Κάψας Αρκαδίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 18:
| πρώην όνομα =
}}
Το χωριό '''Κάψια Μαντινείας Αρκαδίας''' στη Μαντινεία της Αρκαδίας, βρίσκεται 15 περίπου χιλιόμετρα έξω από την [[Τρίπολη Αρκαδίας|Τρίπολη]], στο δρόμο προς [[Βυτίνα]].
 
==Προέλευση του χωριού==
Γραμμή 27:
Τον 4ο αιώνα π.Χ οι καλές σχέσεις Μαντινείας με το Άργος βοήθησαν την επέκταση του αργολικού αμυντικού συστήματος και θεωρήθηκε απαραίτητη η ύπαρξη φυλακίων σε στρατηγικής σημασίας θέσεις. Στο Κάψια δημιουργήθηκε το φυλάκιο βορειοδυτικά του Αγιολιά, το οποίο επόπτευε ολόκληρη την πεδιάδα και τις κορυφογραμμές που την στεφανώνουν. Αν και μικρότερο από τα υπόλοιπα, κατείχε προνομιακή γεωγραφική θέση που του επέτρεπε να βλέπει μακριά προς τη χώρα των Ορχομενίων αλλά και τους δρόμους που κατευθύνονταν προς το Μεθύδριο, τη Θέλπουσα και τους οικισμούς του Μαινάλου.<ref>{{Cite book|title=Αρκαδία. Οι Ακροπόλεις - Τα Κάστρα - Οι Πύργοι της. Σιωπηλά Ερείπια μιας Δοξασμένης Γης. |first=Πέτρος |last=Σαραντάκης |year=2006 |location=Αθήνα |page=25}}</ref>
 
Στο Χρονικό του Μορέως, έμμετρο έργο άγνωστου εξελληνισμένου Φράγκου χρονικογράφου του 14ου αιώνα μ.Χ. , αναφέρεται το όνομα ''Κηπισκιάνοι'' όταν περιγράφεται η εισβολή των Φράγκων στην Αρκαδία μετά την πτώση των μεσσηνιακών φρουρίων. Παρατίθεται το πρωτότυπο :
 
«Εκείσε επαρασύρθησαν το λέγουν Κηπισκίανους,<br>
όπου το κράζουν όνομα στον Κούντουραν ελαιώνα.»(στίχος:1723-4)<ref>{{Cite book|title=Το Χρονικό του Μορέως (14ος αιώνας, μ.Χ.)}}</ref>
 
Ο Γριτσόπουλος έχοντας υπόψιν του, ότι ο χρονικογράφος άλλαζε σύμφωνα με τις φραγκικές γλωσσικές επιρροές του τα ονόματα, υποθέτει πως: «Ανατολικότερον του Χρυσιβιτσίου, κείται το χωρίον Κάψια και εις αυτό πρέπει να αναφέρεται η φράσις του χρονικού》,» και ερμηνεύει το Κηπησκιάνους ως Καψικιάνους.<ref name=":0" /><ref name=":1">Γριτσόπουλος, στο ίδιο, σελ. 91</ref>
 
Κατά το 1700, περίοδο Ενετοκρατίας, το Κάψια αναφέρεται ως Capsapati από ένα βενετσιάνο απογραφέα τον Pier Antonio Pacifico, που το εντάσσει χωροταξικά στην περιοχή της Τριπολιτσάς (territorio di Tripolizza).<ref>Γριτσόπουλος, στο ίδιο,σελ.201</ref>
Γραμμή 38:
Το 1828, ο Ρήγας Παλαμήδης πραγματοποίησε για το κράτος μία κτηματική απογραφή, στην οποία αναφέρει:
 
«Κάψια. Οικογένειες 45, ψυχαί 141, σπίτια και καλύβια 96, ,στρέμματα αμπελιών 133. Ονόματα κατοίκων: Γεώργιος Βασιλόπουλος, Γιωργάκης Γεροθανάσης, Ηλίας Σπανός κ.α. Περίοικοι Αλωνιστιώται και άλλοι κατείχον αμπέλια και χωράφια εξαγορασμένα από Τούρκους και επίσης κτήματατα με μουριές. Τούρκοι ιδιοκτήτες: Νακήπ εφένδης, Σερίπεης Κισεπάσογλου, Χουσείν αγάς Σούπασης, Μουστάφ αγάς, Οσμαναγάς κ.α .»
 
