Γεώργιος Καραϊσκάκης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|γέννηση = Γεώργιος Καραΐσκος<br />[[23 Ιανουαρίου]] [[1780]]1782<ref name=domi>''Εγκυκλοπαίδεια Δομή'', τ.7, λήμμα ''Καραϊσκάκης Γεώργιος'', Εκδόσεις Δομή, Αθήναι.</ref>

|θάνατος = {{ηθηλ|1827|4|23|17801782|1|23}}

Ο '''Γεώργιος Καραϊσκάκης''' ή '''Καραΐσκος''' ([[Σκουληκαριά Άρτας]] ή [[Μαυρομμάτι Καρδίτσας]], 23 Ιανουαρίου 17801782 - [[Νέο Φάληρο|Φάληρο]], 23 Απριλίου 1827) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] επαναστάτης ο οποίος αρχικά υπήρξε [[κλέφτης]] και μετέπειτα σπουδαίος [[αρματολοί|αρματολός]] και στρατάρχης της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]].

Το επίθετό του είναι χαϊδευτικό υποκοριστικό του Καραΐσκος, που έφερε ο πατέρας του ήρωα, Δημήτριος [[Οικογένεια Ίσκου|Ίσκος]] ή [[Οικογένεια Ίσκου|Καραΐσκος]], ''Καράς'' επειδή ήταν μελαμψός<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=QvGFPy5lPpg Μηχανή του Χρόνου, Γεώργιος Καραϊσκάκης]</ref>. Πρόκειται για σύνθετη λέξη από το τουρκικό kara (μαύρος) και το παλαιότερο οικογενειακό όνομα [[Οικογένεια Ίσκου|Ίσκος]], [[Σαρακατσάνοι|σαρακατσάνικης]] καταγωγής.<ref>Ο Γλωσσολόγος Νικόλαος Ανδριώτης αποκλείει η λέξη ''ήσκιος'', δηλαδή σκιά για λόγους φωνητικούς. Επίσης αποκλείεται η ετυμολόγησή του από το ουσιαστικό ήσκα (από το λατινικό esca) διότι τα ουσιαστικά που λήγουν σε -α παράγουν επώνυμα που λήγουν σε -ας (π.χ.γαρίδα=Γαρίδας. Επομένως από το ήσκα Ήσκας θα προέλθει κι όχι Ίσκος).Σε πολλά μέρη της Ελλάδας ο ευνουχισμένος τράγος λέγεται ''ήσκος'' και η λέξη αυτή προέρχεται από το κοινό επίθετο ''ήσυχος'', με αποβολή του άτονου ''υ'' που είναι κανονική σε όλα τα βόρρεια ιδιώματα της νέας ελληνικής, και με τροπή του συμφωνικού συμπλέγματος σ χ σε σ κ (π.χ. σχολείο=σκολείο)Και ήσυχος είναι ο τράγος που έχει στερηθεί τη γενετήσια ικανότητά του. Έτσι ο γενάρχης των Ίσκων δεν θα ήταν κάπιος άλλος από έναν τσοπάνη που άλλοι τσοπάνηδες του απέδωσαν αυτό το όνομα πειραχτικά , αρχικά ως παρατσούκλι κι έπειτα ως επώνυμο στους απογόνους του. Νικόλαος Ανδριώτης, «Η ετυμολογική προέλευση του επώνυμου Καραϊσκάκης», στο:Αντιχάρισμα στον καθηγητή Νικόλαο Π. Ανδριώτη-ανατύπωση 88 εργασιών του με τη φροντίδα επιτροπής, Θεσσαλονίκη 1976, σ.164-166</ref>.

