|
|}
[[Αρχείο:Coat of arms of the House of Savoy.svg|thumb|right|140px|Θυρεός του Οίκου της Σαβοΐας]]
Ο '''Οίκος της Σαβοΐας''' (''Casa Savoia'') είναι μία από τις παλαιότερες βασιλικές οικογένειες στον κόσμο, έχοντας ιδρυθεί το [[1003]] στην [[ιστορική περιοχή]] της [[Σαβοΐα]]ς. Η ιστορική [[κομητεία]] περιελάμβανεπεριλάμβανε μέρη της σημερινής Ιταλίας, Ελβετίας και Γαλλίας, και σταδιακά επεκτάθηκε συμπεριλαμβάνοντας το [[Βασίλειο της Ιταλίας]], από το 1861 έως το τέλος του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]], το [[Βασίλειο της Κροατίας]] καθώς και το [[Βασίλειο της Αλβανίας]]. Γόνοι του Οίκου υπήρξαν και οι [[Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄]], [[Ουμβέρτος Α΄]], [[Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄]] και [[Ουμβέρτος Β΄]], όλοι τους μονάρχες επί ηνωμένης Ιταλίας για πάνω από 85 χρόνια. Ο τελευταίος αυτών βασίλεψε για λίγες μόλις εβδομάδες, αφού κατόπιν δημοψηφίσματος το πολίτευμα άλλαξε σε κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Γόνος, από τον κλάδο Καρινιάν-Σουασόν είναι ο πρίγκιπας [[Ευγένιος της Σαβοΐας-Καρινιάν|Ευγένιος της Σαβοΐας]] (1663-1736), ο περίφημος στρατηγός που ασφάλισε την Αυστρία των Αψβούργων ενάντια στους Τούρκους και τους Γάλλους. Επίσης μέλος του οίκου, από τον κλάδο Καρινιάν-Αόστης, είναι ο [[Αμεδαίος Λουδοβίκος, Δούκας των Αβρουζίων]] (1873-1933) εξερευνητής της Αρκτικής και ορειβάτης.
==Ιστορικά στοιχεία==
===Επέκταση, υποχώρηση και ευημερία===
Στα τέλη του 14ου αιώνα ο Οίκος της Σαβοΐας έχειείχε επεκταθεί στις παρακείμενές τουπαρακείμενες περιοχές και, με τις ευλογίες του Αυτοκράτορα [[Σιγισμόνδος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Σιγισμούνδου]] της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], ο [[Αμεδαίος Η΄ της Σαβοΐας|Αμεδαίος Η΄]] κόμης της Σαβοΐας στέφεταιστέφθηκε το 1416 δούκας της Σαβοΐας.
Εντούτοις, την εποχή της [[Αναγέννηση]]ς, ο Οίκος περνάέπεσε σε πολεμική κρίση· ο [[Κάρολος Η΄ της Γαλλίας]] εισβάλειεισέβαλε στο Πεδεμόντιο της Σαβοΐας και την υπόλοιπη Ιταλία, καταλαμβάνοντας μέχρι το 1494 και τη [[Νάπολη]]. Ο Οίκος της Σαβοΐας υπαναχωρείυπαναχώρησε και καθιστάκατέστησε το [[Τορίνο]] ως έδρα του, όπουκάτι καιπου παραμένειδιατηρήθηκε μέχρι την ενοποίηση της Ιταλίας.
