Μηνιγγίτιδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:587:3C2A:1000:40F5:4BA7:4B76:C5B2 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό InternetArchiveBot Ετικέτα: Επαναφορά |
μ επιμέλεια |
||
Γραμμή 12:
}}
[[Αρχείο:Streptococcus pneumoniae meningitis, gross pathology 33 lores.jpg|thumb|200px|right|Νεκροψία με ενδείξεις μηνιγγίτιδας.]]
'''Μηνιγγίτιδα''' αποκαλείται η [[φλεγμονή]] των προστατευτικών μεμβρανών που περιβάλλουν το κεντρικό [[νευρικό σύστημα]] και συνολικά
Τα πιο κοινά συμπτώματα της μηνιγγίτιδας είναι η [[κεφαλαλγία]] και η αυχενική δυσκαμψία, που συνοδεύονται από [[Πυρετός|πυρετό]], σύγχυση ή μεταβολή του επιπέδου συνείδησης, [[Έμετος|έμετο]], μη ανοχή σε έκθεση στο φως (φωτοφοβία) και σε δυνατούς ήχους (φωνοφοβία). Μερικές φορές, ειδικά στα μικρά παιδιά, εμφανίζονται μόνο μη ειδικά συμπτώματα, όπως ευερεθιστότητα και υπνηλία. Εάν συνοδεύεται από εξάνθημα, μπορεί να υποδεικνύει ένα συγκεκριμένο αίτιο μηνιγγίτιδας, όπως είναι, παραδείγματος χάριν η μηνιγγίτιδα προκαλούμενη από μηνιγγιτιδόκοκκο με το χαρακτηριστικό εξάνθημα.<ref name=Lancet/><ref name=NEJM>{{cite journal |author=van de Beek D, de Gans J, Tunkel AR, Wijdicks EF |title=Community-acquired bacterial meningitis in adults |journal=[[New England Journal of Medicine|The New England Journal of Medicine]] |volume=354 |issue=1 |pages=44–53 |year=2006 |month=January |pmid=16394301 |doi=10.1056/NEJMra052116}}</ref>
Η οσφυονωτιαία παρακέντηση (ΟΝΠ) είναι χρήσιμη για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό μηνιγγίτιδας. Αυτή περιλαμβάνει την εισαγωγή βελόνας στο νωτιαίο σωλήνα για τη λήψη δείγματος εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ), του υγρού που περιβάλλει τον [[Εγκέφαλος|εγκέφαλο]] και το [[Νωτιαίος μυελός|νωτιαίο μυελό]]. Ακολούθως το ΕΝΥ εξετάζεται σε κλινικό εργαστήριο. Η συνήθης αντιμετώπιση της μηνιγγίτιδας είναι η άμεση χορήγηση αντιμικροβιακής και μερικές φορές αντιικής αγωγής. Σε μερικές καταστάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν κορτικοστεροειδή για την αποτροπή επιπλοκών από υπερβολική φλεγμονώδη αντίδραση. Η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, όπως [[κώφωση]], [[επιληψία]], υδροκέφαλο και νοητικό έλλειμμα, ιδίως αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Κάποιες μορφές μηνιγγίτιδας (όπως αυτές που προκαλούνται από μηνιγγιτιδόκοκκο, αιμόφιλο ινφλουέντσας τύπου Β, πνευμονιόκοκκο ή από τον ιό της παρωτίτιδας) μπορούν να προληφθούν με ανοσοποίηση.<ref name=Lancet>{{cite journal |author=Sáez-Llorens X, McCracken GH |title=Bacterial meningitis in children |journal=Lancet |volume=361 |issue=9375 |pages=2139–48 |year=2003 |month=June |pmid=12826449 |doi=10.1016/S0140-6736(03)13693-8}}</ref>
== Μηχανισμός ==
Γραμμή 23:
Στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα, τα βακτήρια φθάνουν στις μήνιγγες με μία από τις δύο κύριες οδούς: αιματογενώς (μέσω της κυκλοφορίας του αίματος) ή κατά συνέχεια ιστού (άμεση επικοινωνία των μηνίγγων είτε με τη ρινική κοιλότητα είτε με το δέρμα). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η μηνιγγίτιδα ακολουθεί την εισβολή στην κυκλοφορία μικροβίων που αποικίζουν τους [[Βλεννογόνος|βλεννογόνους]], όπως στη [[Ρινικές κοιλότητες|ρινική κοιλότητα]]. Αυτό συχνά συμβαίνει όταν έχει προηγηθεί κάποια ιογενής λοίμωξη που έχει διαταράξει το φυσιολογικό βλεννογόνιο φραγμό. Όταν τα μικρόβια εισέλθουν στην αιματική κυκλοφορία, διεισδύουν στον υπαραχνοειδή χώρο στα σημεία που ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός είναι ευάλωτος, όπως το χοριοειδές πλέγμα. Η μηνιγγίτιδα λαμβάνει χώρα στο 25% των νεογέννητων με λοιμώξεις του αίματος οφειλόμενες σε στρεπτόκοκκο ομάδας Β. Το φαινόμενο αυτό είναι λιγότερο συχνό σε ενήλικες.<ref name="Lancet" /> Άμεση μόλυνση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μπορεί να συμβεί από μόνιμες συσκευές, κατάγματα του κρανίου, ή λοιμώξεις του ρινοφάρυγγα ή των παραρρίνιων κόλπων, που έχουν σχηματίσει επικοινωνία με τον υπαραχνοειδή χώρο (συρίγγιο). Περιστασιακά, μπορεί να αναγνωριστούν συγγενείς διαμαρτιές της σκληράς μήνιγγας.<ref name="Lancet" />
Η μεγάλης κλίμακας [[φλεγμονή]] που λαμβάνει χώρα στον υπαραχνοειδή
Πιστεύεται ότι η χρήση
== Σημεία και συμπτώματα ==
Γραμμή 35:
* Αιφνίδιο υψηλό πυρετό
* Μεταβολή του επιπέδου συνείδησης.