Γεννήθηκε στιςτο 23 Ιανουαρίου 17801782<ref name=domi/>, και ήταν νόθος γιος της Ζωής Διμισκή ή Ντιμισκή, από τη [[Σκουληκαριά Άρτας | Σκουληκαριά]], πρώτης εξαδέλφης του αρματολού των Ραδοβυζίων [[Γώγος Μπακόλας|Γώγου Μπακόλα]].<ref>Γαζής, ''Βιογραφία των ηρώων Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη'', 1828, σ.17 : ''«η Μητέρα του ήτον αδελφή του Κώνστα Διμισκή και πρώτη εξαδέλφη του Καπετάν Γώγου Μπακώλα»''. –Παπαρρηγόπουλος, ''Γεώργιος Καραϊσκάκης'', Κυρομάνος 1990, σ.23 : ''«η δε μητήρ ανήκεν εις καλήν οικογένειαν, διότι ήτο αδελφή μέν του Κώνστα Διμισκή, πρώτη δ' εξαδέλφη του ονομαστού Γώγου Μπακώλα»''.</ref> Η μητέρα του, μετά τον θάνατο του Ιωάννη Μαυρομματιώτη, που ήταν ο πρώτος σύζυγός της, έγινε καλόγρια (γι' αυτό και του έμεινε η προσωνυμία «ο γιος της καλογριάς»). Για την ταυτότητα του πατέρα του δεν υπάρχει βεβαιότητα. Θεωρείται πιθανότερο ότι ήταν ο αρματολός του Βάλτου Δημήτριος [[Οικογένεια Ίσκου|Ίσκος]] ή [[Οικογένεια Ίσκου|Καραΐσκος]], από φημισμένη οικογένεια σαρακατσάνικης καταγωγής που ανέδειξε πολλούς στρατιωτικούς και πολιτικούς.<ref>Περραιβός, ο.π., σ. 28, σημείωση 1. : ''«Παρά πολλών λέγεται ότι ο καπετάν Καραΐσκος από τον Βάλτον ηράσθη της Καλογραίας, και έτεκε τον Καραϊσκάκην»''. –Παπαρρηγόπουλος, ''Γεώργιος Καραϊσκάκης'', Κυρομάνος 1990, σ.23 : ''«τις ήτο ο πατήρ αυτού, άδηλον»''. – Βλαχογιάννης, ο.π., σ. 631 : ''«Η παράδοση τονέ λέει γυιο του παλιού κλέφτη Καραΐσκου. Άλλη παράδοση τονέ λέει γυιο του καπετάν Αραπογιάννη».''</ref>

Δεν είναι απολύτως εξακριβωμένος ο τόπος γέννησης του Καραϊσκάκη <ref>Σύμφωνα με το έργο του Διονύση Τζάκη "Γεώργιος Καραϊσκάκης"</ref>. Οι πρώτοι του βιογράφοι είτε δεν αναγράφουν τον τόπο γέννησης, είτε αναφέρουν διαφορετικές περιοχές όπως ότι γεννήθηκε σε σπηλιά πλησίον του χωριού [[Μαυρομμάτι Καρδίτσας]] ή σε μοναστήρι στη [[Σκουληκαριά Άρτας]].<ref>''Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια'' Π. Δρανδάκη, τ. ΙΓ'</ref><ref>Παπαρρηγόπουλος, ''Γεώργιος Καραϊσκάκης'', Κυρομάνος 1990, σ.23 : ''«Ο Γεώργιος Καραισκάκης εγεννήθη τω 1782 είς Σκουλυκαρύαν (ή Σκωληκοκαρυάν) της επαρχίας Άρτης»''. – Γαζής, ''Βιογραφία των ηρώων Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη'', 1828, σ.17 : ''«Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατήγετο από την Άρταν (εξ Αμφιλοχίας), από χωρίον Σκουληκαρυιάν»''. - Νικόλαος Κασομούλης, ''Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων (1821-1833)- Τόμος Α΄'', σ.267, : ''«Ο Καραϊσκάκης κατάγετο από το Ραδοβύζι και οί συγγενείς του περιορίζοντο μόνον είς αυτό το τμήμα»''. –Pouqueville, Francois Charles Hugues