Μονή Παναγίας Κλεισούρας Καστοριάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Μονή Παναγίας''', αναλυτικά '''Ιερά Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου Κλεισούρας''', είναι μοναστήρι της [[Ιερά Μητρόπολις Καστορίας|Ιεράς Μητροπόλεως Καστοριάς]] στα όρια της [[Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς|Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς]] με την [[Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας]]<ref>{{Cite web|url=https://www.imkastorias.gr/index.php/iera-mitropoli/ieres-mones|title=Ιερές Μονές|website=imkastorias.gr|language=el-gr|accessdate=2020-01-22}}</ref>. Βρίσκεται ανατολικά της [[Καστοριά|Καστοριάς]] σε απόσταση 34,5 [[Χιλιόμετρο|χλμ]]. από το κέντρο της πόλης, 3 χλμ. ανατολικά της [[Κλεισούρα Καστοριάς|Κλεισούρας]] και 60 χλμ. νότια (οδηγικά μέσω [[Πεδινό Φλώρινας|Πεδινό]] - [[Βαλτόνερα Φλώρινας|Βαλτόνερα]]) από τη [[Φλώρινα]]. Είναι χτισμένη σε μια εύφορη κοιλάδα και τις βορειοανατολικούς πρόποδες του όρους Μορίκι σε υψόμετρο 970 μέτρα<ref>{{Cite web|url=http://www.monastiria.gr/iera-moni-kleisouras/|title=ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΓΕΝΕΘΛΙΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ|ημερομηνία=2012-09-09|website=Μοναστήρια της Ελλάδος|language=el|accessdate=2020-01-22}}</ref>.

Η Μονή της Παναγίας είναι αφιερωμένη στην [[Γενέσιο της Θεοτόκου|Γέννηση της Θεοτόκου]]. Ιδρύθηκε το [[1813]] ως ανδρώα μονή, σε προϋπάρχουσα θέση, από τον κλεισουριώτηΚλεισουριώτη μοναχό Ησαΐα Πήστα. Η εκκλησιαστική παράδοση παραθέτει, ότι ο μοναχός Ησαΐας, είδε ένα όραμα όταν όταν εγκαταβιούσε στην [[Μονή Ιβήρων]] του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] και τον οδήγησε στην ανασύσταση της μονής. Βρίσκεται χτισμένη σε μια εύφορη κοιλάδα, κάτω από την Κλεισούρα. Αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό προσκύνημα για την περιοχή.

Το συγκρότημα, με τον φρουριακό του χαρακτήρα, σώζεται στο σύνολο του. Τα υπάρχοντα κτίσματα είναι του [[18ος αιώνας|18ου]] και [[19ος αιώνας|19ου]] αιώνα. Αποτέλεσε χώρο κρησφύγετου την εποχή της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]] και του [[Μακεδονικός Αγώνας|Μακεδονικού Αγώνα]], όπου φιλοξενήθηκε ο [[Παύλος Μελάς]] και οι συναγωνιστές του. Στο μέσον της εσωτερικής αυλής βρίσκεται το [[καθολικό]], στο οποίο υπάρχει επιγραφή όπου ιστορείται η Μονή. Η εκκλησία είναι τρίκλιτη τρουλαία [[Βασιλική (αρχιτεκτονική)|βασιλική]] με νάρθηκα και ανακαινίστηκε το 1813 με δαπάνες του μοναχού Ησαΐα και της τοπικής μητρόπολης, επί Μητροπολίτη Καστοριάς Νεοφύτου. Οι αγιογραφίες που ολοκληρώθηκαν το 1813, αποτελούν ένα ποιοτικό έργο του Γεωργίου από τους [[Χιονάδες Ιωαννίνων|Χιονάδες]] της Ηπείρου, με μια πρωτότυπη θεματολογία από την [[Δημιουργισμός|δημιουργία του κόσμου]].<ref>Ιστοσ. Αμήν, [http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=6772 ''Η Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου – Παναγίας Κλεισούρας Καστοριάς''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111209063345/http://amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=6772 |date=2011-12-09 }}, 07/09/2011</ref>

