Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ μικρη διορθωση
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{Μάχη|τόπος=[[Αθήνα]]|πλευρά2={{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Ελληνικός Στρατός]]<br>'''Υποστήρηξη απο:<br>'''{{flag|Ηνωμένες Πολιτείες}}|πλευρά1={{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Βασίλειο της Ελλάδας]]|αρχηγός2='''{{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[ΣτυλιανόςΓεώργιος ΠαττακόςΠαπαδόπουλος]] '''<br/> {{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[ΓεώργιοςΣτυλιανός ΠαπαδόπουλοςΠαττακός]] <br/>{{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Νικόλαος Μακαρέζος]]<br/>|αρχηγός1='''{{Flagicon image|Royal Standard of the Kingdom of Greece (1936-1967).svg}} [[Κωνσταντίνος Β' της Ελλάδας|Κωνσταντίνος Β']]'''<br/>{{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος]]<br>{{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Γεώργιος Παπανδρέου]]|αποτέλεσμα=Νίκη των Ενόπλων Δυνάμεων<br/>Εγκαθίδρυση στρατιωτικού καθεστώτος|έναρξη=|τερματισμός=|ημερομηνία=[[21 Απριλίου]]}}
 
Στις [[21 Απριλίου]] [[1967]], και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις [[28 Μαΐου]], μια ομάδα αξιωματικών του στρατού, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Γεωργίου Παπαδόπουλου]], με τη συμμετοχή του ταξίαρχου τεθωρακισμένων [[Στυλιανός Παττακός|Στυλιανού Παττακού]] και του συνταγματάρχη [[Νικόλαος Μακαρέζος|Νικόλαου Μακαρέζου]], όπως και άλλων αξιωματικών του στρατού ξηράς, κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα, το οποίο οι ίδιοι ονόμαζαν «εθνοσωτήριο επανάσταση» ή «Επανάσταση της 21ης Απριλίου». Την πράξη τους, οι πραξικοπηματίες δικαιολόγησαν ως απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθεί αναρχία την οποία σχεδίαζαν κεντροαριστερές ομάδες,<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=125&dc=24&db=04&da=1967 Εφημερίδα "Έθνος", πρωτοσέλιδο άρθρο της [[24 Απριλίου]] 1967, με τίτλο: "Σχέδιον μαχητικής εκδηλώσεως της Κεντροαριστεράς προεκάλεσε την ανάληψιν της Αρχής υπό του Στρατού"]</ref> υποστηρίζοντας ότι έχουν «τρανταχτές» αποδείξεις, τις οποίες όμως ποτέ δεν παρουσίασαν. Το δημοκρατικό πολίτευμα καταλύθηκε και στην χώρα επιβλήθηκε δικτατορία η οποία κράτησε για επτά χρόνια. Στις [[20 Ιουλίου]] [[1974]], η ξαφνική [[τουρκική εισβολή στην Κύπρο|εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο]] ανάγκασε το καθεστώς της Χούντας του Ιωαννίδη ο οποίος είχε ανατρέψει τον Παπαδόπουλο, να εγκαταλείψει την εξουσία. Η Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, με το Δ΄ ψήφισμα στις 8 Ιανουαρίου 1975 χαρακτήρισε την κίνηση της 21ης Απριλίου 1967 πραξικόπημα. Οι τρεις πρωταίτιοι καταδικάστηκαν σε θάνατο ως στασιαστές, ποινή που μετατράπηκε σε ισόβια με απόφαση της [[Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 1974|κυβέρνησης Καραμανλή]].
 
