Κρητικό θέατρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 14:
Χρονολογικά, το πρώτο έργο του κρητικού θεάτρου είναι μία τραγωδία γραμμένη, όμως, σε [[ιταλική γλώσσα]], η ''Fedra'' του Φραντσέσκο Μπότσα, κρητικού φοιτητή της νομικής στο [[πανεπιστήμιο της Πάντοβα]], που τυπώθηκε το [[1578]]. Η ''Fedra'' βασίζεται στο γνωστό θέμα της [[Φαίδρα|Φαίδρας]] και του [[Ιππόλυτος|Ιππόλυτου]], ακολουθεί τις συμβάσεις της κλασικίζουσας δραματουργίας (πρόλογος και πέντε πράξεις με χορικά) και είναι γραμμένη σε ιαμβικό ενδεκασύλλαβο στίχο. Η πρώτη σωζόμενη τραγωδία σε [[ελληνική γλώσσα]] είναι η ''[[Ερωφίλη]]'' του Χορτάτση, που όπως φαίνεται γράφτηκε στα τέλη του 16 ου αι. και ακολουθούν ο ''[[Βασιλεύς ο Ροδολίνος]]'', του [[Ιωάννης Ανδρέας Τρωίλος|Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου]], που τυπώθηκε το [[1647]] και τέλος ο ''Ζήνων'', αγνώστου συγγραφέα, που γράφτηκε μετά το [[1648]], έτος έκδοσης του ιταλικού προτύπου της<ref>Vitti Μ. 2003, 108.</ref>. Το κοινό στοιχείο στις τραγωδίες είναι η δραματική διαίρεση σε πρόλογο και πέντε πράξεις και η στιχουργική μορφή του ιαμβικού ομοιοκατάληκτου δεκαπεντασύλλαβου (με εξαίρεση τα χορικά που γράφτηκαν σε ενδεκασύλλαβο).
==Κωμωδία==
Παραστάσεις κωμωδιών γίνονταν τακτικά τις Απόκριες, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής. Τα έργα που σώζονται, όμως, είναι μόνο τρία: ο ''Κατσούρμπος'', του Χορτάτση, ο ''Στάθης'', Ανωνύμου και ο ''Φορτουνάτος'', του Μάρκου Αντώνιου Φόσκολου (1597-1662). Ο ''Κατσούρμπος'' είναι η παλαιότερη χρονολογικά (δεκαετία του 1580) και αποτέλεσε πρότυπο για τις άλλες δύο κωμωδίες. Ο ''Στάθης'' προέρχεται από την ίδια περίπου εποχή. Ο συγγραφέας του μας είναι άγνωστος, αλλά κάποιοι φιλόλογοι εικάζουν ότι μπορεί να είναι έργο του Χορτάτση, βασιζόμενοι στην κοινή περίπου εποχή συγγραφής και τις υφολογικές και δραματουργικές ομοιότητες<ref>Πούχνερ Β. 2002, 167.</ref>. Παραδόθηκε σε ένα χειρόγραφο του 17ου ή και του 18ου αι., μαζί με άλλα κρητικά θεατρικά έργα, αλλά το κείμενο έχει υποστεί περικοπές που εμποδίζουν την κατανόηση της εξέλιξης της πλοκής. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η σχεδόν σύγχρονη θεματολογία, οι ήρωες που προέρχονται από μεσαία στρώματα των αστικών τάξεων, η τήρηση της ενότητας του χρόνου (η δράση διαρκεί μία ημέρα) και ο δεκαπεντασύλλαβος ομοιοκατάληκτος στίχος.
Οι κρητικές κωμωδίες συνδέονται με την ιταλική ''[[commedia erudita]]'', με την οποία έχουν πολλά κοινά, όπως η κατανομή σε πέντε πράξεις (ο Στάθης σώζεται σε τρεις πράξεις εξαιτίας των περικοπών του χειρογράφου), ο πρόλογος, τα τυποποιημένα πρόσωπα (όπως οι καυχησιάρηδες -αλλά δειλοί- στρατιωτικοί, οι ερωτευμένοι γέροι και οι σχολαστικοί δάσκαλοι) και μοτίβα (όπως αυτό του χαμένου παιδιού, που χρησιμοποιείται για να δώσει αίσιο τέλος). Έχουν, όμως, λιγότερο περιπετειώδη και περίπλοκη δομή από τις αντίστοιχες ιταλικές, για αυτό δεν είναι εύκολο να βρεθεί κάποιο συγκεκριμένο έργο το οποίο μπορεί να χρησιμοποίησαν ως πρότυπο. Έχουν εντοπιστεί, όμως, κάποιες σκηνές που απηχούν αντίστοιχες σκηνές ιταλικών έργων. Σημαντική διαφορά από την ιταλική παράδοση είναι η έμμετρη μορφή των κρητικών κωμωδιών, αφού στην Ιταλία ο πεζός λόγος κυριαρχούσε στην κωμωδία. Πέρα από τις δομικές ομοιότητες, αυτά τα έργα εμφανίζουν διαφορές ως προς τους τρόπους επίτευξης του κωμικού ύφους και δεν τα διακρίνουν επιρροές από την ''[[commedia dell’ arte]]'', όπως συνέβη κατόπιν στο επτανησιακό θέατρο. Δεν υπάρχει ο λεκτικός αυτοσχεδιασμός, όπως επίσης και η εκτέλεση του ρόλου με ημιπροσωπίδα<ref>Πούχνερ Β. 2002, 165.</ref>.
==Παραπομπές σημειώσεις==
| |||