Δολό Ιωαννίνων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ προστέθηκε η Κατηγορία:Δήμος Πωγωνίου (με το HotCat)
αφαίρεση σήμανσης πηγών, προσθήκες παραπομπών + κειμένου, μικροδρθ. μορφής
Γραμμή 1:
{{Πηγές|14|10|2012}}
 
{{coord|39|59|27|N|20|26|27|E|type:city_region:GR|display=title}}
{{Κωμόπολη χωριό
| όνομα = ΔολόΠεριστέρι
| εικόνα =
| δήμος = [[Δήμος Πωγωνίου|Πωγωνίου]]
| λεζάντα =
| νομός = [[νομός Ιωαννίνων|Ιωαννίνων]]
| δήμος = [[Δήμος = Πωγωνίου|Πωγωνίου]]
| νομός = [[νομόςΝομός Ιωαννίνων|Ιωαννίνων]]
| περιφέρεια = [[Περιφέρεια Ηπείρου|Ηπείρου]]
| δημοτική ενότητα= Πωγωνιανής
| πληθυσμός = 71
| δημοτική κοινότητα =
| τοπική κοινότητα= Δολού
| πληθυσμός = 7160
| έτος απογραφής = 2001
| υψόμετρο = 800
| περιοχή =
| ιστοσελίδα =
| τηλεφωνικός κωδικός = +30 26570
| ταχυδρομικός κωδικός= 44005
}}
Το '''Δολό Ιωαννίνων''' είναι ένα από τα σαράντα χωριά που ανήκουν στα [[Πωγωνοχώρια]]<ref>{{Cite web|url=https://www.visitpogoni.gr/sample-page|title=ΠΩΓΩΝΙ : Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ {{!}} Visit Pogoni - Οδηγός Πωγώνι 'Ηπειρος|accessdate=2020-03-21}}</ref> της [[Ήπειρος (περιοχή)|Ηπείρου]], χτισμένο στο όρος Κουτσόκρανο σε υψόμετρο 800 μέτρα<ref name=":0">{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή|first=|last=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|isbn=|year=1996|location=Αθήνα|page=211, τομ. 10|quote=}}</ref> και από το [[1967]] ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός<ref>{{Cite web|url=http://listedmonuments.culture.gr/monument.php?code=-662092690|title=ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ|website=listedmonuments.culture.gr|accessdate=2020-03-24}}</ref>.
Το '''Δολό Ιωαννίνων''' είναι ένα από τα σαράντα χωριά που ανήκουν στα [[Πωγωνοχώρια]], χτισμένο σε υψόμετρο 800μ. στο όρος Κουτσόκρανο. Βρίσκεται δίπλα στο φαράγγι του Κουβαρά, μία περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ιδανική για τους λάτρεις του περιπατητικού τουρισμού.
Το Δολό αποτελεί σήμερα μέρος της Διευρυμένης Κοινότητας Πωγωνιανής, η οποία αποτελείται από τα χωριά [[Πωγωνιανή Ιωαννίνων]], [[Δρυμάδες Ιωαννίνων|Δρυμάδες]], [[Σταυροσκιάδι]].
 