== Προηγούμενο γενικό πολιτικό πλαίσιο ==
Γραμμή 8:
[[Αρχείο:Γεώργιος Α. Παπανδρέου 1.jpg|thumb|Ο Γεώργιος Παπανδρέου]]
Η δράση των αντιδημοκρατικών ακροδεξιών ομάδων αυτών εντάθηκε μετά τη νίκη στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1963|εκλογές του 1963]] της [[Ένωσις Κέντρου|Ενώσεως Κέντρου]] με αρχηγό τον [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεώργιο Παπανδρέου]], ο οποίος ήταν μεν αντικομμουνιστής, πίστευε όμως ότι η πολιτική διώξεων κατά των κομμουνιστών μάλλον τους ενίσχυε παρά τους αποδυνάμωνε. Οι πραξικοπηματίες φοβούνταν την πιθανότητα νέας νίκης της [[Ένωσις Κέντρου|Ενώσεως Κέντρου]] στις προσεχείς εκλογές. Μια νίκη της θα σήμαινε ενίσχυση της πτέρυγας του [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] και πιθανή κάθαρση του στρατεύματος από τα υπερδεξιά στοιχεία. Μια τέτοια κάθαρση αναμφισβήτητα θα περιλάμβανε πολλά από τα ηγετικά στελέχη του κινήματος. Η προηγούμενη προσπάθεια ελέγχου του στρατεύματος από την κυβέρνηση είχε καταλήξει σε σύγκρουση με τα ανάκτορα και την [[Αποστασία του 1965]]. Αν η Ένωση Κέντρου επανεκλεγόταν, η παρέμβαση των ανακτόρων θα ήταν πολύ πιο δύσκολη.
[[Αρχείο:Andreas Papandreou (1968) 2.jpg|left|thumb|Ο Ανδρέας Παπανδρέου το [[1968]]]]
Την ίδια στιγμή οι αντιαμερικανικές δηλώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, η χείρα φιλίας που έτεινε προς την [[ΕΔΑ]] και οι προτροπές του για ενίσχυση της φιλίας με τις χώρες του [[Σύμφωνο της Βαρσοβίας|Συμφώνου της Βαρσοβίας]] είχαν θορυβήσει όλους τους δεξιούς θεσμικούς και εξωθεσμικούς παράγοντες, περιλαμβανομένων και των Αμερικανών. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας του Γ. Παπανδρέου ο Α. Παπανδρέου διαφαινόταν ως ο διάδοχός του σε περίπτωση νίκης στις επερχόμενες εκλογές.
 
Γραμμή 15:
Ο συνταγματάρχης [[Γεώργιος Παπαδόπουλος]], ο ταξίαρχος [[Στυλιανός Παττακός]] και ο συνταγματάρχης [[Νικόλαος Μακαρέζος]] συναντήθηκαν στο αρχηγείο των τεθωρακισμένων στο Γουδή, στις 11.30΄ της Πέμπτης [[20 Απριλίου|20ης Απριλίου]]. Ο Παπαδόπουλος δεν είχε λάβει ακόμα κάποιες πληροφορίες και πρότεινε να αναβάλουν το πραξικόπημα κατά είκοσι τέσσερις ώρες. Ο Παττακός αρνήθηκε κι η διαφωνία τους κράτησε αρκετή ώρα. Τελικά ο Παττακός ανακοίνωσε στους άλλους συνωμότες ότι εκείνος θα ξεκινούσε το κίνημα είτε τον ακολουθούσαν, είτε όχι <ref>Συνέντευξη Στυλ. Παττακού στον [[Αλέξης Παπαχελάς|Αλέξη Παπαχελά]], Οι Φάκελοι, Μega Τηλεόραση, Απρίλιος 2002</ref> και τότε συμφώνησαν κι οι υπόλοιποι. Ωστόσο, το πραξικόπημα είχε ήδη καθυστερήσει κατά μία ώρα και οι πρώτες μετακινήσεις μονάδων άρχισαν μετά τη 1 π.μ. O λόγος που δίσταζε ο Παπαδόπουλος ήταν γιατί το μεσημέρι της ίδιας μέρας κάποιος είχε τηλεφωνήσει ανώνυμα στη γυναίκα του συνταγματάρχη Λάζαρη και της είχε πει ότι η πολιτική ηγεσία ήξερε για τη βραδινή κίνηση.{{πηγή}}
 
