|
#REDIRECT [[Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε]]
{{πηγές|17|07|2015}}{{πληροφορίες προσώπου|noref=true}}Ο '''Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε''' (''Johann Wolfgang von Goethe'', [[Φρανκφούρτη]], [[28 Αυγούστου]] [[1749]] – [[Βαϊμάρη]], [[22 Μαρτίου]] [[1832]]) ήταν παγκοσμίου αναστήματος [[Γερμανοί|Γερμανός]] ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της Τέχνης και φυσιοδίφης.
== Βιογραφία ==
Η οικογένεια του ήταν μια από τις πιο εύπορες στη Φρανκφούρτη και του προσέφερε πολλές δυνατότητες μόρφωσης. Σε ηλικία 15 χρονών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψε. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη [[Λειψία]] κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στην Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο της πόλης. Ως φίλος των [[Έλληνας|Ελλήνων]] και της [[Ελλάδα]]ς αφιέρωσε πολλά έργα του στην Ελληνική Αρχαιότητα.<ref><big>Το «Και εγώ στην Αρκαδία» παρερμηνεύτηκε αργότερα ως άγνοια της Ελλάδας, καθώς ποτέ δεν είχε επισκεφτεί την [[Αρκαδία]]. ''Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία, διότι η Αρκαδία είχε εντελώς διαφορετική έννοια για τους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής της Αναγέννησης και του Μπαρόκ. Συμβόλιζε έναν εξιδανικευμένο τρόπο ζωής, όπου οι άνθρωποι ζουν απλά ως βοσκοί σε αρμονία με τη φύση και αφιερώνουν τον χρόνο τους στην ποίηση, τη μουσική, τον έρωτα, την ανεμελιά. Ο φανταστικός τόπος αυτός τοποθετείται στην ελληνική [[Αρκαδία]]''. Η ανωτέρω φράση απαντάται για πρώτη φορά στα λατινικά (''et in Arcadia ego'') σε έναν ζωγραφικό πίνακα του Ιταλού ζωγράφου μπαρόκ Giovanni Francesco Barbieri. Βλ. http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:Et-in-Arcadia-ego.jpg)</big></ref>
Το 1769 αρρώστησε και επέστρεψε στη Φρανκφούρτη. Την ίδια περίοδο άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του και τον ήρωά του ''[[Φάουστ]]''. Το 1770 ολοκλήρωσε τις σπουδές Νομικής και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα [[Ιατρική]]ς, [[Χημεία]]ς και [[Βοτανική]]ς. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη και ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Το 1774, συγκλονισμένος από την [[αυτοκτονία]] ενός φίλου του, έγραψε ''Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου'', ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο [[Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης|Ναπολέων Α΄]] και έγινε λάβαρο του ηθικού και πνευματικού κινήματος. Η [[Βαϊμάρη]] υπήρξε σημαντικός σταθμός στη σταδιοδρομία του Γκαίτε, καθώς είχε αναλάβει εκεί καθήκοντα Υπουργού του Δούκα της. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκαίτε είναι το ''Ταξίδι στην Ιταλία'', το οποίο έγραψε κατά τη διαμονή του στη νότια [[Ιταλία]]. Μέχρι το 1805 είχε στενή επαφή και φιλία με τον [[Φρίντριχ Σίλερ|Σίλερ]] και μια βαθιά φιλία αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο ανδρών.
Το 1806 παντρεύτηκε την Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία είχε ήδη από το 1789 έναν γιο, τον [[Άουγκουστ φον Γκαίτε]], τον οποίο γαλούχησε με τα φιλελληνικά του ιδεώδη και ο οποίος αργότερα παντρεύτηκε την επίσης φιλελληνίδα [[Οθέλλεια φον Γκαίτε|Οθέλλεια]].<ref>{{Cite book|title=Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present|first=Bernard A.|last=Cook|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781851097708|date=2006|url=https://books.google.gr/books?id=lyZYS_GxglIC&pg=PA255&lpg=PA255&dq=participation+of+women+in+the+Filiki+Etaireia&source=bl&ots=jkmO0CpD4s&sig=ACfU3U3fwA9MpfmPCEYn8OYOu3IElmbkdw&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjJoMel_pzhAhWYgM4BHc5-A2YQ6AEwAHoECAsQAQ#v=onepage&q=participation%20of%20women%20in%20the%20Filiki%20Etaireia&f=false}}</ref>
Ο ''Φάουστ'', το έργο ζωής του, ολοκληρώθηκε με τον δεύτερο τόμο έναν χρόνο πριν το θάνατο του, το 1832 στη Βαϊμάρη. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν: "Φως, περισσότερο φως" Γερμανικά: "Mehr Licht!".