== Ιστορία - Γεωγραφία ==
 
Το Δολό βρίσκεται στα σύνορα της [[Ελλάδα|Ελλάδας]] με την [[Αλβανία]], δίπλα στο φαράγγι του Κουβαρά, μία περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (Τ.Ι.Φ.Κ.), ιδανική για τους λάτρεις του περιπατητικού τουρισμού. Πρόκειται για απότομο και βαθύ φαράγγι, με πυκνή βλάστηση και πολλά νερά, που περνάει κάτω από το χωριό και το οποίο έχει σχηματιστεί από τον ποταμό Κουβαρά, την αρχή του ποταμού [[Δρίνος (Ήπειρος)|Δρίνου]].<ref>{{Cite web|url=https://filotis.itia.ntua.gr/biotopes/c/AT3011001/|title=NatureBank - Τοπίο (ΤΙΦΚ) - Φαράγγι Δολού Πωγωνιανής|website=filotis.itia.ntua.gr|accessdate=2020-03-24}}</ref> Απέχει 72 [[Χιλιόμετρο|χλμ]]. ΒΔ. από τα [[Ιωάννινα]], 38 χλμ. ΒΔ. από το [[Καλπάκι Ιωαννίνων|Καλπάκι]] (έδρα του Δήμου) και 8 χλμ. από την [[Πωγωνιανή Ιωαννίνων|Πωγωνιανή]].
Το Δολό - το πρώτο όνομά του ήταν Δελή (σλάβικα) που σημαίνει κάτι το χαμηλό και το κάτω σε σύγκριση με το υψηλό του ευρισκόμενο ορεινό συγκρότημα - βρίσκεται στα κράσπεδα του ορεινού συγκροτήματος που ονομάζεται Κουτσόκρανο και κάτω από το ύψωμα του Αγ. Χριστοφόρου. Ο παλιός συνοικισμός, ίσως να ήταν στη θέση που είναι σήμερα γνωστή ως "χαλάσματα" και η οποία πριν πάθει καθίζηση θα ήταν ισόπεδη με την πλαγιά "Παρακάτωνα". Η έλλειψη μαρτυριών μας αναγκάζει να προσφύγουμε στις κατασπαρμένες παραδόσεις για να φτάσουμε στο 1030 μ.Χ. που αναφέρεται "χώρα Δολού" στον πίνακα δωρητών της μονής [[Μολυβδοσκέπαστου]] (Ηπειρ. Εστία, 1966, σ.349-353)
 
Το Δολό - το πρώτο όνομά του ήταν Δελή ([[Σλαβικές γλώσσες|σλάβικα]]) που σημαίνει κάτι το χαμηλό και το κάτω σε σύγκριση με το υψηλό του ευρισκόμενο ορεινό συγκρότημα - βρίσκεται στα κράσπεδα του ορεινού συγκροτήματος που ονομάζεται Κουτσόκρανο και κάτω από το ύψωμα του Αγ.Αγίου Χριστοφόρου. Ο παλιός συνοικισμός, ίσως να ήταν στη θέση που είναι σήμερα γνωστή ως "χαλάσματα" και η οποία πριν πάθει καθίζηση θα ήταν ισόπεδη με την πλαγιά "Παρακάτωνα". Η έλλειψη μαρτυριών μας αναγκάζει να προσφύγουμε στις κατασπαρμένες παραδόσεις για να φτάσουμε στο [[1030 μ.Χ.]] που αναφέρεται "χώρα Δολού" στον πίνακα δωρητών της μονής [[Μολυβδοσκέπαστου]] (Ηπειρ.Ηπειρωτική Εστία, 1966, σ.349-353)
== Κεντρική Εκκλησία ==
 
===== Κεντρική Εκκλησία =====
Η ανέγερση της κεντρικής εκκλησίας προς τιμή του Αγίου Νικολάου έγινε το 1814. Στη θέση της σημερινής εκκλησίας υπάρχουν σημάδια παλιών μνημάτων. Χτίστηκε στη θέση παλιότερης εκκλησίας, την οποία το 1740 τη μεγάλωσαν. Η οικοδομή έγινε λίθινη, στέρεη με μικρά παράθυρα. Εσωτερικά χωρίζεται στο Άγιο Βήμα, ανδρωνίτη και γυναικωνίτη.
 
Η ανέγερση της κεντρικής εκκλησίας προς τιμή του [[Άγιος Νικόλαος|Αγίου Νικολάου]] έγινε το [[1814]]. Στη θέση της σημερινής εκκλησίας υπάρχουν σημάδια παλιών μνημάτων. Χτίστηκε στη θέση παλιότερης εκκλησίας, την οποία το [[1740]] τη μεγάλωσαν. Η οικοδομή έγινε λίθινη, στέρεη με μικρά παράθυρα<ref>{{Cite web|url=https://apeirosgaia.wordpress.com/2012/01/11/%ce%ac%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%bd%ce%b9%ce%ba%cf%8c%ce%bb%ce%b1%ce%bf%cf%82-%ce%b4%ce%bf%ce%bb%ce%bf%cf%8d-2/|title=Άγιος Νικόλαος Δολού|ημερομηνία=2012-01-11|website=ΑΠΕΙΡΟΣ ΓΑΙΑ|language=el-GR|accessdate=2020-03-24}}</ref>. Εσωτερικά χωρίζεται στο Άγιο Βήμα, ανδρωνίτη και γυναικωνίτη.
== Σχολεία ==
 
