Βικιπαίδεια

Δυναστεία των Αρσακιδών της Παρθίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Ρομπότ: προσθήκη σήμανσης επαληθευσιμότητας
μορφοποιηση, επιμελεια, σημεια στιξης!!!!
Γραμμή 1:
{{χωρίς παραπομπές}}
 
{{μορφοποίηση}}
==Το αρχαίο Παρθικό βασίλειο==
 
Γραμμή 9 ⟶ 6 :
[[Αρχείο:Mithridatesiiyoung.jpg|thumb|250px|Δραχμή του Μιθριδάτη Β’ των Πάρθων]]
 
Ιδρυτής της '''δυναστείας των Αρσακιδών''' ήταν ο [[Αρσάκης Α΄ της Παρθίας|Αρσάκης Α’]] αρχηγός της Ιρανικήςιρανικής φυλής των Παρνί, ο οποίος ισχυριζόταν ότι είναι απόγονος του βασιλιά της Περσίας [[Αρταξέρξης Β΄|Αρταξέρξη Β’]] από την αρχαία μεγάλη Περσική αυτοκρατορία των [[Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία|Αχαιμενιδών]]. Ο [[Ανδραγόρας (σατράπης)|Ανδραγόρας]], κυβερνήτης της επαρχίας της Παρθίας την εποχή των [[Δυναστεία των Σελευκιδών|Σελευκιδών]], είχε ανεξαρτητοποιηθεί από τους Έλληνες το 250 π.Χ., οΟ Αρσάκης ως το 246 π.Χ. είχε κυριεύσει ολόκληρη την [[Παρθία]] από τον Ανδραγόρα.
 
Ο Αρσάκης Α’ συγκυβέρνησε με τον αδελφό του [[Τιριδάτης Α’ της Παρθίας|Τιριδάτη]]. επειδήΕπειδή δεν είχε δικούς του γιους όρισε διάδοχο του τον [[Αρσάκης Β΄ της Παρθίας|Αρσάκη Β’]], γιο του Τιριδάτη. Την εποχή του Αρσάκη Β’, ο βασιλιάς των Σελευκιδών [[Αντίοχος Γ' ο Μέγας]] ανακατέλαβε την Παρθία. Οι Σελευκίδες εξασθένησαν σύντομα λόγω των αλλεπάλληλων ηττών του Αντίοχου Γ’ από τους Ρωμαίους και των αποζημιώσεων, που ζήτησαν οι Ρωμαίοι από τους Σελευκίδες,. αυτόΑυτό έδωσε την ευκαιρία στους Αρσακίδες να αναδιοργανωθούν.

Ο [[Μιθριδάτης Α΄ της Παρθίας|Μιθριδάτης Α’]], εγγονός του Αρσάκη Β’, ανακατέλαβε ολόκληρη την [[Περσία]] από τους Σελευκίδες και, αφού συνέλαβε αιχμάλωτο τον βασιλιά τους [[Δημήτριος Β' Νικάτωρ|Δημήτριο Β’ Νικάτωρα]], πήρε τον τίτλο του «βασιλέως των βασιλέων». Ο [[Φραάτης Β’ της Παρθίας|Φραάτης Β’,]] γιος του Μιθριδάτη Α’, συντρίβοντας τον Σελευκίδη βασιλιά [[Αντίοχος Ζ' Σιδήτης|Αντίοχο Ζ’ τον Σιδίτη]], αδελφό του Δημητρίου Β’, έθεσε οριστικά τέρμα στην κυριαρχία των Σελευκιδών ανατολικά του [[Ευφράτης|Ευφράτη]].