Άλλα σημεία που συχνά σχετίζονται με μηνιγγίτιδα περιλαμβάνουν τη φωτοφοβία (μη ανοχή στο φως) και τη φωνοφοβία (μη ανοχή στους δυνατούς ήχους). Άλλα σημεία μηνιγγισμού περιλαμβάνουν:
* Παρουσία θετικών σημείων Kernig:
* Παρουσία θετικών σημείων Brudzinski: Θετικό σημείο Brudzinksi υπάρχει όταν κάμψη του
* Γρήγορη οριζόντια περιστροφή του κεφαλιού (jolt accentuation maneuver):
Παρόλο που τα σημεία Kernig και Brudzinski χρησιμοποιούνται ευρέως στον έλεγχο για μηνιγγίτιδα, η ευαισθησία τους είναι περιορισμένη.<ref name="Attia" /><ref name="Thomas_2002">{{cite journal |author=Thomas KE, Hasbun R, Jekel J, Quagliarello VJ |title=The diagnostic accuracy of Kernig's sign, Brudzinski's sign, and nuchal rigidity in adults with suspected meningitis |journal=Clinical Infectious Diseases |volume=35 |issue=1 |pages=46–52 |year=2002 |month=July |pmid=12060874 |doi=10.1086/340979 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/340979}}</ref> Έχουν όμως πολύ καλή ειδικότητα για τη μηνιγγίτιδα: σπάνια συναντώνται σε άλλες παθήσεις.<ref name="Attia" />
Γραμμή 50:
=== Πρώιμες επιπλοκές ===
Άτομα με μηνιγγίτιδα είναι δυνατόν να αναπτύξουν επιπρόσθετα προβλήματα στα αρχικά στάδια της νόσου. Αυτά μπορεί να απαιτούν ειδική αντιμετώπιση και μερικές φορές υποδηλώνουν σοβαρή νόσο ή χειρότερη πρόγνωση.
# Η λοίμωξη μπορεί να πυροδοτήσει [[σήψη]], ένα σύνδρομο συστηματικής φλεγμονώδους αντίδρασης, με χαμηλή αρτηριακή πίεση, ταχυκαρδία, [[ταχύπνοια]] και υψηλή ή αφύσικα χαμηλή θερμοκρασία. Πολύ χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι δυνατόν να εμφανιστεί νωρίς, ιδιαίτερα άλλα όχι
# Η διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (ΔΕΠ), δηλαδή η υπέρμετρη ενεργοποίηση της πήξης, μπορεί να προκαλέσει τόσο απόφραξη της αιματικής ροής προς τα διάφορα όργανα όσο και παράδοξη αύξηση του κινδύνου για αιμορραγίες. Στην μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο μπορεί να εμφανιστεί γάγγραινα των άκρων..<ref name="Lancet" /> Σοβαρές μηνιγγιτιδοκοκκικές και πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα [[Επινεφρίδια|επινεφριδιακή]] αιμορραγία, η οποία οδηγεί στο σύνδρομο Waterhouse-Friderichsen, συχνά θανατηφόρο.<ref name="pmid9696186">{{cite journal |author=Varon J, Chen K, Sternbach GL |title=Rupert Waterhouse and Carl Friderichsen: adrenal apoplexy |journal=J Emerg Med |volume=16 |issue=4 |pages=643–7 |year=1998 |pmid=9696186 |doi=10.1016/S0736-4679(98)00061-4 }}</ref>
# Μια άλλη επιπλοκή είναι το εγκεφαλικό οίδημα με αυξημένη ενδοκράνια πίεση, το οποίο μπορεί να προκαλέσει εγκολεασμό του εγκεφάλου. Αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό από τη σταδιακή ελάττωση του επιπέδου συνείδησης, απουσία του αντανακλαστικού της [[Κόρη (ανατομία)|κόρης]] στο φως και δυσκαμψία.<ref name="NEJM" /> Η φλεγμονή του εγκεφαλικού ιστού είναι επίσης δυνατόν να παρακωλύσει την κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ) γύρω από τον εγκέφαλο (υδροκέφαλο).<ref name="NEJM" />
Γραμμή 62:
=== Βακτηριακά ===
Τα είδη των βακτηρίων που προκαλούν μικροβιακή μηνιγγίτιδα ποικίλουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα. Στα πρόωρα νεογνά και τα βρέφη μέχρι 3 μηνών, τα πιο κοινά αίτια είναι ο [[στρεπτόκοκκος]] της ομάδας Β (''Streptococcus group B'' ή ''Streptococcus agalactiae''), υπότυπος ΙΙΙ, που αποικίζει φυσιολογικά τον [[Κόλπος (ανατομία)|κόλπο]] και είναι αίτιο μηνιγγίτιδας κυρίως την πρώτη εβδομάδα της ζωής, και το κολοβακτηρίδιο (''Escherichia coli'') που αποικίζει φυσιολογικά το [[Γαστρεντερικό σύστημα|γαστρεντερικό
Πρόσφατο τραύμα στο [[κρανίο]], δίνει τη δυνατότητα στα βακτήρια της [[Ρινικές κοιλότητες|ρινικής κοιλότητας]] να εισέλθουν στο μηνιγγικό χώρο. Παρομοίως, άτομα που φέρουν κοιλιοπεριτοναϊκή παράκαμψη, κοιλιοστομία ή υποδόρια δεξαμενή Ommaya βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από
