταδιωχθεί και πάλι ο [[Χριστιανισμός]] παρά τη θέληση του άντρα της, ακόμη και ότι αυτοκτόνησε, απορρίπτονται από τους ιστορικούς (βλ. και λήμμα «[[Κρίσπος]]»). Κάποιες αμφιβολίες έχουμε και για τον τρόπο θανάτου της, ο οποίος πρέπει να παρουσιάστηκε ως ατύχημα και όχι επίσημη εκτέλεση και αυτό δε συνάδει με το χαρακτήρα του Κωνσταντίνου, του οποίου όλες οι πράξεις, όσο σκληρές κι αν ήταν, δεν είχαν συνωμοτικό χαρακτήρα, αλλά ήταν πάντα ξεκάθαρες. Επιπλέον, αν η Φαύστα πράγματι είχε διαπράξει [[μοιχεία]], θα εκτελούνταν σύμφωνα με το σχετικό νόμο και κατόπιν αυτοκρατορικού διατάγματος, «εδίκτου», για την έκδοση του οποίου όμως δεν αναφέρουν κάτι οι πηγές μας. Ως πιθανότερος τόπος εκτέλεσής της φέρεται η [[Αρχαία Ρώμη|Ρώμη]].

Είναι αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο [[Ιουλιανός ο Παραβάτης]], ο κατοπινός αυτοκράτορας, το [[355]] μ.Χ. σε έναν πανηγυρικό λόγο προς το γιο της Κωνστάντιο Β΄, εξυμνεί και πλέκει εγκώμιο στη Φαύστα. Ίσως πρόκειται για μια απόπειρα του Κωνστάντιου να αποκαταστήσει τη μνήμη της μητέρας του, η οποία είχε υποστεί πιθανότατα [[damnatio memoriae]], δηλαδή το όνομά της σβήστηκε από όλα τα επίσημα έγγραφα της αυτοκρατορίας, τα [[Άγαλμα|αγάλματά]] της γκρεμίστηκαν και απαγορεύτηκε ακόμη και η απλή αναφορά σ' αυτήν, προκειμένου οι άνθρωποι να την λησμονήσουν.