Φραγκίσκος Α΄ της Γαλλίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|βασιλικός_οίκος = [[Οίκος των Βαλουά]]-Ορλεάνης-Ανγκουλέμ

Ο '''Φραγκίσκος Α΄''' (''François I'', [[12 Σεπτεμβρίου]] [[1494]] - [[31 Μαρτίου]] [[1547]]) ήταν βασιλιάς της [[Γαλλία]]ς από τον [[Οίκος των Βαλουά|οίκοΟίκο των Βαλουά-Ορλεάνης-Ανγκουλέμ]], βασιλεύοντας από το [[1515]] έως το θάνατό του. Θεωρείται ο πρώτος Γάλλος βασιλιάς της [[Αναγέννηση]]ς, αποκαλείται «''Πατέρας και Αναστηλωτής των γραμμάτων''» και ήταν σύγχρονος του αυτοκράτορα [[Κάρολος Κουίντος|Καρόλου Ε΄ των Αψβούργων]] και του βασιλιά της Αγγλίας [[Ερρίκος Η'Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Η΄ Τυδώρ]].

Ο Φραγκίσκος Α΄ ήταν μέλος του Οίκου των Βαλουά, γιος του [[Κάρολος τουτης ΑνγκουλέμΟρλεάνης (1459-1496)|Καρόλου]] της Ορλεάνης, δούκακόμη του Ανγκουλέμ]]. Ήταν επίδοξοςο διάδοχος του Γάλλου βασιλιά [[Λουδοβίκος ΙΒ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκου ΙΒ΄]], που δεν είχε γιους για να τον διαδεχθούν. Αρραβωνιάστηκε ([[1506]]) την [[Κλαυδία της Βρεττάνης]] ([[1499]] - [[1524]]), κόρη του Λουδοβίκου ΙΒ΄ και της [[Άννα της Βρεττάνης|Άννας τηςτων ΒρεττάνηςΝτρε-Μονφόρ]] δούκισσας της Βρεττάνης. Λόγω του [[σαλικός νόμος|Σαλικού νόμου]], που απέκλειε τις γυναίκες από την διαδοχή, διαδέχθηκε ως βασιλιάς τον Λουδοβίκο ΙΒ΄.

Ήταν βασιλιάς πολύ μορφωμένος, με έντονα τα ανθρωπιστικά ιδεώδη της Αναγέννησης σε αντίθεση με τους προκατόχους του ([[Λουδοβίκος ΙΒ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκο ΙΒ΄]], [[Κάρολος Η΄ της Γαλλίας|Κάρολο Η΄]]), που δεν έδωσαν καμιά σημασία για την είσοδο σύγχρονων Ιταλικών ρευμάτων στην χώρα τους. Οι προηγούμενοιπροηγούμενοί του χαρακτηρίζονταν μεσαιωνικοί βασιλείς, ενώ ο ίδιος έσπασε τα φράγματα με τον [[Μεσαίωνας|μεσαίωνα]] και έφερε τηντη [[Γαλλία]] στην Αναγέννηση. Η μόρφωσημόρφωσή του από την παιδική του ηλικία είχε καθοριστικό ρόλο, ώστε ο νεαρός Φραγκίσκος να πάρει αυτή την τροπή. Οι δάσκαλοίδιδάσκαλοί του, όπως ο Χριστόφορος του Λονγκέιγ, είχαν επηρεαστεί έντονα από τα κινήματα της Αναγέννησης, το ίδιο και η μητέρα του.

Με την άνοδοάνοδό του στον θρόνο το [[1515]] φρόντισε, όχι μονάχα να φέρει τηντη Γαλλία στηνστη σφαίρα της Αναγέννησης, αλλά να την κάνει το μεγαλύτερο πνευματικό κέντρο της εποχής του και τα κατάφερε. Κάλεσε στηνστη χώρα του τον [[Λεονάρντο ντα Βίντσι]], που βρισκόταν σε μεγάλη ηλικία, που ήρθε με τα περισσότερα έργα του και έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Τα μεγάλα του έργα, όπως η [[Μόνα Λίζα]], παρέμειναν στο [[Λούβρο]].

Μαζί με τον ντα Βίντσι ήρθαν και όλοι οι μεγάλοι Ιταλοί ζωγράφοι,. άλλοιΆλλοι εγκαταστάθηκαν μόνιμα, όπως ο [[χρυσοχοΐα|χρυσοχόος]] και [[γλυπτική|γλύπτης]] [[Μπενβενούτο Τσελίνι]] και οι ζωγράφοι [[Ρόσσο Φιορεντίνο]], [[Τζούλιο Ρομάνο]], [[Πριματίτσιο]], ενώ άλλοι ήταν σε συνεχή επαφή με ταξίδια. Διακόσμησε τα ανάκτορα και όλα τα μεγάλα κτίρια του Παρισιού με εικόνες ζωγραφικής και γλυπτά με τα γλυπτά, τόσο αρχαϊκής μορφής όσο και σύγχρονα.