Η [[Φυματίωση|φυματιώδης]] μηνιγγίτιδα, που οφείλεται σε λοίμωξη από το [[Φυματίωση|μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης]] (''Mycobacterium tuberculosis'') είναι πιο συχνή σε περιοχές που ενδημεί η φυματίωση, αλλά επίσης ανέκυψε σε ασθενείς με νόσο του ανοσοποιητικού, όπως το [[AIDS]].<ref name="Tuberc">{{cite journal |author=Thwaites G, Chau TT, Mai NT, Drobniewski F, McAdam K, Farrar J |title=Tuberculous meningitis |journal=Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry |volume=68 |issue=3 |pages=289–99 |year=2000 |month=March |pmid=10675209 |pmc=1736815 |doi= 10.1136/jnnp.68.3.289|url=http://jnnp.bmj.com/cgi/content/full/68/3/289}}</ref>
Υποτροπιάζουσα μικροβιακή μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από υφιστάμενες ανατομικές ανωμαλίες, συγγενείς ή επίκτητες, ή από διαταραχές του [[Ανοσοποιητικό σύστημα|ανοσοποιητικού συστήματος]].<ref name="Tebruegge">{{cite journal |author=Tebruegge M, Curtis N |title=Epidemiology, etiology, pathogenesis, and diagnosis of recurrent bacterial meningitis |journal=Clinical Microbiology Reviews |volume=21 |issue=3 |pages=519–37 |year=2008 |month=July |pmid=18625686 |doi=10.1128/CMR.00009-08 |pmc=2493086}}</ref> Οι ανατομικές ανωμαλίες επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα στο
=== Άσηπτη ===
Ο όρος άσηπτη μηνιγγίτιδα αναφέρεται αόριστα σε όλες τις περιπτώσεις μηνιγγίτιδας που δεν μπορεί να αποδειχθεί [[Μικροοργανισμός|μικροβιακή]] [[λοίμωξη]]. Αυτή
=== Ιογενής ===
Στους [[Ιός|ιούς]] που
=== Παρασιτική ===
Γραμμή 86:
Όταν υπάρχει υποψία μηνιγγίτιδα γίνεται [[Εξετάσεις αίματος|έλεγχος στο αίμα]] για ανεύρεση δεικτών φλεγμονής, π.χ. C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), και γενική αίματος, όπως και αιμοκαλλιέργειες.<ref name=IDSA/><ref name=EFNS>{{cite journal |author=Chaudhuri A, Martinez-Martin P, Martin PM, ''et al.'' |title=EFNS guideline on the management of community-acquired bacterial meningitis: report of an EFNS Task Force on acute bacterial meningitis in older children and adults |journal=European Journal of Neurolology |volume=15 |issue=7 |pages=649–59 |year=2008 |month=July |pmid=18582342 |doi=10.1111/j.1468-1331.2008.02193.x}}</ref>
Η πιο σημαντική εξέταση για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό μηνιγγίτιδας είναι η ανάλυση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ) με οσσφυονωτιάια παρακέντηση (ΟΝΠ). <ref name=Straus>{{cite journal |author=Straus SE, Thorpe KE, Holroyd-Leduc J |title=How do I perform a lumbar puncture and analyze the results to diagnose bacterial meningitis? |journal=JAMA : the journal of the American Medical Association |volume=296 |issue=16 |pages=2012–22 |year=2006 |month=October |pmid=17062865 |doi=10.1001/jama.296.16.2012}}</ref>
Σε σοβαρές περιπτώσεις μηνιγγίτιδας είναι σημαντική η παρακολούθηση των ηλεκτρολυτών του αίματος. Για
=== Οσφυονωτιαία παρακέντηση ===
Η οσφυονωτιάια παρακέντηση διεξάγεται τοποθετώντας τον ασθενή συνήθως ξαπλωμένο στο πλάι, εφαρμόζοντας τοπική αναισθησία και εισάγοντας μία βελόνα στον υποσκληρίδιο χώρο για τη συλλογή εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Αφού επιτευχθεί αυτό μετράται η πίεση διάνοιξης του ΕΝΥ με ένα μανόμετρο. Η πίεση αυτή φυσιολογικά κυμαίνεται μεταξύ 6 και 18 cm H<sub>2</sub>O.<ref name=Straus/> Στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα η πίεση του ΕΝΥ είναι συνήθως αυξημένη.<ref name=IDSA/><ref name=EFNS/>
Το δείγμα του ΕΝΥ εξετάζεται για την παρουσία και τον τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων, ερυθρών αιμοσφαιρίων, επίπεδα
Η συγκέντρωση της γλυκόζης στο ΕΝΥ είναι φυσιολογικά πάνω από 40% από αυτήν στο αίμα. Στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα είναι σταθερά ελαττωμένη. Γι'
