Ελληνικός κινηματογράφος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι πρώτες απόπειρες έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα και στη διάρκεια του [[Μεσοπόλεμος|Μεσοπολέμου]] εμφανίστηκαν οι πρώτες ώριμες ταινίες, όπως η ''[[Δάφνις και Χλόη (ταινία)|Δάφνις και Χλόη]]'' (1931). Κατά την περίοδο 1955-1967, στη λεγόμενη «Χρυσή Εποχή»,<ref>{{Cite book|title=Ελληνικός Κινηματογράφος|first=Άγγελος|last=Ρούβας|authorlink=Άγγελος Ρούβας|first2=Χρήστος|last2=Σταθακόπουλος|publisher=Ελληνικά Γράμματα|isbn=9789604067763|year=2005|volume=Β΄|location=Αθήνα|page=278}}</ref><ref name=":7">{{Cite journal|url=http://www.jstor.org/stable/10.2979/filmhistory.29.2.01|title=What Makes a Film Greek: Inward Investment, Outward Aspirations, and the Case of Jules Dassin's Pote tin Kyriaki (Never on Sunday, 1960)|last=Tzioumakis|first=Yannis|date=2017|journal=Film History|issue=2|doi=10.2979/filmhistory.29.2.01|volume=29|pages=1–31}}</ref> γυρίστηκαν μερικές από τις γνωστότερες ταινίες, συμπεριλαμβανομένων των ''[[Στέλλα (ταινία)|Στέλλα]]'' (1955) του [[Μιχάλης Κακογιάννης|Μιχάλη Κακογιάννη]], ''[[Ιστορία μιας κάλπικης λίρας]]'' (1955) του [[Γιώργος Τζαβέλλας (σκηνοθέτης)|Γιώργου Τζαβέλλα]], [[Ο Δράκος (ταινία)|''Ο Δράκος'']] (1956) του [[Νίκος Κούνδουρος|Νίκου Κούνδουρου]], ''[[Ποτέ την Κυριακή]]'' (1960) του [[Ζυλ Ντασέν]], ''[[Τα κόκκινα φανάρια|Τα Κόκκινα Φανάρια]]'' (1963) του [[Βασίλης Γεωργιάδης|Βασίλη Γεωργιάδη]] και των κωμωδιών του [[Αλέκος Σακελλάριος|Αλέκου Σακελλάριου]] ([[Ο Ηλίας του 16ου (ταινία, 1959)|''Ο Ηλίας του 16ου'']] – 1959, ''[[Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο]]'' – 1959, ''[[Τα κίτρινα γάντια]]'' – 1960 κ.ά.).

 

 

Η δεκαετία του 1990 σημαδεύτηκε τόσο από τη βράβευση του Θόδωρου Αγγελόπουλου στο [[Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών|Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών]] για την ταινία ''[[Μία αιωνιότητα και μία μέρα]]'' (1998), όσο και από την τεράστια εισπρακτική επιτυχία του ''[[Safe Sex]]'' (1999) των [[Μιχάλης Ρέππας|Μιχάλη Ρέππα]] και [[Θανάσης Παπαθανασίου|Θανάση Παπαθανασίου]]. Λίγα χρόνια αργότερα ξεχώρισαν πολλοί νέοι σκηνοθέτες, όπως ο [[Γιάννης Οικονομίδης]] με το ''[[Σπιρτόκουτο]]'' (2002) και ο [[Τάσος Μπουλμέτης]] με την [[Πολίτικη κουζίνα (ταινία)|''Πολίτικη κουζίνα'']] (2003). Στα τέλη της δεκαετίας του 2000 δημιουργήθηκε το [[Greek Weird Wave]], που εκπροσωπείται από τα διεθνώς αναγνωρισμένα [[Κυνόδοντας (ταινία)|''Κυνόδοντας'']] (2009) του [[Γιώργος Λάνθιμος|Γιώργου Λάνθιμου]], ''[[Attenberg]]'' (2010) της [[Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη|Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη]] και ''[[Miss Violence]]'' (2013) του [[Αλέξανδρος Αβρανάς|Αλέξανδρου Αβρανά]].<ref name=":19">{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/film/2011/aug/27/attenberg-dogtooth-greece-cinema|title=Attenberg, Dogtooth and the weird wave of Greek cinema|last=Rose|first=Steve|date=2011-08-26|website=the Guardian|language=en|accessdate=2018-03-26}}</ref><ref name=":20">{{Cite news|url=http://www.lifo.gr/mag/features/3960|title=Η επόμενη μέρα του weird wave|last=Παρίδης|first=Χρήστος|date=2013-9-11|work=|newspaper=LiFO|archive-url=|archive-date=|accessdate=2018-03-26|via=}}</ref>