== Έργογραφία και ελληνικές μεταφράσεις ==
*1773: "Prometheus" (Προμηθέας), ποίημα
:: —μτφ. Κωνσταντίνος Τσάτσος ("Νέα Εστία" 1982 Α')
*1773: ''Götz von Berlichingen'' (Γκετς φον Μπέρλιχινγκεν), δράμα
:: —μτφ. [[Άρης Δικταίος]] (εκδ. "Γ. Παπαδημητρίου")
*1774: ''Die Leiden des jungen Werthers'' (Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου), μυθιστόρημα
:: —μτφ. Μίνα Ζωγράφου (εκδ. "Κοροντζή-Ράπτη")
*1774: "Der König in Thule" (Ο βασιλιάς της Θούλης), ποίημα
*1775: ''Stella'' (Στέλλα), τραγωδία
*1782: "Der Erlkönig" (Ο βασιλιάς των ξωτικών), ποίημα
:: —μτφ. Γεωργίου Βιζυηνού
*1787: ''Iphigenia auf Tauris'' (Ιφιγένεια εν Ταύροις), δράμα
:: —μτφ. Κώστας Χατζόπουλος (εκδ. "Ελευθερουδάκης")
*1788: ''Egmont'' (Έγκμοντ), δράμα
*1790: ''Versuch die Metamorphose der Pflanzen zu erklären'' (Προσπάθεια εξήγησης της μεταμόρφωσης των φυτών), επιστημονική πραγματεία
*1790: ''Torquato Tasso (Τορκουάτο Τάσσο), δράμα
:: —μτφ. [[Άρης Δικταίος]] (εκδ. "Γ.Παπαδημητρίου")
*1790: ''Römische Elegien'' (Ρωμαϊκές ελεγείες), ποίηση
:: —μτφ. Βασίλης Λαζανάς (εκδ. ;, 1972)
:: —μτφ. Κυριάκος Γ. Σαμέλης (εκδ. "Διώνη", Αθήνα 2010)
*1794: ''Reineke Fuchs'' (Ράινεκε Φουξ (Η κατεργάρα αλεπού)), μύθος
*1795–96 ''Die Xenien'' (Τα Ξένια), συλλογή επιγραμμάτων (σε συνεργασία με τον Σίλερ)
*1796: ''Wilhelm Meisters Lehrjahre'' (Τα χρόνια της μαθητείας του Βίλχελμ Μάιστερ), μυθιστόρημα
:: —μτφ. Τούλα Σιέτη & Τ. Τανούλας (εκδ. "Κανάκης")
*1797: "Der Zauberlehrling" (Ο μαθητευόμενος μάγος), ποίημα
:: —μτφ. Θρασύβουλος Σταύρου (Νέα Εστία 1959 Β')
*1797: "Die Braut von Korinth" (Η νύφη της Κορίνθου ή Η μνηστή της Κορίνθου), ποίημα
*1798: ''Hermann und Dorothea'' (Ερμάνος και Δωροθέα), επικό ποίημα
:: —μτφ. Μίνα Ζωγράφου, (εκδ. "Κοροντζή-Ράπτη"), πεζή μετάφραση
:: —μτφ. Βασίλης Λαζανάς (εκδ.;, 1972)
*1799: "Die erste Walpurgisnacht", (Η πρώτη [[Βαλπουργιανή Νύχτα]]), ποίημα
:: —μτφ. Θρασύβουλος Σταύρου (Νέα Εστία 1963 Α')
*1803: ''The Natural Daughter'' (Η Νόθα Κόρη), δράμα
*1808: ''Faust'' (Φάουστ), Α΄ μέρος, δράμα
:: —μτφ. Κώστας Χατζόπουλος (εκδ. "Κλασσικά Παπύρου" και εκδ. "Βιβλιοπωλείο της Εστίας", 2001)
:: —μτφ. Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος, μετάφρ. με αισθητική και φιλοσοφική ερμηνεία (εκδ. "Βιβλιοπωλείον της Εστίας", 2000)
:: —μτφ. Πέτρος Μάρκαρης (εκδ. "Γαβριηλίδης", 2009)
:: —μτφ. Ιάνης Λο Σκόκκο (εκδ. "Αναγνωστίδης", 1977) (Ο Πρόλογος)
*1809: ''Die Wahlverwandtschaften'' (Εκλεκτικές συγγένειες), μυθιστόρημα
:: —μτφ. Μίνα Ζωγράφου, (εκδ. "Κοροντζή-Ράπτη")
*1810: ''Zur Farbenlehre'' (Περί των χρωμάτων), επιστημονική πραγματεία
*1811–1830: ''Aus Meinem Leben: Dichtung und Wahrheit'' (Από τη ζωή μου: Ποίηση και Αλήθεια), αυτοβιογραφικό έργο
*1817: ''Italienische Reise'' (Ιταλικό ταξίδι), ημερολόγια
:: —μτφ. Γιώργος Δεπάστας (εκδ. "Ολκός", 2014), ISBN 978-960-8154-79-7
*1819: ''Westöstlicher Diwan'' (Δυτικό-ανατολικό Ντιβάνι), ποίηση κατά μίμησιν των μουσουλμάνων μυστικιστών
*1821: ''Wilhelm Meisters Wanderjahre, oder Die Entsagenden'' (Τα χρόνια της περιπλάνησης του Βίλχελμ Μάιστερ), μυθιστόρημα