Διάφορες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη διάκριση μεταξύ των διάφορων μορφών μηνιγγίτιδας. Η εξέταση συγκόλλησης με λάτεξ (latex agglutination, LA) μπορεί να είναι θετική σε μηνιγγίτιδα από πνευμονιόκοκκο (''Streptococcus pneumoniae''), μηνιγγιτιδόκοκκο (''Naisseria meningitidis''), κολοβακτηρίδιο (''Escherichia coli'') και στρεπτόκοκκο ομάδας Β (''Streptococcus agalactiae''). Η χρήση της ως ρουτίνα αποθαρρύνεται μιας και σπάνια οδηγεί σε τροποποίηση της θεραπείας, μπορεί όμως να χρησιμεύσει όταν οι άλλες μέθοδοι δεν είναι διαγνωστικές. Παρομοίως, η δοκιμασία λύσεως του αμοιβαδοκυττάρου (Limulus amebocyte lysate test) μπορεί να είναι θετική σε μηνιγγίτιδα από gram αρνητικά βακτήρια, αλλά η χρήση της είναι περιορισμένη, εκτός αν οι υπόλοιπες εξετάσεις δε βοηθούν.<ref name=IDSA/> Η [[αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης]] (Polymerase chain reaction, PCR) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για να πολλαπλασιάσει μικρές ποσότητες [[DNA]], προκειμένου να διαπιστώσει την παρουσία βακτηριακού ή ιικού [[Γενετικό υλικό|γενετικού υλικού]] στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Αποτελεί μια εξέταση υψηλής ειδικότητας και ευαισθησίας μιας και απαιτούνται μόνο ίχνη του DNA του λοιμώδους παράγοντα. Μπορεί να προσδιορίσει το μικροβιακό παράγοντα στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα και να συνεισφέρει στη διάκριση των διάφορων αιτίων ιογενούς μηνιγγίτιδας (εντεροϊοί, [[Ερπητοϊός|απλός έρπης]] τύπου 2 και παρωτίτιδα στους μη ανοσοποιημένους).<ref name=LoganMacMahon/> Ορολογικές εξετάσεις (ανίχνευση αντισωμάτων κατά του ιού) μπορεί να συνεισφέρουν στη διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας.<ref name=LoganMacMahon/> Αν πιθανολογείται [[Φυματίωση|φυματιώδης]] μηνιγγίτιδα, το δείγμα αποστέλλεται για χρώση Ziehl-Neelsen, που έχει χαμηλή ευαισθησία, και καλλιέργεια για μυκοβακτηρίδιο, που όμως απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η PCR σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο.<ref name=Tuberc/> Η διάγνωση της κρυπτοκοκκικής μηνιγγίτιδας μπορεί να γίνει με τη χαμηλού κόστους χρώση του ΕΝΥ με σινική μελάνη, όμως ο έλεγχος για κρυπτοκοκκικά αντιγόνα στο αίμα ή στο ΕΝΥ είναι πιο ευαίσθητος, ειδικά σε άτομα που πάσχουν από AIDS.<ref name=BMB>{{cite journal |author=Bicanic T, Harrison TS |title=Cryptococcal meningitis |journal=British Medical Bulletin |volume=72 |issue= |pages=99–118 |year=2004 |pmid=15838017 |doi=10.1093/bmb/ldh043 |url=http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/99}}</ref><ref name="pmid10770733">{{cite journal |author=Saag MS, Graybill RJ, Larsen RA, ''et al.'' |title=Practice guidelines for the management of cryptococcal disease. Infectious Diseases Society of America |journal=Clin. Infect. Dis. |volume=30 |issue=4 |pages=710–8 |year=2000 |month=April |pmid=10770733 |doi=10.1086/313757 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/313757}}</ref><ref name=Sloan2008>{{cite journal |author=Sloan D, Dlamini S, Paul N, Dedicoat M |title=Treatment of acute cryptococcal meningitis in HIV infected adults, with an emphasis on resource-limited settings |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue=4 |pages=CD005647 |year=2008 |pmid=18843697 |doi=10.1002/14651858.CD005647.pub2 |url=http://mrw.interscience.wiley.com/cochrane/clsysrev/articles/CD005647/frame.html |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100314063017/http://mrw.interscience.wiley.com/cochrane/clsysrev/articles/CD005647/frame.html |archivedate=2010-03-14 |url-status=dead }}</ref>
Γραμμή 102:
=== Μεταθανάτια ===
Η μηνιγγίτιδα μπορεί να διαγνωσθεί και μετά την επέλευση του θανάτου. Τα ευρήματα τότε περιλαμβάνουν διάχυτη φλεγμονή της χοριοειδούς και της αραχνοειδούς μήνιγγας που περιβάλλουν τον [[Εγκέφαλος|εγκέφαλο]] και το [[Νωτιαίος μυελός|νωτιαίο μυελό]]. Ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα συνήθως μεταναστεύουν στο ΕΝΥ και την κάτω επιφάνεια του εγκεφάλου, όπου μαζί με τα [[κρανιακά νεύρα]] και το νωτιαίο μυελό μπορεί να
== Πρόληψη ==
Για μερικά αίτια μηνιγγίτιδας παρέχεται μακροπρόθεσμη προφύλαξη με τον εμβολιασμό ή άμεση με τα αντιβιοτικά.
