|
[[Κατηγορία:Μικρασιατικός Ελληνισμός]]
[[Κατηγορία:Βυζαντινοί Μικρασιάτες]]
Ο Γρηγόριος Νύσσης νεώτερος και τρίτος κατά σειρά αδερφός του Μ. Βασιλειόυ γεννήθηκε πιθανόν το 335 στα Άννησα ή στην Νεοκαισάρεια του Πόντου . Τα πρώτα μαθήματα έλαβε πιθανόν από τον Βασίλειο τον οποίο αποκαλεί πατέρα και διδάσκαλο . Έλαβε καλή μόρφωση , κλασική και θεολογική όπως φαίνεται από την λογοτεχνική μορφή που έχουν τα έργα του .
Για μικρό διάστημα δίδαξε ρητορική και τότε παντρέυτηκε μια σεμνή γυναίκα την Θεοσεβία , η οποία πέθανε το 386 . Ο Γρηγόριος γρήγορα άφησε το διδακτικό του έργο και χειροτονήθηκε (371/2 ) από τον αδερφό του ,επίσκοπος Νύσσης , παρά τη θέλησή του .
Ο Γρηγόριος όμως σύντομα απέδειξε στον αδερφό του ότι ήταν λάθος επιλογή διότι δεν διέθετε τις ικανότητες για την θέση . Έτσι απογοήτευσε τον Βασίλειο καθώς και αποδείχθηκε << παντελῶς ἀπειρος τῶν κατά τάς εκκλησίας>> .
Οι ικανότητες του συνίστατο στη ρητορική δεινότητά του , στη βαθεία θεολογική του κατάρτιση και στον υψηλό φιλοσοφικό στοχασμό . Οι αντίπαλοι του αρειανόφρονες αιρετικοί αφού τον κατηγόρησαν για δήθεν κατάχρηση εκκλησιαστικών χρημάτων και άλλες αντικανονικές πράξεις , τον συνέλαβαν και καθώς τον οδηγούσαν στον έπαρχο του Πόντου Δημοσθένη , ο Γρηγόριος αρρώστησε από πλευρίτιδα και κατάφερε με τη βοήθεια φίλων του να διαφύγει σε ασφαλές μέρος και να παραμείνει για δύο χρόνια σε κάποιο χωρίο << ὐπερόριος >>.
Το 376 στη Νύσσα συνήλθε Σύνοδος από αρειανούς επίσκοπους του Πόντου και της Γαλατίας και καταδίκασε τον Γρηγόριο ερήμην . Αλλά μετά το θάνατο του αρειανού Ουάλεντος ,ο Γρηγόριος επανήλθε το 378 στην έδρα του . Το φθινόπωρο του 379 έλαβε μέρος στη σύνοδο της Αντιόχειας εναντίον του Απολιναρίου , όπου έγινε αποδεκτή η θεολογική γραμμή του Μ. Βασιλείου . Φαίνεται ότι τότε ο Γρηγόριος έδειξε τις ικανοτητές του γιατί η σύνοδος του ανέθεσε αποστολές δύσκολες στην Αραβία και στον Πόντο .
Στον Πόντο οι ορθόδοξοι τον έπεισαν να αναλάβει την επισκοπική έδρα της Σεβαστείας , που ήταν κενή και να αντιμετωπίσει τα εκεί προβλήματα . Ο Γρηγόριος για λίγους μόνο μήνες και με τον χαρακτήρα της προσωρινότητας και μόνο εδέχθηκε παρά τη θέληση του , μέχρι να διευθετηθούν οι εκκλησιαστικές υποθέσεις και να βρεθεί διάδοχός του . Η παραμονή του στην Σεβάστεια του προσέφερε πολλές πίκρες και την απομάκρυνση του από αυτή την θεώρησε απαλλαγή <<βαβυλωνίων κακῶν >> . Μετά την επίλυση των εκεί εκκλησιαστικών πραγμάτων επέστρεψε στη Νύσσα .
Έλαβε μέρος στην Β Οικουμενική Σύνοδο , που συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη και είχε σπουδαίο ρόλο στη διατύπωση του Τριαδολογικού δόγματος και αναγνωρίσθηκε ως μεγάλη εκκλησιαστική και θεολογική προσωπικότητα τόσο για τη μόρφωση του όσο και για την πνευματική προσφορά του . Η Σύνοδος του ανέθεσε να εκφωνήσει επικήδειο του αποθανόντος προέδρου της συνόδου, Μελετίου όπως και σπουδαίες αποστολές στα Ιεροσόλυμα και στην Αραβία (382) .
Για όλα αυτά ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος με διάταγμα του τον όρισε ως τον τύπο της Ορθοδοξίας στον Πόντο . Το 382 έλαβε μέρος στη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης όπου και εκφώνησε λόγο για τη θεότητα τιυ Υιού και του Αγίου Πνεύματος . Η θεολογική και ρητορική του δεινότητα τον έκαναν τον πρώτο ρήτορα . Μάλιστα το 385 όταν πέθανε η κόρη του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α , Πουλχερία και η σύζυγος του Πλακίλλα , ο Γρηγόριος προσκλήθηκε να εκφωνήσει τους επικήδειους λόγους .
Στη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 382 ήταν η τελευταία φορά που εμφανίστηκε ο Γρηγόριος . Η σύνοδος αυτή έγινε για τη διευθέτηση δύο επισκοπών , Βαγαδίου και Αγαπίου σχετικά με την επισκοπή Βοστρών της Αραβίας . Φαίνεται ότι έπειτα από λίγο πέθανε ο Γρηγόριος γιατί δεν υπάρχουν αργότερα μαρτυρίες για τη ζωή και τη δράση του . Η μνήμη του γιορτάζεται στις 10 Ιανουαρίου .
Τα έργα του διακρίνονται σε Ερμηνευτικά , δογματικά , πρακτικά , λόγοι , ομιλίες και επιστολές .
| 