Το 1553 ανήλθε στον θρόνο ανεβαίνει ο [[Εμμανουήλ Φιλιβέρτος της Σαβοΐας|Εμμανουήλ Φιλιβέρτος]]:. οιΟι οικογενειακές του εκτάσεις ανήκουνανήκαν πλέον στο Γαλλικό Στέμμα και ελπίζοντας να τις επανακτήσει, συμμαχείσυμμάχησε με την κύρια απειλή της Γαλλίας, τον [[Οίκος των Αψβούργων|Οίκο των Αψβούργων]]. ΔηλώνειΔήλωσε υποταγή στον [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας]] και του ανατίθεταιανατέθηκε η διοίκηση των [[Κάτω Χώρες|Κάτω Χωρών]] (οι οποίες τότε αποτελούντο από 17 επαρχίες, σε σημερινά εδάφη της Ολλανδίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου, της Γαλλίας και της Γερμανίας) από το 1555 έως το 1559. Με αυτήν την ιδιότητα ηγείταιηγήθηκε της Ισπανικής εισβολής στη βόρεια Γαλλία, σημειώνοντας μεγάλη νίκη στο [[Σαιν-ΚεντίνΚεντέν]] το 1557. Εκμεταλλευόμενος τις διάφορες έριδες του ευρωπαϊκού πολιτικού κόσμου της εποχής, αρχίζειάρχισε να ανακαταλαμβάνει πάλαι ποτέπρώην περιοχές του Οίκου της Σαβοΐας, μεταξύ αυτών και την πόλη του Τορίνου. Η πρωτεύουσα του Δουκάτου μεταφέρεταιμεταφέρθηκε έτσι από το [[Σαμπερί]] στο Τορίνο και -καταργώντας τηντη λατινική- ως επίσημη γλώσσα ορίζεται πλέονορίστηκε η ιταλική.
Η οικονομική άνθισηάνθηση του 17ου αιώνα στην περιοχή του Τορίνου συμπαρέσυρε τον Οίκο της Σαβοΐας, καθιστώντας τον αναγνωρίσιμη οικονομική δύναμη. Ο [[Κάρολος Εμμανουήλ Β΄ της Σαβοΐας|Κάρολος Εμμανουήλ Β΄]] επένδυσε στις μεταφορές, αναπτύσσοντας το λιμάνι της [[Νίκαια (Γαλλία)|Νίκαιας]] και κατασκευάζοντας έναν δρόμο, ο οποίος μέσω των Άλπεων συνέδεε την Ιταλία με τη Γαλλία. Ταυτόχρονα, οι πολιτικοί του χειρισμοί και η εστιασμένη του διπλωματία, χάρισαν στον Οίκο περαιτέρω εδαφική επέκταση. Στις αρχές του 18ου αιώνα, επί [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής|Πολέμου της Ισπανικής Διαδοχής]], ο [[Βίκτωρ Αμεδαίος Β΄ της Σαρδηνίας]] συμμαχείσυμμάχησε με το στρατόπεδο των Αψβούργων και μέσω της [[Συνθήκη της Ουτρέχτης|Συνθήκης της Ουτρέχτης]] κερδίζεικέρδισε σημαντικά εδάφη στην ΒΑ Ιταλία, καθώς και το Στέμμα της Σικελίας.
===Το Βασίλειο της Ιταλίας===
Με τη βοήθεια του Βασιλείου της Σικελίας, την αναγνώριση του αξιώματος της βασιλείας καθώς και τον πλούτο του [[Παλέρμο]], ο Οίκος της Σαβοΐας αναπτύσσεταιαναπτύχθηκε και ισχυροποιείταιισχυροποιήθηκε ακόμη περισσότερο. Το 1720 ανταλλάσσουναντάλλαξε μάλιστα τηντη [[Σικελία]] με τηντη [[Σαρδηνία]], την οποία και ηγεμονεύουνέθεσε υπό την ηγεμονία του, ενώ το 1792 συντάσσονταισυντάχθηκε με την [[Πόλεμος της Πρώτης Συμμαχίας|Πρώτη Συμμαχία]] εναντίον της [[Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία|Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας]]· ο [[Ναπολέων]] θα τους καταρρίψεικατέστειλε το 1796, υποχρεώνοντάς τους στην αποδοχή της [[Συνθήκη των Παρισίων (1796)|Συνθήκης των Παρισίων]], απόρροια της οποίας είναιήταν η ελεύθερη διέλευση του Γαλλικού Στρατού μέσω του Πεδεμοντίου. Δυο χρόνια αργότερα, το 1798, ο στρατηγός [[Μπαρτελεμί Ζουμπέρ]] καταλαμβάνεικατέλαβε το Τορίνο και υποχρεώνειυποχρέωσε τον [[Κάρολος Εμμανουήλ Δ΄ της Σαρδηνίας|Κάρολο Εμμανουήλ Δ΄]] να παραιτηθεί τούτου θρόνου του και να αυτοεξοριστεί στη Σαρδηνία. Με την πτώση του Ναπολέοντα , το 1814 , το βασίλειο αποκαθίσταταιαποκαταστάθηκε και -βάσει του [[Συνέδριο της Βιέννης|Συνεδρίου της Βιέννης]]- προσαρτάταιπροσαρτήθηκε σ'σε αυτό η [[Δημοκρατία της Γένοβας]]. ▼
Εν τω μεταξύ , η λαϊκή γνώμη χρωματίζεταιχρωματίστηκε από εθνικιστικές προσωπικότητες· ο [[Τζουζέπε Ματσίνι]] διακηρύσσειδιακήρυττε πως η ενοποίηση της Ιταλίας θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω της λαϊκής εξέγερσης. Ωστόσο , μετά την αποτυχία των [[Επαναστάσεις του 1848 στην Ιταλία|επαναστάσεων του 1848]] , οι Ιταλοί εθνικιστές αναγνώρισαν στο [[Βασίλειο της Σαρδηνίας]] και τον πρωθυπουργό του [[Καμίλλο Μπένσο Κόμης του Καβούρ|Κόμη του Καβούρ]] την ευκαιρία , να λάβει το όραμά τους για μια ενωμένη Ιταλία σάρκα και οστά. Το 1848 , υπό το [[Αλβερτινό Καθεστώς]] (''Statuto Albertino''), ο [[Κάρολος Αλβέρτος της Σαρδηνίας|Κάρολος Αλβέρτος]] αναγνώρισε το σύνταγμα του Βασιλείου της Σαρδηνίας, το οποίο συμπεριελάμβανεσυμπεριλάμβανε τις περιοχές της βορειοδυτικής Ιταλίας, όπως το Πεδεμόντιο. Το Αλβερτινό Καθεστώς αποτέλεσε έτσι τη νομική βάση του Βασιλείου, ακόμη και μετά την [[Ιταλική ενοποίηση]], καθώς και τηντη μετατροπή του Βασιλείου της Σαρδηνίας σε [[Βασίλειο της Ιταλίας]] το 1861. ▼▲Με τη βοήθεια του Βασιλείου της Σικελίας, την αναγνώριση του αξιώματος της βασιλείας καθώς και τον πλούτο του [[Παλέρμο]], ο Οίκος της Σαβοΐας αναπτύσσεται και ισχυροποιείται ακόμη περισσότερο. Το 1720 ανταλλάσσουν μάλιστα την [[Σικελία]] με την [[Σαρδηνία]], την οποία και ηγεμονεύουν, ενώ το 1792 συντάσσονται με την [[Πόλεμος της Πρώτης Συμμαχίας|Πρώτη Συμμαχία]] εναντίον της [[Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία|Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας]]· ο [[Ναπολέων]] θα τους καταρρίψει το 1796, υποχρεώνοντάς τους στην αποδοχή της [[Συνθήκη των Παρισίων (1796)|Συνθήκης των Παρισίων]], απόρροια της οποίας είναι η ελεύθερη διέλευση του Γαλλικού Στρατού μέσω του Πεδεμοντίου. Δυο χρόνια αργότερα, το 1798, ο στρατηγός [[Μπαρτελεμί Ζουμπέρ]] καταλαμβάνει το Τορίνο και υποχρεώνει τον [[Κάρολος Εμμανουήλ Δ΄ της Σαρδηνίας|Κάρολο Εμμανουήλ Δ΄]] να παραιτηθεί τού θρόνου του και να αυτοεξοριστεί στη Σαρδηνία. Με την πτώση του Ναπολέοντα, το 1814 το βασίλειο αποκαθίσταται και -βάσει του [[Συνέδριο της Βιέννης|Συνεδρίου της Βιέννης]]- προσαρτάται σ' αυτό η [[Δημοκρατία της Γένοβας]].