Ο ανιψιός του Μιθριδάτη Α’ και δισέγγονος του Αρσάκη Β’, [[Φραάτης Β’ της Παρθίας|Μιθριδάτης Β’ ο μέγας]], έφτασε το αρχαίο Παρθικό βασίλειο των Αρσακιδών στο μέγιστο της ισχύος του,. ξεκίνησεΞεκίνησε και διαπραγματεύσεις με την [[Ρώμη]]. Ακολούθησε μια μικρή περίοδος ακυβερνησίας, η οποία έληξε το 77 π.Χ. με την άνοδο στον θρόνο των Πάρθων του υπέργηρου βασιλιά [[Σανατράκης της Παρθίας|Σανατράκη,]] τον οποίο διαδέχτηκε ο γιος του, [[Φραάτης Γ’ της Παρθίας|Φραάτης Γ’]]. Την εποχή του Φραάτη Γ’ ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στους [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίους]] και τον βασιλιά της [[Αρμενία|Αρμενίας]], [[Τιγράνης ο Μέγας|Τιγράνη τον μέγα]], ο οποίος είχε σύμμαχο τον πιο ορκισμένο εχθρό των Ρωμαίων, [[Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτωρ|Μιθριδάτη Στ’]], βασιλιά του [[Πόντος|Πόντου.]] Παρά το γεγονός ότι ο Φραάτης Γ’ συμμάχησε με τους Ρωμαίους, δεν εκμεταλλεύτηκε την νίκη τους απέναντι στον Τιγράνη τον μέγα,: του επέτρεψαν να συνεχίσει να βασιλεύει στην [[Αρμενία]], ενώ ο ίδιος ο Φραάτης δολοφονήθηκε από τους γιους του.

Ο Ελληνολάτρης βασιλιάς [[Ορόντης Β’ της Παρθίας|Ορόντης Β’]], γιος του Φραάτη Γ’, αφού δολοφόνησε τον αδελφό του [[Μιθριδάτης Γ’ της Παρθίας|Μιθριδάτη]], παρέμεινε μόνος βασιλιάς, και είχε σημαντικές επιτυχίες με τους Ρωμαίους διασπάζοντας την συμμαχία τους με τον βασιλιά της Αρμενίας, [[Αρταβάσδης Β’ της Αρμενίας|Αρταβάσδη.]] Ο Ορόντης Β’ δολοφονήθηκε από τον γιο του, [[Φραάτης Δ’ της Παρθίας|Φραάτη Δ’]], ο οποίος τον διαδέχτηκε,. αρχικάΑρχικά ήταν πολέμιος των Ρωμαίων βοηθώντας τον φανατισμένο εχθρό τους [[Αρταξέρξης Β΄ της Αρμενίας|Αρταξέρξη]], γιο του Αρταβάσδη, να γίνει βασιλιάς της Αρμενίας. Συμφιλιώθηκε αργότερα με τον [[Οκταβιανός Αύγουστος|Οκταβιανό Αύγουστο]] παίρνοντας σύζυγο μια από τις [[Παλλακεία|παλλακίδες]] του, την [[Μούσα της Παρθίας|Μούσα]], με την οποία απέκτησε τον διάδοχο του, [[Φραάτης Ε΄ της Παρθίας|Φραάτη Ε’]], αλλά τελικά δολοφονήθηκε από την Μούσα και τον γιο τους. Η Μούσα παντρεύτηκε τον γιο της, Φραάτη Ε’, το 4 μ.χ. και συμβασίλευσε μαζί του, αλλά οι Πάρθοι εξεγέρθηκαν, και τους δολοφόνησαν και τους δύο παραδίδοντας το στέμμα στον Ορόντη Γ’.
 