Από το 1980, πολλές χώρες, έχουν συμπεριλάβει την ανοσοποίηση κατά του αιμόφιλου της ινφλουέντσας (''Haemophilus influenzae'') στα προγράμματα παιδικού [[Εμβόλιο|εμβολιασμού]] ρουτίνας. Αυτό πρακτικά εξάλειψε αυτό το παθογόνο ως αίτιο μηνιγγίτιδας στα μικρά παιδιά σε αυτές τις χώρες. Στις χώρες όμως που η επίπτωση της νόσου είναι υψηλότερη, ο εμβολιασμός παραμένει πολύ ακριβός.<ref name=SegalPollard>{{cite journal |author=Segal S, Pollard AJ |title=Vaccines against bacterial meningitis |journal=British Medical Bulletin |volume=72 |issue= |pages=65–81 |year=2004 |pmid=15802609 |doi=10.1093/bmb/ldh041 |url=http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/65}}</ref><ref name=Peltola>{{cite journal |author=Peltola H |title=Worldwide Haemophilus influenzae type b disease at the beginning of the 21st century: global analysis of the disease burden 25 years after the use of the polysaccharide vaccine and a decade after the advent of conjugates |journal=Clinical Microbiology Reviews |volume=13 |issue=2 |pages=302–17 |year=2000 |month=April |pmid=10756001 |pmc=100154 |doi=10.1128/CMR.13.2.302-317.2000|url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/13/2/302}}</ref> Επίσης, η ανοσοποίηση για την παρωτίτιδα οδήγησε σε δραματική πτώση των κρουσμάτων παρωτιτιδικής
Αντιμηνιγγιτιδοκοκκικό εμβόλιο υπάρχει κατά των ομάδων A, C, W135 και Y.<ref name=Harrison>{{cite journal |author=Harrison LH |title=Prospects for vaccine prevention of meningococcal infection |journal=Clinical microbiology reviews |volume=19 |issue=1 |pages=142–64 |year=2006 |month=January |pmid=16418528 |pmc=1360272 |doi=10.1128/CMR.19.1.142-164.2006 |url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/19/1/142}}</ref> Στις χώρες που καθιερώθηκε ο εμβολιασμός για το μηνιγγιτιδόκοκκο ομάδας C, οι περιπτώσεις μηνιγγίτιδας που οφείλονταν στο συγκεκριμένο αίτιο μειώθηκαν ουσιαστικά.<ref name=SegalPollard/> Πλέον κυκλοφορεί τετραδύναμο εμβόλιο και για τις 4 ομάδες του μικροβίου. Η ανάπτυξη εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου ομάδας Β αποδείχθηκε πολύ πιο δυσχερής, καθώς οι επιφανειακές πρωτεΐνες του (που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή του εμβολίου) εγείρουν μόνο μια μικρή ανοσιακή απάντηση ή έχουν διασταυρούμενες αντιδράσεις με φυσιολογικές
Ο εμβολιασμός ρουτίνας κατά του πνευμονιόκοκκου της πνευμονίας (με το συζευγμένο εμβόλιο κατά του πνευμονιοκόκκου, PCV), που είναι δραστικό κατά των 7 πιο διαδεδομένων οροτύπων αυτού του παράγοντα, έχει μειώσει δραστικά την επίπτωση της πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας.<ref name=SegalPollard/><ref name=Weisfelt>{{cite journal |author=Weisfelt M, de Gans J, van der Poll T, van de Beek D |title=Pneumococcal meningitis in adults: new approaches to management and prevention |journal=Lancet Neurol |volume=5 |issue=4 |pages=332–42 |year=2006 |month=April |pmid=16545750 |doi=10.1016/S1474-4422(06)70409-4}}</ref> Το πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριτιδικό εμβόλιο, που καλύπτει 23 στελέχη, χορηγείται μόνο σε συγκεκριμένες ομάδες (π.χ. σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε σπληνεκτομή). Όμως δεν επιφέρει σημαντική ανοσιακή απάντηση σε όλους του παραλήπτες του εμβολίου, όπως τα μικρά παιδιά.<ref name=Weisfelt/>
Ο παιδικός εμβολιασμός με το εμβόλιο
