Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946–1949): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

=== Οι αντίπαλοι στρατοί ===▼

Από την μια μεριά βρισκόταν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις με τη συνδρομή δυνάμεων της Χωροφυλακής, των ΤΕΑ (Τάγματα Εθνικής Ασφαλείας) και λαμβάνοντας αρκετή υλική στήριξη από τους δυτικούς Συμμάχους (αρχικά από τη Μ.Βρετανία και μετέπειτα τις ΗΠΑ). Στον [[Ελληνικός Στρατός|Ελληνικό Στρατό]] επιστρατεύτηκαν Έλληνες πολίτες με κλήση κλάσεων με την υποστήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα υπό τον γηραιό βενιζελικό ηγέτη [[Θεμιστοκλής Σοφούλης|Θεμιστοκλή Σοφούλη]], αλλά και στρατιωτών, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της κατοχής είχαν συμμετάσχει στα [[Τάγματα Ασφαλείας]] (πολιτοφυλακή υπό γερμανική διοίκηση). Η Χωροφυλακή και η Εθνοφυλακή συνέδραμαν τον Ελληνικό Στρατό όπου ήταν δυνατό, ενώ αλλού κάλυπταν τα νώτα του με καθήκοντα φύλαξης σε αστικά κέντρα ή κεφαλοχώρια. Τέλος, στους άτυπους συμμάχους της κυβερνητικής παράταξης συγκαταλέγονται και παρακρατικές οργανώσεις αποτελούμενες από πλήθος κόσμου συντηρητικών και αντι-κομμουνιστικών φρονημάτων, οι οποίοι πολέμησαν αυτοβούλως τους κομμουνιστές μέχρι το πέρας των επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, η Ελληνική κυβέρνηση έκανε χρήση των μονάδων του [[Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό|Πολεμικού Ναυτικού]] (όπου ήταν δυνατό, για επικουρικές του στρατού επιχειρήσεις), αλλά και της [[Ελληνική Πολεμική Αεροπορία|Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας]] (ΕΒΑ), της οποίας η συνεισφορά ήταν καθοριστική σε όλες τις φάσεις του αντι-ανταρτικού αγώνα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο έδαφος. Τον Εθνικό Στρατό συνέδραμαν αρχικά οι Βρετανοί, αλλά όταν έκριναν ότι ήταν ασύμφορη για τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα η Ελλάδα αποφάσισαν να αποχωρήσουν σταδιακά. Η ελληνική πλευρά απηύθυνε τότε έκκληση για βήθεια στις ΗΠΑ. Αυτό οδήγησε στο [[Δόγμα Τρούμαν]] (1947) από την πλευρά τον ΗΠΑ, που πρακτικά μεταφραζόταν σε πρόσθετη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα. Τον γενικό συντονισμό του Εθνικού Στρατού τον ανέλαβε αρχικά ο στρατηγός Τζέιμς Βαν Φλητ. Μάλιστα σύμφωνα με ορισμένες πηγές,{{πηγή}} ο υπουργός [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος]] είχε πει στον στρατηγό Βαν Φλητ: «''Στρατηγέ, ιδού ο στρατός σας!''». Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος όμως πάντοτε, από τότε και μέχρι τον θάνατό του αρνήθηκε και μάλιστα με σθένος, ότι είπε ποτέ αυτή τη φράση. Ούτε πηγές υπάρχουν που να την επιβεβαιώνουν ούτε κάποιο έντυπο, ούτε λεπτομέρειες που να περιγράφουν τον τόπο και τις συνθήκες υπό τις οποίες ελέχθη η φράση αυτή. (Βλ. Ν. Εστία τ.1676/1997 σελ. 220-223).▼

[[Αρχείο:Gde.svg|μικρογραφία|Οργάνωση και βάσεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, καθώς και δίοδοι εισόδου στην Ελλάδα.]]▼