==Το νεότερο Παρθικό βασίλειο==
Ο [[Ορόντης Γ΄]] δολοφονήθηκε το [[6]] μ.Χ. λόγω της ακραίας σκληρότητας του.
Ο [[Ορόντης Γ΄]] δολοφονήθηκε το [[6]] μ.Χ. λόγω της ακραίας σκληρότητας του, οι Πάρθοι ευγενείς ζήτησαν από τον Οκταβιανό Αύγουστο το [[8]] μ.Χ. να τους στείλει βασιλιά τον [[Βορώνης Α’ της Παρθίας|Βορώνη Α’]] μεγαλύτερο γιο του Φραάτη Δ’ που είχε στείλει στη [[Αρχαία|Ρώμη]] όμηρο ο πατέρας του. Ο [[Αρτάβανος Γ’ της Παρθίας|Αρτάβανος Γ’]] που είχε εκπαιδευτεί σε νεαρή ηλικία από τους Σκύθες ανέτρεψε τον Βορώνη Α’ το 12 παραμένοντας βασιλιάς έως το θάνατό του το [[38]]. Ήρθε πολλές φορές σε σύγκρουση με τους Ρωμαίους οι οποίοι κατάφεραν να τον ανατρέψουν μια φορά τοποθετώντας βασιλιά το [[35]] τον Τιριδάτη Γ’ εγγονό του Φραάτη Δ’ αλλά τελικά συμφιλιώθηκε μαζί τους. Τον Αρτάβανο Γ’ διαδέχθηκε ο γιος του [[Βαρδάνης Α’ της Παρθίας|Βαρδάνης Α’]] ο οποίος ήρθε σε σύγκρουση με τον ετεροθαλή αδελφό του Γοτάρζη Β’, ο Γοτάρζης τον διαδέχθηκε μετά την δολοφονία του το [[47]]. Ο [[Γοτάρζης Β’ της Παρθίας|Γοτάρζης Β']] δολοφονήθηκε το [[51]] λόγω της υπερβολικής του σκληρότητας τον διαδέχθηκε ένας μακρινός Αρσακίδης ξάδελφος του από τον Οίκο της Μηδίας Ατροπατηνής ο [[Βορώνης Β’ της Παρθίας|Βορώνης Β’]] που πέθανε λίγους μήνες μετά την άνοδο του στον θρόνο. Ο Βορώνης Β’ άφησε 5 γιους από τους οποίους οι 4 ([[Πακώρος Β’ της Παρθίας|Πάκωρος Β']], [[Βολογήσης Α΄ της Παρθίας|Βολογήσης Α΄]], [[Χοσρόης Α’ της Παρθίας|Χοσρόης Α']] και [[Μιθριδάτης Δ’ της Παρθίας|Μιθριδάτης Δ']]) έγιναν βασιλιάδες της Παρθίας και ο [[Τιριδάτης Α΄ της Αρμενίας|Τιριδάτης]] έγινε ο ιδρυτής του βασιλικού οίκου των Αρσακιδών της Αρμενίας. Ο Βολογήσης Α’ που διαδέχθηκε τον πατέρα του Βορώνη Β’ έβαλε φρένο στον [[Εξελληνισμός|εξελληνισμό]] του βασιλείου των Πάρθων επαναφέροντας την Περσική γλώσσα και την ζωροαστρική θρησκεία. Η στέψη του Τιριδάτη σαν βασιλιά της Αρμενίας το [[66]] από τον ίδιο τον Ρωμαίο αυτοκράτορα [[Νέρων]]α έφερε την ειρήνη μεταξύ των Ρωμαίων και των Πάρθων ύστερα από μια σειρά από μακροχρόνιους πολέμους. Ο Βολογήσης Α’ πέθανε το [[78]] τον διαδέχθηκε ο γιος του Βολογήσης Β’ αλλά ανατράπηκε την ίδια χρονιά από τον μεγαλύτερο αδελφό του πατέρα του Πακώρο Β’, τον διαδέχθηκε το [[105]] ο αδελφός του Χοσρόης Α’. Η συνθήκη ειρήνης με την [[Ρώμη]] παραβιάστηκε από τον Χοσρόη Α’ με την επίθεση του στην [[Αρμενία]] το [[113]], ο δυναμικός Ρωμαίος αυτοκράτορας [[Τραϊανός]] ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον του. Οι Ρωμαίοι με τον Τραϊανό συνέτριψαν τις Παρθικές δυνάμεις καταλαμβάνοντας ολόκληρη την [[Παρθία]] και την [[Περσία]] ο ίδιος ο Χοσρόης Α’ αντικαταστάθηκε με υποτελή του Τραΐανού. Μετά το θάνατο του Τραΐανού το [[117]] ήρθε ταχύτατη πτώση των Ρωμαίων με αποτέλεσμα οι Πάρθοι να ανακάμψουν και ο Χοσρόης να επανέλθει στον θρόνο του, τον διαδέχθηκε το [[129]] ο μικρότερος αδελφός του Μιθριδάτης Δ’. Την εποχή του Χοσρόη Α’ και του Μιθριδάτη Δ’ το ανατολικό τμήμα της Παρθίας είχε καταληφθεί από τον Βολογήση Γ’ γιο του Βολογήση Β’ και εγγονό του Βολογήση Α’ που πέθανε το 147. Ο Βολογήσης Δ’ γιος του Μιθριδάτη Δ’ κατάφερε ξανά να ενώσει τα δύο τμήματα της Παρθίας σε ένα βασίλειο μετά τον θάνατο του Βολογήση Γ’, κήρυξε ξανά πόλεμο με την [[Ρώμη]] αλλά συνετρίβη από τις δυνάμεις του αυτοκράτορα [[Μάρκος Αυρήλιος|Μάρκου Αυρήλιου.]] Ο Βολογήσης Ε’ διαδέχθηκε το [[191]] τον πατέρα του [[Βολογήσης Δ΄ της Παρθίας|Βολογήση Δ’]] συνετρίβη και αυτός από τις Ρωμαϊκές δυνάμεις του αυτοκράτορα [[Σεπτίμιος Σεβήρος|Σεπτίμιου Σεβήρου]] που λεηλάτησαν το 199 την πρωτεύουσα του Κτησιφώντα, ένας από τους γιους του ήταν ο [[Χοσρόης Α' της Αρμενίας|Χοσρόης Α’ βασιλιάς των Αρσακιδών της Αρμενίας]]. Ο μεγαλύτερος γιος του [[Βολογήσης Ε΄ της Παρθίας|Βολογήση Ε’]] ο [[Βολογήσης ΣΤ΄ της Παρθίας|Βολογήσης ΣΤ’]] ανατράπηκε το 216 από τον μικρότερο αδελφό του [[Αρτάβανος Ε΄ της Παρθίας|Αρτάβανο Ε’.]] Ο εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στα δυο αδέλφια άνοιξε την όρεξη στον Ρωμαίο αυτοκράτορα [[Καρακάλλας|Καράκαλλα]] να κατακτήσει την Παρθία αλλά δολοφονήθηκε το 217 και ο διάδοχος του [[Μακρίνος]] γνώρισε την ήττα και αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη σε βάρος των Ρωμαίων. Το 224 ο υποτελής βασιλιάς της πόλης Δαρέμπ [[Αρδασίρ Α΄ της Περσίας|Αρδασίρ]] εγγονός του ιερέα του Ζωροαστρισμού [[Σασσάν]] εξεγέρθηκε εναντίον της δυναστείας των Αρσακιδών, οι επαναστατικές δυνάμεις συνέτριψαν τον στρατό του Αρτάβανου. Η δυναστεία των Αρσακιδών ανατράπηκε ύστερα από 400 χρόνια βασιλείας στην Παρθία, νέος βασιλιάς θα ορκιστεί ο επαναστάτης Αρδασίρ ιδρυτής της δυναστείας των Σασσανιδών η οποία θα βασιλεύσει για άλλα 400 χρόνια επαναφέροντας την [[Περσία]] στο αρχαίο της μεγαλείο.
 