Η βραχυπρόθεσμη χορήγηση αντιβιοτικών είναι άλλη μια μορφή πρόληψης της μηνιγγίτιδας και συγκεκριμένα της μηνιγγιτιδοκοκκικής. Σε περιπτώσεις μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας προφυλακτική θεραπεία αυτών που ήρθαν σε στενή επαφή με τους ασθενείς με αντιβιοτικά (όπως ριφαμπικίνη, σιπροφλοξακίνη ή κεφτριαξόνη) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης της νόσου, αλλά δεν προστατεύει από μελλοντική λοίμωξη.<ref name=EFNS/><ref>{{cite journal |author=Fraser A, Gafter-Gvili A, Paul M, Leibovici L |title=Antibiotics for preventing meningococcal infections |journal=Cochrane Database of Systematic Reviews (Online) |volume= |issue=4 |pages=CD004785 |year=2006 |pmid=17054214 |doi=10.1002/14651858.CD004785.pub3 |url=http://mrw.interscience.wiley.com/cochrane/clsysrev/articles/CD004785/frame.html }}{{Dead link|date=Σεπτέμβριος 2019 }}</ref>
Γραμμή 119:
== Θεραπεία ==
=== Αρχική θεραπεία ===
Η μηνιγγίτιδα είναι δυνητικά μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή και έχει υψηλό ποσοστό θνησιμότητας αν αφεθεί χωρίς θεραπεία.<ref name=IDSA/>
Αν το επίπεδο συνείδησης είναι πολύ ελαττωμένο ή υπάρχει υποψία εγκατάστασης αναπνευστικής ανεπάρκειας μπορεί να χρειαστεί μηχανικός αερισμός. Αν υπάρχουν σημεία αυξημένης ενδοκράνιας πίεσης, πρέπει να παρακολουθείται με συχνές μετρήσεις. Αυτό θα επιτρέψει τη βελτιστοποίηση της εγκεφαλικής πίεσης αιμάτωσης και τη μείωση της ενδοκράνιας πίεσης με φαρμακευτική αγωγή (π.χ. μαννιτόλη).<ref name=NEJM/> Οι [[Επιληψία|επιληπτικές κρίσεις]] αντιμετωπίζονται με αντιεπιληπτικά.<ref name=NEJM/> Η εγκατάσταση υδροκέφαλου (απόφραξη της ροής του ΕΝΥ) μπορεί να
=== Μικροβιακή μηνιγγίτιδα ===
==== Αντιβιοτικά ====
Η εμπειρική θεραπεία με αντιβιοτικά (πριν την ακριβή διάγνωση) πρέπει να ξεκινά άμεσα, ακόμη και πριν γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα της οσφυονωτιαίας παρακέντησης και της ανάλυσης του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Η επιλογή της αρχικής θεραπείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το είδος των μικροβίων που προκαλούν μηνιγγίτιδα σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο η εμπειρική θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση μιας κεφαλοσπορίνης 3ης γενιάς, όπως η κεφοταξίμη ή η κεφτριαξόνη.<ref name=EFNS/><ref name=BIS/> Στις ΗΠΑ, που η αντοχή του στρεπτόκοκκου στις [[κεφαλοσπορίνες]] αυξάνεται, συνίσταται η προσθήκη βανκομυκίνης στην αρχική θεραπεία.<ref name=IDSA/><ref name=NEJM/><ref name=EFNS/> Η εμπειρική θεραπεία θα πρέπει να επιλέγεται με βάση την ηλικία του ασθενούς, το αν η λοίμωξη προκλήθηκε μετά από εγκεφαλικό τραύμα, αν ο ασθενής υπέστη νευροχειρουργική επέμβαση και αν είναι ή όχι παρούσα κάποια παροχετευτική συσκευή του ΕΝΥ.<ref name=IDSA/> Για παράδειγμα, στα μικρά
Τα αποτελέσματα της καλλιέργειας του ΕΝΥ γενικά απαιτούν μεγαλύτερο διάστημα για να είναι διαθέσιμα (24-48 ώρες). Όταν βγουν, η
Η φυματιώδης μηνιγγίτιδα απαιτεί μακρά αντιβιοτική θεραπεία. Ενώ για τη
=== Στεροειδή ===
Επικουρική θεραπεία με κορτικοστεροειδή (συνήθως δεξαμεθαζόνη) έχει φανεί σε μελέτες ότι μειώνει το ποσοστό θνητότητας, σοβαρής απώλειας της [[Ακοή|ακοής]] και νευρολογικής βλάβης σε εφήβους και ενήλικες από ανεπτυγμένες χώρες που έχουν χαμηλή επίπτωση HIV λοίμωξης.<ref>{{cite journal |author=Assiri AM, Alasmari FA, Zimmerman VA, Baddour LM, Erwin PJ, Tleyjeh IM |title=Corticosteroid administration and outcome of adolescents and adults with acute bacterial meningitis: a meta-analysis |journal=Mayo Clin. Proc. |volume=84 |issue=5 |pages=403–9 |year=2009 |month=May |pmid=19411436 |doi=10.4065/84.5.403 |pmc=2676122}}</ref> Ο πιθανός μηχανισμός είναι η καταστολή της υπερβολικής φλεγμονής<ref name=deGans2002>{{cite journal |author=de Gans J, van de Beek D |title=Dexamethasone in adults with bacterial meningitis |journal=[[New England Journal of Medicine|The New England Journal of Medicine]] |volume=347 |issue=20 |pages=1549–56 |year=2002 |month=November |pmid=12432041 |doi=10.1056/NEJMoa021334 |url=http://content.nejm.org/cgi/content/full/347/20/1549}}</ref> Οι επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν την έναρξη δεξαμεθαζόνης ή