Η πτώση του κομμουνισμού, η μεγάλη εισροή μεταναστών από το πρώην [[Ανατολικό Μπλοκ]] και οι μεταβολές στη δημογραφία της χώρας είχαν ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση στον ελληνικό κινηματογράφο. Ως εκ τούτου, το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε από τη διερεύνηση της [[Ιστορία της νεότερης Ελλάδας|νεοελληνικής ιστορίας]] σε μια ποικίλη θεματολογία ([[μετανάστευση]], [[ΛΟΑΤ]] κ.ά.), η οποία αποτυπώθηκε με ρεαλισμό από πολλούς νέους σκηνοθέτες.<ref>Karalis (2012), σελ. 239.</ref> Όσον αφορά τον οικονομικό τομέα, η χρηματοδότηση γινόταν συχνά από τηλεοπτικά κανάλια<ref name=":23" /> και η έλευση των multiplex κινηματογράφων είχε ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των εισπράξεων των δημοφιλέστερων ταινιών.<ref name=":18" />[[Αρχείο:ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΨΑΡΙ .jpg|μικρογραφία|217x217px|Ο Γιάννης Οικονομίδης]]Το ''[[Από την άκρη της πόλης]]'' (1998) του [[Κωνσταντίνος Γιάνναρης|Κωνσταντίνου Γιάνναρη]] θεωρείται μια ιδιαίτερα σημαντική ταινία, καθώς έθεσε τις βάσεις για ένα νέο είδος αστικού δράματος.<ref>Karalis (2012), σελ. 254.</ref> Ο Νίκος Γραμματικός μέσα από τους ''[[Απόντες]]'' (1996) απεικόνισε τις αλλαγές της ελληνικής κοινωνίας στο διάστημα 1986-1994. Στη συνέχεια, με την ταινία ''[[Ο βασιλιάς (ταινία)|Ο βασιλιάς]]'' (2002) καταπιάστηκε με ένα από τα κυρίαρχα θέματα της τότε κινηματογραφίας, τη φυγή από την [[Αθήνα]] και την επιστροφή στην επαρχία.<ref>Karalis (2012), σελ. 248.</ref> Το 2002 προβλήθηκε το ''[[Σπιρτόκουτο]]'', η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του [[Γιάννης Οικονομίδης|Γιάννη Οικονομίδη]]. Αυτή, αλλά και ''[[Η ψυχή στο στόμα]]'' (2006), δίχασαν το κοινό λόγω της πρωτόγνωρης λεκτικής βίας.<ref name=":17">Δερμιτζάκης (2016), σελ. 24.</ref> Παράλληλα, σημειώθηκε ανανέωση της κωμωδίας. Το ''[[Βαλκανιζατέρ]]'' (1997) του Σωτήρη Γκορίτσα, ένα εύστοχο σχόλιο πάνω στη νεοελληνική πραγματικότητα, ήταν και η πρώτη σύγχρονη ελληνική ταινία που έφτασε σε εξαψήφιο νούμερο εισιτηρίων (περίπου 180.000),<ref name=":18">{{Cite news|url=http://www.kathimerini.gr/851782/article/politismos/kinhmatografos/h-timh-toy-ellhnikoy-sinema|title=Η τιμή του ελληνικού σινεμά|last=Χαρμπής|first=Αιμίλιος|date=2016-03-06|work=|newspaper=Η Καθημερινή|language=el|archive-url=|archive-date=|accessdate=2018-04-04|via=}}</ref> ενώ ''[[Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων]]'' (1999) του [[Δήμος Αβδελιώδης|Δήμου Αβδελιώτη]] βραβεύθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.<ref>{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=497198|title=Φεστιβάλ Βερολίνου: Οι ξένοι δεν μας κάνουν χάρη|last=Ζουμπουλάκης|first=Γιάννης|date=2013-02-10|website=Tο Bήμα|publisher=|language=el|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2018-04-04}}</ref> Άξιο αναφοράς είναι και το ''[[Ας περιμένουν οι γυναίκες]]'' (1998), που τοποθέτησε τον Σταύρο Τσιώλη στους καλύτερους σκηνοθέτες του είδους.<ref name=":17" />

Ένα πιο εμπορικό είδος κωμωδίας είναι αυτό που συνδέεται με τα ''[[Ο οργασμός της αγελάδας]]'' (1997) της [[Όλγα Μαλέα|Όλγας Μαλέα]] και το ''[[Safe Sex]]'' (1999) των [[Μιχάλης Ρέππας|Μιχάλη Ρέππα]] και [[Θανάσης Παπαθανασίου|Θανάση Παπαθανασίου]], που αναφέρονται στο θέμα της σεξουαλικότητας με έναν άγνωστο για την εποχή τρόπο. Μάλιστα, το ''Safe Sex'' υπήρξε μια πρωτοφανής εισπρακτική επιτυχία, καθώς έφτασε το 1,5 εκατομμύριο εισιτήρια.<ref name=":13" /> Η επιτυχία του έδωσε ώθηση σε ανάλογου ύφους κωμωδίες, οι οποίες προσέλκυσαν πολλούς θεατές (''[[Ένας κι Ένας]]'' – 2000, ''[[Στάκαμαν]]'' – 2001, ''[[Ο καλύτερός μου φίλος]]'' – 2001, ''[[Το κλάμα βγήκε απ' τον παράδεισο|Το κλάμα βγήκε απ' τον Παράδεισο]]'' – 2001 κ.ά.).<ref name=":18" /> Το 2005, η ''[[Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο|Λούφα και Παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο]]'' του Νίκου Περάκη ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο εισιτήρια.<ref name=":13" />