Με την άνοδοάνοδό του, η μεγάλη του ελπίδα ήταν να φέρει τον πολιτισμό και τηντη γνώση στο πολεμοχαρές Γαλλικό έθνος. Φρόντισε να στείλει απεσταλμένους στην [[Ιταλία]] για συλλογή σπάνιων βιβλίων και συγγραμμάτων, πλουτίζοντας συνεχώς την τεράστια βιβλιοθήκη του. Ο ίδιος ήταν αναγνώστης όλων των βιβλίων της βιβλιοθήκης του, κατόρθωμα σπάνιο σε όλα τα βασιλικά χρονικά, ενώ είναι ο πρώτος που άνοιξε τις πόρτες της βιβλιοθήκης του σε δωρεάν ελεύθερη ανάγνωση από όλον τον σπουδαστικό κόσμο. Με το διάταγμα του Μονπελιέ επέτρεψε αντιγραφή βιβλίων της βιβλιοθήκης στη διάθεση του λαού του.

Ο Φραγκίσκος Α΄ δαπάνησε μεγάλα ποσά για νέες κατασκευές. Συνέχισε τηντη δουλειά των προκατόχων του στο [[Ανάκτορο του Αμπουάζ]], ενώ άρχισε τις ανακαινίσεις στο [[Μπλουά]]. Κατασκεύασε το καταπληκτικό ανάκτορο του Σαμπόρ με το στυλ της Ιταλικής αναγέννησης, διακοσμημένο από τον ίδιο τον [[Λεονάρντο ντα Βίντσι]]. Κατασκεύασε στην πόλη του Παρισιού το Δημαρχείο της Πόλης (''Hôtel de Ville''), το οποίο ήταν σαν κέντρο ελέγχου όλων των έργων του. Κατασκεύασε το Ανάκτορο της Μαδρίτης στο [[Δάσος της Βουλώνης]], αλλά το μεγαλύτερο έργο του ήταν η ανακατασκευή του [[Κάστρο του Φονταινεμπλώ|κάστρου]] του [[Φονταινεμπλώ]], που έγινε η κυριότερη διαμονή του. Το διακόσμησε εσωτερικά και εξωτερικά, ενώ εκπληκτική εντύπωση έδινε η αυλή, όπου υπήρχε τηνη πηγή στην οποία το κρασί αναμειγνυόταν με το νερό.

[[Αρχείο:Franz I und Karl V.JPG|thumb|left|250px|Ο Κάρολος Ε΄ και ο Φραγκίσκος Α΄ εισερχόμενοι στο Παρίσι, μετά την [[Συνθήκη του Κρεπύ]]. Δεξιά τους ο περιβόητος Καρδινάλιος - Πρίγκιπας [[Αλέξανδρος Φαρνέζε]], γαμπρός του Καρόλου Ε΄.]]

Στο στρατιωτικό επίπεδο συνέχισε τις πολεμικές επιχειρήσεις τουτού προκατόχου του με την [[Ιταλία]], όπου και κατάφερε περήφανη νίκη το [[1515]] και εισήλθε θριαμβευτικά στο [[Μιλάνο]]. Στη συνέχεια συνήψε με τον Πάπα τη γνωστή [[Συνθήκη του Βιτέρμπο]], με την οποία πέτυχεεπέτυχε την εκχώρηση της [[Πάρμα]]ς και της [[Πλακεντία]]ς, καταλήγοντας στην υπογραφή [[κονκορδάτο|κονκορδάτου]] με το [[Βατικανό]]. Στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο του [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολου Ε΄ (Κουίντου)]], ο οποίος βασίλευε στην [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] ([[Γερμανία]]) και στην [[Ισπανία]], περικυκλώνοντας έτσι τη Γαλλία, επιχείρησε να διαπραγματευτεί μιαμία συμμαχία με τον [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκο Η΄ της Αγγλίας]], χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Γνώρισε αρχικά διαδοχικές ήττες στις μάχες του με τον [[Τζοβάνι ντάλε Μπάντε Νέρε]], σκληρό στρατιωτικό ηγέτη, ευνοούμενο του πάπα από την οικογένεια των [[Μέδικοι|Μεδίκων]]. Ακολούθως στη [[μάχη της Παβίας]] ([[1525]]) γνώρισε τραγική ήττα,: ο ίδιος τραυματίστηκε από τον Καίσαρα Ερκολάνι και αιχμαλωτίστηκε από τρεις Ισπανούς. Μεταφέρθηκε στην αυλή του Καρόλου, όπου ελευθερώθηκε μόνο αφού αναγκάστηκε να δεχθεί μεγάλες εις βάρος του παραχωρήσεις. Όταν επέστρεψε στην Γαλλία τις αρνήθηκε, λέγοντας ότι έγιναν υπό την απειλή βίας.