Οι Πάρθοι ευγενείς ζήτησαν από τον Οκταβιανό Αύγουστο το [[8]] μ.Χ. να τους στείλει βασιλιά τον [[Βορώνης Α’ της Παρθίας|Βορώνη Α’]], μεγαλύτερο γιο του Φραάτη Δ’, που είχε στείλει στη [[Αρχαία|Ρώμη]] όμηρο ο πατέρας του. Ο [[Αρτάβανος Γ’ της Παρθίας|Αρτάβανος Γ’]], που είχε εκπαιδευτεί σε νεαρή ηλικία από τους Σκύθες, ανέτρεψε τον Βορώνη Α’ το 12 παραμένοντας βασιλιάς έως το θάνατό του το [[38]]. Ήρθε πολλές φορές σε σύγκρουση με τους Ρωμαίους, οι οποίοι κατάφεραν να τον ανατρέψουν μια φορά τοποθετώντας βασιλιά το [[35]] τον Τιριδάτη Γ’, εγγονό του Φραάτη Δ’, αλλά τελικά συμφιλιώθηκε μαζί τους. Τον Αρτάβανο Γ’ διαδέχθηκε ο γιος του, [[Βαρδάνης Α’ της Παρθίας|Βαρδάνης Α’]], ο οποίος ήρθε σε σύγκρουση με τον ετεροθαλή αδελφό του, [[Γοτάρζης Β΄ της Παρθίας|Γοτάρζη Β]]’. Ο Γοτάρζης τον διαδέχθηκε μετά την δολοφονία του το [[47]]. Ο [[Γοτάρζης Β’ της Παρθίας|Γοτάρζης Β']] δολοφονήθηκε το [[51]] λόγω της υπερβολικής του σκληρότητας και τον διαδέχθηκε ένας μακρινός Αρσακίδης ξάδελφος του από τον Οίκο της Μηδίας Ατροπατηνής, ο [[Βορώνης Β’ της Παρθίας|Βορώνης Β’]], που πέθανε λίγους μήνες μετά την άνοδο του στον θρόνο. Ο Βορώνης Β’ άφησε 5 γιους, από τους οποίους οι 4 ([[Πακώρος Β’ της Παρθίας|Πάκωρος Β']], [[Βολογήσης Α΄ της Παρθίας|Βολογήσης Α΄]], [[Χοσρόης Α’ της Παρθίας|Χοσρόης Α']] και [[Μιθριδάτης Δ’ της Παρθίας|Μιθριδάτης Δ']]) έγιναν βασιλιάδες της Παρθίας και ο [[Τιριδάτης Α΄ της Αρμενίας|Τιριδάτης]] έγινε ο ιδρυτής του βασιλικού οίκου των Αρσακιδών της Αρμενίας.
 