Την ίδια μέρα, ο αρχηγός Στρατού Γρ.[[Γρηγόριος Σπαντιδάκης]] κάλεσε σε σύσκεψη 6 αντιστράτηγους, τους πιο έμπιστους, και τους τόνισε ότι έφτασε η ώρα για επέμβαση του στρατού. Όλοι συμφώνησαν μαζί του και τον εξουσιοδότησαν να συναντηθεί με τον Κωνσταντίνο και να του ζητήσει εκ μέρους όλων να δώσει την εντολή εκτέλεσης του σχεδίου "Ιέραξ ΙΙ" για τη διενέργεια του πραξικοπήματος. Κανόνισαν νέα σύσκεψη έπειτα από ένα τετραήμερο, για τη Δευτέρα [[24 Απριλίου]], αν μέχρι τότε ο βασιλιάς δεν είχε διατάξει να γίνει το πραξικόπημα. Η CIA ήταν πλήρως ενημερωμένη για το περιεχόμενη της σύσκεψης των στρατηγών.
[[Εικόνα:Ζωιτακης.jpg|thumb|[[Γεώργιος Ζωιτάκης]]]]
Σύμφωνα με αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας μαρτυρίες από τον κύκλο των πραξικοπηματιών και δη του Στυλιανού Παττακού, ο οποίος είχε τη μικρότερη γνώση των πραγματικών παρασκηνίων της συνωμοσίας, ο αντιστράτηγος Ζωιτάκης ενημέρωσε τον Νικόλαο Μακαρέζο για την απόφαση των στρατηγών να στείλουν τον Σπαντιδάκη στον Κωνσταντίνο κι έτσι οι συνταγματάρχες αποφάσισαν να κάνουν το δικό τους πραξικόπημα την ίδια κιόλας νύχτα, για να προλάβουν το πραξικόπημα των στρατηγών.
 
Γραμμή 65:
 
Αυτό σήμαινε ότι δεν ίσχυαν πια οι διατάξεις που προέβλεπαν:
* ΟτιΌτι κανένας δε συλλαμβάνεται χωρίς δικαστικό ένταλμα,
* Το δικαίωμα της ελεύθερης συγκέντρωσης προσώπων,
* Το δικαίωμα της ίδρυσης και συμμετοχής σε σωματεία,
Γραμμή 82:
''Θα συνέχιζε τας ητιολογημένας -δι' άλλιν περίπτωσιν- ερωτήσεις του εάν δεν τον διέκοπτα, παραδίδων την επιστολήν του Α/ΓΕΣ:''<br>
''- Μεγαλειότατε, σας υποβάλλω αυτήν την επιστολήν του κ. Α/ΓΕΣ εις την οποίαν περιέχονται αι απαντήσεις εις τας ερωτήσεις σας...''<br>
''Παρέλαβεν την επιστολήν, ήρχισε την ανάγνωσιν, δεν νομίζω ότι έφθασεν εις το τέλος. Ήτο επιτεθικός...''".</ref>. Επικαλέσθηκαν τον [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας|κομμουνιστικό]] κίνδυνο και την προστασία του θρόνου και, στις αρνήσεις του Κωνσταντίνου, ο [[Παττακός]] του δήλωσε: "''Οι Επαναστάτες δεν συζητούν, απαιτούν!''"<ref>Συνέντευξη Στυλ. Παττακού στον Αλέξη Παπαχελά, Οι Φάκελοι, Mega Τηλεόραση, Απρίλιος 2002</ref>. Τελικά, ο Κωνσταντίνος δέχθηκε να μεταβεί στο Πεντάγωνο για μια τελική συνάντηση. Εκεί είχαν μεταφερθεί και κορυφαίοι πολιτικοί ηγέτες καθώς και ο πρωθυπουργός [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος]]. Πριν μεταβεί στο Πεντάγωνο, ο Κωνσταντίνος πέρασε από την κατοικία της μητέρας του, [[Φρειδερίκη της Ελλάδας|Φρειδερίκης]] στο [[Παλαιό Ψυχικό]], μάλλον για να τη συμβουλευτεί. Στο Πεντάγωνο επικρατούσε χαώδης κατάσταση. Καθώς οι ώρες περνούσαν και δεν διαφαινόταν κάποια λύση, κατώτεροι αξιωματικοί απειλούσαν ανοιχτά, κραυγάζοντας, τους ανωτέρους τους. Ο [[Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας|Κωνσταντίνος]] μπόρεσε και συνάντησε τον [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Παναγιώτη Κανελλόπουλο]] για λίγα λεπτά. Ο Π. Κανελλόπουλος εισηγήθηκε στον βασιλιά να διατάξει τους αξιωματικούς να καταθέσουν τα όπλα. Ο βασιλιάς, όμως, δεν έλεγχε κανέναν από αυτούς που οπλοφορούσαν.
 
=== Ο βασιλιάς υποχωρεί, η χούντα νομιμοποιείται ===