 

Σταδιακά, και οι δραματικές ταινίες έφερναν περισσότερο κόσμο στους κινηματογράφους. Το 2003, η ''[[Πολίτικη κουζίνα (ταινία)|Πολίτικη Κουζίνα]]'' του [[Τάσος Μπουλμέτης|Τάσου Μπουλμετή]] έσπασε κάθε ρεκόρ, αγγίζοντας το 1,6 εκατομμύριο εισιτήρια, και αποτελεί μέχρι σήμερα την πιο επικερδή ταινία του ελληνικού σινεμά.<ref name=":13" /> Πλέον, αρκετές επιτυχημένες ταινίες, όπως οι ''[[Νύφες]]'' (2004) του Παντελή Βούλγαρη και το ''[[Ελ Γκρέκο (ταινία)|Ελ Γκρέκο]]'' (2007) του Γιάννη Σμαραγδή, ήταν συμπαραγωγές με ξένες εταιρείες, αλλά και με τηλεοπτικά κανάλια.<ref>Karalis (2012), σελ. 277.</ref> Αυτές, μαζί με τον ''[[Όμηρος (ταινία)|Όμηρο]]'' (2005) του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, άνοιξαν τον δρόμο για την αναγέννηση του ανεξάρτητου σινεμά, που δε θα βασιζόταν εξ ολοκλήρου στην κρατική στήριξη.<ref>Karalis (2012), σελ. 265.</ref>

Το 2009 προβλήθηκε ο ''[[Κυνόδοντας (ταινία)|Κυνοδόντας]]'' του [[Γιώργος Λάνθιμος|Γιώργου Λάνθιμου]]. Είχε μεγάλη επιτυχία σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς μεταξύ άλλων βραβεύτηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών<ref>{{Cite web|url=http://www.festival-cannes.com/en/films/kynodontas|title=Kynodontas|last=|first=|date=|website=Festival de Cannes|publisher=|language=fr|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2018-04-04}}</ref> και ήταν υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.<ref>{{Cite news|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2011|title=The 83rd Academy Awards {{!}} 2011|newspaper=Oscars.org {{!}} Academy of Motion Picture Arts and Sciences|language=en|accessdate=2018-04-04}}</ref> Η επόμενη ταινία του Λάνθιμου, ''[[Άλπεις (ταινία)|Άλπεις]]'' (2011) είχε επίσης σημαντική φεστιβαλική πορεία. Μαζί με το εξίσου πολυβραβευμένο ''[[Attenberg]]'' (2010) της [[Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη|Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη]], τα έργα του Λάνθιμου δημιούργησαν ένα σύνολο που πολλοί ξένοι κριτικοί ονόμασαν [[Greek Weird Wave]].<ref name=":19" /><ref>{{Cite web|url=https://www.economist.com/blogs/prospero/2011/12/greek-cinema|title=Dark, haunting and wonderfully weird|last=|first=|date=2011-12-06|website=The Economist|publisher=|language=en|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2018-04-04}}</ref> Με κοινά στοιχεία την εμμονή στη βία, συχνά με ακατάληπτους διαλόγους και αφύσικες ερμηνείες, το συγκεκριμένο ρεύμα περιλαμβάνει επίσης τις ταινίες ''[[Χώρα προέλευσης]]'' (2010) του [[Σύλλας Τζουμέρκας|Σύλλα Τζουμέρκα]], ''[[Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού]]'' (2012) του [[Έκτορας Λυγίζος|Έκτορα Λυγίζου]] και ''[[Miss Violence]]'' (2013) του [[Αλέξανδρος Αβρανάς|Αλέξανδρου Αβρανά]].<ref name=":20" /> ''[[Ο Αστακός]]'' (2015), η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Λάνθιμου, σηματοδότησε το τέλος του Greek Weird Wave.<ref>{{Cite news|url=http://www.athinorama.gr/cinema/article/o_astakos_kai_to_telos_tou_greek_weird_wave-2509839.html|title=O «Αστακός» και το τέλος του Greek Weird Wave|last=Αντίοχος|first=Γιάγκος|work=Αθηνόραμα|date=2015-10-20|page=|language=el|archive-url=|archive-date=|accessdate=2018-04-05|via=}}</ref>

 

 

== Μουσική ταινιών ==