Η επικουρική θεραπεία με κορτικοστεροειδή παίζει διαφορετικό ρόλο στα παιδιά από ό,τι στους ενήλικες. Παρόλο που έχουν αποδειχθεί τα οφέλη των κορτικοστεροειδών σε παιδιά και σε ενήλικες ανεπτυγμένων χωρών, η χρήση τους σε παιδιά από αναπτυσσόμενες χώρες δεν υποστηρίζεται από στοιχεία. Ο λόγος γι'αυτήν την ασυμφωνία δεν είναι ξεκάθαρος.<ref name=CochraneDex>{{cite journal |author=van de Beek D, de Gans J, McIntyre P, Prasad K |title=Corticosteroids for acute bacterial meningitis |journal=Cochrane Database of Systematic Reviews (Online) |volume= |issue=1 |pages=CD004405 |year=2007 |pmid=17253505 |doi=10.1002/14651858.CD004405.pub2}}</ref> Ακόμη και στις ανεπτυγμένες χώρες το όφελος από την χορήγηση κορτικοστεροειδών διαπιστώνεται μόνο εάν αυτά χορηγηθούν πριν την πρώτη δόση αντιβιοτικών και είναι μέγιστο στην περίπτωση μηνιγγίτιδας από αιμόφιλο της ινφλουέντσας,<ref name=IDSA/><ref name="pmid9302246">{{cite journal |author=McIntyre PB, Berkey CS, King SM, ''et al.'' |title=Dexamethasone as adjunctive therapy in bacterial meningitis. A meta-analysis of randomized clinical trials since 1988 |journal=JAMA |volume=278 |issue=11 |pages=925–31 |year=1997 |month=September |pmid=9302246 |doi=10.1001/jama.278.11.925}}</ref> η επίπτωση της οποίας έχει ελαττωθεί δραματικά μετά την εισαγωγή του
Το 2010 μια ανάλυση προηγούμενων μελετών έδειξε ότι το όφελος από τα στεροειδή μπορεί να μην είναι τόσο σημαντικό όσο πιστευόταν. Το ένα πιθανό σημαντικό όφελος που προκύπτει αφορά την απώλεια ακοής σ' αυτούς που θα επιβιώσουν,<ref>{{cite journal |author=van de Beek D, Farrar JJ, de Gans J, ''et al.'' |title=Adjunctive dexamethasone in bacterial meningitis: a meta-analysis of individual patient data |journal=Lancet Neurol |volume=9 |issue=3 |pages=254–63 |year=2010 |month=March |pmid=20138011 |pmc=2835871 |doi=10.1016/S1474-4422(10)70023-5}}</ref> και τις δυσμενείς νευρολογικές επιπτώσεις.<ref>{{cite journal |author=Brouwer MC, McIntyre P, de Gans J, Prasad K, van de Beek D |title=Corticosteroids for acute bacterial meningitis |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue=9 |pages=CD004405 |year=2010 |pmid=20824838 |doi=10.1002/14651858.CD004405.pub3 |url=http://onlinelibrary.wiley.com/o/cochrane/clsysrev/articles/CD004405/frame.html }}{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>
=== Ιογενής μηνιγγίτιδα ===
Η ιογενής μηνιγγίτιδα απαιτεί χαρακτηριστικά μόνο υποστηρικτική θεραπεία. Οι περισσότεροι [[Ιός|ιοί]] που προκαλούν μηνιγγίτιδα δεν επιδέχονται ειδικής θεραπείας. Η ιογενής μηνιγγίτιδα συνήθως ακολουθεί πιο καλοηθή πορεία σε σχέση με τη μικροβιακή. Ο απλός έρπης και ο ιός της ανεμευλογιάς-έρπητα ζωστήρα μπορεί να ανταποκριθούν σε θεραπεία με αντιιικά φάρμακα, όπως η ακυκλοβίρη, αλλά δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες που να αποσαφηνίζουν αν αυτή η θεραπεία είναι αποτελεσματική.<ref name=LoganMacMahon/> Ήπιας βαρύτητας περιστατικά μπορούν να αντιμετωπισθούν κατ΄οίκον με συντηρητικά μέτρα, όπως η χορήγηση υγρών, κλινοστατισμό και [[αναλγητικά]].<ref>{{cite web|url=http://www.ninds.nih.gov/disorders/encephalitis_meningitis/detail_encephalitis_meningitis.htm |title=Meningitis and Encephalitis Fact Sheet |publisher=National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NINDS) |date=2007-12-11 |accessdate=2009-04-27}}</ref>