Αξιόλογο είναι ξυλόγλυπτο [[τέμπλο]] του καθολικού, που είναι επιχρυσωμένο από τον Λινοτοπίτη χρυσοχόο Κωνσταντίνου το [[1772]] επί ηγουμενίας του μοναχού Παϊσίου. Η επίχρωσή του πρέπει να έγινε δεκαπέντε χρόνια μετά την τοποθέτηση του τέμπλου, από την χρονολογία [[1757]] που αναγράφεται στον [[Τίμιος Σταυρός|Τίμιο Σταυρό]] στην κορυφή του. Έχει ανάγλυφες παραστάσεις από την [[Παλαιά Διαθήκη]] και την [[Καινή Διαθήκη]]. Το τέμπλο έχει καταπληκτική ομοιότητα με την εκκλησία της Παναγίας στο [[Λάμποβο]] της [[Δρόπολη]]ς στην [[Αλβανία]]. Στα νεότερα χρόνια, το μοναστήρι εγκαταλήφθηκε, για να λειτουργήσει ως γυναικεία [[Κοινοβιακή Μονή|κοινοβιακή μονή]] το 1993.<ref>Ξάνθη Σαββοπούλου-Κατσίκι, [http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0584-9888/2007/0584-98880744576S.pdf ''Χρονολογημένα Μεταβυζαντινά Τέμπλα από της Δυτική Μακεδονία (16ος-18ος αι.)''], Recueil des travaux de l’Institut d’études byzantines XßIV, σσ. 579-580, 2007</ref> Το 1996, το καθολικό και το μοναστηριακό συγκρότημα εντάχθηκε στον κατάλογο του [[Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (Ελλάδα)|Υπουργείου Πολιτισμού]] ιστορικών και διατηρητέων μνημείων των μεταβυζαντινών εκκλησιών της Δυτικής Μακεδονίας.<ref>Ιστοσ. [[Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (Ελλάδα)|Υπουργείου Πολιτισμού]]-Διαρκής Κατάλογος Διακηρυγμένων Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, [http://listedmonuments.culture.gr/monument.php?code=7701&v17= Ιερά Μονή της Παναγίας]</ref> Σήμερα στην μονή εγκαταβιούν πέντε μοναχές.<ref>Ιστοσ. Μητρόπολης Καστοριάς, [http://www.imkastorias.gr/iera-metropole/ieres-mones/gunaikeai.html Ιερές Μονές: Γυναικεῖαι] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110926085741/http://www.imkastorias.gr/iera-metropole/ieres-mones/gunaikeai.html |date=2011-09-26 }}</ref>

Την 1η Ιουλίου [[2012]] ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος παρέστει στις εορταστικές εκδηλώσεις αγιοκατατάξεως της Οσίας Σοφίας, της «εν τη Ιερά Μονή Παναγίας Θεοτόκου Κλεισούρας ασκησάσης», η μνήμη της οποίας τιμάται από την Ορθόδοξη εκκλησία στις 6 Μαΐου.<ref>Άρθρο της εφημερίδας «Η Καθημερινή», 25 Iουνίου 2012, [http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_25/06/2012_448843 «Σε Κοζάνη και Καστοριά ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος»]</ref>

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το [[1940]] να απογράφεται στην τότε κοινότητα Κλεισούρας που ανήκε στο νομό Φλωρίνης<ref>{{Cite web|url=https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=23463|title=ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε.|website=www.eetaa.gr|accessdate=2020-01-22}}</ref>. Σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|σχέδιο Καλλικράτης]], μαζί με την Καστοριά, την [[Κλεισούρα Καστοριάς|Κλεισούρα]] αποτελούν την τοπική κοινότητα Κλεισούρας που υπάγεται στη [[Δήμος Κλεισούρας|δημοτική ενότητα Κλεισούρας]] του [[Δήμος Καστοριάς|δήμου Καστοριάς]] και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή του 2011]], ανέρχεται σε 8 μοναχές κατοίκους<ref>«[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/FEK_monimos_rev.pdf/125204a0-726f-46fe-a141-302d9e7a38dc ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού]», σελ. 10555 (σελ. 81 του pdf)</ref>.