*1823: "Marienbader Elegie", (Η ελεγεία του Μαρίενμπαντ), ποίημα
:: —μτφ. Βασίλης Λαζανάς (Νέα Εστία 1975 Α')
*1832: ''Faust" (Φάουστ), Β΄ μέρος, δράμα
:: —μτφ. Δημήτριος Ι. Λάμψας (εκδ. "Δωδώνη")
:: —μτφ. Θρασύβουλος Σταύρου (έκδ. "Σχολή Μωραϊτη") (πράξη Γ΄: «Ελένη»)
:: —μτφ. Πέτρος Μάρκαρης (εκδ. "Γαβριηλίδης", 2009)
*1833: ''Einzelnheiten, Maximen und Reflexionen" (Αφορισμοί και διαλογισμοί)
:: —μτφ. Ν.Μ. Σκουτερόπουλος, Κλάους Μπέτσεν (εκδ. "Στιγμή", 2007)
*''Περί τέχνης'' μτφρ.-εισαγ. Βασίλης Τομανάς, εκδ. "Printa", Αθήνα 2006
*''Υπάρχουν Όρια'', μετάφρ. Γιώργος Δεπάστας, εκδ. "Ολκός", 1998
*''Ο πενηντάρης'', μετάφρ. Καίτη Οικονόμου, εκδ. "ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ", 2006
*''Η Νουβέλα του Λιονταριού'', μετάφρ. Μυρτώ Σταμιλιώτη, εκδ. "Μαΐστρος"
== Βιβλιογραφία ==
* Ελένη Βαροπούλου: «Ζωγραφική, μεταμόρφωση, παντομίμα στο μονόδραμα ''Proserpina'' του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε», στο: ''ΣΤΕΦΑΝΟΣ Tιμητική Προσφορά στον Bάλτερ Πούχνερ''. Επιμέλεια Iωσήφ Βιβιλάκης, Αθήνα: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, εκδ. Ergo 2007, σελ. 159-165.
* [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Κανελλόπουλος, Παναγιώτης]]: ''Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος'', τόμ. Α΄, εκδ. «Οι φίλοι του Βιβλίου», χ.χ., σελ.473-493
* Κεντρωτής, Γιώργος: «Το καλό και το κακό στον Φάουστ του Γκαίτε», περιοδικό ''Διαβάζω'', τ. 154 (1986), σελ. 27-35.
* Λάμπρου, Θανάσης: ''Κάτω απ' τον ανοιχτό ουρανό: Εισαγωγή στον Γκαίτε — Η τραγωδία του «Φάουστ» — Η αγαλλιαστική περιπλάνηση του Βίλχελμ Μάιστερ'', εκδ. «Περισπωμένη», Αθήνα 2014, ISBN 978-618-80542-1-9
== Παραπομπές ==
<references />
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{βικιθήκη|de:Johann Wolfgang von Goethe|Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε {{de}}}}
{{βικιφθέγματα|Γκαίτε}}
{{commonscat}}
* Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος: «Γενικός χαρακτηρισμός του Φάουστ του Γκαίτε», ''Επ. Επ. Φιλ. Σχολ. Παν. Αθηνών'', τόμ. 5 (1954-1955), σελ. 290-301 [https://web.archive.org/web/20120519180023/http://www.nlg.gr/epet/all1.asp?id=75&pg=0]
* [https://sites.google.com/site/goetheanismhellas/e-epistemologia-tou-goethe Rudolf Steiner: ''Η επιστημολογία του Goethe'']
* [http://www.ebooks4greeks.gr/%CF%86%CE%B1%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%84-%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%84%CE%B5 Το έργο «Φάουστ» του Γκαίτε σε ψηφιακό βιβλίο]
{{Ρομαντισμός}}
{{Authority control}}
{{Λογοτεχνία-επέκταση}}
{{DEFAULTSORT:Γκαιτε Γιοχαν Βολφγκανγκ φον}}
[[Κατηγορία:Γερμανοί συγγραφείς]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί ποιητές]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί θεατρικοί συγγραφείς]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί μυθιστοριογράφοι]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί δοκιμιογράφοι]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί φιλόσοφοι]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί διπλωμάτες]]
[[Κατηγορία:Φυσικοί φιλόσοφοι]]
[[Κατηγορία:Γερμανοί αυτοβιογράφοι]]
| 