Το νεοσύστατο Βασίλειο της Ιταλίας αποτέλεσε το πρώτο ιταλικό κράτος που περιελάμβανεπεριλάμβανε ολόκληρη την [[Ιταλική χερσόνησος|ιταλική χερσόνησο]], από την πτώση της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] ·. οΟ πρώτος του εστεμμένος - [[Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄]] -, ωστόσο, δεν είχε υπό την ηγεμονία του τις επαρχίες της Βενετίας και του [[Λάτιο]] υ. Ωστόσο , ο Οίκος της Σαβοΐας κυριάρχησε στην Ιταλία για πολλές ακόμη δεκαετίες, επικρατώντας του [[Ιταλο-Αυστριακός Πόλεμος|Ιταλο-Αυστριακού Πολέμου]] και της συνεχιζόμενης Ιταλικής ενοποίησης, διασχίζοντας ακόμη και το κατώφλι του 20ού αιώνα, οπότε και ξέσπασε ο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]]. ▼▲Εν τω μεταξύ, η λαϊκή γνώμη χρωματίζεται από εθνικιστικές προσωπικότητες· ο [[Τζουζέπε Ματσίνι]] διακηρύσσει πως η ενοποίηση της Ιταλίας θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω της λαϊκής εξέγερσης. Ωστόσο, μετά την αποτυχία των [[Επαναστάσεις του 1848 στην Ιταλία|επαναστάσεων του 1848]], οι Ιταλοί εθνικιστές αναγνώρισαν στο [[Βασίλειο της Σαρδηνίας]] και τον πρωθυπουργό του [[Καμίλλο Μπένσο Κόμης του Καβούρ|Κόμη του Καβούρ]] την ευκαιρία να λάβει το όραμά τους για μια ενωμένη Ιταλία σάρκα και οστά. Το 1848, υπό το [[Αλβερτινό Καθεστώς]] (''Statuto Albertino''), ο [[Κάρολος Αλβέρτος της Σαρδηνίας|Κάρολος Αλβέρτος]] αναγνώρισε το σύνταγμα του Βασιλείου της Σαρδηνίας, το οποίο συμπεριελάμβανε τις περιοχές της βορειοδυτικής Ιταλίας, όπως το Πεδεμόντιο. Το Αλβερτινό Καθεστώς αποτέλεσε έτσι τη νομική βάση του Βασιλείου, ακόμη και μετά την [[Ιταλική ενοποίηση]], καθώς και την μετατροπή του Βασιλείου της Σαρδηνίας σε [[Βασίλειο της Ιταλίας]] το 1861.
▲Το νεοσύστατο Βασίλειο της Ιταλίας αποτέλεσε το πρώτο ιταλικό κράτος που περιελάμβανε ολόκληρη την [[Ιταλική χερσόνησος|ιταλική χερσόνησο]], από την πτώση της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]· ο πρώτος του εστεμμένος - [[Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄]]-, ωστόσο, δεν είχε υπό την ηγεμονία του τις επαρχίες της Βενετίας και του [[Λάτιο]]. Ωστόσο, ο Οίκος της Σαβοΐας κυριάρχησε στην Ιταλία για πολλές ακόμη δεκαετίες, επικρατώντας του [[Ιταλο-Αυστριακός Πόλεμος|Ιταλο-Αυστριακού Πολέμου]] και της συνεχιζόμενης Ιταλικής ενοποίησης, διασχίζοντας ακόμη και το κατώφλι του 20ού αιώνα, οπότε και ξέσπασε ο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]].
===Η σκοτεινή πλευρά της Σαβοΐας===
| 