===== Σχολεία =====
Γύρω στα 1760 μπορούμε να υπολογίσουμε την ύπαρξη δασκάλου στο Δολό, τον Παπά-Μπέλλο, ο οποίος γνώριζε γραφή και ανάγνωση και δίδασκε στον νάρθηκα της πρώτης εκκλησίας. Το 1824 χτίστηκε το πρώτο σχολικό κτίριο πάνω από την εκκλησία. Το 1848 χτίστηκε δίπλα μεγαλύτερο κτίριο. Το 1874 με 1880 χτίστηκε παραπλεύρως νέο διώροφο κτίριο. Το 1886 φοιτούσαν στο σχολείο 70-80 αγόρια και κορίτσια.
 
Γύρω στα [[1760]] μπορούμε να υπολογίσουμε την ύπαρξη δασκάλου στο Δολό, τον Παπά-Μπέλλο, ο οποίος γνώριζε γραφή και ανάγνωση και δίδασκε στον νάρθηκα της πρώτης εκκλησίας. Το 1824 χτίστηκε το πρώτο σχολικό κτίριο πάνω από την εκκλησία. Το 1848 χτίστηκε δίπλα μεγαλύτερο κτίριο. Το 1874 με 1880 χτίστηκε παραπλεύρως νέο διώροφο κτίριο. Το 1886 φοιτούσαν στο σχολείο 70-80 αγόρια και κορίτσια.
 
===== '''Αξιοθέατα''' =====
Βόρεια από το χωριό, σε απόσταση περίπου 2 χλμ. και κοντά στην επαρχιακή οδό Πωγωνιανής - Δολού βρίσκεται ο παλιός νερόμυλος και το πέτρινο "γεφύρι της Νονούλως", το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες κατασκευάστηκε μετά από ενέργειες και δαπάνη κάποιας δραστήριας Πωγωνίσιας γυναίκας με το όνομα Νονούλω<ref>{{Cite web|url=http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=19449|title=Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού {{!}} Πέτρινο γεφύρι της Νονούλως και παλαιό μονοπάτι στο Δολό Ιωαννίνων|website=odysseus.culture.gr|accessdate=2020-03-24}}</ref>. Και τα δύο, μαζί με το παλαιό μονοπάτι Δολό - Γεφύρι "Νονούλως" - Πωγωνιανή, από το [[1997]] έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία γιατί ''"αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα λαϊκής προβιομηχανικής αρχιτεκτονικής, άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μνήμες των κατοίκων σημαντικά για τη μελέτη της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής της περιοχής"''<ref>{{Cite web|url=http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=9864&v17=|title=ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ|website=listedmonuments.culture.gr|accessdate=2020-03-24}}</ref>.
 
== Διοικητικά ==
Το χωριό, μετά την απελευθέρωση, αναφέρεται επίσημα το [[1919]] στο ΦΕΚ 184Α - 19/08/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας<ref>{{Cite web|url=https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=17759|title=ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε.|website=www.eetaa.gr|accessdate=2020-03-24}}</ref>. Σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|σχέδιο Καλλικράτης]], μαζί με την [[Πωγωνιανή Ιωαννίνων|Πωγωνιανή]], τους [[Δρυμάδες Ιωαννίνων|Δρυμάδες]] και το [[Σταυροσκιάδι]] αποτελούν τη δημοτική ενότητα Πωγωνιανής που ανήκει στο του [[Δήμος Πωγωνίου|Δήμου Πωγωνίου]] και σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή 2011]] έχει 60 μόνιμους κατοίκους<ref>«[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210577/FEK_monimos_rev.pdf/125204a0-726f-46fe-a141-302d9e7a38dc ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού]», σελ. 10578 (σελ. 104 του pdf)</ref>.
 
==Δικτυακοί τόποι==
*[http://www.dolo.gr www.dolo.gr]
 
==Παραπομπές==
<references />
 
{{Δήμος Πωγωνίου}}
{{DEFAULTSORT:Δολο}}
[[Κατηγορία:Χωριά του νομού Ιωαννίνων]]
[[Κατηγορία:Δήμος Πωγωνίου]]