Έτσι μετά από ανεπιτυχείς επιχειρήσεις και επανειλημμένες ήττες, αναγκάσθηκε να εκχωρήσει στον Κάρολο το [[Δουκάτο της Βουργουνδίας]] καθώς και τα δικαιώματά του επί του [[Μιλάνο]]υ και της [[Νάπολη]]ς. Μετά δε τηντη [[Συνθήκη του Καμπραί]], τηνεκχώρησε τη [[Φλάνδρα]] και το [[Αρτουά]]. ΜετάΈπειτα όμως από τη [[Συνθήκη του Κρεπύ]] (1544), ο Κάρολος Ε΄ και ο Φραγκίσκος Α΄ συμφώνησαν να ανταλλάξουν τα κατακτηθέντα εδάφη.

Αξιοσημείωτο στην Ευρωπαϊκή ιστορία για μονάρχη είναι οι φιλικές και συμμαχικές του σχέσεις με τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]], που βρίσκονταν υπό την ηγεσία του Τούρκου σουλτάνου [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α΄]] του ''Μεγαλοπρεπούς]]''. Οι δύο δυνάμεις συμμαχώντας επιτέθηκαν πολλές φορές στον αυτοκράτορα [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολο Κουίντο]], όπως στην έφοδο της Νίκαιας (1543).

Ο Φραγκίσκος υπήρξε ιπποτικός και γενναίος Βασιλιάς {{παραπομπή}}, φίλος των γραμμάτων και των τεχνών και εχθρός προς τους [[φεουδαρχία|φεουδάρχες]], των οποίων περιόρισε πολλά δικαιώματα {{παραπομπή}}. Επιβλήθηκε στο [[Βατικανό]], επιτυγχάνοντας το δικαίωμα να διορίζει ο ίδιος τους επισκόπους. Είναι ο πρώτος Βασιλεύςβασιλιάς της Γαλλίας που συγκρότησε μόνιμο εθνικό στρατό, καθώς και ο ιδρυτής του [[Κολέγιο της Γαλλίας|ΚολλεγίουΚολεγίου της Γαλλίας]].{{παραπομπή}}

Στα [[1524]], υποστήριξε τους κατοίκους της Λυών που ήθελαν να χρηματοδοτήσουν την εκστρατεία του Τζιοβάνι ντε Βερατζιάνο στηνστη [[Βόρεια Αμερική]], αποζητώντας εκτάσεις γης με πλούσια φυσικά αγαθά για το Γαλλικό στέμμα. Έστειλε ([[1534]]) τον [[Ζακ Καρτιέ]] να εξερευνήσει τον [[Άγιος Λαυρέντιος (ποταμός)|ποταμό Άγιο Λαυρέντιο]] στο [[Κεμπέκ]], όπου βρήκε μεγάλες ποσότητες [[χρυσάφι|χρυσού]] και άλλων ακριβών μετάλλων. Το [[1541]] έστειλε τον Ιωάννη-Φραγκίσκο ντε λα Ροκ ντε Ρομπερβάλ να εγκατασταθεί στον [[Καναδάς|Καναδά]] και να διαδώσει την [[ρωμαιοκαθολικισμός|Καθολική θρησκεία]].

Στο κάστρο του [[Βιγιέρ-Κοτερέτ]] υπέγραψε ([[1539]]) ένα έγγραφο, που ορίζει σαν επίσημη γλώσσα του Γαλλικού κράτους την [[Γαλλικά|γαλλική]], αντί της [[λατινικά|Λατινικής]] που υπήρχε μέχρι τότε. Όριζε ταυτόχρονα την καταγραφή από ιερείς των βαπτίσεων, των γάμων, των θανάτων, και των πατροτήτων. Είναι η πρώτη επίσημη στατιστική απογραφή πληθυσμού που υπήρξε στην Ευρωπαϊκή ιστορία.

Με την πρώτη του το 1514 σύζυγο [[Κλαυδία της Βρεττάνης|Κλαυδία των Ντρε-Μονφόρ]] δούκισσα της Βρετάνης, κόρη του [[Λουδοβίκος ΙΒ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκου ΙΒ΄ της Γαλλίας]], παιδιά του ήταν :

* [[Μανταλένα των Βαλουά|Μανταλένα]] 1520-1537, παντρεύτηκε τον [[Ιάκωβος Ε΄ της Σκωτίας|Ιάκωβο Ε΄ των Στιούαρτ]] βασιλιά της Σκωτίας.

* [[Μαργαρίτα των Βαλουά|Μαργαρίτα ]] 1523-1574, παντρεύτηκε τον [[Εμμανουήλ Φιλιβέρτος της Σαβοΐας|Εμμανουήλ-Φιλιβέρτο]] δούκα της Σαβοΐας.

Με τηντη δεύτερη το 1530 σύζυγο [[Ελεονώρα της Αυστρίας|Ελεονώρα των Αψβούργων]], κόρη του [[Φίλιππος Α΄ της Καστίλης|Φιλίππου Α΄]] της Καστίλης δεν έκανε παιδιά.