Αθανάσιος Ψαλίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στα [[Ιωάννινα]] διηύθυνε επίγια 25 έτηχρόνια την πιο σημαντική ίσως σχολή των Ιωαννίνων, πουτη ήτανΜαρουτσαία. Έτσι ονομάστηκε ως κληροδότημα του Γιαννιώτη εμπόρου Μαρούτση καιενώ η οποίατο εν συνεχεία1797 ονομάστηκε [[Καπλάνειος Σχολή|Καπλάνειος]] αφού ανέλαβε τα χρέη της ο έμπορος [[Ζώης Καπλάνης]] που ζούσε στη Ρωσία αλλά καταγόταν από τα Ιωάννινα.<ref>[http://www.zosimaia.gr/MeNuDynamic.asp?menu=10&submenu=23&aID=96] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070822001501/http://www.zosimaia.gr/MeNuDynamic.asp?menu=10&submenu=23&aID=96 |date=2007-08-22 }}Το 1805 η σχολή παίρνει το όνομα του μεγάλου Ιωαννίτη ευεργέτη [[Ζώης Καπλάνης|Ζώη Καπλάνη]], εμπόρου στη Ρωσία, και τίθεται υπο την προστασία του Πατριαρχείου. Πρώτος διευθυντής της ορίζεται ο διαπρεπής καθηγητής Αθανάσιος Ψαλίδας που είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Ρωσία και τη Βιέννη.</ref>. Εκείνο το διάστημα ο Α. Ψαλίδας εμπλουτίζει το πρόγραμμα της σχολής με μαθήματα φυσικών επιστημών, ιστορίας, γεωγραφίας, εμπορικών γνώσεων, και ξένων γλωσσών. Έφερνε από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ειδικά όργανα, με τα οποία δίδασκε [[αστρονομία]] και [[κοσμογραφία]], και εκτελούσε πειράματα φυσικής και χημείας, προσελκύοντας το ενδιαφέρον ακόμη και εξωσχολικών θεατών. Μια τέτοια περίπτωση εξωσχολικού θεατή των πειραμάτων του ήταν Ο Αλή Πασάς, στον οποίο επέδειξε μιαπείραμα ηλεκτρικήστατικού μηχανήηλεκτρισμού.<ref>Henry Holland, Ταξίδια στα Ιόνια νησιά, Ήπειρο, Αλβανία (1812-1813), μτφρ. Χρήστος Ιωαννίδης, εκδ.Αφοί Τολίδη, Αθήνα, 1989, σελ.164</ref> Παράλληλα συγκρότησε αξιόλογη [[βιβλιοθήκη]] ανοικτή στο ευρύ κοινό, προσέλαβε εξειδικευμένο διδακτικό προσωπικό και εξασφάλιζε υποτροφίες στους καλύτερους μαθητές του.

Οι καινοτομίες του δέχθηκαν την σκληρή κριτική των συντηρητικών κύκλων. Κατηγορήθηκε από Έλληνες και μησυντηρητικούς ότι εισάγει αθεϊστικές απόψεις του [[Βολταίρος|Βολταίρου]]<ref>[http://www.zosimaia.gr/MeNuDynamic.asp?menu=10&submenu=23&aID=96] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070822001501/http://www.zosimaia.gr/MeNuDynamic.asp?menu=10&submenu=23&aID=96 |date=2007-08-22 }}ο οποίος θεωρείτο βολταιριστής και ελευθερόφρονας.</ref> και γενικά τις φιλελεύθερες απόψεις της [[Γαλλική Επανάσταση|Γαλλικής Επανάστασης]]. Για αυτό το σκοπό εξέδωσε το έργο «Καλοκινήματα», αποκρούοντας τις απόψεις των πολέμιών του.

Την εποχή που δίδαξε στα Ιωάννινα υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της πόλης. Συμμετείχε σε [[δημογεροντία|δημογεροντίες]], ως ένορκος σε τοπικά δικαστήρια, και ακόμη, καιεπειδή ήξερε ξένες γλώσσες, ο ίδιος ο [[Αλή Πασάς]] τον είχε αποστείλει σε διπλωματικές αποστολές στην Ευρώπη εκ μέρους του. ΤηνΕπίσης εποχήυποδεχόταν πουεπίσημους ξέσπασεκι ηέτσι ένοπληγνώρισε σύγκρουσητον τουΆγγλο Αλή πασάποιητή και τουφιλέλληνα [[ΟθωμανικήΛόρδος ΑυτοκρατορίαΒύρων|Οθωμανούλόρδο ΣουλτάνουΒύρωνα]], (1820-1822)το κατέφυγεΓάλλο στοπεριηγητή [[ΖαγόριΦρανσουά Πουκεβίλ]] και τον Άγγλο λόρδο Sir Henry Holland, (1ο Baronet, 1788-1893) που έγραψε: "''Ο Ψαλίδας δεν είναι μόνο ένας πολύπλευρος επιστήμονας, αλλά κι ένας εξαιρετικός και εύγλωττος ομιλητής. Με απίστευτη ευκολία, μιλά τόσο την αρχαία όσο και τη σημερινή μορφή της ελληνικής γλώσσας, την ιταλική, τη γαλλική, τη γερμανική και τη ρωσική. Μιλάει έντονα και με μεγάλη δύναμη σε οποιοδήποτε θέμα της τέχνης, της επιστήμης, της φιλολογίας και ειδικά για την ένδοξη πατρίδα του, την Ελλάδα. Κατέχει τις φυσικές επιστήμες, τις οποίες σπούδασε στη Γερμανία(''εννοούσε Αυστρία''), αλλά από τη φύση του είναι περισσότερο διατεθειμένος προς τη φιλοσοφική έρευνα. Ο ζήλος του για τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και την ποίηση είναι μεγάλος"''.

Ενώ με τα πρώτα του έργα υιοθετούσε την [[αρχαΐζουσα γλώσσα]], ως «αρχιδιδάσκαλος των Ιωαννίνων» όπως χαρακτηρίστηκε, χρησιμοποιούσε την [[δημοτική γλώσσα|δημοτική]]. Μάλιστα δεν δεχόταν ούτε την μέση οδό του [[Αδαμάντιος Κοραής|Αδαμάντιου Κοραή]] με την [[καθαρεύουσα]]. Θεωρείται ένας από τους πιθανούς συγγραφείς της «[[Ελληνική Νομαρχία|Ελληνικής Νομαρχίας]]» και του «Ρωσαγγλογάλλου»(1806), έργο που δεν υπογράφεται κι επισήμως δεν αποδίδεται επιστημονικά ακόμα σε συγκεκριμένο συγγραφέα, καθώς και της έμμετρης σάτιρας «[[Ρωσσαγγλογάλλος|Ρωσαγγλογάλλου]]»(1812).