Μηνιγγίτιδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ επιμέλεια |
Διάσωση 9 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0 |
||
Γραμμή 59:
== Αίτια ==
Η μηνιγγίτιδα συνήθως προκαλείται από [[λοίμωξη]] από [[Ιός|ιούς]] ή [[Μικροοργανισμός|μικροοργανισμούς]]. Οι περισσότερες περιπτώσεις οφείλονται σε ιογενή λοίμωξη,<ref name="Attia" /> με τα [[Βακτήριο|βακτήρια]], τους [[Μύκητας|μύκητες]] και τα [[Παράσιτο|παράσιτα]] να αποτελούν τα επόμενα πιο συχνά αίτια.<ref name="Ginsberg">{{cite journal |author=Ginsberg L |title=Difficult and recurrent meningitis |journal=Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry |volume=75 Suppl 1 |issue= |pages=i16–21 |year=2004 |month=March |pmid=14978146 |pmc=1765649 |doi=
=== Βακτηριακά ===
Γραμμή 66:
Πρόσφατο τραύμα στο [[κρανίο]], δίνει τη δυνατότητα στα βακτήρια της [[Ρινικές κοιλότητες|ρινικής κοιλότητας]] να εισέλθουν στο μηνιγγικό χώρο. Παρομοίως, άτομα που φέρουν κοιλιοπεριτοναϊκή παράκαμψη, κοιλιοστομία ή υποδόρια δεξαμενή Ommaya βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από αυτές τις συσκευές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πιο πιθανή είναι η λοίμωξη από [[Σταφυλόκοκκος|σταφυλόκοκκο]], καθώς και από ψευδομονάδα (''Pseudomonas aeruginosa'') και άλλους [[Χρώση κατά Γκραμ|αρνητικούς κατά gram]] βάκιλους.<ref name="IDSA" /> Τα ίδια παθογόνα είναι επίσης συχνά αίτια μηνιγγίτιδας σε [[Ανοσολογική ανεπάρκεια|ανοσοκατεσταλμένα]] άτομα.<ref name="Lancet" /> Σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων, μια λοίμωξη στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου, όπως η μέση ωτίτιδα ή η μαστοειδίτιδα, μπορεί να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα.<ref name="IDSA" /> Οι αποδέκτες κοχλιακού εμφυτεύματος λόγω απώλειας ακοής βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας.<ref>{{cite journal |author=Wei BP, Robins-Browne RM, Shepherd RK, Clark GM, O'Leary SJ |title=Can we prevent cochlear implant recipients from developing pneumococcal meningitis? |journal=Clin. Infect. Dis. |volume=46 |issue=1 |pages=e1–7 |year=2008 |month=January |pmid=18171202 |doi=10.1086/524083 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/524083}}</ref>
Η [[Φυματίωση|φυματιώδης]] μηνιγγίτιδα, που οφείλεται σε λοίμωξη από το [[Φυματίωση|μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης]] (''Mycobacterium tuberculosis'') είναι πιο συχνή σε περιοχές που ενδημεί η φυματίωση, αλλά επίσης ανέκυψε σε ασθενείς με νόσο του ανοσοποιητικού, όπως το [[AIDS]].<ref name="Tuberc">{{cite journal |author=Thwaites G, Chau TT, Mai NT, Drobniewski F, McAdam K, Farrar J |title=Tuberculous meningitis |journal=Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry |volume=68 |issue=3 |pages=289–99 |year=2000 |month=March |pmid=10675209 |pmc=1736815 |doi=
Υποτροπιάζουσα μικροβιακή μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από υφιστάμενες ανατομικές ανωμαλίες, συγγενείς ή επίκτητες, ή από διαταραχές του [[Ανοσοποιητικό σύστημα|ανοσοποιητικού συστήματος]].