Ο Βολογήσης Α’, που διαδέχθηκε τον πατέρα του, Βορώνη Β’, έβαλε φρένο στον [[Εξελληνισμός|εξελληνισμό]] του βασιλείου των Πάρθων επαναφέροντας την [[περσική γλώσσα]] και την [[Ζωροαστρισμός|ζωροαστρική]] θρησκεία. Η στέψη του Τιριδάτη σαν βασιλιά της Αρμενίας το [[66]] από τον ίδιο τον Ρωμαίο αυτοκράτορα [[Νέρων]]α έφερε την ειρήνη μεταξύ των Ρωμαίων και των Πάρθων ύστερα από μια σειρά από μακροχρόνιους πολέμους. Ο Βολογήσης Α’ πέθανε το [[78]]. Τον διαδέχθηκε ο γιος του, Βολογήσης Β’, αλλά ανατράπηκε την ίδια χρονιά από τον μεγαλύτερο αδελφό του πατέρα του, Πακώρο Β’. Τον διαδέχθηκε το [[105]] ο αδελφός του, Χοσρόης Α’.
 
Η συνθήκη ειρήνης με την [[Ρώμη]] παραβιάστηκε από τον Χοσρόη Α’ με την επίθεση του στην [[Αρμενία]] το [[113]]. Ο δυναμικός Ρωμαίος αυτοκράτορας [[Τραϊανός]] ξεκίνησε εκστρατεία εναντίον του. Οι Ρωμαίοι με τον Τραϊανό συνέτριψαν τις παρθικές δυνάμεις καταλαμβάνοντας ολόκληρη την [[Παρθία]] και την [[Περσία]]. Ο ίδιος ο Χοσρόης Α’ αντικαταστάθηκε με υποτελή του Τραΐανού. Μετά το θάνατο του Τραΐανού το [[117]] ήρθε ταχύτατη πτώση των Ρωμαίων, με αποτέλεσμα οι Πάρθοι να ανακάμψουν και ο Χοσρόης να επανέλθει στον θρόνο του. Τον διαδέχθηκε το [[129]] ο μικρότερος αδελφός του, Μιθριδάτης Δ’.
 
Την εποχή του Χοσρόη Α’ και του Μιθριδάτη Δ’ το ανατολικό τμήμα της Παρθίας είχε καταληφθεί από τον Βολογήση Γ. Ο Βολογήσης Δ’, γιος του Μιθριδάτη Δ’, κατάφερε ξανά να ενώσει τα δύο τμήματα της Παρθίας σε ένα βασίλειο. Μετά τον θάνατο του Βολογήση Γ’, κήρυξε ξανά πόλεμο με την [[Ρώμη|Ρώμη,]] αλλά συνετρίβη από τις δυνάμεις του αυτοκράτορα [[Μάρκος Αυρήλιος|Μάρκου Αυρήλιου.]] Ο Βολογήσης Ε’ διαδέχθηκε το [[191]] τον πατέρα του, [[Βολογήσης Δ΄ της Παρθίας|Βολογήση Δ’]]. Συνετρίβη και αυτός από τις ρωμαϊκές δυνάμεις του αυτοκράτορα [[Σεπτίμιος Σεβήρος|Σεπτίμιου Σεβήρου]], που λεηλάτησαν το 199 την πρωτεύουσα του [[Κτησιφών (πόλη)|Κτησιφώντα]]. Ένας από τους γιους του ήταν ο [[Χοσρόης Α' της Αρμενίας|Χοσρόης Α’, βασιλιάς των Αρσακιδών της Αρμενίας]].
 