Αναφέρει επίσης ότι «το χωριό παλαιά ήτο μετά το Ζευγολατειό και η θέσις εκείνη κατείχεν εκτάσεις πολλάς χριστιανικάς περίπου 10 ζευγολατεία, αλλά κατά τον αρμπεντέ, επειδή συνέβη να θανατωθούν κατά την ήδη θέση του χωριού, όπου περνάει ο δρόμος, μερικοί δελήδες της εξουσίας με χατζέ ερχόμενον, υπεχρέωσαν τους Καψιώτες να αφήσουν το χωρίον των και να μετακινηθούν εκεί όπου είναι σήμερον το χωρίον, προς φύλαξη δήθεν του δρόμου, και έτσι κατεξουσίασαν όλη την γην των».<ref>(συλλογή Βλαχογιάννη. Στατιστικά Πελοποννήσου)</ref>.
 
Ο ιστορικός Φωτάκος αναφέρει οτι στην αρχή της επανάστασης του 1821 ο Καψιώτης Κωνσταντίνος Σκουντριάνος μαζί με τον Αλέξιο Λεβιδιώτη κυνήγησαν τους κεχαγιάδες έως τις Τρόκλες του Κάψια. Ύστερα αφού ενώθηκαν με άλλους συμπατριώτες τους από γειτονικά χωριά, σκότωσαν δύο Τούρκους, μεταξύ αυτών τον αξιωματούχο Κουτσομπραήμην. Χαρακτηριστικά αναφέρει : «Από τότε ανακατώθη η Τριπολιτσά και έβαλαν ευθύς τους προκρίτους και αρχιερείς εις την φυλακήν».<ref>{{Cite book|title=Ιστορία της Τριπολιτσάς, Τόμος Β|first=Τάσος|last=Γριτσόπουλος|isbn=|year=1972|location=Αθήνα|page=42}}</ref>
 
Κατά τη διάρκεια της επανάστασης, γράφει ο Φωτάκος, η επαρχία εδιαιρείτο σε δύο τμήματα στο βόρειο και στο μεσημβρινό. Στο βόρειο τμήμα διετέλεσε μεταξύ άλλων οπλαρχηγός ο Κωνσταντίνος Σκουντριάνος από το Κάψια που μαζί με άλλους οπλαρχηγούς βοήθησαν τον Κολοκοτρώνη στην Επανάσταση.<ref name=":1" /><ref>Γριτσόπουλος, ΤόμοςΒ, στο ίδιο, σελ.104</ref>
 
==Δημογραφική εξέλιξη==
== Αξιοθέατα του χωριού ==
{| class=wikitable
! Έτος !! Πληθυσμός
|-
| 1991 || 460
|-
| 2001 || 505
|-
| 2011 || 389
|}
 
== Αξιοθέατα του χωριού ==
* Το Δημοτικό Σχολείο στην έξοδο του χωριού προς Λεβίδι.Κτίσθηκε στη δεκαετία του 1930 στο πλαίσιο πολλών σχολείων που χτίστηκαν με σύναψη δανείου με υπουργό παιδείας τον [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γ. Παπανδρέου]] στην κυβέρνηση [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Βενιζέλου]].
* Το Ξενοδοχείο Αρχοντικό Καλτεζιώτη.
Γραμμή 54 ⟶ 65 :
* Σε απόσταση 1 χλμ. από το χωριό βρίσκεται το '''Σπήλαιο Κάψια'''. Πλησίον της εισόδου του βρίσκονται τρεις θεαματικές [[Καταβόθρες Κάψια|καταβόθρες]], ενώ εντός του έχουν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά. Η ανθρώπινη δραστηριότητα στο σπήλαιο χρονολογείται από τον 4ο μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ.
 
== Βιβλιογραφία - Πηγές - Σύνδεσμοι==
 
* [[Τάσος Γριτσόπουλος|Τάσος Γριτσόπουλουος]], ''Ιστορία της Τριπολιτσάς'', Έκδοση της Ένωσης Τριπολιτών Ατικής, Αθήνα, 1973.
*
* [http://www.arcadiaportal.gr/news/fotografiki-ksenagisi-sto-spilaio-kapsia Φωτογραφική ξενάγηση στο σπήλαιο Κάψια]
* [http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=9903 Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού - Σπήλαιο Κάψια Αρκαδίας]