<ref name="Tebruegge">{{cite journal |author=Tebruegge M, Curtis N |title=Epidemiology, etiology, pathogenesis, and diagnosis of recurrent bacterial meningitis |journal=Clinical Microbiology Reviews |volume=21 |issue=3 |pages=519–37 |year=2008 |month=July |pmid=18625686 |doi=10.1128/CMR.00009-08 |pmc=2493086}}</ref> Οι ανατομικές ανωμαλίες επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον και το [[νευρικό σύστημα]]. Το πιο συχνό αίτιο υποτροπιάζουσας μηνιγγίτιδας είναι τα [[Κάταγμα|κατάγματα]] του κρανίου,<ref name="Tebruegge" /> και ειδικά εκείνα που αφορούν τη βάση του κρανίου ή επεκτείνονται διαμέσου των παραρρίνιων κόλπων και του οστέινου λαβύρινθου (λιθοειδές).<ref name="Tebruegge" /> Μια αναδρομική μελέτη 363 αναφερόμενων περιπτώσεων υποτροπιάζουσας μηνιγγίτιδας, έδειξε ότι το 59% οφειλόταν σε τέτοιες ανατομικές ανωμαλίες, το 36% σε ανοσοανεπάρκειες (όπως ανεπάρκεια συμπληρώματος, που προδιαθέτει ειδικά για υποτροπιάζουσα μικροβιακή μηνιγγίτιδα) και το 5% σε εμμένουσες λοιμώξεις σε περιοχές παρακείμενες στις μήνιγγες.<ref name="Tebruegge" />
Γραμμή 80:
=== Μη λοιμώδης ===
Μηνιγγίτιδα μπορεί αν προκληθεί και από ποικιλία μη λοιμωδών παραγόντων, όπως επινέμηση [[Καρκίνος|καρκίνου]] στις μήνιγγες (καρκινωματώδης ή νεοπλασματική μηνιγγίτιδα)<ref name="Chamberlain">{{cite journal |author=Chamberlain MC |title=Neoplastic meningitis |journal=Journal of Clinical Oncology |volume=23 |issue=15 |pages=3605–13 |year=2005 |month=May |pmid=15908671 |doi=10.1200/JCO.2005.01.131}}</ref> και από συγκεκριμένα φάρμακα (κυρίως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, [[Αντιβιοτικό|αντιβιοτικά]], και ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες).<ref name="ArchInternMed">{{cite journal |author=Moris G, Garcia-Monco JC |title=The Challenge of Drug-Induced Aseptic Meningitis |journal=Archives of Internal Medicine |volume=159 |issue=11 |pages=1185–94 |year=1999 |month=June |url=http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/159/11/1185 |
== Διάγνωση ==
Γραμμή 97:
Η συγκέντρωση της γλυκόζης στο ΕΝΥ είναι φυσιολογικά πάνω από 40% από αυτήν στο αίμα. Στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα είναι σταθερά ελαττωμένη. Γι'αυτό χρησιμοποιείται ο λόγος της συγκέντρωσης της γλυκόζης στο ΕΝΥ προς την τιμή αυτής στο αίμα. Ένας λόγος <0.4 είναι ενδεικτικός μικροβιακής αιτιολογίας της μηνιγγίτιδας.<ref name=Straus/> Στα νεογέννητα, βέβαια, που η φυσιολογική τιμή της γλυκόζης στο ΕΝΥ είναι υψηλότερη, παθολογικός θεωρείται λόγος <0,6.<ref name=IDSA/> Αυξημένα επίπεδα γαλακτικού στο ΕΝΥ δείχνουν μεγαλύτερη πιθανότητα μικροβιακής μηνιγγίτιδας, όπως και οι αυξημένες τιμές των λευκών αιμοσφαιρίων.<ref name=Straus/>
Διάφορες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη διάκριση μεταξύ των διάφορων μορφών μηνιγγίτιδας. Η εξέταση συγκόλλησης με λάτεξ (latex agglutination, LA) μπορεί να είναι θετική σε μηνιγγίτιδα από πνευμονιόκοκκο (''Streptococcus pneumoniae''), μηνιγγιτιδόκοκκο (''Naisseria meningitidis''), κολοβακτηρίδιο (''Escherichia coli'') και στρεπτόκοκκο ομάδας Β (''Streptococcus agalactiae''). Η χρήση της ως ρουτίνα αποθαρρύνεται μιας και σπάνια οδηγεί σε τροποποίηση της θεραπείας, μπορεί όμως να χρησιμεύσει όταν οι άλλες μέθοδοι δεν είναι διαγνωστικές. Παρομοίως, η δοκιμασία λύσεως του αμοιβαδοκυττάρου (Limulus amebocyte lysate test) μπορεί να είναι θετική σε μηνιγγίτιδα από gram αρνητικά βακτήρια, αλλά η χρήση της είναι περιορισμένη, εκτός αν οι υπόλοιπες εξετάσεις δε βοηθούν.<ref name=IDSA/> Η [[αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης]] (Polymerase chain reaction, PCR) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για να πολλαπλασιάσει μικρές ποσότητες [[DNA]], προκειμένου να διαπιστώσει την παρουσία βακτηριακού ή ιικού [[Γενετικό υλικό|γενετικού υλικού]] στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Αποτελεί μια εξέταση υψηλής ειδικότητας και ευαισθησίας μιας και απαιτούνται μόνο ίχνη του DNA του λοιμώδους παράγοντα. Μπορεί να προσδιορίσει το μικροβιακό παράγοντα στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα και να συνεισφέρει στη διάκριση των διάφορων αιτίων ιογενούς μηνιγγίτιδας (εντεροϊοί, [[Ερπητοϊός|απλός έρπης]] τύπου 2 και παρωτίτιδα στους μη ανοσοποιημένους).<ref name=LoganMacMahon/> Ορολογικές εξετάσεις (ανίχνευση αντισωμάτων κατά του ιού) μπορεί να συνεισφέρουν στη διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας.<ref name=LoganMacMahon/> Αν πιθανολογείται [[Φυματίωση|φυματιώδης]] μηνιγγίτιδα, το δείγμα αποστέλλεται για χρώση Ziehl-Neelsen, που έχει χαμηλή ευαισθησία, και καλλιέργεια για μυκοβακτηρίδιο, που όμως απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η PCR σε αυτές τις περιπτώσεις χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο.<ref name=Tuberc/> Η διάγνωση της κρυπτοκοκκικής μηνιγγίτιδας μπορεί να γίνει με τη χαμηλού κόστους χρώση του ΕΝΥ με σινική μελάνη, όμως ο έλεγχος για κρυπτοκοκκικά αντιγόνα στο αίμα ή στο ΕΝΥ είναι πιο ευαίσθητος, ειδικά σε άτομα που πάσχουν από AIDS.<ref name=BMB>{{cite journal |author=Bicanic T, Harrison TS |title=Cryptococcal meningitis |journal=British Medical Bulletin |volume=72 |issue= |pages=99–118 |year=2004 |pmid=15838017 |doi=10.1093/bmb/ldh043 |url=http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/99 |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616165146/http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/99 |archivedate=2010-06-16 |url-status=dead }}</ref><ref name="pmid10770733">{{cite journal |author=Saag MS, Graybill RJ, Larsen RA, ''et al.'' |title=Practice guidelines for the management of cryptococcal disease. Infectious Diseases Society of America |journal=Clin. Infect. Dis. |volume=30 |issue=4 |pages=710–8 |year=2000 |month=April |pmid=10770733 |doi=10.1086/313757 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/313757}}</ref><ref name=Sloan2008>{{cite journal |author=Sloan D, Dlamini S, Paul N, Dedicoat M |title=Treatment of acute cryptococcal meningitis in HIV infected adults, with an emphasis on resource-limited settings |journal=Cochrane Database Syst Rev |volume= |issue=4 |pages=CD005647 |year=2008 |pmid=18843697 |doi=10.1002/14651858.CD005647.pub2 |url=http://mrw.interscience.wiley.com/cochrane/clsysrev/articles/CD005647/frame.html |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100314063017/http://mrw.interscience.wiley.com/cochrane/clsysrev/articles/CD005647/frame.html |archivedate=2010-03-14 |url-status=dead }}</ref>
Διαγνωστική και θεραπευτική πρόκληση αποτελεί η μερικώς αντιμετωπισθείσα μηνιγγίτιδα, όπου υπάρχουν μηνιγγικά συμπτώματα μετά από λήψη αντιβιοτικών (π.χ. για πιθανή ιγμορίτιδα). Όταν συμβαίνει αυτό, τα ευρήματα από το ΕΝΥ μοιάζουν με αυτά της ιογενούς μηνιγγίτιδας, αλλά η αντιβιοτική θεραπεία θα πρέπει αν συνεχιστεί μέχρι να υπάρχει ξεκάθαρη απόδειξη ιογενούς αιτίου (π.χ. θετική PCR για εντεροϊό).<ref name=LoganMacMahon/>
Γραμμή 107:
Για μερικά αίτια μηνιγγίτιδας παρέχεται μακροπρόθεσμη προφύλαξη με τον εμβολιασμό ή άμεση με τα αντιβιοτικά.