Laurent, ''Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως : Μετάφρασις νέα συμπεπληρωμένη με 50 χρωματιστάς εικόνας εκ της πινακοθήκης του Μονάχου'', 1901, σ.955 : ''«Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννηθείς το έτος 1782 εις Σκούλι της Καριάς έν τη επαρχία Άρτης ήτο υιός καλογραίας»''. – Karl Mendelssohn Bartholdy, ''Geschichte Griechenlands, Volume 1'', 1828, σ.430 : ''«Georg Karaiskakis*), 1782 zu Skuli Karia in der Provinz Arta»''. – Camillo Ugoni, ''Vita e scritti di Giuseppe Pecchio'', 1836, σ.161 : ''«Pecchio, descritte le visite e conversazioni da sè fatte in compagnia del generale Roche al generale Giorgio Caraiscachi, Epirota nativo di Arta»''. –Gustav Friedrich Hertzberg, ''Geschichte Griechenlands: Th. Von der Vollendung der osmanischen Eroberung bis zur Erhebung der Neugriechen gegen die Pforte (1470-1821)'', 1878, σ.367 : «Georg Karaiskakis, ein Epirote aus Skylikaria, einige Meilen östlich von Arta». - Auguste Jean Raymond Fabre, ''Histoire Du Siege de Missolonghi: Suivie de Pieces Justificatives'', 1827, σ.191 : «George Karaïscaki, originaire d'Arta, s'était déja distingué, avant la révolution grecque, par ses exploits comme Klephte». - Δημ. Φ. Καρατζένης, ''Η Άρτα εις την επανάστασιν του 1821, Θυσίαι και Αγωνισταί'', Αθήναι, 1978, σ.17, Επιστολή του Ιωάννη Μακρυγιάννη στον Κυβερνήτη της Ελλάδος : ''«Ή μεγάλη αυτή επαρχία, ήτις σύγκειται από μίαν πόλιν και περίπου διακόσια πεντήκοντα χωρία υπό διάφοροις γενικοίς ονόμασι γνωριζόμενα, οίον Ραδοβίσδιον, Τζουμέρκα και Κάμπον[..]Οί όπλοφοροΰντες της αυτής επαρχίας δέν έλειψαν από τά στρατόπεδα και από όλας γενικώς τάς σημαντικωτέρας μάχας[..]εις τάς οποίας μάχας μετροΰμεν ένδόξως υπέρ πατρίδος πεσόντος περίπου τών τετρακοσίων, εξ ών καί ό αείμνηστος Καραϊσκάκης. Ολα δέ ταΰτα οί Άρτινοϊ και οσα άλλα διά τό σΰντομον παρατρέχομεν, τά έπεχειρίσθησαν ευχαρίστως, επί μόνω και μόνω σκοπό τοΰ να ΐδωμεν έλευθέραν την πατρώαν μας γήν.»''. -Χριστόπουλος, Γ., ''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881'', τ. 'ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1977, σ.150, Ομιλία του γιού του Γεωργίου Καραϊσκάκη, Σπυρίδων, στο Πέτα της Άρτας προς τους κατοίκους της περιοχής τον Ιανουάριο του 1854 : ''«Ή έπίθεση όρίστηκε γιά τις 31 Ιανουαρίου και τήν παραμονή ό Καραϊσκάκης ώς γενικός άρχηγός, άπηύθυνε σπουδαία γιά τόν παλμό της και κυρίως γιά τό περιεχόμενο της προκήρυξη, στήν όποία άνάμεσα σέ άλλα άνέφερε «Αποθνήσκων ό πατήρ μου έκραξε "λυτροΰτε τάς Αθήνας" άφείς δέ μόνον κληροδότημα εις έμέ τήν μάχαιραν αύτοΰ έξέπνευσε. Λαβών τό κληροδότημα τοΰ πατρός και τάς μέν Αθήνας εύρών έλευθέρας, τήν γήν δέ τής γεννήσεώς του δούλην. έδραμον πρός ύμάς, ώ λαέ τής Ηπείρου, και τήν σημαίαν τής έλευθερίας ύψωσα μεθ' ύμών.»'' -''Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη μετά πλήρους λεξικού της ελληνικής γλώσσης'', Συλλογικό έργο, Αθήνα, εκδ.5η, τόμος 22 : ''«Σκουληκαριά (ή). "Εδρα κοινότητος της επαρχίας "Αρτης και Τζουμέρκων, του νομού "Αρτης, εν χώρα ορεινή. "Εχει 476 κατ., και άρχαίαν μονήν του 'ΙΓ αιώνος τιμωμένην επ' ονόματος της Θεοτόκου. Είνε πατρίς του στρατάρχου της Επαναστάσεως Γεωργ. Καραϊσκάκη.»''</ref> Η επιτροπή που συνέστησε το Υπουργείο Εσωτερικών το 1927, προκειμένου να επιλύσει το θέμα της γενέτειράς του, κατέληξε στην επίσημη αναγόρευση του Μαυρομματίου ως γενέτειρας του Καραϊσκάκη.<ref>Διονύσιος Τζάκης, ''Γεώργιος Καραϊσκάκης'' από τη σειρά "Οι Ιδρυτές της Νεότερης Ελλάδας", έκδ. "Τα Νέα", ''Ιστορική βιβλιοθήκη'', Αθήνα, 2009 σελ. 12-13</ref> Παρ' όλα αυτά το 1997, στα πλαίσια του σχεδίου [[Σχέδιο Καποδίστριας|Καποδίστριας]], αποφασίστηκε να δοθεί το όνομα «Γεώργιος Καραϊσκάκης» στοστον νεοσύστατο [[Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη|δήμο]] του [[Νομός Άρτας|νομού Άρτας]] στον οποίο υπάγεται έως σήμερα η Σκουληκαριά και το 2005 με προεδρικό διάταγμα καθιερώθηκε επίσημα στη Σκουληκαριά Άρτας δημόσια εορτή τοπικής σημασίας, προς τιμή του Γεωργίου Καραϊσκάκη, εντείνοντας περαιτέρω τη διαμάχη ως προς τον τόπο γέννησης του ήρωα.<ref>{{Cite web |url=https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1997/fek_244a_1997.pdf |title=Συγκρότηση Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Εφημερίς της Κυβερνήσεως, αρ.φύλλου 244, 4/12/1997 |accessdate=2013-03-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140513222204/https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1997/fek_244a_1997.pdf |archivedate=2014-05-13 |url-status=live }}</ref><ref>[http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wHrZvzjsKBkq3dtvSoClrL8zS83ZvoDVVR5MXD0LzQTLWPU9yLzB8V68knBzLCmTXKaO6fpVZ6Lx9hLslJUqeiQyzNkN_xb04Kfwuj8OBInXcEPO4c7wJZyoYH-tYSFNNU. Καθιέρωση δημόσιας εορτής τοπικής σημασίας για το Δημοτικό Διαμέρισμα Σκουληκαριάς του Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη του Νομού Άρτας, προς τιμή του ήρωα του 1821, Γεωργίου Καραϊσκάκη.]</ref><ref>Μαρία Ριτζαλέου. [https://www.xelwna.gr/news/latest/28-kleftopolemos-gia-ti-geneteira-toy-karaiskaki.html Κλεφτοπόλεμος για τη γενέτειρα του Καραϊσκάκη] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190905093057/https://www.xelwna.gr/news/latest/28-kleftopolemos-gia-ti-geneteira-toy-karaiskaki.html |date=2019-09-05 }} εφ. Έθνος 30/4/2008. Ανακτήθηκε 25/3/2013</ref>