Από την άλλη μεριά βρισκόταν οι αντάρτες του [[ΔΣΕ|Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας]] (Δ.Σ.Ε.), με κύριο μέρος των όπλων, πυρομαχικών και άλλων εφοδίων (κυρίως στη βόρεια Πίνδο, καθώς οι πενιχρές μεταφορικές του δυνατότητες δεν επέτρεπαν σε μεγάλες ποσότητες εφοδίων να σταλούν νότια) να φτάνουν ως υλική στήριξη από τις γειτονικές νεοσύστατες Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες: [[Γιουγκοσλαβία]], [[Βουλγαρία]] και [[Αλβανία]] μέσων των αμαξιτών δρόμων που κατασκεύασε στα όρη του Γράμμου και του Βιτσίου. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ στην Πελοπόννησσο και στα νησιά - ιδιαίτερα στην Κρήτη- εφοδιάζονταν κατ' αποκλειστικότητα από τις επιθέσεις εναντίον τμημάτων του Στρατού, από τις Μ.Α.Υ. (Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου) που αφόπλιζαν σχετικά εύκολα, αλλά και από τις νικηφόρες στρατιωτικές επιχειρήσεις σε μεγάλα αστικά κέντρα (Καλαμάτα, Ζαχάρω, Καλάβρυτα κ.α). Αρκετά εφόδια ήταν λάφυρα από τη Γερμανική Κατοχή (1940-1944). Ιδιαίτερα η συνδρομή της Γιουγκοσλαβίας, η οποία ξεκίνησε το δεύτερο ήμισυ του 1946 και τελείωσε το δεύτερο ήμισυ του 1948, ήταν δωρεάν και είχε αποφασιστική σημασία για το αξιόμαχο του ΔΣΕ στη Βόρεια Ελλάδα.<ref>Ρίστοβιτς Μίλαν, Το ζήτημα της γιουγκοσλαβικής στρατιωτικής βοήθειας προς τον Δημοκρατικό στρατό Ελλάδας, 1946-1949, στο Μιχαηλίδης Ι. Δ., Μουρέλος Ι (2007), σελ. 98.</ref> Αυτή η βοήθεια περιλάμβανε, εκτός από στρατιωτικό υλικό, ρουχισμό, τρόφιμα, φάρμακα, μέριμνα τραυματιών, υποστήριξη στην προπαγάνδα, χρηματική βοήθεια, ηθική και πολιτική υποστήριξη. Ακόμα και στρατιωτικούς σύμβουλους, που πήγαιναν στην Ελλάδα και παρείχαν επαγγελματική υποστήριξη στο επιτελείο του ΔΣΕ, όπως και στην εξάσκηση και χρήση οπλισμού, αλλά και στην δημιουργία στρατιωτικής ιατρικής υπηρεσίας. Επιπλέον, το έδαφος της Γιουγκοσλαβίας ήταν μια βάση επιμελητείας όπου εκεί εκπαιδεύονταν μαχητές και στελέχη του ΔΣΕ.<ref>Ρίστοβιτς, σελ. 98-99.</ref>▼

Στο ΔΣΕ συσπειρώθηκαν μέλη και φίλοι του ΚΚΕ αλλά και τεράστιος αριθμός γηγενείς [[σλαβόφωνοι της ελληνικής Μακεδονίας|σλαβόφωνους πληθυσμούς]] της [[Μακεδονία (Ελλάδα)|Μακεδονίας]], άντρες και γυναίκες. Στις γυναίκες, όσο οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις οργανώνονταν καλύτερα και επιστράτευαν περισσότερους άντρες, όλο και μεγάλωνε το ποσοστό ένταξής τους στο ΔΣΕ. Ενώ το Νοέμβριο του 1948 ήταν 12-15%, τον Απρίλιο έφτασαν να αποτελούν το 70% στις βοηθητικές υπηρεσίες και το 30% στις μάχιμες μονάδες.<ref>Βερβενιώτη Τασούλα, «Οι μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας», στο: Νικολακόπουλος Ηλίας, Ρήγος Άλκης, Ψαλλίδας Γρηγόρης (επιμ.), ''Ο Εμφύλιος Πόλεμος. Από τη Βάρκιζα στο Γράμμο, Φεβρουάριος 1945-Αύγουστος 1949'', Θεμέλιο, Αθήνα 2002, σελ. 128.</ref>▼