Από το 1980, πολλές χώρες, έχουν συμπεριλάβει την ανοσοποίηση κατά του αιμόφιλου της ινφλουέντσας (''Haemophilus influenzae'') στα προγράμματα παιδικού [[Εμβόλιο|εμβολιασμού]] ρουτίνας. Αυτό πρακτικά εξάλειψε αυτό το παθογόνο ως αίτιο μηνιγγίτιδας στα μικρά παιδιά σε αυτές τις χώρες. Στις χώρες όμως που η επίπτωση της νόσου είναι υψηλότερη, ο εμβολιασμός παραμένει πολύ ακριβός.<ref name=SegalPollard>{{cite journal |author=Segal S, Pollard AJ |title=Vaccines against bacterial meningitis |journal=British Medical Bulletin |volume=72 |issue= |pages=65–81 |year=2004 |pmid=15802609 |doi=10.1093/bmb/ldh041 |url=http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/65 |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090201161209/http://bmb.oxfordjournals.org/cgi/content/full/72/1/65 |archivedate=2009-02-01 |url-status=dead }}</ref><ref name=Peltola>{{cite journal |author=Peltola H |title=Worldwide Haemophilus influenzae type b disease at the beginning of the 21st century: global analysis of the disease burden 25 years after the use of the polysaccharide vaccine and a decade after the advent of conjugates |journal=Clinical Microbiology Reviews |volume=13 |issue=2 |pages=302–17 |year=2000 |month=April |pmid=10756001 |pmc=100154 |doi=10.1128/CMR.13.2.302-317.2000 |url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/13/2/302 |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110128120619/http://cmr.asm.org/cgi/content/full/13/2/302 |archivedate=2011-01-28 |url-status=dead }}</ref> Επίσης, η ανοσοποίηση για την παρωτίτιδα οδήγησε σε δραματική πτώση των κρουσμάτων παρωτιτιδικής μηνιγγίτιδας, η οποία πριν την καθιέρωση του εμβολιασμού αφορούσε το 15% όλων των περιστατικών παρωτίτιδας.<ref name=LoganMacMahon/>
Αντιμηνιγγιτιδοκοκκικό εμβόλιο υπάρχει κατά των ομάδων A, C, W135 και Y.<ref name=Harrison>{{cite journal |author=Harrison LH |title=Prospects for vaccine prevention of meningococcal infection |journal=Clinical microbiology reviews |volume=19 |issue=1 |pages=142–64 |year=2006 |month=January |pmid=16418528 |pmc=1360272 |doi=10.1128/CMR.19.1.142-164.2006 |url=http://cmr.asm.org/cgi/content/full/19/1/142 |date= |accessdate=2011-05-21 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110128170548/http://cmr.asm.org/cgi/content/full/19/1/142 |archivedate=2011-01-28 |url-status=dead }}</ref> Στις χώρες που καθιερώθηκε ο εμβολιασμός για το μηνιγγιτιδόκοκκο ομάδας C, οι περιπτώσεις μηνιγγίτιδας που οφείλονταν στο συγκεκριμένο αίτιο μειώθηκαν ουσιαστικά.<ref name=SegalPollard/> Πλέον κυκλοφορεί τετραδύναμο εμβόλιο και για τις 4 ομάδες του μικροβίου. Η ανάπτυξη εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου ομάδας Β αποδείχθηκε πολύ πιο δυσχερής, καθώς οι επιφανειακές πρωτεΐνες του (που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή του εμβολίου) εγείρουν μόνο μια μικρή ανοσιακή απάντηση ή έχουν διασταυρούμενες αντιδράσεις με φυσιολογικές ανθρώπινες πρωτεΐνες.<ref name=SegalPollard/><ref name=Harrison/> Όμως μερικές χώρες (Νέα Ζηλανδία, Κούβα, Νορβηγία και Χιλή) έχουν αναπτύξει εμβόλια κατά τοπικών στελεχών του μηνιγγιτιδόκοκκου ομάδας Β. Κάποια έχουν φέρει καλά αποτελέσματα και χρησιμοποιούνται στα τοπικά προγράμματα εμβολιασμού.<ref name=Harrison/> Στην Αφρική, η ισχύουσα προσέγγιση για την πρόληψη και τον έλεγχο των [[Επιδημία|επιδημιών]] από μηνιγγιτιδόκοκκο βασίζεται στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου και τον επείγοντα μαζικό εμβολιασμό των ομάδων υψηλού κινδύνου με διδύναμα A/C ή τριδύναμα A/C/W135 πολυσακχαριδιτικά εμβόλια.<ref>{{cite journal |author=WHO|title=Detecting meningococcal meningitis epidemics in highly-endemic African countries |journal=Weekly Epidemiological Record |volume=75 |issue=38 |pages=306–9 |year=2000 |month=September |pmid=11045076 |format=PDF |url=http://www.who.int/docstore/wer/pdf/2000/wer7538.pdf}}</ref>