Ο μεγαλύτερος γιος του [[Βολογήσης Ε΄ της Παρθίας|Βολογήση Ε’]], ο [[Βολογήσης ΣΤ΄ της Παρθίας|Βολογήσης ΣΤ’]], ανατράπηκε το 216 από τον μικρότερο αδελφό του, [[Αρτάβανος Ε΄ της Παρθίας|Αρτάβανο Ε’.]] Ο [[εμφύλιος πόλεμος]] ανάμεσα στα δυο αδέλφια άνοιξε την όρεξη στον Ρωμαίο αυτοκράτορα [[Καρακάλλας|Καράκαλλα]] να κατακτήσει την Παρθία, αλλά δολοφονήθηκε το 217 και ο διάδοχος του [[Μακρίνος]] γνώρισε την ήττα και αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη σε βάρος των Ρωμαίων. Το 224 ο υποτελής βασιλιάς της πόλης Δαρέμπ [[Αρδασίρ Α΄ της Περσίας|Αρδασίρ,]] εγγονός του ιερέα του Ζωροαστρισμού [[Σασσάν|Σασσάν,]] εξεγέρθηκε εναντίον της δυναστείας των Αρσακιδών. Οι επαναστατικές δυνάμεις συνέτριψαν τον στρατό του Αρτάβανου.
 
Η δυναστεία των Αρσακιδών ανατράπηκε ύστερα από 400 χρόνια βασιλείας στην Παρθία. Νέος βασιλιάς θα ορκιστεί ο επαναστάτης Αρδασίρ, ιδρυτής της [[Οίκος των Σασσανιδών|δυναστείας των Σασσανιδών]], η οποία θα βασιλεύσει για άλλα 400 χρόνια επαναφέροντας την [[Περσία]] στο αρχαίο της μεγαλείο.
 
==Συμπεράσματα==
 
Γενικά οι Αρσακίδες υπήρξαν ικανοί ηγεμόνες συνδυάζοντας πολλά στοιχεία περσικά και ελληνικά από τους [[Δυναστεία των Σελευκιδών|Σελευκίδες]] της [[Συρία|Συρίας]]. Βοήθησαν στην ανάπτυξη ελληνιστικών πόλεων, ενώ διατήρησαν την οργάνωση της χώρας τους σε [[Σατραπεία|Σατραπείες]]. Ενίσχυσαν το εμπόριο και ανέπτυξαν ισχυρό στόλο. Συνέπεια αυτών ήταν η μεγάλη οικονομική αλλά και οικοδομική ανάπτυξη όλης της χώρας τους. Κέντρο της χώρας τους ήταν η [[Μηδία]] και πρωτεύουσα το μεν καλοκαίρι είχαν τα [[Εκβάτανα]], τον δε χειμώνα την [[Κτησιφών]]τα.
 
Κλάδος της δυναστείας αυτής βασίλευσε και στην [[Αρμενία]] μέχρι του Αρδάση ή Αρδασίρ Δ΄, επί της βασιλείας του οποίου και η Αρμενία προσαρτήθηκε στη [[Περσία]] από τους [[Αυτοκρατορία των Σασσανιδών|Σασσανίδες]]
Γραμμή 64 ⟶ 79 :
 
==Πηγές==
*''Φλάβιος Ιώσηπος, ΙουδαικέςΙουδαϊκές αρχαιότητες 18–20''
*''Τάκιτος, Χρονικά, ii–vi''
*''Στο λήμμα έχει ενσωματωθεί κείμενο (σήμερα σε ελεύθερη χρήση) από το: Chisholm, Hugh, ed. (1911). Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.''
*''Κάσσιου Δίωνος, lxviii, 17–33.''
*''Crespigny, Rafe de. (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD). Leiden: Koninklijke Brill. ISBN 90-04-15605-4.''
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Δυναστεία_των_Αρσακιδών_της_Παρθίας"