=== Μυκητιασική μηνιγγίτιδα ===
Η [[Μύκητας|μυκητιασική]] μηνιγγίτιδα, όπως η κρυπτοκοκκική, αντιμετωπίζονται με μακράς διάρκειας θεραπεία με αντιμυκητιασικά φάρμακα, όπως η αμφοτερικίνη Β και η φλουκυτοσίνη.<ref name=BMB/><ref>{{cite journal |author=Gottfredsson M, Perfect JR |title=Fungal meningitis |journal=Seminars in Neurology |volume=20 |issue=3 |pages=307–22 |year=2000 |pmid=11051295| doi = 10.1055/s-2000-9394}}</ref> Η αυξημένη ενδοκράνια πίεση είναι συνήθης στη μυκητιασική μηνιγγίτιδα και γι' αυτό συνίσταται συχνά (ιδανικά
== Πρόγνωση ==
Χωρίς θεραπεία η μικροβιακή μηνιγγίτιδα είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρος. Σε αντίθεση, η ιογενής μηνιγγίτιδα τείνει να λύεται αυτομάτως και σπάνια οδηγεί στο θάνατο. Με θεραπευτική αντιμετώπιση η θνητότητα της μικροβιακής μηνιγγίτιδας εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και το υποκείμενο αίτιο. Στα νεογέννητα η θνητότητα ενός επεισοδίου μικροβιακής μηνιγγίτιδας φτάνει το 20-30%. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο στα μεγαλύτερα παιδιά, στα οποία η θνητότητα είναι περίπου 2%, αλλά ανεβαίνει ξανά σε περίπου 19-37% στους ενήλικες.<ref name=Lancet/><ref name=NEJM/> Η θνητότητα σχετίζεται και με άλλους παράγοντες πλην της ηλικίας, όπως ο παθογόνος μικροοργανισμός και ο χρόνος που μεσολαβεί
Στα παιδιά υπάρχει ενδεχόμενο σοβαρής αναπηρίας λόγω βλάβης του [[Νευρικό σύστημα|νευρικού συστήματος]]. Νευροαισθητήριος βαρυκοΐα, [[επιληψία]], μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές συμπεριφοράς παρουσιάζονται στο 15% των επιζόντων.<ref name=Lancet/> Σε ένα ποσοστό η βαρυκοΐα μπορεί να είναι αναστρέψιμη.<ref name="pmid9068303">{{cite journal |author=Richardson MP, Reid A, Tarlow MJ, Rudd PT |title=Hearing loss during bacterial meningitis |journal=Archives of Disease in Childhood |volume=76 |issue=2 |pages=134–38 |year=1997 |month=February |pmid=9068303 |pmc=1717058 |doi= 10.1136/adc.76.2.134|url=http://adc.bmj.com/cgi/content/full/76/2/134}}</ref> Στους ενήλικες το 66% των περιπτώσεων θεραπεύεται χωρίς υπολειπόμενη αναπηρία. Τα κυριότερα προβλήματα είναι η κώφωση (στο 14%) και οι γνωστικές δυσλειτουργίες (στο 10%).<ref name=NEJM/>
== Επιδημιολογία ==
Παρόλο που η μηνιγγίτιδα είναι ασθένεια υποχρεωτικής δήλωσης σε πολλές χώρες η ακριβής επίπτωση της νόσου είναι άγνωστη.<ref name=LoganMacMahon/> Η μικροβιακή μηνιγγίτιδα εμφανίζεται σε 3 άτομα στα 100.000 ετησίως στις δυτικές χώρες. Πληθυσμιακές μελέτες έχουν δείξει ότι η ιογενής μηνιγγίτιδα είναι πιο συχνή, στα 10,9
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλεί επιδημίες σε περιβάλλοντα που συμβιώνουν πολλοί άνθρωποι μαζί για πρώτη φορά, όπως οι στρατώνες σε περίοδο επιστράτευσης, οι εστίες πανεπιστημιουπόλεων<ref name=Lancet/> και το ετήσιο προσκύνημα στη [[Μέκκα]] ([[Χατζ]]).<ref name=WilderSmith>{{cite journal |author=Wilder-Smith A |title=Meningococcal vaccine in travelers |journal=Current Opinion in Infectious Diseases |volume=20 |issue=5 |pages=454–60 |year=2007 |month=October |pmid=17762777 |doi=10.1097/QCO.0b013e3282a64700}}</ref> Παρόλο που το μοτίβο των επιδημιών στην [[
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην γεωγραφική κατανομή των αιτίων μικροβιακής μηνιγγίτιδας. Για παράδειγμα, ενώ η ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας ομάδας B και C προκαλεί τα περισσότερα κρούσματα στην [[
| |||