Ο εμβολιασμός ρουτίνας κατά του πνευμονιόκοκκου της πνευμονίας (με το συζευγμένο εμβόλιο κατά του πνευμονιοκόκκου, PCV), που είναι δραστικό κατά των 7 πιο διαδεδομένων οροτύπων αυτού του παράγοντα, έχει μειώσει δραστικά την επίπτωση της πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας.<ref name=SegalPollard/><ref name=Weisfelt>{{cite journal |author=Weisfelt M, de Gans J, van der Poll T, van de Beek D |title=Pneumococcal meningitis in adults: new approaches to management and prevention |journal=Lancet Neurol |volume=5 |issue=4 |pages=332–42 |year=2006 |month=April |pmid=16545750 |doi=10.1016/S1474-4422(06)70409-4}}</ref> Το πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριτιδικό εμβόλιο, που καλύπτει 23 στελέχη, χορηγείται μόνο σε συγκεκριμένες ομάδες (π.χ. σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε σπληνεκτομή). Όμως δεν επιφέρει σημαντική ανοσιακή απάντηση σε όλους του παραλήπτες του εμβολίου, όπως τα μικρά παιδιά.<ref name=Weisfelt/>
Γραμμή 147:
Χωρίς θεραπεία η μικροβιακή μηνιγγίτιδα είναι σχεδόν πάντα θανατηφόρος. Σε αντίθεση, η ιογενής μηνιγγίτιδα τείνει να λύεται αυτομάτως και σπάνια οδηγεί στο θάνατο. Με θεραπευτική αντιμετώπιση η θνητότητα της μικροβιακής μηνιγγίτιδας εξαρτάται από την ηλικία του ασθενούς και το υποκείμενο αίτιο. Στα νεογέννητα η θνητότητα ενός επεισοδίου μικροβιακής μηνιγγίτιδας φτάνει το 20-30%. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρότερο στα μεγαλύτερα παιδιά, στα οποία η θνητότητα είναι περίπου 2%, αλλά ανεβαίνει ξανά σε περίπου 19-37% στους ενήλικες.<ref name=Lancet/><ref name=NEJM/> Η θνητότητα σχετίζεται και με άλλους παράγοντες πλην της ηλικίας, όπως ο παθογόνος μικροοργανισμός και ο χρόνος που μεσολαβεί μέχρι την κάθαρσή του από το ΕΝΥ,<ref name=Lancet/> τη βαρύτητα της γενικευμένης νόσου, το ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης πολύ χαμηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων στο ΕΝΥ.<ref name=NEJM/> Η μηνιγγίτιδα που προκαλείται από τον αιμόφιλο της ινφλουέντσας και το μηνιγγιτιδόκοκκο έχει καλύτερη πρόγνωση σε σχέση με τις περιπτώσεις από στρεπτόκοκκο ομάδας Β, κολοβακτηρίδια και πνευμονιόκοκκο.<ref name=Lancet/> Στους ενήλικες, η μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα έχει επίσης χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας (3-7%) από την πνευμονιοκοκκική.<ref name=NEJM/>
Στα παιδιά υπάρχει ενδεχόμενο σοβαρής αναπηρίας λόγω βλάβης του [[Νευρικό σύστημα|νευρικού συστήματος]]. Νευροαισθητήριος βαρυκοΐα, [[επιληψία]], μαθησιακές δυσκολίες και διαταραχές συμπεριφοράς παρουσιάζονται στο 15% των επιζόντων.<ref name=Lancet/> Σε ένα ποσοστό η βαρυκοΐα μπορεί να είναι αναστρέψιμη.<ref name="pmid9068303">{{cite journal |author=Richardson MP, Reid A, Tarlow MJ, Rudd PT |title=Hearing loss during bacterial meningitis |journal=Archives of Disease in Childhood |volume=76 |issue=2 |pages=134–38 |year=1997 |month=February |pmid=9068303 |pmc=1717058 |doi=
== Επιδημιολογία ==
Γραμμή 161:
== Εξωτερικοί Σύνδεσμοι ==
* [https://web.archive.org/web/20130120045309/http://www.paidiatros.com/children/Meningitis/ Paidiatros.com]
* [https://web.archive.org/web/20080317120058/http://www.medlook.net/Kids/mening.asp Medlook Kids]
* [https://web.archive.org/web/20080407094648/http://www.iatronet.gr/article.asp?art_id=367 iatronet]
| |||